Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 611/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 31 lipca 2023 roku sygn. akt II K 771/23

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegającego na uznaniu, iż postępowanie karne wobec oskarżonego J. M. należy warunkowo umorzyć z uwagi na jego dotychczasową niekaralność, ustabilizowany tryb życia, prowadzenie pojazdu po upływie 8 godzin od spożycia alkoholu oraz uznanie, iż stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego nie jest znaczny, podczas gdy właściwa ocena rodzaju i charakteru naruszonego dobra prawnego, jak również całokształt elementów przedmiotowych prowadzi do uznania, że stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego oraz stopień zawinienia są znaczne;

zarzut rażącej łagodności orzeczonego wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 roku, podczas gdy uwzględniając okoliczności obciążające oskarżonego, w szczególności znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu, wyrażający się m.in. poziomem stężenia alkoholu w organizmie oskarżonego ( ponad 1 promil ), prowadzeniem pojazdu tuż po spożyciu alkoholu ( tendencja wzrostowa w badaniach stanu trzeźwości ), poruszaniem się w terenie zabudowanym ulicami miasta o dużym natężeniu ruchu ( ul. (...) oraz DK nr (...) ) oraz brak racjonalnego uzasadnienia dla bezprawnego działania sprawcy, należało orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego na okres nie krótszy niż 3 lata

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zasługuje na aprobatę stanowisko sądu pierwszej instancji co do ziszczenia się wobec oskarżonego J. M. przesłanek probacyjnej instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego. Na gruncie okoliczności przedmiotowej sprawy sąd ten uczynił zadość prawidłowej ocenie stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonemu czynu. Wziął pod uwagę wszystkie kwantyfikatory określone przepisem art. 115 & 2 k.k. a przy dokonywaniu ich oceny przypisał im właściwy i dostateczny ciężar gatunkowy.

Zgodnie z dyspozycją tego ostatniego przepisu, przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Wszystkie z wymienionych okoliczności związane są z czynem, z jego stroną przedmiotową i podmiotową (postać zamiaru, motywacja), a ustalenie stopnia społecznej szkodliwości może nastąpić wyłącznie na podstawie oceny samego czynu, a nie na podstawie oceny jego sprawcy (vide: Kodeks karny - Część ogólna - Komentarz pod red. A. Zolla, Zakamycze 2000, s. 623).

Natomiast stosownie do regulacji przepisu art. 66 § 1 k.k. instytucję warunkowego umorzenia postępowania sąd może zastosować wtedy, gdy wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Warunkowe umorzenie postępowania jako instytucja o charakterze wyjątkowym stosowana być może wyłącznie co do przestępstw, w przypadku których występuje nasilenie okoliczności łagodzących tak w zakresie samego czynu, stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przestępstwa, stopnia winy oskarżonego, jak i jego właściwości i warunków osobistych.

Analiza okoliczności niniejszej sprawy pod kątem wskazanych przesłanek orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania daje podstawy do stwierdzenia, iż zasadne w świetle celów postępowania karnego, w tym założeń kodeksu karnego w kwestii prawnokarnej reakcji na czyn zabroniony, jest orzeczenie o warunkowym umorzeniu postępowania wobec oskarżonego.

Jakkolwiek J. M. swoim postępowaniem naruszył dobro chronione przez obowiązującą ustawę karną, jakim jest bezpieczeństwo w ruchu drogowym, znajdując się podczas kierowania pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości wyrażającym się wartością 0,49 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu ( a zatem około 1 ‰ ), to jednak nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż oskarżony poruszał się głównie po lokalnych drogach swojego osiedla (...) zmierzając w kierunku kolejnego osiedla, na którym zamieszkiwała znajoma B. W. ( przy ul. (...) ). Dotarcie do tej ostatniej wymagało także, jak słusznie wywiódł skarżący, poruszania się DK nr (...) i ulicą (...), które jakkolwiek stanowią trasę wylotową z P. w kierunku miejscowości S., a następnie K. i R. i odbywa się nimi również ruch tranzytowy, to oskarżony miał do pokonania ich krótki odcinek około 0,5 km - 1 km ( wymagającego czasu około 1 - 2 minut, jak wynika z wydruku G. M. ), na którym natężenie ruchu w dzień wolny od pracy ( jakim była sobota ) i w godzinach porannych ( 8:30 ) nie było duże, a na pewno istotnie mniejsze niż w dni powszednie, co wiadomym jest sądowi z urzędu i co doświadcza każdy zmotoryzowany (...), poruszając się tymi drogami publicznymi na co dzień. Nie wymaga zatem dowodzenia fakt, że w momencie zatrzymania oskarżonego do kontroli drogowej, natężenie ruchu nie było duże.

Nie spowodował przy tym bezpośredniego zagrożenia w ruchu, choć było ono realne. Zatrzymany został przez funkcjonariuszy policji do rutynowej kontroli drogowej, a jego sposób poruszania się po drodze nie budził zastrzeżeń.

Nie należy tracić z pola widzenia tego, że oskarżony od samego początku przyznawał się do winy, żałował popełnionego czynu i wyrażał skruchę, krytycznie odnosząc się do swojego postąpienia drogowego. Okoliczności popełnienia czynu nie budziły więc wątpliwości.

Rację ma skarżący, że sąd merytoryczny bezpodstawnie dał wiarę oskarżonemu twierdzącemu, iż alkohol spożywał 8 godzin przed kierowaniem pojazdem mechanicznym i tkwił w błędnym przekonaniu, że spożyty wcześniej alkohol nie będzie oddziaływał w znacznym stopniu na jego organizm po upływie takiego długiego czasu, nie dostrzegając jednocześnie że podał on, iż po przebudzeniu również spożył alkohol, rozpuszczając w nim przez nieuwagę elektrolity. Wyniki badań stanu trzeźwości ww. wynoszące od 0,49 mg/l do 0,52 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu na przestrzeni 23 minut wskazują bowiem na pozostawanie w fazie wchłaniania bądź równowagi. Na podstawie wielu badań eksperymentalnych nad metabolizmem alkoholu w ludzkim organizmie wiadomo, że w przypadku spożycia alkoholu na czczo, czas jego wchłaniania wynosi średnio 1,5 godziny, a po spożyciu posiłku nawet do 3 godzin. Po tym czasie, osiągane jest stężenie maksymalne alkoholu w organizmie. Faza wyrównań stężeń, która następuje po osiągnięciu stężenia maksymalnego, może trwać od 5 do 30 minut i jest łącznikiem pomiędzy fazą wchłaniania, a fazą eliminacji. Proces eliminacji odbywa się w sposób systematyczny i ciągły, przeważnie jego natężenie jest stałe, choć mogą występować niewielkie fluktuacje stężenia alkoholu w tym czasie, dlatego powinien być rozpatrywany w czasookresie 1 godziny. Średni oszacowany na podstawie wielu pomiarów i badań współczynnik eliminacji alkoholu z krwi człowieka w czasie 1 godziny mieści się w granicach 0,1 - 0,2 promila na godzinę. Gdyby zatem oskarżony zakończył spożywanie 500 ml wódki cytrynówki około północy to po 8 godzinach ( nawet przy założeniu, że po przebudzeniu wypił przez pomyłkę elektrolity z wódką zamiast z wodą ) w czasie kontroli drogowej w jego organizmie nie byłoby 1 promila alkoholu.

Niezależnie od powyższego w dalszym ciągu uprawnione jest twierdzenie, że dwukrotne przekroczenie granic stanu trzeźwości określonych w art. 115 § 16 k.k. pozwala przyjąć, że społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, nawet mimo jego popełnienia w normalnej sytuacji motywacyjnej ( bezprawne zachowanie oskarżonego nie było usprawiedliwione okolicznością niesienia pomocy koleżance B. W., mającej problemy z oddychaniem z powodu astmy oskrzelowej tj. pomocy polegającej na dostarczeniu jej, zapomnianych i pozostawionych przez nią, w jego domu leków, które mogła zawieść inna mobilna osoba albo oskarżony przy wykorzystaniu usług firmy transportowej ).

Oskarżony ma ustabilizowaną sytuację życiową, przejawia dbałość o ciągłość i stałość zatrudnienia, jest osobą w wieku dojrzałym ( lat 52 ), nie popełniającą dotychczas przestępstw, w tym przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji i wykroczeń drogowych. W świetle powyższego uzasadniony jest wniosek, że ww. prawidłowo funkcjonuje w społeczeństwie, a czyn którego się dopuścił, stanowi eksces odbiegający od jego dotychczasowego zgodnego z obowiązującym porządkiem prawnym sposobu życia. Innymi słowy jego występek stanowi odosobniony przypadek świadczący o incydentalności zachowania. Oskarżony nie łamał porządku prawnego również w sposób nieumyślny. Jest osobą niekaraną, nawet za przestępstwo nieumyślne.

Sąd odwoławczy bacząc na całokształt okoliczności sprawy uznał, że wymierzenie kary oskarżonemu w istocie nie jest konieczne, a cele postępowania zostaną osiągnięte poprzez warunkowe umorzenie postępowania. Jednocześnie wyznaczony minimalny okres próby, pozwoli sprawdzić przestrzeganie przez niego norm prawnych ( zweryfikować postawioną pozytywną prognozę kryminologiczną ).

Należy zważyć, że istotą warunkowego umorzenia postępowania, zgodnie z założeniami ustawodawcy, jest likwidowanie konfliktu wywołanego przestępstwem. Znajduje ono zastosowanie tam, gdzie nie ma potrzeby, ze względu na cele kary, jej wymierzania, a nawet kontynuowania postępowania karnego i doprowadzania do wyroku skazującego. Podstawowym zatem celem wyżej wymienionej instytucji jest cel wychowawczy, którego spełnienie oceniane jest poprzez sprawdzenie funkcjonowania sprawcy w okresie próby. Jest to szansa dana sprawcy, by pomyślnym upływem okresu próby udowodnił, że zrozumiał naganność swego postępowania i tym samym dał gwarancję akceptowania w przyszłości obowiązujących norm prawnych.

Oceniając zatem stopień zawinienia oraz społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonego czynu, jako nieznaczne i przy uwzględnieniu okoliczności, że spełnione są także pozostałe przesłanki z art. 66 § 1 i 2 k.k., w pełni dopuszczalnym w tym stanie rzeczy rozstrzygnięciem, było wydanie wobec oskarżonego wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne.

Także i w przekonaniu sądu odwoławczego, mając na względzie dotychczasowy sposób życia oskarżonego oraz jego warunki i właściwości osobiste, takie właśnie rozstrzygnięcie będzie zupełnie wystarczające dla uświadomienia mu naganności swojego postępowania, jak również stanowić będzie dla oskarżonego właściwą nauczkę i przestrogę na przyszłość. Uzasadnione jest jednocześnie przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania karnego, oskarżony będzie przestrzegać porządku prawnego i w przyszłości nie popełni ponownie przestępstwa.

Zauważyć przy tym należy, że warunkowe umorzenie postępowania nie jest uwolnieniem od odpowiedzialności. Wobec oskarżonego został bowiem orzeczony środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych a także świadczenie pieniężne. Został on także obciążony kosztami postępowania, a więc poniósł niemałą dolegliwość z powodu swojego nieodpowiedzialnego zachowania. Nie ma potrzeby dalszego zaostrzania tej dolegliwości, o co wnosi skarżący w swojej apelacji.

Decyzja sądu pierwszej instancji orzekająca wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 roku ( nie mający charakteru obligatoryjnego w przypadku warunkowego umorzenia postępowania karnego i orzekany na okres od 1 roku do 2 lat ) również zyskuje aprobatę sądu odwoławczego. Za takim rozstrzygnięciem przemawiają właściwości i warunki osobiste podsądnego, sposób jego życia przed popełnieniem przestępstwa, incydentalność inkryminowanego czynu, jak również zachowanie się po popełnionym przestępstwie. Dłuższy zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych pozbawiłby J. M. możliwości sprawnego dojeżdżania do miejsca pracy. Świadomość tego, jak niekorzystne skutki w aspekcie usprawnienia codziennego funkcjonowania jego i jego rodziny, mogła spowodować sytuacja wywołana jego zachowaniem, powinna powstrzymać go przed powtarzaniem niezgodnej z prawem postawy w przyszłości.

Wniosek

wniosek ( w postaci zmodyfikowanej na rozprawie apelacyjnej ) o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i wymierzenie, przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. , 150 stawek dziennych grzywny, po 10 złotych każda, orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz świadczenia pieniężnego w wysokości 5 000 złotych

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek nie jest zasadny z przyczyn podanych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 31 lipca 2023 roku sygn. akt II K 771/23

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Całościowa ocena wszystkich okoliczności mających wpływ na stwierdzenie nieznacznego stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, w powiązaniu z brakiem podniesienia w apelacji okoliczności, które ocenę tę mogłyby odmienić, doprowadziła sąd odwoławczy do wniosku o trafności zaskarżonego wyroku i jego utrzymaniu w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

W oparciu o przepisy art. 636 § 1 k.p.k. i art. 9 w zw. z art. 12 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) sąd odwoławczy ustalił, iż koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

warunkowe umorzenie postępowania karnego i orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 roku

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana