Pełny tekst orzeczenia

1.Przewodniczący:

1.SSO Waldemar Majka (spr.)

1.Sędziowie:

1.SO Krzysztof Płudowski

2.SR (del. do SO) Sebastian Kowalski

1.Protokolant:

1.Magdalena Telesz

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 844/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 5 kwietnia 2023 r., sygn. akt II K 1493/21

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

Uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. S.

Karalność oskarżonego

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

6083-6084

2.1.1.2.

M. G.

Karalność oskarżonego

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

6085-6086

2.1.1.3.

M. S.

Oskarżony nie uiścił zaległości w podatku od towarów i usług za lata 2013-2014, wynikających z decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 20 stycznia 2017 r., nr (...) Oskarżony posiada zaległości w podatku od towarów i usług za okres od 04 do 12/2013 i za okres od 01 do 09/2014 w kwocie 195.194,00 zł + odsetki za zwłokę, w tym z tytułu "pustych faktur" - na kwotę 180.195,00 zł + odsetki za zwłokę.

pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 18 grudnia 2023 r., oraz decyzja z dnia 20 stycznia 2017 r. wraz z potwierdzeniem odbioru

6091-6127

2.1.1.4.

M. G.

Oskarżony nie uiścił zaległości z tytułu podatku PIT oraz podatku VAT ustalonych w wyniku kontroli za lata 2013-2014, nie wpłacił również kwot wynikających z decyzji wymiarowych. Zaliczono jedynie nadpłatę z zeznania rocznego PIT-36/2018 r. (z 8.04.2019 r.) w kwocie 65 zł na poczet VAT za 4/2013 r. wynikającego z decyzji (tj. należność główna 43 zł + odsetki 22 zł).

pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w B.z dnia 13 grudnia 2023 r., oraz decyzje z dnia 14 listopada 2018 r. i 10 czerwca 2019 r. wraz z potwierdzeniem odbioru

6128-6153

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

Jest to dokument urzędowy.

2.1.1.2

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

Jest to dokument urzędowy.

2.1.1.3

pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 13 grudnia 2023 r., oraz decyzje z dnia 14listopada 2018 r. i 10 czerwca 2019 r. wraz z potwierdzeniem odbioru

Są to dokumenty urzędowe, niekwestionowane przez strony.

2.1.1.4

pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 18 grudnia 2023 r., oraz decyzja z dnia 20 stycznia 2017 r. wraz z potwierdzeniem odbioru

Są to dokumenty urzędowe, niekwestionowane przez strony.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca oskarżonego M. G. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił :

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, że faktury wymienione w akcie oskarżenia były nierzetelne i nie dokumentowały rzeczywistych zdarzeń gospodarczych w sytuacji, gdy oskarżony od początku twierdził, że były one zgodne ze stanem faktycznym, a jedynym dowodem obciążającym oskarżonego są wyjaśnienia współoskarżonego M. S., który sam przyznał, że wykonywał dla oskarżonego wiele różnych usług, za które wystawiał faktury i otrzymywał zapłatę, a nadto świadek P. L. potwierdził, że oskarżony (za pośrednictwem podwykonawców) wykonywał prace na rzecz (...) i świadek sam polecał go do tego zlecenia,

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, że oskarżony nakłaniał i ułatwiał poświadczenie nieprawdy w wystawionych fakturach przez M. S. w sytuacji, gdy oskarżony zdalnie zlecał M. S. prace, które należało wykonać, ustalano warunki ich realizacji (w tym wynagrodzenie), a M. S. przesyłał następnie oskarżonemu faktury za wykonane usługi, za co otrzymywał zapłatę w gotówce,

- obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 Kpk, poprzez błędną ocenę dowodu:

a) z wyjaśnień oskarżonego, w których nie przyznawał się on do winy poprzez uznanie ich za przyjętą linię obrony w sytuacji, gdy jedynym dowodem obciążającym go są wyjaśnienia M. S., który jednocześnie wyjaśniał, że wiele faktur dotyczyło faktycznie wykonanych dla oskarżonego usług, nadto z zeznań świadka P. L. wynika, że oskarżony świadczył usługi na rzecz (...)

b) z wyjaśnień M. S. poprzez uznanie ich za w pełni wiarygodne w sytuacji, gdy współoskarżony, pomawiając M. G. o księgowanie nierzetelnych faktur i nakłanianie do ich wystawiania, dążył do poprawy swojej sytuacji procesowej, przy czym sam przyznał, że faktycznie wykonywał wiele różnych usług dla oskarżonego, za które wystawiał faktury następnie opłacane gotówką, czego w ogóle nie uwzględnił Sąd I instancji i to również wyłącznie M. S. pozostawał w kontakcie z D. F. i K. S., namówił ich na założenie działalności gospodarczej, wystawiał w ich imieniu faktury, które następnie przesyłał mailem oskarżonemu, który nie miał możliwości weryfikacji ich podpisu i działał w oparciu o zaufanie do M. S. i jego zapewnienia, że tworzy z D. F. i K. S. konsorcjum, co wydawało się oskarżonemu przekonujące,

skarżący podniósł nadto zarzut:

- rażącej niewspółmierności łącznej kary pozbawienia wolności w wymiarze 9 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na trzyletni okres próby w sytuacji, gdy oskarżony był osobą niekaraną, prowadzi ustabilizowane życie i skupia się przede wszystkim na swoich poważnych problemach zdrowotnych, co powinno skutkować wymierzeniem mu łagodniejszych jednostkowych kar pozbawienia wolności oraz kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na dwuletni okres próby.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w procedowaniu sądu I instancji eksponowanych w zarzucie naruszeń przepisów postępowania ani też błędów w ustaleniach faktycznych.

Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wówczas, gdy - jak podnosi się to w orzecznictwie - jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności sprawy i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego, jest wyczerpujące i logiczne z uwzględnieniem wskazań wiedzy i zasad doświadczenia życiowego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie o sygn. II KR 355/74, opubl. w OSNKW z 1975 r., z. 9, poz. 84; z dnia 22 stycznia 1975 r. w sprawie o sygn. I KR 197/74, opubl. w OSNKW z 1975 r., z. 5, poz. 58; z dnia 5 września 1974 r. w sprawie o sygn. II KR 114/74, opubl. w OSNKW z 1975 r., z. 2, poz. 28; z dnia 22 lutego 1996 r. w sprawie o sygn. II KRN 199/95, opubl. w Prok. i Pr. z 1996 r., z. 10, poz. 10; z dnia 16 grudnia 1974 r. w sprawie o sygn. Rw 618/74, opubl. w OSNKW z 1975 r., z. 3-4, poz. 47). Aby natomiast wykazać błąd ustaleń faktycznych lub naruszenie standardów swobodnej oceny i interpretacji dowodów nie wystarczy subiektywne przekonanie skarżącego o niesprawiedliwości orzeczenia. Konieczne jest wykazanie, że w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo że takiego ustalenia nie dokonano, choć z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynika, bądź wykazanie, że tok rozumowania sądu I instancji był sprzeczny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, prawami logiki czy z zasadami wiedzy (podzielając pogląd prawny wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 października 2018r. II AKa 164/18), a tego wymagania apelujący nie spełnił.

Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał, jakie dowody stanowiły podstawę jego ustaleń faktycznych (k.6026-6042) przeprowadzając wnikliwą i szczegółową analizę tych dowodów (k.6042-6048), a sąd odwoławczy ocenę tę w pełni podziela i powielanie przywołanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentacji wydaje się zbędne, zaś skarżący nie uzasadnia w żaden sposób zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych wyrażając jedynie ogólną dezaprobatę z powodu dokonanej oceny dowodów (k.6061-6062). Podstawą ustaleń faktycznych i analizy sądu I instancji pozostawały wszystkie ujawnione w toku przewodu sądowego dowody. Sąd odwoławczy nie dopatrzył się przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów skutkującego uznaniem za wiarygodne wyjaśnień oskarżonego M. S., a podobnie rzecz się przedstawia jeśli chodzi o ocenę zeznań K. S. i D. F. (k.6043-6044), zwłaszcza że relacje te uzupełnia w aspekcie wymiaru dowodowego opinia biegłego z zakresu badania pisma i z zakresu informatyki oraz protokół kontroli skarbowej D. F., jak też informacje uzyskane z w (...). W uzasadnieniu apelacji skarżący nie wskazuje na czym miałby polegać błąd w faktycznych ustaleniach sądu I instancji, nie odnosi się też do treści poszczególnych dowodów demonstrując jedynie ogólną dezaprobatę z powodu oceny dowodów dokonanej przez sąd I instancji.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się też rażącej surowości czy niewspółmierności orzeczonych wobec oskarżonego kar, a dokonał zmiany wyroku w tym zakresie wobec trafności zarzutu naruszenia art.33§1 kks podniesionego w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. (o czym mowa w części 3.2. niniejszego uzasadnienia) , bowiem jest to zmiana zaskarżonego wyroku na korzyść oskarżonego zgodnie z zakresem i kierunkiem zaskarżenia. Zarzut rażącej surowości kary skarżący uzasadnia w sumie jednym zdaniem (k.6062) odnosząc się do sytuacji rodzinnej zdrowotnej i niekaralności oskarżonego, zaś okoliczności te brane były pod uwagę przy wymiarze kary i w efekcie orzeczono karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo. Na gruncie cytowanego przepisu nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa -"rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować. Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić tylko wówczas, gdy kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia jednak w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy - innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (podzielając argumentację między innymi wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12 lipca 2000 r., II AKa 116/00, podobnie - wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 19 grudnia 2000 r., II AKa 218/00, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 30 maja 2003 r., II AKa 163/03, OSA 2003/11/113). Sąd odwoławczy nie dopatrzył się rażącej surowości orzeczonych kar podzielając argumentację sądu I instancji w tym zakresie.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a z ostrożności procesowej o wymierzenie oskarżonemu łagodniejszych kar pozbawienia wolności, w tym łagodniejszej kary łącznej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na dwuletni okres próby.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak merytorycznych argumentów uzasadniających formułowany wniosek. Dokonano jednak zmiany na korzyść oskarżonego (art.435 kpk w zw. z art.113§1 kks) z powodu trafnie podniesionego zarzutu naruszenia art.33§1 kks w apelacji oskarżonego M. S., o czym mowa szerzej w części 5 niniejszego uzasadnienia.

3.2.

Obrońca oskarżonego M. S. zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła :

1. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

- art. 193 §1 kpk w zw. z art. 167 kpk poprzez niedopuszczenie i nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów i rachunkowości celem zbadania poprawności wyliczeń dokonanych przez organ prowadzący postępowanie przygotowawcze oraz organ skarbowy w zakresie narażenia przez oskarżonego M. G. należności publicznoprawnej na uszczuplenie, co ma wpływ na treść orzeczenia wydanego wobec osk. M. S.;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego,, tj.;

- art. 33 §1 kks poprzez orzeczenie wobec oskarżonego M. S. środka karnego w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 180.194,85 zł w sytuacji braku podstaw do takiego rozstrzygnięcia w świetle treści przepisu art. 33 §6 kks oraz w świetle faktu, iż ewentualna korzyść majątkowa została osiągnięta przez drugiego z oskarżonych, tj. M. G.;

- art. 36 §1 pkt 2 i 3 kks poprzez orzeczenie wobec oskarżonego M. S. wyżej opisanego środka karnego, w sytuacji gdy w razie zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary sąd może odstąpić od jego wymierzenia, chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe;

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku poprzez przyjęcie, jakoby oskarżony M. S. pomógł oskarżonemu M. G. w uszczupleniu należności publicznoprawnej w wysokości 180.194,85 zł w sytuacji braku jednoznacznego ustalenia wyżej wskazanej kwoty z uwagi na niedopuszczenie z urzędu i nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów i rachunkowości;

4. niesłuszne zastosowanie wobec oskarżonego M. S. środka karnego w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej osiągniętej korzyści majątkowej, w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie takie jest niezasadne z uwagi na postawę oskarżonego M. S., polegającą na daleko idącej współpracy z organami postępowania przygotowawczego, co pozwoliło na poczynienie wyczerpujących ustaleń faktycznych w sprawie oraz z uwagi na fakt, iż oskarżony M. S. nie osiągnął korzyści majątkowej w wysokości odpowiadającej orzeczonemu środkowi karnemu.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji okazały się w części zasadne.

Nie można podzielić argumentacji skarżącego, iż w każdej sprawie w której dochodzi do narażenia na uszczuplenie lub uszczuplenie należności podatkowej koniecznym jest dopuszczanie dowodu z opinii biegłego z zakresu finansów i rachunkowości. Decyzja wydana w trybie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) jak każdy dokument urzędowy może być dowodem w sprawie dotyczącej określenia wysokości zobowiązania podatkowego kontrahenta strony. Poza tym przyjmuje się, że dopóki jest ona w obrocie prawnym wywołuje ona skutki prawne. Nie oznacza to jednak, że innymi dowodami nie można obalić ustalenia dotyczącego posługiwania się tzw. "pustą fakturą", nie oznacza to też jednak że na sądzie spoczywa taki obowiązek. Skarżący podniósł taki zarzut apelacyjny, jednak w żaden sposób nie uzasadniał merytorycznych podstaw sięgania po opinię biegłego wyrażając jedynie dezaprobatę z powodu wyliczeń będących podstawą decyzji wymiarowych (k.6068), nie wnosił też takiego wniosku dowodowego w postępowaniu odwoławczym (k.6163 odwr.). Nie sposób zatem przyjąć, iż zarzut naruszenia art.193§ kpk w zw. z art.167 kpk to zarzut trafny.

Zarzut naruszenia art.33§1 kks i w efekcie bezpodstawne zastosowanie ściągnięcia równowartości korzyści majątkowej jest trafny, bowiem kwota pieniężna stanowiąca równowartość nieuiszczonego w terminie podatku wynikającego z decyzji wymiarowych wydanych na podstawie art. 108 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług tj. dotyczący kwot wynikających z wystawiania „pustych faktur”, nie posiada statusu korzyści majątkowej w rozumieniu art. 33§1 kks, ponieważ nie stanowi ona dla sprawcy wystawiającego nierzetelne faktury bezpośredniego lub choćby pośredniego przysporzenia w rozumieniu tego przepisu. Puste faktury nie spełniają podstawowego warunku dające prawo do odliczenia, tj. "strony materialnej", to znaczy zaistnienia zdarzenia faktycznego wywołującego skutki podatkowe, a tym samym faktury te nie dokumentują rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Z tych też względów zastosowanie w takiej sytuacji ma przepis art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy: wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności. Orzecznictwo NSA jest jednoznaczne co do braku prawa do odliczenia w takiej sytuacji. W wyroku z dnia 29 kwietnia 2010 r., sygn. akt I FSK 412/09 (opubl. w: SIP LEX nr 575013) wskazano, że podatnik, który wystawi fakturę dokumentującą czynności niewykonane jest zobowiązany do zapłaty VAT, natomiast odbiorca takiej faktury nie ma prawa do odliczenia podatku, a jak już wspomniano powyżej decyzja wydana w trybie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT jak każdy dokument urzędowy może być dowodem w sprawie dotyczącej określenia wysokości zobowiązania podatkowego kontrahenta strony (podzielając argumentacje prawną wyrażoną również w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 marca 2023 roku, sygnatura I FSK 2009/22).

W aspekcie stosowania jednak art.33§1 kks należy pamiętać, iż zobowiązanie podatkowe ustalone na podstawie art. 108 ust. 1 u.p.t.u. - jako niemające sankcyjnego charakteru - nie powinno stanowić źródła dodatkowych wpływów podatkowych, lecz rekompensować ewentualne uszczuplenie tych wpływów spowodowane odliczeniem podatku naliczonego bezpodstawnie przez odbiorcę faktury, zaś uwzględniając obowiązującą w systemie podatkowym zasadę neutralności podatku VAT - istnienie zobowiązania podatkowego na podstawie art. 108 ust. 1 u.p.t.u. uzależnione jest od tego czy rzeczywiście doszło do uszczuplenia wpływów podatkowych, nie może być zatem utożsamiane z przysporzenie z powodu ustalenia zobowiązania podatkowego.

W świetle powyższego podzielić należy argumentację prawną wyrażoną w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 września 2017 roku II AKa 113/17, zgodnie z którym kwota pieniężna stanowiąca nieuiszczony w terminie podatek wynikający z art. 108 ustawy o podatku od towarów i usług tj. dotyczący kwot wynikających z wystawiania nierzetelnych faktur, nie posiada statusu korzyści majątkowej w rozumieniu art. 33 § 1 kks, ponieważ nie stanowi ona dla sprawcy wystawiającego nierzetelne faktury przysporzenia. W wyroku z dnia 30 lipca 2009 r., sygn. akt I FSK 866/08 (opubl. w: SIP LEX nr 552188) NSA zaakcentował, że przepis art. 108 ust. 1 ustawy o VAT przewiduje szczególny przypadek samoistnego powstania obowiązku podatkowego w efekcie samego wystawienia faktury wykazującej kwotę podatku od towarów i usług, przy czym obowiązek ten przyjmuje postać swoistej sankcji. Polega ona na tym, że niezależnie od tego, czy w sprawie zaistniał obrót będący podstawą opodatkowania podatkiem VAT, jak również niezależnie od rozmiarów i konsekwencji podatkowych tego obrotu - każdy wystawca tzw. pustej faktury liczyć się winien z koniecznością zapłaty wykazanego w niej podatku. Regulacja ta stanowi o szczególnej roli faktury we wspólnym systemie podatku od towarów i usług, gdyż dla podatnika otrzymującego taką fakturę zwykle stanowi podstawę do obniżenia podatku należnego, a nawet żądania zwrotu podatku, a co za tym idzie nie sposób utożsamiać ustalonego na wskazanej podstawie zobowiązania podatkowego z korzyścią majątkową w rozumieniu art.33§1 kks. Nie sposób zatem zgodzić się z poglądem, że obligatoryjne było orzeczenie wobec obu oskarżonych środka karnego na podstawie art. 33 § 1 k.k.s., bowiem nie istniały ku temu podstawy w zakresie należności wynikających z decyzji wymiarowych.

Oczywiście występują sytuacje faktyczne w których nieuiszczone należności publicznoprawne mogą być uznane za korzyść majątkową w rozumieniu art. 33 § 1 k.k.s. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 23 kwietnia 2021 r. sygn. III KK 304/20 i cyt. tam literatura), jednak nie dotyczy to stanu faktycznego niniejszej sprawy. Zapoznając się z uzasadnieniem tego orzeczenia dotyczy ono sytuacji, w której zaistniało konkretne zdarzenie faktyczne rodzące obowiązek zapłaty podatku akcyzowego, nie zaś tak zwanych „pustych faktur”, a zatem tryb ustalania zobowiązania podatkowego w obu sytuacjach jest zgoła odmienny.

W sytuacji faktycznej i prawnej oskarżonego przyjęcie dopuszczalności wydania orzeczenia w trybie art.33§1 kks dotyczącego zobowiązania podatkowego wynikającego z decyzji wymiarowej prowadziłoby do „wygenerowania” dwóch tytułów wykonawczych dotyczących tej samej należności, z których równolegle mogłaby być prowadzona egzekucja, a spełnienie świadczenia z jednego tytułu nie zwalniałoby ze spełnienia świadczenia z drugiego, co doprowadziłoby do wzbogacenia Skarbu Państwa, a zatem taka sytuacja nie może być zaakceptowana, skoro obecnie może być prowadzona egzekucja w trybie przepisów Ordynacji podatkowej i administracyjnego postępowania egzekucyjnego.

Należy też pamiętać, iż przepisy Kks odróżniają instytucję przepadku korzyści majątkowej czy ściągnięcia jej równowartości (art.33§1 kks) od obowiązku uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej opisanej w art.41§2 i §4 pkt 1 kks. Ta druga właśnie instytucja dotyczy sytuacji, w której decyzja wymiarowa określa zakres zobowiązania podatkowego ze względu na uszczuplenie należności podatkowej i stosowana jest obligatoryjnie w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary jak i warunkowego umorzenia postępowania.

W świetle powyższego orzeczenie wobec oskarżonego M. S. w punkcie II dyspozycji zaskarżonego wyroku obowiązku zapłaty równowartości pieniężnej osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 180.194.85 złotych co stanowi wartość odpowiadającą zakresowi ustalonego decyzją zobowiązania podatkowego (k.6091-6126), nie znajduje prawnego uzasadnienia. Co prawda sąd I instancji poczynił faktyczne ustalenia, iż oskarżony M. S. biorąc udział w procederze wystawiania pustych faktur otrzymał od M. G. „gratyfikację” w wysokości między pięćdziesiąt a siedemdziesiąt tysięcy złotych w formie przelewów czynionych z rachunku partnerki tego ostatniego (k.6027) i takie środki ewidentnie stanowiły korzyść majątkową z popełnionego przestępstwa, jednak kierunek zaskarżenia wyroku jedynie na korzyść oskarżonego i brak apelacji oskarżyciela publicznego w tym zakresie nie pozwalają na zmianę zaskarżonego orzeczenia i orzeczenie w trybie art.33§1 kks ściągnięcia równowartości innych kwot wynikających z innej podstawy faktycznej.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie wobec oskarżonego M. S. środka karnego w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 180.194,85 zł

ewentualnie

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek w zakresie uchylenia orzeczenia zapadłego na podstawie art.33§1 kks jest zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W zakresie niezmienionym opisanym w części 5.2.1 niniejszego uzasadnienia

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn opisanych w części 3.1 oraz 3.2. niniejszego uzasadnienia.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

1.- zmieniono zaskarżony wyrok wobec oskarżonego M. S. w ten sposób, że w punkcie II dyspozycji wyeliminowano zapis „orzekając na podstawie art. 33§1 kks i art. 22§2 pkt 4a kks środek karny w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 180.194,85 (sto osiemdziesiąt tysięcy sto dziewięćdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt pięć groszy)” i na podstawie art.22§2 pkt 6 kks orzeczono podanie wyroku do publicznej wiadomości;

2.- zmieniono zaskarżony wyrok wobec oskarżonego M. G. w ten sposób, że:

4)  uchylono orzeczenie z punktu IX dyspozycji,

5)  w punkcie XIII dyspozycji po słowach „wykonanie orzeczonej kary” dopisano „łącznej”,

6)  w miejsce orzeczenia z punktu XVI dyspozycji na podstawie art. 8§2 kks orzeczono, iż wobec oskarżonego M. G. wykonaniu podlegają orzeczenia z punktów X, XI, XII, XIII, XIV, XV, XVII i XVIII dyspozycji.

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec bezpodstawności faktycznej i prawnej orzeczeń wydanych w trybie art.33§1 kks uchylono te orzeczenia wobec obu oskarżonych. Aby orzeczenie zapadłe wobec oskarżonego M. S. odpowiadało prawu - na podstawie art.22§2 pkt 6 kks orzeczono podanie wyroku do publicznej wiadomości. Dla przejrzystości orzeczenia w punkcie XIII dyspozycji dopisano, iż warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności dotyczy kary łącznej. Orzeczenie z punktu XVI dyspozycji dotyczące M. G. odnosiło się do części wstępnej wyroku, dlatego mieszcząc się w granicach zaskarżenia doprecyzowano jakich orzeczeń o karze ujętych w dyspozycji zaskarżonego wyroku dotyczy zgodnie z art.8§2 kks.

Kierunek zaskarżenia wyroku i treść orzeczenia zapadłego w trybie art.8§2 kks wobec oskarżonego M. G. determinuje w pewnym zakresie treść orzeczenia sądu odwoławczego mimo stwierdzonych uchybień. Otóż w punkcie VIII dyspozycji warunkowo zawieszono wykonanie kary, nie orzeczono natomiast obligatoryjnego obowiązku uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej opisanej w art.41§2 i §4 pkt 1 kks. Oskarżyciel publiczny zaakceptował takie orzeczenie i nie wniósł apelacji na niekorzyść oskarżonego. Artykuł 8 § 2 kks obok zasady wykonania najsurowszej z kar wymierzonych za zbiegające się idealnie przestępstwa lub wykroczenia stanowi, że „nie stoi to na przeszkodzie wykonaniu środków karnych lub innych środków orzeczonych na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów”. Zastosowana przez ustawodawcę formuła językowa „nie stoi na przeszkodzie”, wskazywać może na fakultatywność, to jednak zdanie drugie omawianego przepisu przesądza o obligatoryjności wykonania środków karnych i środków zabezpieczających w każdym przypadku, a więc także wówczas, gdy zostały wymierzone tylko na podstawie jednego ze zbiegających się przepisów, natomiast z uwagi na treść art. 22 § 2 i 3 k.k.s. sformułowanie to obejmuje wszystkie możliwe do orzeczenia za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe środki przewidziane w ustawie. Jak już wspomniano, brak apelacji na niekorzyść oskarżonego nie pozwala orzec obowiązku zapłaty uszczuplonej należności publicznoprawnej w związku ze skazaniem oskarżonego M. G. za czyn opisany w punkcie IV części wstępnej wyroku, a przypisany w punkcie VII dyspozycji. Nie jest możliwie również z przytoczonych względów orzeczenie takiego obowiązku w związku ze skazaniami z punktu X i XI dyspozycji, bowiem dodatkowo nie są to przestępstwa skarbowe i orzeczenia w tym zakresie na niekorzyść oskarżonego zaskarżone również nie zostały.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V

Wniesienie apelacji na korzyść oskarżonych doprowadziło do zmiany orzeczeń wobec obu oskarżonych zgodnie z kierunkiem zaskarżenia, a zatem zasady słuszności uzasadniają orzeczeni o kosztach mimo dalej idących wniosków apelacji (art.624§1 kpk).

7.  PODPIS

SSO Krzysztof Płudowski SSO Waldemar Majka SSR del. do SO Sebastian Kowalski

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego M. G.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 5 kwietnia 2023 r., sygn. akt II K 1493/21

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego M. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 5 kwietnia 2023 r., sygn. akt II K 1493/21

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana