Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 385/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 26 lipca 2024 roku w sprawie II K 385/24.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

( Obrońca ) Naruszenie przepisów postępowania karnego, mające istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia a w szczególności:

- art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego obrony złożonego na terminach rozprawy w dniu 15 grudnia 2023 roku, 6 lutego

2024 roku, 9 kwietnia 2024 roku, bez podania podstawy prawnej - wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego psychiatry co do faktu ustalenia aktualnego stanu zdrowia psychicznego, świadomości oskarżonej co do otaczającej jej rzeczywistości, ustalenia występowania bądź nie przesłanek stypizowanych w treści art. 31 § 1 lub 2 kk w kontekście sytuacji zdrowotnej oskarżonej podnoszonej w toku sprawy - a co za tym idzie zachodzącymi wątpliwościami, co do poczytalności oskarżonej oraz możliwości jej udziału w postępowaniu karnym;

- art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez dowolną w miejsce swobodnej oceny materiału dowodowego w tym przede wszystkim w części, w której Sąd odmówił waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej, która oświadczyła, iż była przekonana o możliwości dysponowania rachunkiem bankowym, pierwotnie należącym tylko i wyłącznie do niej, bez jakichkolwiek ograniczeń na swoją rzecz, nie przejawiając tym samym jakiegokolwiek zamiaru przywłaszczenia pieniędzy i działania na szkodę pokrzywdzonego, tym bardziej, iż jak wskazywała oskarżona działała ona na polecenie swojego zmarłego męża, który nakazał jej nie przekazywać jakichkolwiek środków pokrzywdzonemu z uwagi na dokonanie na jego rzecz licznych darowizn czym Sąd wadliwie przyjął sprawstwo przestępstwa określonego w treści 284 § 1 k.k. wychodząc poza ramy swobodnej oceny materiały dowodowego;

- art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającym na dowolnej w miejsce swobodnej oceny materiału dowodowego w sprawie przejawiającym się w odmowie przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej i tym samym błędne uznanie, że w przedmiotowej sprawie nie zachodziły przesłanki określone w treści art. 28 § 1 k.k. i tym samym zaniechanie w kontekście powyższego jakiegokolwiek rozważenia czy oskarżona mogła pozostawać w usprawiedliwionym błędzie w kontekście z jednej strony wypełniania woli zmarłego męża, z drugiej dysponowania pieniędzmi zlokalizowanymi na koncie należącym pierwotnie do oskarżonej i pochodzącymi z jej świadczeń emerytalnych stanowiących z tego tytułu oszczędności a z trzeciej strony wybudowania za posiadane środki pieniężne pomnika dla zmarłego męża co czyniło zadość zasadom życia społecznego;

- art. 424 k.p.k. poprzez niewyjaśnienie z jakich powodów i na jakiej podstawie Sąd odmówił oskarżonej wiarygodności jej twierdzeń co do faktu, iż mogła ona pozostawać w uzasadnionym błędzie co do możliwości popełnienia przestępstwa i tym samym całkowite zaniechanie przez Sąd uzasadnienia odmowy uznania błędu oskarżonej, zaniechania wskazania podstaw na których Sąd uznał, iż depozycje oskarżonej są nieprawidłowe, zaniechanie wypowiedzenia się przez Sąd co do profilu oskarżonej;

- art. 5 § 2 k.p.k. poprzez zaniechanie rozstrzygnięcia pojawiających się wątpliwości w sprawie na korzyść oskarżonej;

na skutek poczynionych błędów procesowych błąd w ustaleniach faktycznych sprawy polegający na uznaniu, że oskarżona miała zamiar przywłaszczenia pieniędzy i tym samym działała na szkodę pokrzywdzonego oraz błędne uznanie, że nie pozostawała ona w uzasadnionym błędzie co do możliwości popełnienia czynu zabronionego i tym samym wadliwe ustalenie w oparciu jedynie o zeznania pokrzywdzonego i dokumentację sprawstwa oskarżonej zarzucanego jej czynu.

( Prokurator ) Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., co miało wpływ na treść wyroku i skutkowało uznaniem oskarżonej za winną popełnienia zarzuconego jej czynu, poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczeniem życiowym, w szczególności poprzez odebranie waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej w tej części, w której wskazała, iż nie miała zamiaru rozporządzać cudzym mieniem, które do niej nie należało, a wręcz przeciwnie - była przekonana, że po śmierci jednego z małżonków drugi będzie mógł bez ograniczeń rozporządzać mieniem na rachunkach wspólnych, co prowadzi do wniosku, że oskarżona nie wyczerpała swoim zachowaniem znamion przestępstwa z art. 284 § 1 kk, bowiem nie działała ze świadomością rozporządzenia cudzym mieniem.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te zostaną rozpoznane łącznie, co pozwoli uniknąć powielania tych samych rozważań i ocen.

Analizując całokształt zebranych w sprawie dowodów należy uznać, że sąd I instancji nalżycie je ocenił w zakresie ustalenia sprawstwa oskarżonej, co pozwoliło mu na wyprowadzenie prawidłowych ustaleń faktycznych. Sąd ten ustosunkował się do istotnych dowodów w sprawie, mając w polu widzenia określone między nimi rozbieżności i stanowisku swemu dał wyraz w zasługującym na aprobatę uzasadnieniu. Dlatego też podzielając ocenę dowodów zaprezentowaną przez sąd merytoryczny, sąd okręgowy nie widzi zasadniczych powodów, aby powtarzać okoliczności wyprowadzone w motywach zaskarżonego wyroku, co wiązałoby się z cytowaniem ich obszernych fragmentów. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne znajdują bowiem odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, który został poddany wnikliwej i wszechstronnej analizie oraz ocenie, respektującej w pełni wymogi art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk. Wbrew odmiennym twierdzeniom zawartym w apelacjach, nie ma podstaw, ani do skutecznego kwestionowania dokonanej przez sąd I instancji oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, ani też poczynionych na podstawie tego materiału dowodowego ustaleń faktycznych w sprawie. Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń i okoliczności popełnienia przedmiotowego czynu nie wykazuje błędu i jest zgodna z przeprowadzonymi dowodami, którym sąd ten dał wiarę i się na nich oparł.

Sąd odwoławczy musi jednak uzupełnić oceny i analizy sadu I instancji.

Oczyszczając przedpole do rozważań szczegółowych należy poczynić kilka uwag ogólnych:

- z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków ( art. 31 k.r.o ). Konstrukcja ustroju ustawowego polega na wyodrębnieniu trzech mas majątkowych: majątku wspólnego, majątku osobistego żony oraz majątku osobistego męża (por. np. M. Nazar, w: Ignatowicz, Nazar, Prawo rodzinne, 2012, s. 156). Ustrój wspólności ustawowej ustaje w razie śmierci jednego z małżonków;

- podstawowa zasada określająca przynależność przedmiotów majątkowych w ustroju wspólności ustawowej została określona w art. 31 § 1 k.r.o i polega na włączeniu w skład majątku wspólnego wszelkich przedmiotów majątkowych, o ile zostały nabyte w czasie trwania wspólności i nie zostały wyłączone z niej mocą przepisu prawnego (por. art. 33 k.r.o). Ustawodawca posłużył się zatem czytelną konstrukcją, polegającą na ustanowieniu zasady generalnej oraz zamkniętego katalogu wyjątków od tej reguły. Rozstrzygnięcie przynależności poszczególnych przedmiotów majątkowych do określonych majątków w praktyce następuje najczęściej po ustaniu ustroju wspólności ustawowej, przy dokonywaniu wzajemnych rozliczeń małżonków i polega na określeniu chwili nabycia określonego prawa oraz sprawdzeniu, czy nie podlega ono jednemu z wyjątków przewidzianych w art. 33 k.r.o;

- brzmienie art. 31 § 2 pkt 1 k.r.o daje podstawę do wyróżnienia dochodów o charakterze zarobkowym, które obejmują wynagrodzenie za pracę oraz inne dochody. Kryterium odwołujące się do zarobkowego charakteru dochodów nie posiada istotnego znaczenia, gdy chodzi o ich zaliczenie do majątku wspólnego, skoro z art. 31 § 1 k.r.o wynika, że – co do zasady – wszelkie dochody stają się składnikiem majątku wspólnego, o ile zostały uzyskane w czasie trwania ustroju wspólności ustawowej. Pomimo braku wyraźnego unormowania ogólnie przyjmuje się, że tak jak wynagrodzenie za pracę należy traktować świadczenia, które w rodzinie spełniają taką samą funkcję ekonomiczną, a więc emeryturę, rentę inwalidzką, rentę odszkodowawczą przysługującą na podstawie art. 444 § 2 k.c. (zob. art. 33 pkt 6 k.r.o.), stypendium, a także różnego rodzaju zasiłki z ubezpieczenia społecznego;

- zarówno konstrukcję prawną dziedziczenia, jak i istnienie całego prawa spadkowego można uzasadnić tym, że stanowi ono oparcie dla dwóch filarów społeczeństwa: własności prywatnej oraz rodziny. Gdyby śmierć spadkodawcy prowadziła do wygaśnięcia praw majątkowych, jakie przysługiwały mu w momencie jego śmierci lub przejścia ich na podmiot publiczny, byłoby to bądź zagrożeniem dla bezpieczeństwa obrotu prawnego, bądź sposobem wywłaszczenia potencjalnych spadkobierców z własności prywatnej, która mogłaby przysługiwać im po spadkodawcy;

-regulacja ustawowa powinna nie tylko pozwalać na jednoznaczne wyznaczenie osoby lub osób będących następcami prawnymi zmarłego, lecz jednocześnie powinna odpowiadać jego przypuszczalnej woli (wyr. TK z 31.1.2001 r., P 4/99, OTK-A 2001, Nr 1, poz. 5; A. Mączyński, Konstytucyjne prawo dziedziczenia, s. 1172; K. Zaradkiewicz, Instytucjonalizacja wolności majątkowej, s. 153; zob. też J. Wierciński, Uwagi o teoretycznych założeniach, s. 85–86, z podsumowaniem na s. 87, a także uwagi, które czyni w tym zakresie Księżak, Prawo spadkowe, 2017, Nb 122). Zakłada to odwołanie się przez ustawodawcę do kryterium typowych i racjonalnych oświadczeń spadkodawców. Spadek najczęściej jest bowiem przeznaczany osobie lub osobom, z którymi właściciela łączy więź emocjonalna oparta na związku rodzinnym (małżeństwie lub pokrewieństwie). W prawie polskim śmierć osoby fizycznej jest określonym przez hipotezy norm prawnych zdarzeniem prawnym, z którym ustawa łączy w dyspozycji tych norm skutek w postaci przejścia praw i obowiązków takiej osoby fizycznej na inne podmioty;

- majątek spadkodawcy tworzy jeden spadek, a ten jako jedność (całość) jest przedmiotem jednego przejścia na spadkobiercę lub spadkobierców. Każdy spadkodawca pozostawia więc po sobie tylko jeden spadek. Spadek jako całość, jak i wszystkie prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy wchodzące w jego skład, przechodzą na jego spadkobierców na skutek jednej i tej samej podstawy prawnej, wynikającej z zaistnienia jednego stanu faktycznego określonego w przepisach prawa. Spadek jest definiowany jako ogół praw i obowiązków majątkowych przechodzących ze zmarłej osoby fizycznej na jego spadkobiercę lub spadkobierców (art. 922 § 1 k.c.). Z brzmienia art. 922 § 1 k.c. wynika jednoznacznie, że do spadku należą jedynie prawa i obowiązki zmarłego mające charakter majątkowy. Z ogółu praw i obowiązków zmarłego ustawodawca wyłącza prawa i obowiązki niemajątkowe, prawa i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego oraz prawa i obowiązki przechodzące na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami;

- jedyną dopuszczalną w świetle art. 1047 k.c. umową dotyczącą spadku po osobie żyjącej jest umowa o zrzeczenie się dziedziczenia. Na mocy tej umowy potencjalny spadkobierca może zrzec się po swoim potencjalnym przyszłym spadkodawcy dziedziczenia. Umowa ta dotyczy jedynie potencjalnego powołania do dziedziczenia z mocy ustawy. Spadkodawca może też w ten sposób doprowadzić do nabycia spadku przez jedną osobę z kręgu swoich spadkobierców ustawowych lub osobę wskazaną w testamencie, z wykluczeniem innych potencjalnych spadkobierców. W ten sposób przykładowo osoby, które otrzymały określone przysporzenia majątkowe za życia spadkodawcy, mogą zostać wyłączone od dziedziczenia w drodze umownej, co doprowadzić może do nabycia spadku przez inne osoby wskazane przez spadkodawcę. Zrzeczenie się dziedziczenia powoduje zmianę polegającą na utracie nadziei na uzyskanie w przyszłości statusu spadkobiercy ustawowego. Umowa zrzeczenia się dziedziczenia wywołuje skutek mortis causa, a więc dopiero z chwilą otwarcia spadku po spadkodawcy (zob. np. E. Niezbecka, Zrzeczenie się dziedziczenia, s. 368; W. Borysiak, Konstrukcja czynności, s. 1124; tenże, w: Osajda, Komentarz KC, Legalis, 2021, art. 1048, Nt 21–23; M. Pazdan, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. II, 2021, art. 1048, Nb 7; J. Kuźmicka-Sulikowska, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz KC, 2021, art. 1048, Nb 1). Za skutek ten uznaje się modyfikację porządku dziedziczenia ustawowego, następującą w chwili otwarcia spadku (G. Wolak, w: Habdas, Fras, Komentarz KC, t. VI, 2018, art. 1048, Nb 25). Z innej nieco perspektywy skutek umowy zrzeczenia się dziedziczenia określa się jako umowne ukształtowanie kręgu spadkobierców ustawowych;

Przechodząc do realiów niniejszej sprawy należy podnieść, iż na akceptację zasługuje stanowisko sądu I instancji, iż A. B. wiedziała, że majątek gromadzony z C. B. jest objęty małżeńską wspólnością majątkową. Taki był ich ustrój małżeński i dotyczące niego podstawowe zasady są powszechnie znane i brak jest podstaw, aby w przypadku oskarżonej przyjąć inaczej. Wskazują na to następujące okoliczności:

- w dniu 2 sierpnia 2004 roku A. B. notarialnie zrzekła się dziedziczenia po mężu C. B. ( k 94 ). Tożsame oświadczenie złożył C. B.. Spadkodawca w ten wykluczył z dziedziczenia swojego małżonka ( i jego dzieci ), aby doprowadzić do wyłącznego nabycia spadku przez inne osoby z kręgu swoich spadkobierców ustawowych. Zrzeczenie się dziedziczenia w tym przypadku było umową, która umożliwiała spadkodawcy wpływanie na porządek dziedziczenia, który następuje po jego śmierci. Na jej mocy spadkobierca dokonał zniesienia przysługującej mu dotąd pozycji prawnej. Polega ona na tym, że gdyby w przyszłości doszło do dziedziczenia ustawowego po spadkodawcy, to w wyniku zrzeczenia się dziedziczenia zrzekający traci prawną możliwość dojścia do dziedziczenia po nim na podstawie ustawy. Intencją małżonków było wyłącznie od dziedziczenia współmałżonków, na skutek czego po każdym z nich dziedziczyłyby jego dzieci, z wyłączeniem dzieci drugiej strony. Taka konstrukcja była korzystna dla oskarżonej, gdyż posiadała majątek w postaci nieruchomości i z pewnością chciała go zachować dla swoich dzieci ( z wyłączeniem małżonka i jego syna ). Oskarżona musiała zdawać sobie sprawę z wagi, znaczenia i skutków tej umowy;

- oskarżona wiedziała, że jedynym spadkobiercą po mężu jest w tej sytuacji jego syn T. B.. Z materiału dowodowego wynika, że po mężu pozostały należące do wspólności ustawowej: samochód i oszczędności w postaci pieniędzy. A. B. doskonale wiedziała, jak przeprowadzić postępowanie spadkowe odnośnie samochodu i ukierunkowywała działania pokrzywdzonego na to, aby uzyskał prawa do spadku w celu jak najszybszej wspólnej sprzedaży samochodu i podziału kwoty zapłaty zgodnie z posiadanymi udziałami. Te same zasady dotyczyły zgromadzonych na rachunkach w bankach pieniędzy, jednakże w przypadku samochodu - brak legalnej możliwości jego sprzedaży bez udziału T. B., skłonił ją do współpracy z jedynym spadkobiercą męża; natomiast fakt posiadania pieniędzy stanowiących taką samą wspólność ustawową jak samochód próbowała przed nim ukryć i wykorzystując to samodzielnie nimi rozporządzić, gdyż nie miała do tego żadnych przeszkód ( samodzielnie dysponowała kontami na których były pieniądze ). Teza, iż czyniła to za zgodą męża wyrażoną przed śmiercią pojawiła się dopiero, gdy pokrzywdzony wykrył, że jest on też spadkobiercą części oszczędności po ojcu. C. B. zmarł 6 lutego 2021 roku. W trakcie załatwiania formalności związanych ze sprzedażą samochodu, 15 marca 2021 roku oskarżona zmieniła konto w banku o numerze (...) ze wspólnego na indywidualne – na swoje nazwisko. Na tym koncie pozostała zgromadzona kwota 48919,54 złotych, natomiast na drugim z rachunków, który został zmieniony na indywidualny na nazwisko C. B. pozostała jedynie kwota 550, 49 złotych. Akt poświadczenia dziedziczenia po C. B. został wydany w dniu 19 marca 2021 roku. Oskarżona próbowała w ten sposób wykazać, że na jej indywidualnym koncie mogą znajdować się jej własne pieniądze. Tylko próbą tuszowania majątku wchodzącego w skład spadku po C. B. można tłumaczyć zmiany właścicielskie na rachunkach bankowych, gdyż oskarżona nawet uprzednio nie miała przeszkód wynikających z prawa bankowego, aby tymi pieniędzmi dysponować;

- z dowodów osobowych bezspornie wynika, że małżonkowie B. mieli dwa rachunki: na jeden wpływała emerytura oskarżonej, która była przeznaczana na okazjonalne wydatki stron ( zwłaszcza na podróże ), na drugi rachunek wpływała emerytura C. B., a wpłaty te były wydawane na bieżące życie i potrzeby małżonków. W konsekwencji jeden z rachunków był systematycznie opróżniany, na drugim zaś rosły oszczędności. Na obu rachunkach były jednak pieniądze wspólne małżonków, pochodzące z ich emerytur, należące do wspólności małżeńskiej. Oskarżona nie mogła ich traktować jako majątku odrębnego, mimo że pozostał on na rachunku pierwotnie i ostatecznie należącym do niej. „Dopisanie” męża do tego rachunku świadczy o tym, że zdawała sobie sprawę ze statusu zgromadzonych tam oszczędności. Nie wykazała ona, aby pochodziły one z innych źródeł jak emerytura. W okresie od kwietnia do czerwca 2021 roku prowadzona była korespondencja pomiędzy pokrzywdzonym a A. B., w której jedyny spadkobierca wzywał oskarżoną do zapłaty przypadającej mu części pieniędzy z tytułu spadku po ojcu. A. D. jako argument za odmową wypłaty pieniędzy podnosiła, że T. B. w swoim życiu wiele przysporzeń majątkowych od ojca otrzymywał. Argument ten nie ma żadnego znaczenia faktycznego i pranego. W przypadku jednoosobowego dziedziczenia na przedmiot dziedziczenia nie mają wpływu jakiekolwiek wcześniejsze przysporzenia finansowe na rzecz przyszłego spadkobiercy. T. B. dziedziczył cały i jedyny spadek po ojcu ( istniejący w chwili śmierci spadkodawcy, niezależnie od przeszłych darowizn z jego strony ). Na skutek zrzeczenia się dziedziczenia po zmarłym mężu przez oskarżoną obejmował on cały jego udział w majątku wspólnym małżonków. Brak jest natomiast w tej korespondencji z jej strony zarzutów nierównego udziału w majątku wspólnym jej byłego małżonka, co mogłoby mieć jakiś walor merytoryczny. Małżonek ma uprawnienia do żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w jakim przyczynił się on do powstania majątku wspólnego. Również jej zapewnienia, ze C. B. chciał, żeby ich majątek wspólny przeszedł tylko na nią nie ma jakiejkolwiek skuteczności prawnej w braku decyzji prawnych spadkodawcy zmieniających zakres dziedziczenia ( np. sporządzenie testamentu, zmianę umowy zrzekającej się dziedziczenia). Tymczasem oskarżona z majątku wspólnego obdarowała swoje dzieci, z całkowitym pominięciem T. B. co determinuje jej zamiar „pozbycia” się tych pieniędzy, aby zniechęcić pokrzywdzonego do ich dochodzenia;

- SN wskazał, że: „z przepisu art. 31 § 1 k.r.o. nie wynika domniemanie prawne, że przedmioty, w tym nieruchomości, nabyte w trakcie trwania małżeństwa, objętego w zakresie stosunków majątkowych małżeńskich reżimem wspólności ustawowej, wchodzą w skład majątku ustawowego” (post. SN z 5.9.2008 r., I CSK 60/08, Legalis). W praktyce, omawiany problem może ujawnić się przede wszystkim w postępowaniu sądowym o podział majątku wspólnego po ustaniu ustroju wspólności, w razie sporu uczestników, co do przynależności określonych składników majątkowych. W odniesieniu do zaoszczędzonych pieniędzy, narzucało się ustalenie równości udziałów małżonków w rachunku wspólnym i oskarżona nie mogła zakładać, że po śmierci męża stała się w całości właścicielką środków na wspólnym rachunku bankowym. Mogła domniemywać uprawnienia do ich połowy ( co determinuje sposób sprzedaży samochodu ), a uporczywie odmawiając ich wypłaty jedynemu spadkobiercy i ostatecznie pozbywając się ich dopuściła się przyłaszenia nie należących do niej połowy środków zdeponowanych na rachunku bankowym.

Obowiązek przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych psychiatrów powstaje wówczas, gdy w sprawie wystąpiły uzasadnione wątpliwości co do poczytalności oskarżonego (podejrzanego). Jednakże owe wątpliwości powinny zostać chociaż uprawdopodobnione, co oznacza, że muszą mieć podstawę w konkretnych okolicznościach sprawy, wynikać z tych okoliczności w sposób obiektywny. Nie mogą natomiast stanowić one jedynie subiektywnego przekonania obrońcy oskarżonej, ale muszą zostać powzięte przez organ procesowy ( postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 29 grudnia 2021 r. V KK 657/21, Legalis ). Ocena przeprowadzenia dowodu w tym zakresie winna uwzględniać całokształt okoliczności ujawnionych w danej sprawie, Tego rodzaju okoliczności należy upatrywać zwłaszcza w danych dotyczących osoby oskarżonego, jego zachowania, stanu zdrowia, podejmowanego przez niego leczenia oraz w faktach związanych z zarzucanym mu czynem. Oskarżona nie leczyła się psychiatrycznie, psychologicznie, neurologicznie i odwykowo. Prawidłowo, aktywnie i racjonalnie funkcjonuje społecznie. Była zorientowana w sprawie. Jej stan poczytalności w czasie czynu nie budził wątpliwości. Jest oczywiste, że w związku z podeszłym wiekiem ulegają osłabieniu jej zdolności psychofizyczne, jednakże to osłabienie w jej wypadku nie jest wynikiem jakiegoś procesu chorobowego znacznie je upośledzającego. Odwoływanie się przez obrońcę, że kiedyś była zdezorientowana co do miejsca czy osoby nie wskazuje na procesy demencyjne, aby w kontekście jej aktywności życiowej i braku leczenia w tym zakresie, powziąć uzasadnione wątpliwości określone w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 oraz § 2 kpk. Uprawdopodobnienie w tym zakresie było możliwe chociażby poprzez przedłożenie sądowi przez obrońcę jakiejkolwiek dokumentacji z leczenia, wszczętego nawet w postępowaniu odwoławczym. Nie budzi wątpliwości, że to do sądu należy ocena, czy in concreto zachodzą wątpliwości co do poczytalności oskarżonego w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu lub co do jego stanu zdrowia psychicznego w toku postępowania, a przeprowadzenie dowodu w postaci opinii psychiatrycznej nie jest możliwe wyłącznie na podstawie domysłów, domniemań, czy abstrakcyjnego przekonania stron procesowych o hipotetycznej możliwości wystąpienia po stronie oskarżonego wątpliwości co do jego poczytalności, lecz muszą one mieć oparcie w konkretnych okolicznościach sprawy.

Sąd merytoryczny dokonał analizy całokształtu zebranych dowodów w ich wzajemnym powiązaniu, z dbałością o odzwierciedlenie ich treści i obiektywizm wniosków co do sprawstwa A. D..

Nie można w niniejszej sprawie zarzucać, że niektóre dowody nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych, jeśli sąd je rozważył i ocenił na płaszczyźnie art. 7 kpk jako niewiarygodne. Odrzucenie przez sąd pewnych dowodów w końcowej ocenie, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych dowodów, stanowi przecież uprawnienie sądu. Kontrola instancyjna oceny dowodów nie obejmuje sfery przekonania sędziowskiego, jaka wiąże się z bezpośredniością przesłuchania, sprowadza się natomiast do sprawdzenia, czy ocena ta nie wykazuje błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu, pominięcia pewnych dowodów) lub logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania) albo czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy, a takich błędów sąd merytoryczny uniknął. Zarzut rażącego naruszenia art. 7 kpk wymaga wykazania wad w sposobie dokonania oceny konkretnych dowodów, podczas gdy apelacja kwestionuje jedynie wynik oceny domagając się podzielenia oceny dokonanej przez jej autora. Przepisu art. 410 kpk nie można rozumieć w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Nie można czynić skutecznego zarzutu obrazy tego przepisu, w sytuacji gdy sąd uczynił podstawą swoich ustaleń wersję zdarzeń przestawioną przez pokrzywdzonego, pomawiającą oskarżoną, jeśli dowód z wyjaśnień samego oskarżonej, które nie stanowiły podstawy owych ustaleń, został przez sąd należycie rozważony i oceniony w sposób przewidziany w art. 7 kpk.

Apelacje kwestionują stanowisko sądu z pozycji wyjaśnień oskarżonej oraz własnych subiektywnych ocen wymowy przeprowadzonych na rozprawie dowodów, przy wybiórczym i subiektywnym ujęciu ich zakresu, charakteru i treści. Wyjaśnienia oskarżonej mają charakter obronny. Z uwagi na swoją ogólnikowość i sprzeczność z podstawowymi dowodami i okolicznościami, nie zdołały zachwiać wersją aktu oskarżenia. Dlatego słusznie sąd rejonowy w zasadniczych elementach związanych z odpowiedzialnością prawnokarną odmówił wiary oskarżonej, do czego był w pełni uprawniony, a co dotyczyło w szczególności lansowania pozostawania przez nią w błędzie określonym w art. 28 § 1 kk. W realiach niniejszej sprawy to całokształt dowodów połączonych w logiczną i harmonijną całość był podstawą do ustalenia sprawstwa oskarżonej.

Konsekwencją wprowadzenia art. 455a kpk jest zatem bezprzedmiotowość stawiania w apelacji zarzutu naruszenia art. 424 kpk pod kątem uchylenia wyroku, gdyż z tego tylko powodu sąd odwoławczy nie może wydać takiego orzeczenia. Przedmiotem kontroli odwoławczej jest bowiem wyrok, a nie samo uzasadnienie. Dlatego też nawet nieprawidłowo sporządzone uzasadnienie nie oznacza nieprawidłowości wyroku i nie może prowadzić automatycznie do jego uchylenia. Niewątpliwie jednak nawet wadliwie sporządzone uzasadnienie utrudnia sądowi odwoławczemu przeprowadzenie kontroli odwoławczej. Jednak sąd ten orzeka nie na podstawie sporządzonego uzasadnienia, ale na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie i może skorygować i uzupełnić argumentację sądu I instancji.

Dla skuteczności zarzutu obrazy przepisu postępowania konieczne jest wykazanie jego możliwego wpływu na treść orzeczenia (art. 438 pkt 2 kpk), to naruszenie art. 424 kpk samo w sobie nie może prowadzić do spodziewanego przez skarżącego rezultatu, ponieważ to, co było później (uzasadnienie) nie może wpływać na to, co było wcześniej (wyrok). Wady uzasadnienia mogą świadczyć o wadliwości procesu wyrokowania, skłaniają do tym wnikliwszej kontroli odwoławczej, ale o tej wadliwości same w sobie nie przekonują i nie warunkują tej kontroli. Naruszenie reguł sporządzania uzasadnienia wyroku, które z istoty rzeczy następuje po jego wydaniu, nie może mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia, w rozumieniu art. 438 pkt 2 kpk. Patrząc z tej perspektywy na motywy zaskarżonego rozstrzygnięcia, stwierdzić trzeba, że nie wskazują one na konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości.

Błędne jest jednoczesne zarzucenie obrazy art. 7 kpk i art. 5 § 2 kpk. Niemożliwe jest bowiem jednoczesne naruszenie obu tych przepisów. Jeżeli pewne ustalenie faktyczne uzależnione jest od oceny dowodu lub dowodów, to nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo. W takiej sytuacji ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów mogą być rozstrzygane jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach nakreślonych przez art. 7 kpk. Podniesienie zarzutu obrazy art. 5 § 2 kpk jest zasadne tylko wówczas, gdy sąd orzekający rzeczywiście powziął wątpliwości, bądź gdy powinien takie powziąć i wbrew wyrażonej w tym przepisie regule rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. Nakaz rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego jest skierowany do organów prowadzących postępowanie karne. Oznacza to, że organ postępowania ma obowiązek postąpienia zgodnie z omawianą zasadą jedynie wówczas, jeśli to on poweźmie wątpliwości, których nie można usunąć. Brak jest więc podstaw do stawiania sądowi zarzutu obrazy art. 5 § 2 kpk, jeżeli sąd ten nie powziął niedających się usunąć wątpliwości. Innymi słowy, naruszenie zasady in dubio pro reo może nastąpić jedynie wtedy, gdy sąd orzekający w sprawie poweźmie określone wątpliwości, a nie mogąc ich usunąć, rozstrzygnie je na niekorzyść oskarżonego. Z takimi wątpliwościami nie można natomiast utożsamiać odmiennej oceny przebiegu zdarzeń wyrażanej w apelacji przez jej autora. Reguła wyrażona w art. 5 § 2 kpk nie oznacza automatycznego przyjmowania najkorzystniejszej dla oskarżonego wersji tylko dlatego, że w sprawie występują sprzeczne dowody. Pierwszoplanowym obowiązkiem sądu jest bowiem ocena tych dowodów i oparcie swoich ustaleń na tych dowodach, które są wiarygodne i odrzucenie dowodów niewiarygodnych.

Wniosek

( Obrońca ) Wniosek o zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu.

( Prokurator ) Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne odnośnie przedmiotowego czynu znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Brak podstaw prawnych do uwzględnienia wniosków w ramach podniesionych przez skarżących zarzutów w odniesieniu do tego czynu. Argumenty wywiedzione w apelacjach prokuratora i obrońcy nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonej, bowiem nie pozwala na to ocena kluczowych w sprawie dowodów.

Sąd II instancji uszczegółowił analizę zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz ocenę prawną przypisanego oskarżonej czynu. W wyniku przeprowadzonej analizy sąd odwoławczy nie stwierdził podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonej z powodów wskazanych we wcześniejszej części uzasadnienia.

3.2.

( Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego ) Naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 424 § 1 pkt 2 i § 2 k.p.k., poprzez brak - wyjaśnienia podstawy prawnej i okoliczności wpływających na podjęcie decyzji przez Sąd w zakresie orzeczenia obowiązku naprawienia szkody tylko w części, ograniczając uzasadnienie tej . części, rozstrzygnięcia jedynie do stwierdzenia, że „powyższe rozstrzygnięcie nie zamyka stronom drogi postępowania cywilnego celem dochodzenia niezaspokojnych roszczeń”;

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu przez Sąd, iż w rozpatrywanej sprawie zasadne jest orzeczenie obowiązku naprawienia szkody w części, podczas gdy z analizy całokształtu okoliczności sprawy brak jest podstaw uzasadniających przyjęcie takiego stanowiska- .oskarżona nie znajduje, się w ciężkiej sytuacji materialnej, wysokość szkody została przez Sąd ustalona w pełni, a oskarżyciel wnosił o jej naprawienie w całości.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Długi spadkowe można podzielić na dwie grupy. Po pierwsze, do długów spadkowych należą obowiązki majątkowe, które ciążyły na spadkodawcy w chwili jego śmierci, a następnie z tą chwilą przeszły na jego spadkobierców. Drugą grupę stanowią obowiązki, które powstają z mocy przepisów prawa spadkowego z chwilą otwarcia spadku lub nawet po tej chwili. Długi te zostały wskazane w art. 922 § 3 k.c. Odpowiedzialność za określony dług, rozumiana jako możność zaspokojenia się z majątku wskazanej osoby, zawsze jest związana tylko z tym majątkiem („obciąża majątek”).

Zgodnie z art. 922 § 3 k.c. do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania. Na podstawie art. 55 ust. 1 pkt 1 Prawa bankowego, bank jest zobowiązany wypłacić z rachunku bankowego spadkodawcy koszty jego pogrzebu osobie, która przedstawiła rachunki potwierdzające ich poniesienie. Kwota wypłacona nie może przekraczać wysokości kosztów urządzenia pogrzebu w myśl zwyczajów miejscowych. Suma wydatkowana na tej podstawie nie wchodzi w skład spadku (art. 55 ust. 2 w zw. z art. 55 ust. 1 pkt 1 PrBank). Reguła ta odnosi się zarówno do wspólności ustawowej, jak i umownej.

Przy założeniu równego udziału małżonków w majątku wspólnym, majątek spadkowy w tytułu oszczędności przypadający T. B. wynosił 24725 złotych. T. B. nie ponosił żadnych kosztów pogrzebu i pochowaniem ojca w ogóle się nie zajął. Koszty pogrzebu ojca obciążają go jako jedynego spadkobiercę w całości. Koszty te poniosła oskarżona. Koszty te powstały po otwarciu spadku i nie wpływają na ustaloną kwotę przywłaszczenia, jednakże zmniejszają wartość rzeczywistej szkody istniejącej w chwili wyrokowania.

Warunkiem zastosowania środka kompensacyjnego obowiązku naprawienia szkody jest istnienie szkody w chwili wyrokowania. Jego celem jest bowiem przywrócenie stanu sprzed popełnienia przestępstwa lub kompensacja szkód będących dalszymi następstwami popełnionego przestępstwa, co w szczególności dotyczy szkód niematerialnych. Ponieważ przepisy prawa karnego nie zawierają postanowień dotyczących ustalania zakresu obowiązku naprawienia szkody, to należy posiłkowo odwołać się do przepisu art. 361 § 2 k.c., z którego wynika zasada pełnego odszkodowania. W konsekwencji należy przyjąć, że regułą jest zobowiązanie do naprawienia szkody w całości, zaś odstępstwa od tej reguły muszą być podyktowane ważnymi względami Przy orzekaniu tego obowiązku należy kierować się zasadami prawa cywilnego, a zatem warunkiem jego orzeczenia w wyroku karnym jest istnienie w chwili wyrokowania szkody, której ustalenia dokonuje się według tych samych reguł, jak przy określaniu odszkodowania w postępowaniu cywilnym. Do celów postępowania karnego należy uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego (art. 2 § 1 pkt 3 kpk), w tym naprawienie już w postępowaniu karnym, gdy to możliwe, szkody wyrządzonej przestępstwem. Przy ustalaniu wysokości szkody, która powstała w wyniku przestępstwa brać należy pod uwagę, tak jak w przedmiotowej sprawie, obiektywną wartość przywłaszczonego mienia, ale w ramach określania odszkodowania również konieczne jest zweryfikowanie tej szkody przez ustalenie jej wartości istniejącej w chwili wyrokowania. W tym przypadku kwota przywłaszczenia w ramach obowiązku naprawienia szkody powinna być pomniejszona o koszty pogrzebu, które ze spadku powinny być wydatkowane przez pokrzywdzonego, a zostały opłacone przez oskarżoną. Ma on w tym przypadku korzyść majątkową, gdyż koszty pogrzebu spadkodawcy pokryła w całości jego żona, a nie zobowiązany do tego jedyny spadkobierca. W tym zakresie T. B. nie poniósł rzeczywistej szkody.

W myśl art. 67 § 3 k.k, zamiast obowiązku naprawienia szkody, sąd może orzec na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę. Ma ona charakter subsydiarny. Jej orzeczenie jest dopuszczalne wówczas, gdy orzeczenie obowiązku jest znacznie utrudnione. Słusznie wskazuje się, że pokrzywdzony w tej sytuacji nie powinien pozostać bez rekompensaty wyrządzonej szkody ( nawiązka - zgodnie ze słusznym poglądem judykatury - jest zryczałtowanym odszkodowaniem i powinna być orzekana wówczas, gdy występują trudności w ustaleniu in concreto wysokości szkody).

Koszty pogrzebu nie zostały w toku postępowania karnego szczegółowo ustalone. Przykładowo są to długi wynikłe z kosztów pogrzebu spadkodawcy (w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku), wynagrodzenie dla wykonawcy testamentu, koszty spisu inwentarza, długi z tytułu zachowków, zapisów zwykłych, poleceń itd.). Obowiązki określone w art. 922 § 3 k.c. nie przechodzą na spadkobierców ze spadkodawcy, lecz powstają samoistnie po ich stronie w chwili otwarcia spadku lub chwili późniejszej.

Powszechnie wskazuje się w doktrynie, że pojęcie kosztów pogrzebu spadkodawcy obejmuje wydatki związane z nabyciem miejsca na grób i trumny oraz koszty samej ceremonii pogrzebowej, np. wieńce, kwiaty, czy przewóz zwłok z innego kraju do Polski (J. Pietrzykowski, w: Resich, Komentarz, 1972, t. III, s. 1829; M. Pazdan, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, 2015, t. II, art. 922, Nb 55; J. Kremis, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz, 2016, art. 922, Nb 27; M. Zelek, w: Gutowski, Komentarz, 2016, t. II, art. 922, Nb 22; J.S. Piątowski, H. Witczak, A. Kawałko, w: System PrPryw, t. 10, 2015, s. 134, Nb 80). W doktrynie wskazano, że może obejmować to również w zwyczajowym zakresie oprawę muzyczną ceremonii pogrzebowej (Księżak, Prawo spadkowe, 2017, Nb 76). Nie jest wyłączone zaliczenie do kosztów pogrzebu zwyczajowego datku dla duchownego za odprawienie mszy żałobnej i nabożeństwa przy grobie, a także kosztów przejazdu taksówki dla niego, który odprawiał ceremonię na cmentarzu (zob. wyr. SA w Szczecinie z 27.3.2013 r., I ACa 868/12, Legalis ). Obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu temu, kto je poniósł, dotyczy jedynie wydatków już poniesionych. Koszty pogrzebu w rozumieniu art. 922 § 3 k.c. obejmują umiarkowany wydatek na zakup niezbędnej odzieży żałobnej dla osób najbliższych zmarłego (tak wyr. SN z 7.3.1969 r., II PR 641/68, OSNCP 1970, Nr 2, poz. 33 ), tym bardziej jeśli noszenie tej odzieży rozciąga się dłuższy czas po zgonie danej osoby bliskiej (tak J. Kremis, w: Gniewek, Machnikowski, Komentarz, 2016, art. 922, Nb 26). Do kosztów pogrzebu włączyć należy także wydatki na poczęstunek osób biorących udział w pogrzebie, jeśli odpowiada to zwyczajom panującym w danym środowisku i wydatek ten dokonywany jest w zakresie tych zwyczajów (por. wyr. SN z 6.1.1982 r., II CR 556/81, Legalis oraz wyr. SN z 3.6.1980 r., II CR 148/80, OSNCP 1981, Nr 2–3, poz. 29 ).

Jeśli osoba, która poniosła koszty pogrzebu, otrzymała na podstawie art. 77–81 EmRentyFUSU zasiłek pogrzebowy, obowiązek pokrycia kosztów pogrzebu na podstawie art. 922 § 3 k.c. ulega odpowiedniemu pomniejszeniu o kwotę wypłaconego takiej osobie zasiłku (M. Zelek, w: Gutowski, Komentarz, 2016, t. II, art. 922, Nb 23). Roszczenie o zwrot kosztów pogrzebu spadkodawcy powstanie wówczas, gdy koszty te poniosła inna osoba niż spadkobierca.

Z brzmienia art. 67 § 3 kk wynika jednoznacznie, iż w sytuacji gdy istnieją podstawy do orzeczenia na rzecz pokrzywdzonego obowiązku naprawienia szkody w całości lub w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a sąd takiego obowiązku nie orzeka, zobowiązany jest do orzeczenia na rzecz pokrzywdzonego nawiązki.

Zdaniem sądu odwoławczego zwyczajowe koszty pogrzebu w tych realiach mogły wynieść nawet kilkanaście tysięcy złotych. Odejmując od nich zasiłek pogrzebowy ( 4000 złotych ) sąd odwoławczy uznał, iż z kwoty 24735 złotych tytułem wartości części „pieniężnej” spadku, zasądzenie na rzecz pokrzywdzonego 15000 złotych stanowi naprawienie rzeczywistej szkodę pokrzywdzonego istniejącej w chwili wyrokowania ( po odjęciu możliwych kosztów pogrzebu opłaconych przez oskarżoną ) i kwota ta na rzecz uprawnionego powinna być zasądzona w formie nawiązki z uwagi na brak dokładnej weryfikacji wydatków związanych z pochówkiem C. B.. Rozstrzygnięcie to nie stanowi przeszkody do dochodzenia stronie ewentualnej nadwyżki ponad tę kwotę w postępowaniu cywilnym.

Dlatego sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w miejsce rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 zasądził od oskarżonej na rzecz pokrzywdzonego kwotę 15000 złotych tytułem nawiązki płatnej w terminie 9 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku ( art. 67 § 3 kk ). Wydłużenie okresu spłaty tej kwoty jest spowodowane możliwościami dochodowymi zobowiązanej, jej wiekiem i stanem zdrowia, zwiększającym potrzeby, a jednocześnie wyłączjącym możliwość dodatkowego zarobkowania.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zobowiązanie oskarżonej do naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego T. B. kwoty 24 735 złotych w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przy ustalaniu wysokości szkody, która powstała w wyniku przestępstwa brać należy pod uwagę, tak jak w przedmiotowej sprawie, nie tylko obiektywną wartość przywłaszczonego mienia, ale również konieczne jest uwzględnienie wartości mienia w postaci kosztów pogrzebu, które ze spadku powinny być wydatkowane przez pokrzywdzonego, a zostały opłacone przez oskarżoną. Ma on w tym przypadku korzyść, gdyż koszty pogrzebu spadkodawcy pokryła w całości jego żona, a nie zobowiązany do tego jedyny spadkobierca. W tym zakresie T. B. nie poniósł rzeczywistej szkody. Wielkość tej kwoty była rozważana we wcześniejszych wywodach.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sprawstwo, stopień winy i społecznej szkodliwości czynu

Warunkowe umorzenie postępowania na okres próby jednego roku

Zasądzenie od oskarżonej na rzez oskarżyciela subsydiarnego wydatków za postępowanie przed sądem I instancji

Zwolnienie oskarżonej od kosztów procesu za postępowanie przed sądem I instancji

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do korekty zaskarżonego wyroku w tych zakresach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w miejsce rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 zasądził od oskarżonej na rzecz pokrzywdzonego kwotę 15000 złotych tytułem nawiązki płatnej w terminie 9 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku ( art. 67 § 3 kk ).

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany wyroku zostały wskazane wyżej.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

4

5

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżyciela subsydiarnego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 złotych opłaty za drugą instancję oraz kwotę 6 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym ( art. 636 § 2 kpk ).

Sąd odwoławczy zwolnił oskarżoną od opłaty za drugą instancję i wydatków w przypadającej od niej w części kwocie 6 złotych poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym, albowiem przemawia za tym sytuacja dochodowa i osobista oskarżonej oraz obciążające ją zobowiązania finansowe wynikające z tego wyroku.

Sąd odwoławczy uznał, że z uwagi na to, że obie w/w strony przegrały apelacje, każda z nich samodzielnie ponosi koszty własnego zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

W pozostałym zakresie wydatkami wyłożonymi tymczasowo w postepowaniu odwoławczym obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.13.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocni oskarżyciela subsydiarnego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Obowiązek naprawienia szkody

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana