Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 307/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 14 lutego 2023 roku sygn. akt II K 359/20

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, a polegający na niezasadnym stwierdzeniu, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dostarczył podstaw do przyjęcia aby oskarżony T. S. dopuścił się zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, stanowiącego występek z art. 220 § 1 k.k. w zw. z art. 157 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., podczas gdy poczynione przez sąd ustalenia faktyczne w oparciu o wnioski wynikające m. in. z protokołu kontroli pracodawcy przeprowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy, opinii opracowanej przez biegłego z zakresu BHP., zeznań pokrzywdzonego D. Z. nieodparcie prowadzą do przyjęcia, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona wskazanego wyżej występku

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podniesiony przez skarżącego zarzut nie jest zasadny i stanowi jedynie polemikę z ustaleniami prawidłowo poczynionymi przez sąd pierwszej instancji. Wbrew wywodom apelacji sąd ten potraktował krytycznie cały materiał dowodowy oceniając szczegółowo, które dowody posiadają walor obiektywności i wiarygodności a które nie, wziął pod uwagę wzajemny ich kontekst, wiedzę i doświadczenie życiowe oraz zasady logicznego rozumowania. Ocenie tej nie można zarzucić braku wszechstronności i rzeczowości, a tym samym wbrew stanowisku skarżącego uznać należy że mieści się ona w ramach swobodnej a nie dowolnej oceny dowodów, do której sąd ten był w pełni uprawniony.

Posługując się zatem wyrażoną w art. 7 k.p.k. zasadą swobodnej oceny dowodów, sąd rejonowy na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego wyprowadził prawidłowe ustalenia faktyczne, a w konsekwencji również zasadnie stwierdził brak zawinienia oskarżonego T. S. w zakresie inkryminowanego mu aktem oskarżenia czynu. Stanowisko tego sądu znalazło stosowne odzwierciedlenie w zasługującym na aprobatę uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, spełniającym wymogi określone w art. 424 k.p.k. i pozwalającym na prześledzenie i zweryfikowanie jego rozumowania prezentowanego w toku orzekania w przedmiotowej sprawie.

Jak słusznie zauważył skarżący, stan faktyczny przedmiotowej sprawy tj. przebieg zaistniałego wypadku przy pracy ( zresztą wbrew zapatrywaniom apelanta również przyczyny jego zaistnienia i jego następstwa ), podobnie jak i wymowa przeprowadzonych dowodów, nie budzą jakichkolwiek wątpliwości, tak z jego punktu widzenia, jak i sądu orzekającego. Odmienna jest natomiast ich ocena co do rodzaju związku przyczynowo skutkowego, jaki zaistniał pomiędzy naruszeniem przez oskarżonego zasad i przepisów bezpieczeństwa pracy, a zaistniałym w dniu 26 czerwca 2019 roku na terenie kopalni piasku kwarcowego w miejscowości S. wypadkiem przy pracy, któremu uległ pracownik firmy (...) z o.o. - D. Z., doznając obrażeń ciała w postaci urazu zgniecenia przedramienia prawego z wieloodłamowymi złamaniami trzonów kości tego przedramienia, naruszających czynności narządów ciała ww. na okres trwający dłużej niż siedem dni, w rozumieniu art. 157 § 1 k.k.

Sąd pierwszej instancji opierając się na opinii biegłego sądowego w specjalności bezpieczeństwa i higieny pracy oraz urządzeń i instalacji elektroenergetycznych B. K., analizującej całokształt załączonej przez firmę (...) z o.o dokumentacji ( szczegółowo wskazanej w pisemnej opinii uzupełniającej ) słusznie uznał, nie uwzględniając w tym względzie odmiennych zapatrywań oskarżonego i jego obrońcy, iż:

- T. S. jako Dyrektor Operacyjny w czasie przedmiotowego wypadku przy pracy, był pracodawcą pokrzywdzonego, którego życie i zdrowie jako pracownika spółki miał obowiązek chronić, przez zapewnienie mu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a tym samym był osobą odpowiedzialną za przestrzeganie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy; pomimo tego że zarząd spółki mianował na kierownicze stanowiska osoby mu podległe i sprawujące bezpośredni nadzór nad pracownikiem D. Z., do których należeli: brygadzista P. M., mistrz W. G., kierownik W. M. - będący przełożonymi D. Z., nadzorującymi całość wykonywanych prac w zakładzie w zakresie wszystkich czynnościach; przy czym prace wykonywane przez pokrzywdzonego nie wymagały stałego nadzoru,

- T. S. jako Dyrektor Operacyjny w tym przypadku odpowiadał jako pracodawca za wyposażenie maszyny w odpowiednie zabezpieczenia, miał zatem obowiązek wyposażenia przenośnika taśmowego (...) w osłony zabezpieczające dolne krążniki przed dostępem pracownika do elementów ruchomych urządzenia.

Bezsporne, bo nie kwestionowane przez którąkolwiek ze stron procesu, pozostaje natomiast naruszenie również przez pokrzywdzonego przepisów BHP, gdyż pracodawca wypełnił względem niego podstawowe obowiązki dotyczące szkoleń z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy.

D. Z. odbył bowiem:

- szkolenie wstępne z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy tj. instruktaż ogólny,

- instruktaż stanowiskowy na zajmowanych stanowiskach pracy: pracownika produkcji i operatora sterowni, zgodnie z którym w przypadku stwierdzenia awarii lub niepoprawnego działania urządzenia należało to urządzenie zatrzymać i wyłączyć z zasilania energią oraz powiadomić bezpośredniego przełożonego, a w przypadku jego nieobecności Dział Głównego Mechanika,

- szkolenie okresowe w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych.

Ww. został także zapoznany z kartą oceny ryzyka zawodowego na zajmowanych stanowiskach pracy: pracownika produkcji i operatora sterowni, a więc pouczony o zakazie wykonywania napraw, konserwacji i czyszczenia maszyn lub urządzeń będących w ruchu oraz nakazie zachowania prawidłowej odległości od ruchomych części maszyn i urządzeń. Ponieważ miał wystarczający zasób wiedzy we wskazanym zakresie z racji zapoznania go z zagrożeniem jakie może spowodować próba ingerencji w maszynę pozostającą w ruchu, to tym samym miał świadomość czym grozi operowanie dłonią przy spodnim krążniku przenośnika pozostającego w ruchu.

Pokrzywdzony przed wykonaniem czynności oderwania elementu taśmy mógł i miał możliwość wyłączenia przenośnika za pomocą urządzeń sterujących - wyłącznika głównego i linki wyłącznika awaryjnego. Przenośnik taśmowy wyposażony był bowiem w linkowe wyłączniki awaryjne, pozwalające na zatrzymanie biegu maszyny w przypadku wykrycia niebezpieczeństwa, poprzez szarpnięcie linki ciągnącej się po obu stronach taśmy ( montaż takowych zabezpieczeń realizował częściowo wymagania § 15 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 roku w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy, Dz. U. Nr 191, poz. 1596 ze zm. , stanowiącego o stosowaniu osłon lub innych urządzeń ochronnych, zapobiegających dostępowi do strefy zagrożenia lub zatrzymujących ruch części niebezpiecznych ).

Zdaniem biegłego opiniującego w przedmiotowej sprawie urządzenia zatrzymania awaryjnego były jedynie uzupełniającymi środkami ochronnymi, nie chroniącymi skutecznie przed intencjonalnym kontaktem z będącymi w ruchu elementami przenośnika, co oznaczało że miały one uzupełniać zastosowanie tzw. podstawowych środków ochronnych, do których to zabezpieczeń w rozpoznawanej sprawie zaliczono nie zamontowane osłony wzdłuż krawędzi taśmy przenośnika i dodatkowe osłony krążników.

Należało zatem zgodzić się z argumentacją sądu merytorycznego, że w rozważanym stanie faktycznym nie doszło do narażenia pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, przez przypisane oskarżonemu nieprawidłowości w zakresie nienależytego wypełnienia ciążących na nim obowiązków w zakresie BHP. Kluczowym znamieniem inkryminowanego mu czynu jest bowiem " bezpośredniość narażenia ". Oznacza ono, że pomiędzy stanem wywołanym przez oskarżonego, a owym bezpośrednim niebezpieczeństwem nie może dochodzić już do żadnej ingerencji ani włączenia żadnych dodatkowych intencjonalnych czynników. Zatem jeśli do wywołania bezpośredniości niebezpieczeństwa o jakim mowa w art. 220 k.k. musi dojść jeszcze jakiś inny, nie wywołany przez naruszenie przez pracodawcę zasad BHP czynnik zewnętrzny, nie będący naturalną konsekwencją wcześniej wywołanego stanu, to nie może być mowy o niebezpieczeństwie bezpośrednim.

W analizowanym przypadku, jak słusznie wywiedziono w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia, brak osłony przenośnika taśmowego sam w sobie nie powodował, że pokrzywdzony znajdował się w bezpośrednim niebezpieczeństwie skutków z art. 220 k.k. Takowe zaistniało dopiero gdy stanął on w bezpośrednim sąsiedztwie taśmociągu nie zachowując wymaganej 0,5 metrowej odległości, następnie wyciągnął rękę i chwycił za zwisający koniec gumy odspojonej od taśmy urządzenia. Zignorował wówczas podstawowe zasady bhp, wiedzę i doświadczenie, jakie posiadał z odbytych szkoleń. Wywołał w ten sposób stan bezpośredniego niebezpieczeństwa dla samego siebie. Podjął bowiem niebezpieczne działanie, które doprowadziło do wypadku przy pracy. Nie było to zatem zdarzenie przypadkowe ( nieumyślne ), lecz intencjonalne działanie pokrzywdzonego. Co istotne, gdyby nie zachowanie samego pokrzywdzonego, to do zdarzenia by nie doszło. Gdyby bowiem postępował prawidłowo, nie miałby fizycznej możliwości znalezienia się w strefie zagrożenia, zważywszy że do jego uprawnień nie należało dokonywanie sprawdzeń i napraw przenośnika transportującego piasek. Natomiast samo niezabezpieczenie urządzenia osłonami, stanowiące zaniechanie - niedopełnienie zasad bhp przez oskarżonego jako pracodawcę, jeszcze nie narażało pokrzywdzonego pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo. Nie stwarzało, jak zasadnie uznał sąd pierwszej instancji, konkretnego, realnego i natychmiastowego zagrożenia dla życia i zdrowia pokrzywdzonego, wymaganego dla stwierdzenia odpowiedzialności z art. 220 k.k. Brak było bowiem bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem oskarżonego ( jego zaniechaniem w postaci niezabezpieczenia taśmociągu we właściwe osłony ), a stanem narażenia D. Z. na skutki przewidziane we wskazanym przepisie. Sąd ten słusznie w tej kwestii odwołał się do opinii biegłego z zakresu BHP stwierdzającej, że naruszenie przez pracodawcę ww. przepisów przyczyniło się pośrednio do zaistnienia wypadku przy pracy. W konsekwencji powyższego słuszna była także konstatacja tego sądu, iż doznane w przedmiotowym zdarzeniu obrażenia ciała pokrzywdzonego, nie były konsekwencją zachowania oskarżonego.

Wniosek

wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie jest zasadny. Brak było warunków z art. 437 § 2 k.p.k. do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania - nie zaistniała żadna z podstaw wskazanych w powołanym przepisie, tj. wypadek z art. 454 k.p.k., bezwzględna przyczyna odwoławcza czy też konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Uniewinnienie oskarżonego T. S. od popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody utrzymania w mocy zaskarżonego wyroku zostały przedstawione w punkcie 3.1. niniejszego opracowania.

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Ze względu na nieuwzględnienie apelacji prokuratora kosztami procesu za postepowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa, stosownie do regulacji przepisu art. 636 § 1 k.p.k.

PODPIS

Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie uniewinniające oskarżonego T. S.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana