Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 313/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Śremie z dnia 12 stycznia 2023 roku, sygnatura akt II K 378/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XX

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXX

XXXXXXXX

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXX

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXX

XXXXXXXX

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Rażąca niewspółmierność kar jednostkowych i kary łącznej (surowość) orzeczonych wobec oskarżonego F. R. oraz niezastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wyrok Sądu I instancji został zaskarżony jedynie przez obrońcę oskarżonego F. R. i to tylko w zakresie wymierzonych, zdaniem obrońcy, rażąco surowych kar jednostkowych oraz kary łącznej, jak i niezastosowania warunkowego zawieszenia jej wykonania. Zatem stan faktyczny kontrolowanej sprawy, jak również kwalifikacja prawna przypisanych oskarżonemu przestępstw, nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Wniesienie środka odwoławczego, niezależnie od jego granic i zakresu, każdorazowo obliguje sąd odwoławczy do zbadania ewentualności wystąpienia uchybień, o jakich mowa w art. 439 k.p.k., 440 k.p.k. i w art. 455 k.p.k. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie stwierdził wskazanych tam uchybień, a zarzutów co do ich występowania nie formułował również apelujący.

Ponieważ Sąd Okręgowy nie dostrzegł podstaw do ingerencji w powyższym zakresie w zaskarżony wyrok, dlatego badał przedmiotową sprawę li tylko odnośnie zarzutu apelacji, to jest zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczonych kar jednostkowych i kary łącznej oraz niezastosowania warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Wniosek o uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego z dnia 15 czerwca 2023 roku złożył w niniejszej sprawie jedynie obrońca oskarżonego, zaznaczając przy tym, iż jego wniosek dotyczy punktu I i III wyroku Sądu Okręgowego.

Jak już powyżej wspomniano, Sąd Okręgowy badał przedmiotową sprawę li tylko odnośnie zarzutu podniesionego w apelacji obrońcy oskarżonego, to jest zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczonych kar jednostkowych i kary łącznej oraz niezastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej, dlatego też - sporządzając na wniosek obrońcy oskarżonego uzasadnienie swojego wyroku z dnia 15 czerwca 2023 roku - Sąd Odwoławczy ograniczy swoje rozważania tylko do tej kwestii.

Analizując kwestię rażącej niewspółmierności orzeczonych w zaskarżonym wyroku kar jednostkowych i kary łącznej w pierwszej kolejności przypomnieć należy, że w myśl art. 53 § 1 k.k., sąd wymierza karę według swego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Natomiast zgodnie z § 2 tegoż artykułu sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie po jego popełnieniu, zwłaszcza staranie o naprawienie szkody.

Po drugie wskazać należy, że rażąca niewspółmierność kary, o czym mowa w art. 438 pkt. 4 k.p.k., zachodzi jedynie wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary można przyjąć, iż zachodzi wyraźna dysproporcja pomiędzy karą wymierzoną w zaskarżonym wyroku, a dolegliwością jaką należałoby oskarżonemu wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania sądowych reguł kształtowania kary. Zmiana wysokości orzeczonej kary może w postępowaniu odwoławczym nastąpić jedynie wówczas, gdy kara jawi się jako „rażąco niesprawiedliwa”. Owa niewspółmierność poprzedzona została w ustawie określeniem „rażąca”, co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku w orzeczeniu reformatoryjnym z powodu czwartej względnej przyczyny odwoławczej. Określenie „rażąca” należy bowiem odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie bije w oczy, oślepia swą niesprawiedliwością.

Zatem do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi meriti konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 k.k., znaczenie dla wymiaru kary. Samo przeciwstawienie rozstrzygnięciu orzekającego sądu dotyczącego kary wyłącznie odmiennej (krytycznej) oceny tegoż zasadności (co do rodzaju orzeczonej kary, czy jej wymiaru), opartej na subiektywnym przekonaniu – bez odniesienia jej do konkretnych okoliczności niedocenionych, bądź przecenionych, przy wymiarze kary, nie czyni tego rodzaju zarzutu trafnym. Rodzaj i rozmiar środków represji karnej należy bowiem do sfery swobodnego uznania sądu, będąc jego oczywistą prerogatywą. Skarżący może, formułując zarzut rażącej niewspółmierności kary, zakwestionować ten wybór lub wysokość sankcji karnej, niemniej jednak będzie to procesowo skuteczne o tyle, o ile zdoła wykazać sądowi meriti konkretne (określone powyżej) uchybienia w tych działaniach, które tę karę ukształtowały. Sąd I instancji ma bowiem ustawowo zagwarantowaną swobodę w ferowaniu wyroku, w tym kształtowaniu wymiaru kary. Rolą zaś sądu odwoławczego w tym zakresie jest kontrola, czy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego zasadę sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się zaakceptować. Ustawa traktuje jako podstawę odwoławczą tylko taką niewspółmierność kary, która ma charakter rażący (art. 438 pkt 4 k.p.k.), a która zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można byłoby przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary.

Podkreślić również należy, iż orzekanie o karze ma charakter indywidualny i jest procesem do pewnego stopnia subiektywnym, obejmującym dokonanie wyboru oraz zastosowanie odpowiedniej represji karnej właściwej dla konkretnej sytuacji i konkretnego sprawcy. Z tych powodów zasady i dyrektywy orzekania w przedmiocie kary zawarte w art. 53 k.k. pozostawiają organowi orzekającemu pewien zakres swobody w procesie jej wymierzania, a granice tej swobody zakreśla wskazana w przepisie art. 438 pkt 4 k.p.k. "rażąca niewspółmierność kary”.

Przechodząc od powyższych rozważań do realiów niniejszej sprawy w pierwszej kolejności przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art. 190 § 1 k.k. ten kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

W kontekście tego ustawowego zagrożenia nie można kary 4 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego za popełnienie przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. uznać za rażąco surową, zwłaszcza gdy uwzględni się, iż oskarżony groził pokrzywdzonej maczetą i działał w warunkach recydywy.

Z kolei w myśl art. 207 § 1 k.k., kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W świetle tego ustawowego zagrożenia, żadną miarą orzeczonej wobec oskarżonego za przestępstwo art. 207 § 1 k.k. kary 10 miesięcy pozbawienia wolności, nie można uznać za rażąco surową, tym bardziej że oskarżony działał przez 5 miesięcy, pod wpływem alkoholu, używając maczety i działając w warunkach recydywy.

Wskazać też należy, że z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd I instancji zastosował zasady wymiaru kary określone w art. 53 k.k. oraz wskazał jakie okoliczności miał na uwadze wymierzając oskarżonemu jednostkowe kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz orzekając karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku, które to stanowisko Sąd Okręgowy w pełni podziela (karty 216v – 218v akt). Podkreślić przy tym należy, że Sąd I instancji uwzględnił nie tylko okoliczności łagodzące, w tym przeproszenie pokrzywdzonych, podjęcie leczenia odwykowego i poprawne obecnie zachowanie wobec żony, ale przede wszystkim okoliczności obciążające, takie jak umyślne działanie, znęcanie psychiczne i fizyczne, wykorzystywanie niebezpiecznego narzędzia, dotychczasową karalność, działanie pod wpływem alkoholu, a także prewencję indywidualną i generalną. Z kolei przy wymiarze kary łącznej zbieżność czasową oraz rodzajową przypisanych przestępstw. Sąd I instancji miał także na uwadze, przy wymiarze kar, aby uświadomiły one oskarżonemu naganność i bezprawność jego zachowania.

Zatem zarzut apelacji obrońcy oskarżonego F. R., jak i argumentacja zawarta w uzasadnieniu apelacji, nie okazały się słuszne, gdyż orzeczone w zaskarżonym wyroku kary jednostkowe oraz kara łączna pozbawienia wolności, nie są rażąco niewspółmiernie surowe i nie rażą swą niesprawiedliwością.

Jeżeli zaś chodzi o kwestię warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec F. R., to Sąd Okręgowy przypomina, iż zgodnie z treścią art. 69 § 1 k.k. sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Tymczasem z akt sprawy i karty karnej F. R. wynika, że był on już skazywany na kary pozbawienia wolności, zatem nie ma prawnej możliwości zastosowania wobec niego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Podsumowując, zdaniem Sądu Okręgowego, orzeczone wobec oskarżonego kary zasadnicze, jednostkowe i łączna, spełniają założenia, jakie Sąd I instancji miał na uwadze orzekając takie właśnie kary. Sąd Okręgowy podziela bowiem stanowisko Sądu I instancji, iż takie właśnie kary spełnią cele zapobiegawcze i wychowawcze, które mają osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Zatem Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do ingerencji w orzeczone w zaskarżonym wyroku kary zasadnicze, uznając je za właściwie wyważone i sprawiedliwe.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Motywy uznania wniosku za niezasadny zostały przedstawione w rubryce 3.1 uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodem utrzymania wyroku w mocy jest brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 k.p.k. oraz niezasadność zarzutów i wniosków apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. K. kwotę 516,60 złotych brutto tytułem zwrotu kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Z uwagi na nieuwzględnienie apelacji obrońcy oskarżonego, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k., zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbowi Państwa zwrot kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym także opłatę za II instancję, w łącznej kwocie 716,60 złotych. Oskarżony jest stosunkowo młodym jeszcze człowiekiem, zdrowym i z dobrym zawodem, zatem może pracować i opłacić koszty sądowe.

7.  PODPIS

/Małgorzata Ziołecka/