Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 372/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 17 kwietnia 2023 roku sygn. akt II K 359/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońcy

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

^{co do winy}

^{co do kary}

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

^uchylenie

^zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzuty

Apelacji oskarżonego J. L. :

- przyjęcie, że oskarżony J. L. dopuścił się kradzieży z włamaniem.

Apelacji obrońcy oskarżonego J. L. :

- obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu poprzez przyjęcie, że swoim zachowaniem wypełnił dyspozycję art. 279 § 1 kk i art. 288 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk podczas, gdy jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego oskarżony popełnił wykroczenie z art. 119 § 1 kw;

- rażącej niewspółmierności orzeczonej kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 150 stawek dziennych po 10 zł każda, których dolegliwość przekracza stopień winy i społecznej szkodliwości czynu oraz nie uwzględnia dyrektyw wymiaru kary.

Apelacji obrońcy oskarżonego M. L. :

- obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7 w zw. z art. 410 kpk poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie i dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów wbrew zasadom prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, a polegającą na przyjęciu całkowitej niewiarygodności wyjaśnień oskarżonego, w których wskazał, iż przed zaborem mienia brama była już otwarta, co doprowadziło do uznania jego sprawstwa czynu z art. 279 kk zamiast z art. 278 kk,

- obrazy prawa materialnego, tj. art. 283 kk poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy wartość przedmiotu czynności zaboru mienia nie przekroczyła 200 złotych, a całą zaś szkoda wyniosła 2300 złotych, co przemawia za uznaniem, iż czyn wypełnił znamiona typu uprzywilejowanego mniejszej wagi, a co miało wpływ na rodzaj i wysokość orzeczonej kary,

- rażącej niewspółmierności kary, polegającej na orzeczeniu wobec oskarżonego, kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności w sytuacji, gdy jest ona niewspółmierna do stopnia zawinienia, gdy z okoliczności sprawy wynika, iż już na etapie postępowania przygotowawczego przyznał się do zarzuconego czynu, a także w sytuacji gdy jest ona niewspółmierna do stopnia społecznej szkodliwości czynu, bowiem kara winna być w swej formie adekwatnym środkiem represji, niedogodnością nakierowaną nie tylko na odstraszanie oskarżonego od dalszego popełnienia danego czynu, ale i mającą spowodować, iż zacznie on przestrzegać porządku prawnego oraz powinna przybrać właściwą proporcję do zakresu negatywnych skutków jakie czyn wywołał w dobrach prawnych osób pokrzywdzonych.

Apelacji obrońcy oskarżonego M. L. :

- obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7 w zw. z art. 410 kpk poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie i dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów wbrew zasadom prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, a polegającą na przyjęciu całkowitej niewiarygodności wyjaśnień oskarżonego, w których wskazał, iż przed zaborem mienia brama była już otwarta, co mogło doprowadzić do uznania jego sprawstwa czynu z art. 279

kk zamiast z art. 278 kk,

zasadny

częściowo zasadny

niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z uwagi na to, że zarzuty podniesione we wszystkich wniesionych środkach odwoławczych pokrywają się Sąd Okręgowy odniesie się do nich łącznie.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia może wynikać bądź z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd „braku”), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd dowolności). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 kpk), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. W orzecznictwie podnosi się jednak, że zarzut ten jest słuszny tylko wówczas: „gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania”, nie może on natomiast sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu (w. SN z 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 9/1995, poz. 84), przy czym jest to aktualne jedynie przy zarzucie błędu o charakterze „dowolności”. Tego typu zarzut co do błędu w ustaleniach faktycznych to bowiem, nie sama odmienna ocena materiału dowodowego przez skarżącego, lecz wykazanie, jakich konkretnych uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w dokonanej ocenie materiału dowodowego (w. SN z 22 stycznia 1975 r., I KR 197/74, OSNKW 5/1975, poz. 58).

W związku z tym, stwierdzić należy, iż nietrafny jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych mający polegać na nieuprawnionym przyjęciu, iż oskarżeni dopuścili się kradzieży z włamaniem oraz uszkodzenia bramy w konsekwencji niekorzystnej dla nich oceny dowodów zgromadzonych w sprawie i wyprowadzonych z nich wniosków.

Sąd Rejonowy w Radomsku zasadnie przypisał J. L., M. L. i A. L. sprawstwo zarzucanego im czynu, gdyż w sposób uprawniony oparł się na dowodach obciążających oskarżonych odmawiając jednocześnie wiary ich wyjaśnieniom, które złożyli w toku postępowania sądowego. W tym zakresie podzielić należy przede wszystkim wniosek Sądu I instancji dotyczący tego, że na wiarę zasługują pierwotne wyjaśnienia J. L., M. L. i A. L. (k. 63-64, 68-69 i 73-74 ). Wszyscy bowiem trzej oskarżeni podczas przesłuchań na etapie dochodzenia przyznali się w całości do postawionych im zarzutów (kradzieży z włamaniem i uszkodzenia mienia). Z racji jedynie tego, że znajdowali się w czasie czynu w stanie nietrzeźwości nie byli w stanie dokładnie opisać w jaki sposób otworzyli bramę. Niezależnie jednak od tego, wszyscy oskarżeni zgodnie przyznawali się w swoich procesowych wypowiedziach do sforsowania bramy. Ponadto, z zeznań P. P. (k. 31-32, 47 i 174-175) oraz oględzin miejsca zdarzenia (k. 6) i materiału fotograficznego (k. 88) jasno wynika, że na zakończenie pracy brama została zamknięta. Sprawcy natomiast dostali się do środka w taki sposób, że wygięte zostały zawiasy i dlatego skrzydła bramy nie schodziły się, a przez powstałą przerwę możliwym stało się wyniesienie metalowych płyt. Jeżeli jeszcze do tego dołoży się zeznania A. B., który w środku nocy widział jak trzech mężczyzn penetruje teren i pakuje jakieś elementy na wózek (k. 2 i 176), to nie można mieć najmniejszych wątpliwości, że tylko oskarżeni mogli się dopuścić zarzucanego im czynu. Interweniujący przecież następnie funkcjonariusze Policji (D. B. i D. T.) ujęli w pobliżu nikogo innego jak właśnie J. L., M. L. i A. L., którzy jeszcze na dodatek prowadzili wózek z zapakowanymi na niego płytami oraz próbowali uciekać (por. k. 16-17, 19-20 i 175-176).

W ocenie Sądu Okręgowego powyżej przedstawione okoliczności mogły doprowadzić Sąd I instancji tylko i wyłącznie do jednej logicznej konkluzji, a mianowicie uznania, iż oskarżeni dopuścili się kradzieży z włamaniem i uszkodzenia mienia. Żadna inna wersja wydarzeń nie daje się pogodzić z elementarną logiką opisanych powyżej faktów, a w szczególności ujęciem sprawców na gorącym uczynku i korelacją ich liczby z tym co widział A. B.. W szczególności zaś niemożliwym było, aby przydać walor wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonych z rozprawy, którzy nagle zaczęli utrzymywać, że brama była otwarta, a oni jedynie wywozili metalowe płyty. J. L., M. L. i A. L. nie byli bowiem w stanie przekonująco wytłumaczyć takiej zmiany wyjaśnień, a jak wynika z protokołu rozprawy porozumiewali się w jej trakcie, żeby ustalić wspólną wersję wydarzeń. Czas natomiast jaki upłynął pomiędzy tym jak spożywali alkohol, a ich przesłuchaniami był już na tyle odległy, że z pewnością byli świadomi swoich procesowych uprawnień oraz treści składanych wypowiedzi. Z racji zaś uprzedniej karalności za przestępstwa przeciwko mieniu doskonale zdawali sobie sprawę z różnicy pomiędzy kradzieżą, a kradzieżą z włamaniem.

Reasumując powyższe, zdaniem sądu odwoławczego nie ma podstaw do tego, aby podzielić tezę, że oskarżeni weszli na teren ogrodzonej posesji przez otwartą bramę, a ich wyjaśnienia w tym zakresie stanowią jedynie przyjętą przez nich na etapie sądowym sprawy linię obrony.

W niniejszej sprawie nie doszło do obrazy art. 5 § 2 kpk, bowiem sąd poczynił nie budzące jego wątpliwości ustalenia faktyczne, a zatem nie powziął wątpliwości w tej kwestii. Unormowana w tym przepisie zasada in dubio pro reo nie może stwarzać pretekstu do uproszczonego traktowania wątpliwości. Jak bowiem wyraźnie wynika z jego brzmienia, reguła ta ma zastosowanie dopiero wtedy, gdy mimo wszelkich starań organu prowadzącego postępowanie nie da się usunąć występujących wątpliwości. Jest to więc swoista „ostateczność” – „dyrektywa ostatecznego wyjścia”. Wszelka wątpliwość w zakresie ustaleń faktycznych powinna być wyjaśniona i usunięta przez wszechstronną inicjatywę dowodową organu procesowego i gruntowną analizę całego dostępnego materiału dowodowego. Dopiero wtedy, gdy po wykorzystaniu wszelkich istniejących możliwości wątpliwość nie zostanie usunięta, należy ją wytłumaczyć w sposób korzystny dla oskarżonego. Należy również podkreślić, iż wątpliwości, o jakich mowa w art. 5 § 2 kpk to wątpliwości Sądu, nie zaś strony procesowej wyrażającej odmienny pogląd w przedmiocie oceny całokształtu ujawnionego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności oceny wiarygodności dowodów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych. Nie można zatem zasadnie stawiać zarzutu obrazy przepisu art. 5 § 2 kpk podnosząc wątpliwości strony, co do treści ustaleń faktycznych, bowiem dla oceny czy w sprawie doszło do naruszenia zasady in dubio pro reo istotne jest jedynie to czy sąd powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 15 lipca 2010 r. w sprawie II AKa 183/10).

Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne w sposób niewątpliwy, po dokonanej w sposób swobodny, zgodny z dyrektywami zawartymi w przepisach art. 7 kpk ocenie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Podkreślenia również wymaga, że zasada in dubio pro reo nie nakazuje sądowi orzekającemu czynienia ustaleń w oparciu o dowody najbardziej korzystne dla oskarżonego.

Wracając jeszcze do oceny wyjaśnień oskarżonych wskazać należy, że Sąd I instancji ma ustawowo zagwarantowaną swobodę w ocenie przeprowadzonych dowodów i ocena ta podlega ochronie przewidzianej w art. 7 kpk dopóty, dopóki nie zostanie wykazana jej błędność. Jak słusznie przyjmuje się w orzecznictwie, przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 kpk wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 kpk); stanowi wynik rozważenia wszystkich tych okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk); jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - argumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 kpk); (por.m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z: 24 lutego 2011 r. w sprawie III KK 382/2010 r., z 7 lipca 2010 r. w sprawie II KK 147/2010, z 13 czerwca 2007 r. w sprawie V KK 5/2007, z 25 września 2002 r. w sprawie II KKN 79/2000 oraz wyroki Sądu Najwyższego z: 22 lutego 1996 r. w sprawie II KRN 199/95, 9 listopada 1990 r. w sprawie WRN 149/90). Sąd odwoławczy rozpoznający apelację dokonuje natomiast kontroli swobodnej oceny dowodów dokonanej przez Sąd pierwszej instancji (porównaj: T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003 r., s. 90 - 94; S. Waltoś, Proces karny - zarys systemu, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2003 r., s. 255 - 259). Może przy tym poprzestać na odwołaniu się do rozważań Sądu I instancji, gdy zarzuty apelacji ograniczają się do gołosłownej polemiki z oceną Sądu (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2021 r. w sprawie II KK 170/21).

W przeciwieństwie do tego, co zostało zarzucone w apelacjach Sąd a quo należycie zweryfikował wyjaśnienia oskarżonych. W sposób uprawniony obalona została teza, jakoby mieli dostać się do środka przez otwartą bramę i nie uszkadzać jej.

Z treści całokształtu pisemnych motywów wyroku wynika, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Przeprowadzona zaś ocena materiału dowodowego mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów, gdyż pozostaje w zgodzie z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Apelacje natomiast stanowią w istocie rzeczy jedynie wybiórczą polemikę z ustaleniami sądu rejonowego, gdyż pomijają wymowę pierwotnych wyjaśnień oskarżonych, które w połączeniu zeznaniami pozostałych świadków oraz dowodami o charakterze nieosobowym, nie pozostawiały żadnych wątpliwości odnośnie sprawstwa J. L., M. L. i A. L..

Zachowanie oskarżonych wypełniało znamiona kradzieży z włamaniem, gdyż stosownie do orzecznictwa Sądu Najwyższego pokonanie przez zniszczenie (uszkodzenie) przeszkody w postaci ogrodzenia zabezpieczającego mienie, dokonane w celu zaboru cudzego mienia, może być uznane za przestępstwo z art. 279 § 1 kk (por. postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 24 czerwca 2010 r. V KK 388/09). Teren posesji był całkowite ogrodzony (wydzielony i zabezpieczony przed dostępem osób postronnych). Ogrodzenie wraz z bramą stanowiło realną przeszkodę uniemożliwiającą „prosty” zabór przedmiotów, których dotyczy sprawa. Doszło do fizycznego usunięcia przeszkody poprzez odgięcie zawiasów na których trzymały się skrzydła bramy, co wymagało użycia stosownej siły, środków czy narzędzi. Właściwości natomiast samego przedmiotu zaboru w postaci dużych ciężkich metalowych płyt były takie, że bez pokonania zabezpieczenia nie byłby możliwy ich zabór (np. przerzucenie przez ogrodzenie).

Ponadto, z racji tego, że szkoda wyrządzona włamaniem jest nieporównywalnie wyższa od szkody wyrządzonej kradzieżą koncepcji kumulatywnego zbiegu przepisów, najlepiej odpowiada pogląd opowiadający się za kumulatywną kwalifikacją przestępstwa kradzieży z włamaniem (wyr. SN z 22.11.1994 r., II KRN 227/94, OSNKW 1995, Nr 1–2, poz. 5; wyr. SN z 18.12.1985 r., Rw 1148/85, OSNKW 1986, Nr 11–12, poz. 95; wyr. SA w Białymstoku z 12.7.2013 r., II AKa 126/13, KZS 2014, Nr 1, poz. 76).

O uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje ocena jego społecznej szkodliwości. Przy ocenie natomiast stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia (art. 115 § 2 kk). Przeprowadzając w powyższym kontekście analizę zachowań przypisanych oskarżonym nie sposób dojść do wniosku, że ich czyn stanowi wypadek mniejszej wagi. Mienie zostało bowiem naruszone w istotnym stopniu. Wartość skradzionych płyt była co prawda niewielka (100 zł), ale szkoda spowodowana uszkodzeniem mienia do bagatelnych już nie należy (2300 zł). Poza tym, oskarżeni działali umyślnie, wspólnie i w porozumieniu, pod osłoną nocy, używali wózka z rowerem oraz znajdowali się w stanie nietrzeźwości i próbowali uciekać z miejsca zdarzenia. Wymienione okoliczności zdaniem Sądu Okręgowego sprzeciwiają się przyjęciu kwalifikacji z art. 283 kk.

Sąd I instancji ma ustawowo zagwarantowaną swobodę w ferowaniu wyroku, w tym kształtowaniu wymiaru kary. Rolą zaś Sądu odwoławczego w tym zakresie jest kontrola, czy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego zasadę sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się zaakceptować. Ustawa traktuje jako podstawę odwoławczą tylko taką niewspółmierność kary, która ma charakter rażący (art. 438 pkt 4 kpk), a która zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można byłoby przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary. Przepis art. 53 kk określa cztery ogólne dyrektywy wymiaru kary.

Pierwszą z nich jest dyrektywa winy - Sąd przy wymiarze kary zobowiązany jest baczyć, aby jej dolegliwość „nie przekraczała stopnia winy”. Stopień winy wyznacza górną granicę dolegliwości związanej z wymierzeniem kary. Nie można, zatem orzec kary, której dolegliwość przekraczałaby stopień winy, chociażby za takim orzeczeniem przemawiały inne dyrektywy, np. prewencji ogólnej czy indywidualnej. Wina pełni w tym ujęciu, funkcję limitującą - wyznaczając górną granicę konkretnej kary.

Kolejną dyrektywą sądowego wymiaru kary wymienioną w art. 53 § 1 kk jest uwzględnienie stopnia społecznej szkodliwości czynu. Na ocenę zaś stopnia społecznej szkodliwości wpływają okoliczności wymienione w art. 115 § 2 kk i są to okoliczności przedmiotowe (do nich należą: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiar grożącej lub wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności działania, waga naruszonych obowiązków) oraz podmiotowe (tj. postać zamiaru, motywacja), jednakże wszystkie związane są z czynem sprawcy. Motywacja i postać zamiaru, mają również wpływ na stopień winy. Natomiast na stopień społecznej szkodliwości czynu nie mają wpływu - jak wynika to z treści art. 115 § 2 kk - okoliczności dotyczące sprawcy niezwiązane z czynem przestępczym. Dyrektywa stopnia społecznej szkodliwości ma sprzyjać wymierzeniu kary sprawiedliwej i powinna nie tylko wyznaczyć górny pułap kary współmiernej do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, ale i przeciwdziałać wymierzeniu kary zbyt łagodnej w przypadku znacznej społecznej szkodliwości czynu.

Trzecią dyrektywą sądowego wymiaru kary jest dyrektywa prewencji indywidualnej, tj. uwzględnienie celów zapobiegawczych lub wychowawczych, które ma kara osiągnąć w stosunku do sprawcy. Kara wymierzona zgodnie z dyrektywą prewencji indywidualnej powinna osiągnąć cel zapobiegawczy, a zatem zapobiec popełnieniu w przyszłości przestępstwa przez sprawcę.

Ostatnią dyrektywą sądowego wymiaru kary jest prewencja ogólna, tj. „kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa”. Jest to dyrektywa pozytywnej prewencji ogólnej, która nie może być pojmowana wyłącznie jako odstraszanie społeczeństwa, a więc wymierzanie konkretnemu sprawcy surowej kary, nawet ponad stopień winy. Tylko, bowiem kara sprawiedliwa, współmierna do stopnia społecznej szkodliwości konkretnego czynu, a przy tym wymierzona w granicach winy sprawcy, może mieć pozytywny wpływ na społeczeństwo, budzić aprobatę dla wymierzonych kar oraz zaufanie do wymiaru sprawiedliwości - i w ten sposób stwarzać warunki do umacniania, i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Orzeczone kary mają bowiem za zadanie wzbudzenie w społeczeństwie przekonania o nieuchronności kary za naruszenie dóbr chronionych prawem i nieopłacalności zamachów na te dobra.

Biorąc pod uwagę wskazane wyżej sądowe dyrektywy wymiaru kary oraz zaistniałe w sprawie okoliczności obciążające orzeczonych oskarżonym kar po 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywien w wysokościach po 150 stawek dziennych po 10 zł nie sposób uznać jako rażąco surowych.

Wskazać na wstępie należy, że do orzeczenia kary rażąco surowej może dojść zarówno na skutek niedostrzeżenia istniejących okoliczności łagodzących lub poczytanie na niekorzyść okoliczności, które za obciążające zostać uznane nie mogą, jak i na skutek nieprzydania należytej wagi dostrzeżonym okolicznościom łagodzącym lub przydanie nadmiernej wagi trafnie ustalonym okolicznościom obciążającym.

W przedmiotowej sprawie – w ocenie Sądu II instancji, Sąd Rejonowy wskazując na okoliczności obciążające słusznie wziął pod uwagę wysoki stopień winy oskarżonych społecznej szkodliwości ich czynów. Ponadto zaś, wszyscy oskarżeni byli już uprzednio wielokrotnie karani za przestępstwa przeciwko mieniu (por. k. 90-97) oraz odpowiadają w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art. 64 § 1 kk. Dodać także należy, iż na niekorzyść należało także wziąć pod uwagę działanie w stanie nietrzeźwości.

W ocenie instancji odwoławczej wymierzone kary nie przekraczają stopnia winy oskarżonych oraz stopnia społecznej szkodliwości ich czynu, który popełnili. Spełnią ona należycie cele zapobiegawcze i wychowawcze, przede wszystkim, w stosunku do samych oskarżonych, jak i ogółu społeczeństwa. Orzeczone kary pozostają w zgodzie z zasadami wymiaru kary w zakresie oddziaływania prewencyjnego. Rozmiar kar czyni, w ocenie Sądu odwoławczego, zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości i osiągną one swoje cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Kary te nie będą zarazem postrzegane jako wyraz pobłażliwości wobec oskarżonych, którzy dopuścili się przestępstwa o znacznym stopniu społecznej szkodliwości. Kary wymierzone oskarżonym są zasłużone i sprawiedliwe. Nie sposób też uznać, aby były one nadmiernie surowe. Miarą bowiem surowości kary nie jest jej ilościowy wymiar, ale stopień wykorzystania sankcji karnej przewidzianej dla danego przestępstwa, która odzwierciedla abstrakcyjną społeczną szkodliwość tego typu przestępstw założoną przez ustawodawcę. Z tego względu kar pozbawienia wolności, jakie wymierzono oskarżonym w przedmiotowej sprawie, nie sposób uznać za nadmiernie surowe, zważywszy na ustawowe granice kary, w jakich Sąd mógł ją wymierzyć. Z racji przecież tego, że oskarżeni odpowiadali za czyn z art. 279 § 1 kk ustawowy wymiar kar wynosił od 1 roku do lat 10, a zważywszy na treść art. 64 § 1 kk – mógł nawet sięgnąć 15 lat pozbawienia wolności. Orzeczona kary przekraczają zatem jedynie o 6 miesięcy dolną granicę ustawowego zagrożenia (!). Tym samym nie sposób uznać, aby nie odpowiadały one dyrektywom sądowego wymiaru kary, biorąc w tym pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które osiągnąć mają w stosunku do oskarżonych, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Oskarżeni przecież ostatecznie nie przyznawali się do zarzucanego im czynu. Jest to ich kolejny już konflikt z prawem i jak pokazuje niniejsza sprawa orzekane wcześniej kary nie wdrożyły należytego poszanowania dla porządku prawnego, gdyż w dalszym ciągu popełniają czyny godzące w cudze mienie. W tych okolicznościach swoje cele mogą zaś osiągnąć tylko bezwzględne kary pozbawienia wolności w orzeczonych rozmiarach. Pobłażanie przecież w takich okolicznościach jak w niniejszej sprawie zaprzepaszczałoby całkowicie wymienione przed chwilą cele kary i byłoby niezrozumiałe w oczach społeczeństwa.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonych od zarzucanych im czynów lub uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ewentualnie złagodzenie orzeczonych kar.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na to, że zarzuty apelacji okazały się niezasadny, to ich wnioski również nie zasługiwały na uwzględnienie.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty apelacji okazały się niezasadne, a brak było podstaw do orzekania poza ich granicami.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2, 3 i 4

Mając na uwadze orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego (uznające za niekonstytucyjne różnicowanie wysokości stawek pomiędzy obroną z wyboru, a pomocą prawną świadczoną z urzędu) o zwrocie kosztów obrony udzielonej niniejszej sprawie oskarżonym ex officio Sąd orzekł na podstawie § 2 pkt 1 i 2 oraz § 4 ust. 1 - 3 i § 17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2019 poz. 18) w zw. z § 11 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.).

W oparciu natomiast o art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk, Sąd zwolnił oskarżonych od opłat i obowiązku zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym uznając, że ich uiszczenie byłoby dla nich zbyt uciążliwe ze względu na jego aktualne ich sytuacje majątkowe i wysokość dochodów. Oskarżeni nie posiadają bowiem żadnego majątku. J. L. utrzymuje się z prac dorywczych i zbierania złomu, zaś M. L. i A. L. są obecnie pozbawieni wolności oraz nie osiągają żadnych zarobków.

7. PODPIS

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						1
Podmiot wnoszący apelację						oskarżony J. L.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						całość zaskarżonego wyroku
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
na korzyść na niekorzyść		w całości
		w części	^{co do winy}
			^{co do kary}
					co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
	art. 439 k.p.k.
	brak zarzutów
1.4. Wnioski
^uchylenie				^zmiana

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						2
Podmiot wnoszący apelację						obrońca oskarżonego J. L.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						całość zaskarżonego wyroku
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
na korzyść na niekorzyść		w całości
		w części	^{co do winy}
			^{co do kary}
					co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
	art. 439 k.p.k.
	brak zarzutów
1.4. Wnioski
^uchylenie				^zmiana

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						3
Podmiot wnoszący apelację						obrońca oskarżonego M. L.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						całość zaskarżonego wyroku
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
na korzyść na niekorzyść		w całości
		w części	^{co do winy}
			^{co do kary}
					co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
	art. 439 k.p.k.
	brak zarzutów
1.4. Wnioski
^uchylenie				^zmiana

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						4
Podmiot wnoszący apelację						obrońca oskarżonego A. L.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						całość zaskarżonego wyroku
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
na korzyść na niekorzyść		w całości
		w części	^{co do winy}
			^{co do kary}
					co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
1.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
	art. 439 k.p.k.
	brak zarzutów
1.4. Wnioski
^uchylenie				^zmiana

IV Ka 372/23

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE