Dnia 10 kwietnia 2024 r.
Sąd Okręgowy w Poznaniu IV Wydział Karny – Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: Sędzia Hanna Bartkowiak
Sędziowie: Mariusz Sygrela
Piotr Gerke
Protokolant: prot. sąd. Angelika Kubiaczyk
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Pile delegowanego do Prokuratury Rejonowej Poznań - Stare Miasto w Poznaniu Michała Jopka
po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2024 r.
sprawy skazanego P. D. (1)
na skutek apelacji wniesionej przez skazanego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu
z dnia 13 grudnia 2023 r., sygn. akt VIII K 916/23
1. Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniża orzeczony w pkt 2 wymiar łącznego środka karnego do 5 (pięciu) lat.
2. W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.
3. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. C. kwotę 147,60 zł (w tym VAT) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.
4. Zwalnia skazanego z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
Piotr Gerke Hanna Bartkowiak Mariusz Sygrela
UZASADNIENIE |
|||||||||||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
IV Ka 56/24 |
|||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||||||||||||||||||||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
|||||||||||||||||||||
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||
Wyrok Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu z dnia 13 grudnia 2023 r., sygn. akt VIII K 916/23 |
|||||||||||||||||||||
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
|||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
|||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
|||||||||||||||||||||
☐ obrońca |
|||||||||||||||||||||
☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||
☐ inny |
|||||||||||||||||||||
1.3. Granice zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☐ w całości |
||||||||||||||||||||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
|||||||||||||||||||
☒ |
co do kary |
||||||||||||||||||||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||||||||||||||||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||||||||||||||||||
☐ |
|||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
||||||||||||||||||||
1.4. Wnioski |
|||||||||||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
||||||||||||||||||
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
|||||||||||||||||||||
2.1. Ustalenie faktów |
|||||||||||||||||||||
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||||||||||||||||||
Lp. |
Skazany |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||||||||||||||||||
Lp. |
Skazany |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||
2.2. Ocena dowodów |
|||||||||||||||||||||
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||||||||||||||||||
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
|||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||||||||||||||||||
. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
||||||||||||||||||||
3.1. |
Rażąca niewspółmierność orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności oraz grzywny i rażąca niewspółmierność środka karnego w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej sprzedaży detalicznej i hurtowej pojazdów mechanicznych |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||
W pierwszym rzędzie, w punkcie wyjściowym potwierdzono poprawność połączenia przez Sąd Rejonowy podlegających łączeniu kar jednostkowych pozbawienia wolności, w tym jednej kary z warunkowym zawieszeniem wykonania, kar grzywny oraz środków karnych z art. 22 § 2 pkt 5 kks. Nie budziła zastrzeżeń poprawność orzeczenia w tym zakresie oraz zastosowanie przy tym przepisów ustawy karnej o karze łącznej w brzmieniu obowiązującym do dnia 23 czerwca 2020 r., czego apelujący nie podważał. Przechodząc do kontroli współmierności orzeczonej w wyroku łącznym kary łącznej oraz wniosków skazanego zgłoszonych w apelacji aby przy kształtowaniu kary łącznej zastosować wobec skazanego P. D. (1) zasadę pełnej absorpcji co do kary pozbawienia wolności oraz w zdecydowanie większym zakresie zasadę asperacji co do kary grzywny i środka karnego Sąd odwoławczy nie zgodził się ze skarżącym. Jak wynika z treści środka odwoławczego skazany rozumie zasady, że przy wydawaniu wyroku łącznego sąd powinien przede wszystkim badać związki: podmiotowo-przedmiotowy jak i czasowy, zachodzące pomiędzy zbiegającymi się czynami, jako okoliczności istotne dla zastosowania jednej z dyrektyw wymiaru kary łącznej – absorpcji (zastosowanie tej zasady w pełnym zakresie na gruncie Kodeksu karnego skarbowego możliwe w oparciu o art. 39 § 1 kks), asperacji (częściowa absorpcja) czy kumulacji (suma kar) ustalając czy związek ten jest ścisły, dość odległy lub w ogóle go brak ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 6 czerwca 2018 r., sygn. akt II AKa 73/18, Legalis nr 1813581). Koniecznie należy do tego dodać, iż każdorazowo decyzja sądu o wysokości kary łącznej musi uwzględniać z jednej strony, że celem instytucji kary łącznej jest zapewnienie racjonalnego i humanitarnego stosowania kar i środków karnych, ale też nie może pomijać, że kara łączna nie jest swoistym narzędziem łagodzenia kar jednostkowych i polepszania sytuacji faktycznej oraz prawnej wielokrotnego sprawcy. Oznacza to w praktyce, że priorytetową zasadą kary łącznej powinna być zasada asperacji, natomiast karę łączną orzeczoną na zasadzie absorpcji albo kumulacji traktować należy jako rozwiązanie skrajne, stosowane bardzo wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 6 września 2018 r., sygn. akt II AKa 144/18, Legalis nr 1852052). Wyrokowanie łączne w żadnym razie nie sprowadza się do automatycznego przyjmowania rozwiązania najkorzystniejszego dla skazanego i wymierzania mu kary łącznej na zasadzie absorpcji, której zastosowanie nie jest obowiązkiem sądu orzekającego, przeciwnie powinno mieć charakter wyjątkowy i dotyczyć sytuacji bardzo nietypowych. Stosowanie zasady absorpcji przy wymiarze kary łącznej nie przedstawia się jako obowiązek sądu orzekającego, ani nie stanowi punktu wyjścia przy dokonywaniu oceny wymiaru kary łącznej ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 25 marca 2019 r., sygn. akt II AKa 362/18, Legalis nr 1997972). Biorąc pod uwagę te powyżej przypomniane najważniejsze reguły i dyrektywy orzekania o karze łącznej, Sąd odwoławczy stwierdził, iż Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił wszystkie okoliczności mające wpływ na wymiar kary łącznej, w tym związek podmiotowo-przedmiotowy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami i uwzględnił je w odpowiednim stopniu przy określaniu wysokości kary łącznej pozbawienia wolności stosując zasadę asperacji. Apelujący uważał, że przy kształtowaniu kary łącznej nie nadano tym powiązaniom właściwej wagi. Jednak organ odwoławczy uznał, że była to wyłącznie subiektywna opinia strony zainteresowanej jak najkorzystniejszym rozstrzygnięciem, nie przekonująca dla organów procesowych. Okres 3 lat i 6 miesięcy obejmujący czyny skazanego z wyroków opisanych w pkt IV, V i VII (od lutego 2009 r. do lipca 2012 r. do 30 marca 2022 r.) pokazuje, że był on przez dłuższy czas na drodze przestępstwa. A kolejny czyn popełniony w 2017 r. (wyrok z pkt VI) świadczy o jego niepoprawności skoro skazany po raz kolejny wszedł w konflikt z prawem, już po wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu w sprawie o sygn. III K 145/15 z dnia 30 listopada 2015 r. (pkt I nie podlegał łączeniu w zaskarżonym wyroku). Sąd Rejonowy w należyty sposób wziął pod uwagę powyższe okoliczności przy kształtowaniu kary łącznej, w tym stosunkowo dużą liczbę czynów, ich powiązanie z działalnością gospodarczą prowadzoną przez P. D. oraz spowodowane potężne uszczuplenia należności podatkowych, których dotąd skazany nie uregulował. Odnośnie opinii o skazanym w czasie odbywania kary, to miał już ją na uwadze Sąd I instancji i w odpowiednim stopniu uwzględnił tą okoliczność kształtując wymiar kary łącznej. Należy jeszcze w tym miejscu podkreślić, że okoliczności osobopoznawcze o skazanym, nie mają pierwszorzędnego znaczenia przy kształtowaniu kary łącznej. Znaczenie takie należy bowiem przypisywać relacjom podmiotowo-przedmiotowym zbiegających się przestępstw ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 stycznia 2010 r., sygn. akt II AKa 237/09, KZS 2010/2/46). Nie ulega więc wątpliwości, że pozytywna opinia o sposobie funkcjonowania P. D. w zakładzie karnym nie miała i nie mogła zaważyć na wyborze zasady określenia wymiary kary łącznej. Biorąc pod rozwagę wszystko powyższe, Sąd odwoławczy uznał, że w tym wypadku odnośnie kary łącznej pozbawienia wolności należało sięgnąć po zasadę umiarkowanej częściowej absorpcji, taką jaką zastosował Sąd I instancji. Bezzasadnie natomiast apelujący domagał się zastosowania zasady pełnej absorpcji. Liczba skazań za różne umyślne przestępstwa, a także pełne dane o karalności podsądnego pokazują, że proces jego resocjalizacji jest w toku. Posiadanie na koncie 7 wyroków skazujących, głównie za umyślne przestępstwa karnoskarbowe sprawia, że wymaga on wzmożonego oddziaływania poprzez karę, a informacje procesowe o kolejnych sprawach przeciwko niemu w toku, sylwetki skazanego nie stawiają w lepszym świetle. Dlatego też orzeczona kara łączna powinna być zbliżoną bardziej do kumulacji niż absorpcji. Propozycja apelującego aby orzec karę z pełną absorpcją prowadziłoby do sytuacji, że skazanemu darowano by kary z dwóch pozostałych wyroków, z których kary podlegają łączeniu. Takie rozwiązanie mogłoby też zostać przez skazanego błędnie zrozumiane jako swego rodzaju przyzwolenie społeczne na popełnianie przestępstw i nie skłaniałaby go do refleksji nad dotychczasowym postępowaniem i sposobem życia. W odczuciu społecznym tak niska kara łączna dawałyby zaś efekt zbyt pobłażliwego traktowania wielokrotnego sprawcy przestępstw. Zdaniem Sądu odwoławczego zatem kara łączna pozbawienia wolności w wysokości 3 lat (niższa o 9 miesięcy od sumy kar będzie adekwatna i sprawiedliwa, dostosowana do osoby sprawcy i jego czynów. Analogiczne rozważania dotyczą oceny wymiaru kary łącznej grzywny w zaskarżonym wyroku. W tym wypadku Sąd Rejonowy słusznie sięgnął po zasadę asperacji mocno zbliżoną do sumy kar, co przekonująco uzasadnił. Natomiast wymierzenie skazanemu kary grzywny w wymiarze znacznie niższym aniżeli orzeczony w zaskarżonym wyroku bez wątpienia raziłoby łagodnością wobec charakteru i liczby popełnionych przestępstw (cztery skazania), w tym wysokości uszczuplonych bądź narażonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych. Skoro skazany powodował te uszczuplenia o wielkich wartościach (np. czynem z wyroku w pkt V uszczuplenie podatku Vat 1.928.590 zł), a suma podlegających łączeniu grzywien z wyroków w pkt II, IV-VII przekraczała nawet ustawowe maksimum przewidziane dla kary łącznej grzywny w art. 39 § 1 kks (1220 stawek, a maksimum to 1080 stawek) te niekorzystne elementy powinny znaleźć należyte odzwierciedlenie w wymiarze kary łącznej o charakterze ekonomicznym. Kara łączna grzywny w wymiarze 1000 stawek dziennych spełnia swoje zadanie i w żadnym razie nie jest niewspółmiernie surowa, choć rzeczywiście jest wysoka i takiej należało oczekiwać aby mogła spełnić swe cele wobec sprawcy przestępstw oraz w aspekcie oddziaływania społecznego. Zdaniem Sądu odwoławczego również oznaczona przez Sąd Rejonowy wysokość stawki dziennej grzywny uwzględnia wszystkie uwarunkowania, które Sąd I instancji winien był wziąć pod uwagę przy jej ustalaniu, zgodnie z treścią art. 23 § 3 kks. Sąd odwoławczy nie widział żadnych podstaw aby wysokość stawki dziennej ustaloną w wyroku uznać za rażąco niewspółmierną. Należało zgodzić się z wnioskowaniem Sądu I instancji co do stanu majątkowego skazanego, skazany nie prowadziłby wiele lat działalności gospodarczej (sam bądź w firmie żony) gdyby nie było to rentowne. Poza tym sam apelujący proponował stawkę dzienną grzywny przy karze łącznej zaledwie o 10 zł niższą niż orzeczono w zaskarżonym wyroku, w związku z tym brak jest rażącej dysproporcji w prezentowanym w apelacji stanowisku. Sąd Okręgowy nie widział też podstaw by jedynie na podstawie tego, że aktualnie skazany przebywa w zakładzie karnym i nie uzyskuje dochodów uznać orzeczoną wobec niego karę grzywny w zakresie wysokości stawki dziennej za rażąco niewspółmierną. Odnośnie łącznego środka karnego z pkt 2 zaskarżonego wyroku to Sąd Rejonowy orzekając ww. środek karny łączny z trzech wyroków jednostkowych z art. 22 § 2 pkt 5 kks w zw. z art. 34 § 2 kks słusznie powołał art. 90 § 1 i 2 kk. Zgodnie z art. 90 § 2 kk zaś łączny środek karny orzeka się z odpowiednim zastosowaniem przepisów dotyczących kary łącznej dla kar jednorodzajowych. Odesłanie to oznacza, że w ramach środków karnych tego samego rodzaju minimalną granicą łącznego środka karnego jest wymiar najsurowszego ze środków karnych jednostkowych, a maksymalną – suma tych środków oraz górna granica ustawowa przewidziana dla danego rodzaju środka karnego ( P. Kardas, w: W. Wróbel, A. Zoll, KK. Komentarz. Część ogólna, t. 1, cz. 2, 2016, s. 682–683; por. I. Kosierb, Łączny, s. 145–147). W związku z powyższym należało wziąć pod uwagę, że co prawda suma środków karnych w tym przypadku było to 9 lat, jednakże górna granica ustawowa przewidziana dla tego rodzaju środka karnego wynika z art. 34 § 4 kks i jest to okres 5 lat. Przepis ten bowiem stanowi, że zakazy wymienione w art. 22 § 2 pkt 5 kks oraz pozbawienie praw publicznych orzeka się w latach, od roku do lat 5. Konieczna zatem była korzystna dla apelującego zmiana wymiaru łącznego środka karnego. Nie była jednak ona spowodowana zasadnością podniesionego w apelacji zarzutu rażącej niewspółmierności łącznego środka karnego, choć przyniósł on oczekiwany skutek. |
|||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||
Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez: - obniżenie łącznej kary pozbawienia wolności do 2 lat - obniżenie łącznej kary grzywny do 700 stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki dziennej w kwocie 70 zł - obniżenie okresu obowiązywania środków karnych w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej i hurtowej pojazdów mechanicznych na okres 5 lat |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||
Brak podstaw do uwzględnienia wniosku z apelacji z uwagi na niezasadność omówionego zarzutu odnośnie obniżenia kary łącznej pozbawienia wolności i kary łącznej grzywny. Postępowanie odwoławcze nie potwierdziło by Sąd Rejonowy dopuścił się jakichkolwiek błędów w trakcie ustalania i oceniania okoliczności mających wpływ na wymiar kary łącznej. Należy podkreślić, że rażąca niewspółmierność kary to wyraźna, istotna różnica między karą orzeczoną a tą, która winna zostać wymierzona. W niniejszej sprawie nie sposób uznawać, że kara łączna wyraźnie niższa niż orzeczona w zaskarżonym wyroku mogłaby uchodzić za wystarczającą i sprawiedliwą. Wobec tego nie było podstaw by przyjąć inną zasadę przy łączeniu kar niż przyjęto w zaskarżonym wyroku. Natomiast z przyczyn omówionych powyżej, w związku z tym, że Sąd Okręgowy z urzędu dostrzegł obrazę prawa materialnego art. 22 § 2 pkt 5 kks w zw. z art. 90 § 2 kk w punkcie 2 zaskarżonego wyroku, odnośnie łącznego wymiaru środka karnego z art. 22 § 2 pkt 5 kks w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej, koniecznym było obniżenie wymiaru łącznego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej i hurtowej pojazdów mechanicznych do 5 lat. |
|||||||||||||||||||||
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|||||||||||||||||||||
1. |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|||||||||||||||||||||
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|||||||||||||||||||||
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||
2. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||
Poza zmianą pkt 2 zaskarżonego wyroku, opisaną w pkt 3.1. oraz poniżej w pkt. 5.2., wyrok Sądu I instancji w pozostałym zakresie utrzymano w mocy. |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||||
Powodem utrzymania wyroku w tym zakresie mocy była niezasadność zarzutów apelacji skazanego, jak też brak podstaw wskazanych w art. 439, 440 kpk, uzasadniających zmianę albo uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji. |
|||||||||||||||||||||
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
||||||||||||||||||||
Pkt 2 – obniżenie wymiaru łącznego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej i hurtowej pojazdów mechanicznych do 5 lat. |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
|||||||||||||||||||||
Według Kodeksu karnego skarbowego maksymalny łączny okres środka karnego w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej wynosi 5 lat. Wynika to z kompleksowej analizy treści przepisów art. 90 § 2 kk w zw. z art. 34 § 4 kks w zw. z art. 22 § 2 pkt 5 kks. Wobec tego, orzeczony w zaskarżonym wyroku łączny okres tego środka karnego naruszał prawo materialne, w którym maksymalny okres tego środka karnego za przestępstwa karnoskarbowe wynosi 5 lat. Z przyczyn podanych przy omawianiu wymiaru łącznych kar zasadniczych Sąd Okręgowy wykluczył możliwość zastosowania w tym wypadku reguły pełnej absorpcji. |
|||||||||||||||||||||
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||||||||||||||||||||
1.1. |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||||||||||||||||||||
4.1. |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||||||||||||||||||||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||
6. Koszty Procesu |
|||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||
3. |
Zgodnie z art. 616 § 1 pkt 1 kpk do kosztów procesu należą koszty sądowe, którymi są m.in. wydatki poniesione przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania (art. 616 § 2 pkt 2 kpk). Jednym z wydatków Skarbu Państwa, na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 kpk są wypłaty dokonane z tytułu nieopłaconej przez strony pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokatów lub radców prawnych. Obrońca skazanego – adw. K. C. przydzielony z urzędu na etapie postępowania apelacyjnego, na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2024 r. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu w postępowaniu odwoławczym. W związku z powyższym, przytoczone wyżej przepisy znajdowały w tym wypadku zastosowanie, stanowiąc podstawę uwzględnienia wniosku o przyznanie kosztów. Natomiast wysokość kosztów adwokata została ustalona w oparciu o § 2 pkt 1, § 4 ust. 1 i 3 oraz § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Sąd Okręgowy ma świadomość, że zróżnicowanie kosztów dla obrońców z urzędu i dla obrońców z wyboru na niekorzyść tych pierwszych budzi poważne kontrowersje. Trybunał Konstytucyjny wyrokował w tej materii, uznając niekonstytucyjność przepisów ww. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. (wyrok TK z dnia 22 grudnia 2022 r., SK 78/21), jednak nie było ono dotąd uznawane przy orzekaniu z tego powodu, że w jego wydaniu brała udział osoba nieuprawniona do orzekania – wybrana na uprzednio zajęte miejsce w TK. Takiej wady nie ma już jednak wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 lutego 2024 r., sygn. SK 90/22, ogłoszony z dniem 4 marca 2024 r., który stwierdził, że § 2 pkt 1 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2023 r. poz. 2631) w zakresie, w jakim określa opłaty stanowiące ponoszone przez Skarb Państwa koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu w wysokości niższej niż stawki minimalne opłat określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2023 r. poz. 1964, ze zm.), jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Obrońca ma zatem w tej sytuacji możliwość złożenia do Sądu Okręgowego wniosku o uzupełniające zasądzenie kosztów obrony z urzędu, w trybie art. 626 § 2 kpk, zrównujących jego wynagrodzenie do stawki z § 11 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. |
||||||||||||||||||||
4. |
Zgodnie z art. 634 kpk jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, do kosztów procesu za postępowanie odwoławcze od orzeczeń kończących postępowanie w sprawie mają odpowiednie zastosowanie przepisy o kosztach za postępowanie przed sądem I instancji. Sąd Okręgowy w oparciu o przepis art. 624 § 1 kpk zwolnił skazanego P. D. (1) z obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze. Skazany przebywa w zakładzie karnym, gdzie jest zatrudniony ale nie ma wolnych środków, gdyż ciążą na nim bardzo poważne zobowiązania finansowe wobec Skarbu Państwa. Taka sytuacja przemawiała za zwolnieniem skazanego od kosztów sądowych za postępowanie apelacyjne. |
||||||||||||||||||||
7. PODPISy |
|||||||||||||||||||||
Piotr Gerke Hanna Bartkowiak Mariusz Sygrela |