Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 461/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 10 maja 2023 roku w sprawie II K 1038/21

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- zarzut naruszenia przepisów postępowania karnego, mające istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia a to art. 7 k.p.k. poprzez dowolną w miejsce swobodnej oceny materiału dowodowego i na podstawie takiej dowolnej oceny przyjęcie, że oskarżonemu należy przypisać sprawstwo przestępstwa stypizowanego w treści art. 278 § 1 k.k. a więc w typie podstawowym w przypadku gdy oskarżony pojednał się z pokrzywdzonym i szkoda została naprawiona w całości a także zgodnie z oświadczeniem pokrzywdzonego nie wnosił on o skazanie oskarżonego, czym możliwe było zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary lub przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa mniejszej wagi;

- zarzut błędu w ustaleniach faktycznych sprawy, na skutek poczynionych błędów procesowych, polegający na uznaniu, że oskarżony dopuścił się przestępstwa kradzieży w typie podstawowym w przypadku, gdy przy wzięciu pod uwagę całokształtu materiału dowodowego w tym pojednania się oskarżonego z pokrzywdzonym i dokonaniu naprawienia szkody, należy przyjąć, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi a więc określony w treści art. 278 § 3 k.k.;

- zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej na mocy zaskarżonego wyroku kary 1 roku pozbawienia wolności w stosunku do oskarżonego podczas, gdy dla osiągnięcia celów postępowania karnego opisanych w treści art. 2 k.p.k. przy uwzględnieniu okoliczności opisanych w treści art. 53 § 1 k.k. oraz art. 54 § 1 k.k. wystarczającym byłoby przy uwzględnieniu art. 278 § 3 k.k. a więc przyjęcia wypadku mniejszej wagi lub zastosowaniu art. 60 § 2 pkt. 1 k.k. czyli zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary wymierzenie wobec oskarżonego kary grzywny lub innej nie izolacyjnej w tym kary ograniczenia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wszystkie podniesione zarzuty apelacji mogą zostać omówione wspólnie, jako, że intencją skarżącego, zawartą w każdym z zarzutów, było doprowadzenie do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie łagodniejszej kwalifikacji prawnej z art. 278 § 3 k.k. lub nadzwyczajnego złagodzenia kary, a w rezultacie wymierzenie oskarżonemu kary innej, niż kara pozbawienia wolności

Na wstępie rozważań poczynić należy uwagę, iż dwa pierwsze zarzuty apelacji, w istocie powinny być wywiedzione z podstawy odwoławczej z art. 438 pkt 1 k.p.k., a nie z art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. Skarżący nie kwestionuje wszakże – na co jednoznacznie wskazuje lektura uzasadnienia apelacji – dokonania błędnej oceny dowodów i poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych, lecz zarzuca wyciągnięcie z poczynionych w sprawie ustaleń, mylnego wniosku, odnośnie uznania czynu oskarżonego, jako uprzywilejowanej postaci przestępstwa kradzieży, czyli wypadku mniejszej wagi, stypizowanego w art. 278 § 3 k.k. Tymczasem z obrazą prawa materialnego (a nie z błędem w ustaleniach faktycznych), mamy do czynienia, gdy prawo to zostało wadliwie zinterpretowane przez Sąd I instancji (sąd wadliwie zastosował przepis prawa materialnego, pomimo iż w układzie okoliczności sprawy nie było to dopuszczalne).

Poczyniwszy tę konieczną uwagę, stwierdzić należy, iż zarzut skarżącego, kwestionujący uznanie czynu oskarżonego, jako wypadku mniejszej wagi, nie zasługuje jednak na uwzględnienie.

Jak słusznie podnosi się w judykaturze i piśmiennictwie o wypadku mniejszej wagi decydują podmiotowe i przedmiotowe okoliczności czynu sprawcy Do elementów przedmiotowych zaliczyć można z pewnością: sposób działania sprawcy, rodzaj dóbr w które godzi sprawca, charakter i rozmiar szkody wyrządzonej czynem, czas i miejsce jego popełnienia. Do okoliczności podmiotowych zaliczyć można motywy i cel działania sprawcy, stopień winy. Wartość przedmiotu przestępstwa jest jedną z istotnych okoliczności, która może być brana pod uwagę przy ocenie, czy zachodzi tu wypadek mniejszej wagi, nie może być jednak jedyną okolicznością braną pod uwagę przy zakwalifikowaniu danego czynu jako uprzywilejowanego typu przestępstwa przeciwko mieniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.04.1997 roku – V KKN 6/97; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13.06.2002 roku – V KKN 544/00; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15.12.2005 roku – II AKa 375/05). Okoliczności, uzasadniające ewentualną ocenę czynu jako wypadek mniejszej wagi, należy oceniać kompleksowo, uwzględniając wszystkie okoliczności ustalone w konkretnym stanie faktycznym, a nie należy eksponować jednej tylko okoliczności ,,łagodzącej” społeczną szkodliwość czynu, pomijając pozostałe (por. Kodeks postępowania karnego. Komentarz pod red. Andrzeja Wąska – teza 13 do art. 283 k.k.; teza 137 – 138 do art. 286 k.k.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7.06. 2017 roku – III KK 118/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 26.01.2001 roku – AKa 261/00).

Tymczasem już sama wartość przedmiotu przestępstwa (15.000 złotych) wcale nie przemawia za uznaniem rozpoznawanego zdarzenia jako wypadku mniejszej wagi. Okoliczności popełnionej kradzieży, czy też stopień zawinienia oskarżonego także nie wskazują, aby zaistniała kradzież charakteryzowała się mniejszą wagą, w rozumieniu art. 278 § 3 k.k. Natomiast eksponowane w apelacji okoliczności, polegające na pojednaniu się z pokrzywdzonym i naprawieniu szkody, dotyczą w istocie zdarzeń zaistniałych po dokonaniu przestępstwa, a więc nie mogących mieć większego znaczenia dla oceny, czy mamy do czynienia z przestępstwem mniejszej wagi, czy też nie.

Tym samym uznać należało, że Sąd Rejonowy trafnie przyjął, iż zarzucany oskarżonemu czyn wyczerpał znamiona typu podstawowego przestępstwa kradzieży mienia z art. 278 § 1 k.k.

Nie ma także racji skarżący, że wobec oskarżonego zachodził szczególnie uzasadniony wypadek z art. 60 § 2 pkt 1 k.k. pozwalający na zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary i wymierzenie oskarżonemu kary łagodniejszego rodzaju, niż kara pozbawienia wolności.

Nie jest kwestionowanym, że w niniejszej sprawie szkoda została wyrównana i pokrzywdzony nie wnosi już żadnych pretensji do oskarżonego. Nie oznacza to jednak, aby automatycznie znajdował zastosowanie przepis art. 60 § 2 k.k. Jak już wskazuje sama nazwa, nadzwyczajne złagodzenie kary jest rozwiązaniem wyjątkowym, które może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy w sprawie wystąpią szczególne okoliczności uzasadniające redukcję kary poniżej progu ustawowego zagrożenia, bądź wymierzenie kary łagodniejszego rodzaju.

Przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. zagrożone jest karą od 3 miesięcy pozbawienia wolności. Mając na uwadze stopień zawinienia oskarżonego, stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu, uprzednią kilkukrotną karalność oskarżonego (pomimo młodego wieku), w żadnym razie nie można uznać, aby wymierzenie oskarżonemu krótkoterminowej kary pozbawienia wolności za popełnione przestępstwo byłoby niewspółmiernie surowe (a jest to warunek podstawowy dla zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary). Stanowiska takiego nie niweluje powoływana w apelacji okoliczność naprawienia wyrządzonej szkody. Trzeba też przecież mieć na uwadze, że w przeszłości były już wymierzane wobec oskarżonego kary grzywny i ograniczenia wolności, jednakże nie odniosły one oczekiwanego rezultatu, a zwłaszcza nie spowodowały u oskarżonego przewartościowania jego postawy, gdyż ponownie popełnił on rozpatrywane tu przestępstwo.

Reasumując, w przypadku oskarżonego nie zaistniały żadne wyjątkowe powody, które pociągałyby za sobą powinność sięgania po ekstraordynaryjną instytucję nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Sąd Rejonowy mógł ewentualnie rozważać wymierzenie oskarżonemu łagodniejszego rodzaju kary, w oparciu o przepis art. 37a § 1 k.k. Jednakże, jak już wyżej podkreślono, oskarżony był już w przeszłości skazywany na kary łagodniejszego rodzaju i kary te nie odniosły oczekiwanego rezultatu (gdyż oskarżony ponownie popełnił przestępstwo). Oskarżony nie wyciągnął z dotychczasowych postępowań karnych i orzekanych wobec niego sankcji, żadnych pozytywnych wniosków, dopuszczając się kolejnego przestępstwa. Świadczyć to może o jego głębokim braku poszanowania norm społecznych, niepoprawności, braku chęci zmiany postępowania i nikłych efektach dotychczasowego procesu resocjalizacji. Mając to na uwadze, w pełni należy zgodzić się z Sądem meriti, iż tylko kara pozbawienia wolności spełnić może w sposób należyty, względem oskarżonego cele kary w zakresie oddziaływania wychowawczego i zapobiegawczego.

Podniesiony w apelacji zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary odniósł jednakże skutek, aczkolwiek obrona niezasadnie – o czym była już mowa – wiązała go z odstąpieniem przez Sąd meriti od przyjęcia konstrukcji wypadku mniejszej wagi, bądź nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Sąd Okręgowy po przeanalizowaniu całokształtu ustalonych w sprawie okoliczności przedmiotowo-podmiotowych, doszedł bowiem do przekonania, iż wymiar orzeczonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności, jest jednak nadmiernie surowy.

Sąd orzekający powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na wymiar kary, a w szczególności stopień winy oskarżonego i stopień społecznej szkodliwości czynu, ale także uwzględnić wszystkie okoliczności łagodzące i obciążające ujawnione w toku przewodu sądowego. Tymczasem, jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd meriti, praktycznie nie uwzględnił żadnych okoliczności łagodzących, które w niniejszej sprawie wystąpiły. Oskarżony, co prawda w końcowej fazie procesu, ale jednak przyznał się do winy i wyraził skruchę. Przede wszystkim zaistniała też bardzo istotna okoliczność przemawiająca na korzyść oskarżonego, w postaci naprawienia wyrządzonej szkody. Jak już wyżej podnoszono, nie może ona być podstawą przyjęcia łagodniejszej kwalifikacji prawnej popełnionego czynu, czy też podstawą nadzwyczajnego złagodzenia kary. Stanowi ona jednak znaczącą okoliczność łagodzącą, której nie można pomijać przy ferowaniu kary.

Dlatego też Sąd odwoławczy uznał, iż istnieją przesłanki do złagodzenia oskarżonemu wymiaru kary pozbawienia wolności. W przekonaniu Sądu Okręgowego, orzeczenie wobec oskarżonego kary 5 miesięcy pozbawienia wolności, będzie adekwatną reakcją karną, współmierną do stopnia winy oskarżonego, jak i do stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przestępstwa, a kara taka, spełni w sposób wystarczający cel wychowawczy i zapobiegawczy, a także w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku i przyjęcie, iż czyn oskarżonego wypełnił znamiona określone w treści art. 278 § 3 k.k. i na tej podstawie wymierzenie oskarżonemu w związku z art. 60 § 2 pkt. 1 k.k. kary grzywny lub kary 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na obowiązku świadczenia nieodpłatnej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W powyższych rozważaniach Sąd odwoławczy wskazał szczegółowo z jakich względów nie wchodziło w grę zakwalifikowanie przestępstwa popełnionego przez oskarżonego z art. 278 § 3 k.k., jak również zastosowanie wobec niego nadzwyczajnego złagodzenia kary. Przedstawiono także powody, dla których nie wymierzono oskarżonemu kary ograniczenia wolności, bądź samoistnej kary grzywny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Za wyjątkiem niżej opisanej zmiany, dotyczącej wymiaru kary – pozostały zakres zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak już wyżej wskazano w pkt 3.1, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji w kierunku zmiany zaskarżonego wyroku, zgodnie z wnioskami apelacji. Poza zmniejszeniem wymiaru kary pozbawienia wolności, o której mowa niżej, zaskarżony wyrok – jako słuszny i odpowiadający prawu – należało utrzymać w mocy .

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Obniżenie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności do 5 miesięcy.

Zwięźle o powodach zmiany

Motywy powyższej zmiany zostały omówione w pkt 3.1 niniejszego uzasadnienia.

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Z uwagi na aktualną sytuację materialną oskarżonego na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. należało zwolnić tegoż oskarżonego z opłaty i obowiązku zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w II instancji.

PODPIS

Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wymierzenie kary pozbawienia wolności

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana