Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 446/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 16 maja 2024 roku w sprawie II K 1069/23.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Rażąca niewspółmierność ( surowość ) kary pozbawienia wolności, orzeczonych środków karnych wymierzonych oskarżonemu wskutek ich nadmiernej wysokości, a wynikającej z niedostatecznego uwzględnienia przy wymiarze kary okoliczności łagodzących, tj. przyznania oskarżonego do popełnienia zarzucanego czynu, sytuacji rodzinnej oskarżonego powodującej, że wymierzona kara jest nadmiernie dolegliwa i nie spełnia ustawowych wymogów zapobiegawczych i wychowawczych w stosunku do oskarżonego, a także w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sprawstwo oskarżonego nie było kwestionowane i w świetle zebranych dowodów nie budzi wątpliwości. Prawidłowa jest też ocena prawna przypisanego oskarżonemu czynu.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( środek karny ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej.

Rażąca niewspółmierność przedmiotowego zakazu zachodzić może wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy tym środkiem, jaki należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a wymierzonym w I instancji.

Sąd odwoławczy uznał, iż taka sytuacja na korzyść oskarżonego w przedmiotowej sprawie nie zachodziła. W tym kontekście należy uwzględnić, iż:

- przestępstwo z art. 178a § 4 kk jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat;

- oskarżony po zatrzymaniu do kontroli drogowej miał 0, 78 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu z tendencją rosnącą. Jego stan nietrzeźwości powodował jednak znaczne upośledzenie zdolności psychofizycznych i już z tego powodu czynił jego jazdę niebezpieczną dla innych uczestników ruchu. Szczególnie obciążające jest, że niedługo po spożyciu alkoholu podjął się prowadzenia pojazdu, w godzinach nocnych po ulicach miasta;

-sprawca jechał w porze nocnej ( zatrzymany o godzinie 0. 15 ) istotną arterią komunikacyjną R., nie posiadając uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, oraz przekraczając prędkość w obszarze zabudowanym o 15 km/h

( 65 km/h );

- oskarżony był kilkukrotnie karany, także na bezwzględne kary pozbawienia wolności, w tym trzykrotnie za czyny z art. 178a § 1 kk. W niedługiej perspektywie czasu okazał jednak powtarzającą się tendencję, iż ma skłonność do lekceważenia porządku prawnego. Wcześniejsze reakcje karne, w tym kary pozbawienia wolności, nie odniosły wobec niego pożądanych efektów w postaci utrwalenia postawy w kierunku przestrzegania porządku prawnego; dane te wskazują, iż w/w nie wyciągnął wystarczających wniosków z uprzednich skazań.

Oskarżony pracuje dorywczo, mieszka z żoną i jej 5-letnim dzieckiem. Jego żona nie pracuje. Ma córkę na którą jest zobowiązany do alimentacji ( płaci do rąk matki „jakieś” kwoty ). Opiekuje się babcią. Dane osobopoznawcze także nie przemawiają za łagodniejszym potraktowaniem sprawcy.

Sąd okręgowy uznał, iż wybór najsurowszego rodzaju kary – pozbawienia wolności- jest uzasadniony bezalternatywną sankcją przewidzianą za przedmiotowy czyn, a jej wysokość - uprzednią karalnością sprawcy oraz wagą przedmiotowego czynu.

Okoliczności popełnienia przypisanego mu czynu wskazują na znaczny stopień jego społecznej szkodliwości ( picie alkoholu przed jazdą, wysoki stan nietrzeźwości, w sposób ewidentny i znaczny godzący w zdolności psychofizyczne sprawcy, popełnienie czynu w terenie zurbanizowanym, naruszenie innych podstawowych zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym). Z wyjaśnień oskarżonego wynika łatwość podjęcia decyzji o sprawcy popełnieniu tego przestępstwa.

Okoliczności powyższe przemawiają jednoznacznie za utrzymaniem surowości zastosowanej wobec oskarżonego reakcji karnej. Akceptacja kary postulowanej przez obrońcę, cechującej się jednak niezwykłą łagodnością, której odwołujący się nie był w stanie racjonalnie uzasadnić. prowadziłaby do bezpodstawnego premiowania sprawcy i nie osiągałoby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Taka kumulacja okoliczności obciążających musi mieć wpływ na wybór rodzaju i wysokości kary. W tym zakresie orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego środka karnego ( dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów ) jest reakcją karną adekwatną; w sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające, które przemawiają za ukształtowaniem zakazu w tym wymiarze, wynikające z wagi tego czynu, niepoprawności oskarżonego, nadużywania przez niego alkoholu i nie korygowania swoich postaw, pomimo kar i ostrzeżeń dawanych mu w ramach poprzednich skazań. To z zachowania sprawcy wynika wniosek, że lekceważy on rażąco i uporczywie zasady ostrożności i bezpieczeństwo innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - II Wydział Karny z dnia 26 lipca 2012 r.II AKa 250/12, Legalis ), jako potencjalny kierowca wszystkich pojazdów. Instytucja ta ma na celu eliminowanie z ruchu drogowego sprawców takich przestępstw, których okoliczności popełnienia wskazują, że prowadzenie przez nich pojazdu zagraża bezpieczeństwu w komunikacji i nie dają rękojmi jakiejkolwiek reedukacji. Sytuacja taka zachodzi w przypadku oskarżonego. Oprócz stopnia nietrzeźwości oskarżonego, kompletne lekceważenia także innych zasad w ruch drogowym dowodzi dodatkowo, że oskarżony nie dysponuje takimi cechami przynależnymi kierowcy, aby dawał szansę na przyszłość bezpiecznego uczestniczenia w ruchu drogowym.

Sytuacja zawodowa i rodzinna oskarżonego nie może wpłynąć na wymiar kary i łagodniejsze potraktowanie sprawcy. Oskarżony pracuje tylko dorywczo, jego zona na czas wykonania przez niego kary pozbawienia wolności powinna podjąć pracę zarobkową, może też sprawować opiekę nad babcią sprawcy; istnieje też możliwość uzyskania przez bliskich oskarżonego wsparcia socjalnego, instytucjonalnego lub finansowego.

Dlatego orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego kary pozbawienia wonności w wysokości 1 roku i 4 miesięcy, dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów, obligatoryjnego świadczenia pieniężnego w dolnej wysokości w kwocie 11000 złotych ( w sytuacji gdy orzeka się je od 10000 do 60000 złotych ) jest reakcją karną współmierną; w sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające, które jednoznacznie przemawiają za ukaraniem sprawcy z należytą surowością. W szczególności sąd odwoławczy nie dostrzega żadnych podstaw, aby łagodzić oskarżonemu środek karny zakazu prowadzenia wszelkich podjazdów mechanicznych, dostrzegając, że istnieją jednocześnie podstawy prawne do korekty takiego rozstrzygnięcia na korzyść sprawcy. Waga czynu, sylwetka oskarżonego, jego uprzednia karalność na to nie pozwalają.

Zastosowanie art. 69 kk uzależnione jest od wymiaru kary nie przekraczającej roku i od przekonania sądu, iż jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Wymiar kary pozbawienia wolności i uprzednia karalność sprawcy, eliminują prawną możliwość warunkowego zawieszenia kary.

Wystarczającym przejawem łagodnego potraktowania oskarżonego przez jest wymierzanie oskarżonemu w ramach możliwej sankcji jednak umiarkowanie wysokiej kary pozbawienia wolności. Oskarżony musi zdawać sobie sprawę, iż za każde kolejne przestępstwo grozi mu adekwatna reakcja karna, a w realiach jego uprzedniej karalności nie może już liczyć na pobłażliwość.

Wniosek

Wniosek o zmianę wyroku i wydatne złagodzenie orzeczonej kary i środków karnych;

ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w innym składzie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nie można mówić o istnieniu jakiejkolwiek realnej potrzeby ponownego rozpoznania sprawy, w sytuacji możliwości wykorzystania przez sąd II instancji inicjatywy dowodowej nadanej mu przez treść art. 452 § 2 kpk. Jeśli zatem sąd okręgowy uznałby, że zachodzi potrzeba poszerzenia i weryfikacji materiału dowodowego, to samodzielnie winien ten materiał uzupełnić, a następnie dokonać jego stosownej oceny, zwłaszcza, że w sprawie niniejszej nie występowały ograniczenia z art. 454 kpk do wydania orzeczenia reformatoryjnego. Z uwagi na aktualne brzmienie art. 452 § 2 kpk oraz treść art. 167 kpk, regułą jest obecnie prowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego przed sądem drugiej instancji i orzekanie reformatoryjne, zaś uchylenie wyroku sądu meriti w oparciu o przesłankę z art. 437 § 2 kpk powinno mieć miejsce jedynie w sytuacjach wyjątkowych, kiedy bez ponowienia wszystkich dowodów nie jest możliwe wydanie trafnego rozstrzygnięcia.

Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne odnośnie przedmiotowego czynu znajdują odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia wniosku obrońcy - w ramach podniesionych w apelacji zarzutów - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 kpk konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. W tym zakresie apelacja poraża nieskutecznością, gdyż orzeczona kara ( i środki karne ) uwzględnia w należyty sposób stopień społecznej szkodliwości przedmiotowego czynu oraz realizuje wystarczająco cele kary. Przy ustalaniu wysokości kary sąd I instancji uwzględnił istotne okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego, na jego korzyść poczytał okoliczności, które takiej wymowy nie miały ( lub miały charakter neutralny np. przyznanie się do winy w sytuacji zatrzymania sprawcy na gorącym, uczynku popełnienia przestępstwa). Również sytuacja rodzinna sprawcy nie może determinować wymiaru kary; nie jest ona trudna, a oskarżony powinien ją brać pod uwagę podejmując decyzję o naruszaniu porządku prawnego, a nie po czynie instrumentalnie ją wykorzystując, aby postulować poprawienie sowiej pozycji procesowej.

Pojęcie rażącej niewspółmierności może odnosić się zarówno do wymiaru kary jak również jej rodzaju i zmiana wyroku w tym zakresie może nastąpić tylko wówczas gdy skarżący wykaże w środku zaskarżenia w sposób przekonujący, że orzeczona wobec oskarżonego kara nosi cechy rażącej łagodności (lub surowości). Skarżący tego przekonująco nie wykazał. Brak jest jakichkolwiek argumentów, aby kara mogła być skorygowana w kierunku dalszego jej złagodzenia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Sąd I instancji z kwalifikacji prawnej zarzucanego oskarżonemu czynu wyeliminował art. 64 § 1 kk, ( k 62 ), jednocześnie opis recydywy podstawowej opisany w zarzucie aktu oskarżenia pozostawił w ramach przypisanego oskarżonemu w wyroku czynu.

Dlatego sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że z opisu zarzucanego oskarżonemu czynu wyeliminował sformułowanie; „przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po dobyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne” ( takiej kary oskarżony uprzednio nie odbył ).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Sąd odwoławczy dostawiał opis przypisanego oskarżonemu czynu do ustaleń i kalifikacji przyjętych w zaskarżonym wyroku i jego uzasadnieniu.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina

Sprawstwo

Kara pozbawienia wolności w wysokości 1 roku i 4 miesięcy

Dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów

Świadczenie pieniężne w kwocie 11000 złotych

Zasądzenie kosztów procesu od oskarżonego za I instancję

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do korygowania zaskarżonego wyroku w tych zakresach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Jak w punkcie 4.

Zwięźle o powodach zmiany

Jak w punkcie 4.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Sytuacja rodzinna oskarżonego, konieczność wykonania przez niego kary pozbawienia wolności, obciążenia finansowe wynikające już z zaskarżonego wyroku, uzasadniały zwolnienie go od kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wymiar kary i środków karnych

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana