Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 134/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 20 grudnia 2022 roku sygn. II K 582/21

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

oskarżony wykonuje dobrowolnie i nieodpłatnie w Parafii (...)niezbędne prace, wymagające wysiłku fizycznego; na bieżąco porządkuje otoczenie kościoła i cmentarz parafialny a w okresie zimowym zajmuje się odśnieżaniem parkingów i dojść do kościoła;

posiada pozytywną opinię w środowisku lokalnym

pismo proboszcza Parafii (...) z dnia 17 stycznia 2023 rok

karta 52

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

pismo proboszcza Parafii (...) z dnia 17 stycznia 2023 rok

dokument wiarygodny wskazujący na posiadanie przez oskarżonego pozytywnej opinii w środowisku lokalnym

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary 4 miesięcy pozbawienia wolności, w sytuacji gdy w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek , który powinien skutkować orzeczeniem kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby, oddaniem oskarżonego w tym czasie pod dozór kuratora i zobowiązaniem skazanego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby,

- zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonego środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, podczas gdy w sprawie zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami, który powinien skutkować orzeczeniem przedmiotowego środka karnego na czas określony.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Chybione są zarzuty rażącej surowości orzeczonej kary pozbawienia wolności i orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Zastosowana przez sąd pierwszej instancji reakcja karna uwzględnia dyrektywy wymiaru kary i środków karnych określone przepisem art. 53 k.k. Sąd odwoławczy w pełni podziela wywody sądu pierwszej instancji co do zasadności wymierzenia za czyn z art. 178 § 4 k.k. kary 4 miesięcy pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym i dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Należy bowiem mieć na uwadze to, że wysokość kary pozbawienia wolności przewidzianej przez ustawodawcę za przypisany czyn wynosi od 3 miesięcy do 5 lat. Tak więc, wymierzona kara zasadnicza tylko nieznacznie odbiega od ustawowego minimum, pomimo występowania po stronie oskarżonego mnogich okoliczności obciążających.

Z. S. był już bowiem, zgodnie z informacją zawartą w karcie karnej, uprzednio karany za podobne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji - prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, działał z zamiarem bezpośrednim w zakresie naruszenia podstawowej zasady ruchu drogowego jaką jest wymóg trzeźwości kierowcy, poziom stężenia alkoholu w jego organizmie w inkryminowanym w przedmiotowej sprawie przypadku wynosił ponad 4 promile alkoholu w wydychanym powietrzu ( 1, 94 mg/l ) i przekroczył 8 krotnie minimalny próg sankcjonujący czyn zabroniony przez ustawę karną, kierował pojazdem mechanicznym nie posiadając uprawnień, które utracił na skutek poprzedniego skazania za czyn z art. 178 a § 1 k.k. oraz stworzył realne zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym poruszając się samochodem w godzinach wzmożonego natężenia ruchu kołowego ( godzina 16:50 ) w stanie kompletnego upojenia alkoholem, niepozwalającego mu na jakiekolwiek rozeznanie sytuacji w komunikacji na drodze publicznej, a tym bardziej na realizowanie obowiązującego wymogu ostrożnego i rozważnego kierowania pojazdem.

Przedmiotowa sprawa dotyczy zatem kolejnego przypadku godzenia przez oskarżonego w bezpieczeństwo w komunikacji i stwarzania zagrożenia dla zdrowia i życia innych uczestników ruchu drogowego. Postawę oskarżonego cechuje więc uporczywość i arogancja w ignorowaniu przejętych w społeczeństwie norm zachowania. Uwagę zwraca brak pozytywnych efektów resocjalizacyjnych poprzednio orzeczonej kary ograniczenia wolności, która okazała się za mało dolegliwa aby wymusić na ww. respekt dla prawa i wydawanych na jego podstawie orzeczeń. Należy zatem wyprowadzić wniosek o utrwalonym u oskarżonego poczuciu bezkarności i tendencji do ostentacyjnego niepodporządkowywania się regułom życia w społeczeństwie.

Swoboda i częstotliwość, z jaką oskarżony łamie te same normy prawne, nie pozwalają żywić nadziei, że proponowana przez skarżącego kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania skłoniłaby go do refleksji nad dotychczasową postawą i zmotywowałaby go do poszanowania porządku prawnego, zwłaszcza że kara zasadnicza o charakterze wolnościowym była już w przeszłości orzekana i nie przyniosła efektów resocjalizacyjnych. Wskazane okoliczności obciążające powodują, że niewątpliwie stopień społecznej szkodliwości inkryminowanego czynu i stopień winy, są szczególnie wysokie. W przypadku przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji z art. 178 a k.k. to poziom stanu nietrzeźwości wpływa na poziom zagrożenia bezpieczeństwa i wraz z nim rośnie stopień społecznej szkodliwości czynu. Słuszna jest zatem ocena sądu pierwszej instancji, że wymierzona izolacyjna kara pozbawienia wolności i jej dolegliwość odpowiada stopniowi winy, uwzględnia należycie dyrektywy wymiaru kary określone przepisem art. 53 kk - cele zapobiegawcze i wychowawcze ( uświadomi oskarżonemu wagę naruszonych norm prawnych i godny potępienia sposób działania, wzbudzi w nim potrzebę przestrzegania porządku prawnego i zapobiegnie jego powrotowi do przestępstwa ), jak również, co także istotne, uwzględnia potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, wpływając na przekonanie, że przestępstwo nie popłaca.

Również ze względu na treść art. 69 § 4 k.k. prawnie ograniczone było warunkowe zawieszenie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności. Przepis ten podkreśla wyjątkowość stosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w art. 178 a § 4 k.k. i ogranicza ją wyłącznie do wypadków szczególnie uzasadnionych. Sięgnięcie po tę instytucję probacji wymaga zatem stwierdzenia wystąpienia obok okoliczności, o których mowa w art. 69 § 1 i 2 k.k. także okoliczności szczególnych. Innymi słowy, warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy takiego występku jest możliwe tylko wówczas, gdy sąd ustali, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek określony w art. 69 § 4 k.k. Sąd rejonowy swoje rozstrzygnięcie w zakresie kary zasadniczej oparł o przepis art. 69 § 1 k.k. akcentując brak po stronie oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej i nie rozważał już zaistnienia szczególnych okoliczności pozwalających na zastosowanie probacji wobec niego jako sprawcy czynu z art. 178 a § 4 k.k.

Wbrew stanowisku skarżącego, takie szczególne okoliczności, o jakich mowa we wskazanym powyżej przepisie art. 69 § 4 k.k, uzasadniające zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, w realiach przedmiotowej sprawy nie wystąpiły. Skarżący poza ogólnikowym stwierdzeniem, że wyjątkowe okoliczności sprawiły, iż oskarżony dopuścił się czynu godzącego w dobro chronione prawem, żadnych z nich nie wymienił. Dokonał jedynie oceny zachowań przestępnych stanowiących przedmiot poprzedniego i niniejszego postępowania karnego jako incydentalnych w życiu skazanego oraz podkreślił, że jakkolwiek do drugiego z nich doszło w okresie przed zatarciem skazania pierwszego, to jednak po upływie okresu obowiązywania orzeczonego w sprawie II K 578/18 Sądu Rejonowego w Opocznie środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego na okres 3 lat.

Sąd pierwszej instancji odniósł się do kwestii incydentalności inkryminowanego aktem oskarżenia przestępstwa. Odmawiając mu takiego charakteru trafnie zauważył, że powtórne zachowanie polegające na kierowaniu pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, nie może być uznane za przypadek w życiu oskarżonego lecz ewidentnie świadczy o lekceważeniu przez niego porządku prawnego i wyroku sądowego, a nadto o nie wyciąganiu przez niego z dotychczasowych doświadczeń konstruktywnych wniosków na przyszłość.

Zauważyć natomiast trzeba, że wykonanie środka karnego w postaci 3 letniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, nie oznacza automatycznego odzyskania uprawnień do uczestniczenia w ruchu drogowym ani nie należy do szczególnych wydarzeń zaistniałych po stronie oskarżonego, mających umniejszać stopień jego zawinienia i dawać podstawy do szczególnego traktowania jego osoby, poprzez sięganie do wnioskowanej przez skarżącego instytucji probacyjnej w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Sąd odwoławczy uznał również, że suma wymienionych przez apelanta okoliczności odnoszących się do osoby oskarżonego Z. S. i do charakteru jego czynu, w realiach niniejszej sprawy, nie pozwala na ocenę, iż zachodzi "wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami" określony przepisem art. 42 § 3 k.k. umożliwiający orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. na krótszy okres, niż dożywotni.

Zgodnie z art. 42 § 3 k.k., sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio między innymi w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178 a § 4 k.k. chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Nie ulega wątpliwości, że odpowiednie stosowanie zasad i dyrektyw sądowego wymiaru kary z art. 53 k.k., oznacza także konieczność uwzględniania szczególnych dyrektyw, które ustawodawca powiązał z orzekaniem poszczególnych środków karnych. W tej sytuacji, stosownie do treści art. 56 k.k. zasady i dyrektywy sądowego wymiaru kary powinny być uwzględniane również w odniesieniu do środków karnych, a zatem muszą łączyć się z konkretnym sprawcą konkretnego przestępstwa. Orzeczony na podstawie art. 42 § 3 k.k. środek karny ma charakter penalny i w związku z tym - co do zasady - ma stanowić dodatkową dolegliwość adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości czynu, mającą do spełnienia cele w zakresie prewencji ogólnej i indywidualnej. A zatem ustalenie, że w sprawie zaistniał wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami w ujęciu ostatnio wskazanego artykułu, jest wynikiem dokonania kompleksowej oceny wszystkich okoliczności związanych z popełnionym przestępstwem (por. V. Konarska-Wrzosek (w:) Kodeks karny. Komentarz, R. A. Stefański [red.], Warszawa 2018, s. 441-443; W. Wróbel (w:) Kodeks Karny. Część ogólna. Komentarz, t. I, A. Zoll [red.], Warszawa 2012, s. 792- 794).

W niniejszej sprawie wskazane przez apelanta indywidualne warunki dotyczące oskarżonego i jego czynu nie przesądzają wystąpienia "wyjątkowego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami". Jak już zostało wskazane prowadzenie przez niego samochodu w stanie nietrzeźwości w dniu 5 września 2021 roku nie było incydentem na tle jego dotychczasowej linii życiowej. Eksponowany sędziwy - 60 letni wiek oskarżonego nie może natomiast tłumaczyć umyślnego naruszania wymogu trzeźwości kierowcy i to w bardzo wysokim stopniu, gdyż osoba z tak dużym bagażem doświadczeń powinna tym bardziej przewidywać następstwa zaprezentowania nieodpowiedzialnej postawy, dla zdrowia i życia innych użytkowników dróg publicznych. Posiadanie zaś gospodarstwa rolnego o obszarze 3 hektarów jakkolwiek wymaga korzystania z maszyn i urządzeń rolnych, to jednak niemożność osobistego obsługiwania tychże przez oskarżonego nie stanowi okoliczności pociągającej dla niego bardzo dotkliwe skutki. Nie musi się przecież wiązać z zaprzestaniem prowadzenia działalności rolniczej, a tylko taka sytuacja powodowałaby destabilizację finansową dla niego i jego małżonki, na skutek utraty środków zapewniających ich utrzymanie. Wystarczy skorzystać z pomocy członków rodziny lub znajomych do transportu maszyn i urządzeń rolnych po drogach publicznych lub zatrudnić pracowników. Będzie się to oczywiście wiązało z określonymi wydatkami, ale nie przekraczającymi opłacalności prowadzonego przedsięwzięcia.

Również wystawienie oskarżonemu pozytywnego świadectwa przez proboszcza Parafii (...), wskazującego na jego prawidłową postawę jako członka miejscowej społeczności, świadczącego nieodpłatną pracę na rzecz tejże parafii, jakkolwiek godne pochwały, to nie stanowi przykładu rozważanych okoliczności.

Także utrudnienia związane z dojazdem do aglomeracji miejskich, w których mają swoje siedziby placówki służby zdrowia, nie oznaczają pozbawienia małżonków S. dostępu do pomocy medycznej. Funkcjonuje przecież komunikacja publiczna, pozwalająca na przemieszczanie się pomiędzy poszczególnymi miejscowościami. Ponadto na obecnym etapie rozwoju techniki większość osób jest wyposażonych w prywatne środki transportu i właśnie o uprzejmość i życzliwość takowych rodzina oskarżonego będzie zmuszona zabiegać.

Orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów zawsze niesie ze sobą określoną dolegliwość wpływającą na codzienne funkcjonowanie ukaranego, z czym każdy sprawca powinien się liczyć, dopuszczając się bezprawnych zachowań.

W świetle okoliczności przedmiotowej sprawy należy zatem przyjąć, iż krótszy okres stosowania zakazu prowadzenia pojazdów byłby nie tylko nieadekwatny do stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości jego czynu, ale przede wszystkim niemożliwy do orzeczenia, zważywszy na brak szczególnych okoliczności, które uzasadniałyby jego orzeczenie w niższym wymiarze.

Wniosek

wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze poprzez orzeczenie:

- kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 miesięcy z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, oddanie oskarżonego w tym czasie pod dozór kuratora i zobowiązanie go do informowania kuratora o przebiegu okresu próby co 6 miesięcy,

- środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruch lądowego na okres 4 lat,

- w pozostałym zakresie utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy

ewentualnie wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary i środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Opocznie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie jest zasadny z przyczyn wskazanych powyżej.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wszystkie rozstrzygnięcia zawarte w zaskarżonym wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok jest słuszny, a zarzuty skarżącego są chybione.

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Z powodu nieuwzględnienia apelacji wywiedzionej na korzyść oskarżonego sąd odwoławczy zasądził od niego na rzecz Skarbu Państwa 120 złotych tytułem opłaty za drugą instancję i 20 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym. Podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego stanowiły przepisy art. 636 § 1 k.p.k., art. 627 k.p.k., art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych ( tekst jednolity : Dz. U. z 1983 roku, Nr 49 poz. 223 z późniejszymi zmianami ) oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 roku w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym ( Dz. U. 108, poz. 1026 z późniejszymi zmianami ).

PODPIS

Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

bezwzględny charakter kary pozbawienia wolności i dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana