Pełny tekst orzeczenia

1.Przewodnicząca:

1.SSO Ewa Rusin

1.Protokolant:

1.Magdalena Telesz

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 989/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 05 lipca 2023r. w sprawie sygn. akt VI K 1711/21 – co do oskarżonej W. R.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

W. R.

Oskarżona nie figuruje w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego.

Informacja Krajowego Rejestru Karnego

k. 369

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Informacja Krajowego Rejestru Karnego

Niekwestionowany dokument urzędowy.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż oskarżona W. R. nie wyczerpała swoim zachowaniem znamion czynu zabronionego z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i nie udzieliła pomocy córce, w zamiarze, aby ta dokonała czynu zabronionego, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego w tym wyjaśnień oskarżonej A. K., która wyjaśniała, że mama przekazała jej pieniądze pochodzące z przestępstwa, wyjaśnień W. R., która wyjaśniała, iż udostępniała córce konto bankowe celem uniknięcia przez nią egzekucji komorniczej, faktu wielokrotnej karalności A. K. za oszustwa oraz wydruków z konta bankowego należącego do W. R. bezsprzecznie wynika, iż oskarżona co najmniej godziła się z tym, że A. K. wykorzystała prowadzony na jej rzecz rachunek bankowy, celem podjęcia działań przestępczych, w szczególności, iż udostępniała swojej córce rachunek bankowy celem ukrycia dochodów córki przed egzekucją komorniczą, wiedząc, iż córka jest osoba karaną za oszustwa, a zatem mając na względzie wyżej wskazane okoliczności, W. R. przewidywała możliwość popełnienia przez jej córkę czynu zabronionego, na co się godziła.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew zapatrywaniom oskarżyciela stwierdzić należy, że wydane przez sąd I instancji rozstrzygnięcie w zakresie uniewinnienia W. R. zapadło na podstawie prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych. Sąd orzekający dokonał szczegółowej i prawidłowej analizy materiału dowodowego. Wszystkie zgromadzone w sprawie dowody, będące podstawą ustaleń faktycznych tj. wyjaśnienia obu oskarżonych oraz zeznania świadków M. K., R. R. i K. K., a także dowody w postaci dokumentów, poddane zostały wnikliwej i rzetelnej analizie, która spełnia wszystkie wymogi z art. 7 k.p.k. Także wyprowadzony przez sąd orzekający, w oparciu o w/w dowody, wniosek o braku dostatecznych podstaw do przypisania oskarżonej W. R. pomocnictwa do przestępstwa oszustwa popełnionego na szkodę K. K., uznać należało za słuszny. W niniejszej sprawie brak jest bowiem jednoznacznych dowodów, które świadczyłyby o pomocnictwie W. R. skazanej A. K. do dokonania przedmiotowego oszustwa. Z wyjaśnień oskarżonej W. R. ( trafnie uznanych za wiarygodne) wynika, iż nie miała ona wiedzy, by na jej rachunek bankowy wpłynęła kwota 260 zł tytułem zapłaty za torebki od osoby o danych K. K.. Oskarżona przyznała też, że udostępniała córce swój rachunek bankowy do wpłaty wynagrodzenia za pracę, gdyż ta obwiała się, że pieniądze mogą zostać jej zabrane przez komornika, bo często bywała zadłużona.

Także słusznie uznano za wiarygodne pozostałe dowody sprawy tj. zeznania świadków M. K., R. R., jak również wyjaśnienia A. K. (głównie te złożone przez nią na rozprawie) oraz zgromadzoną w sprawie dokumentację, w tym pismo nadesłane przez Bank (...) S.A. (k. 312) z którego wynika, że w dacie przedmiotowego oszustwa oskarżona W. R. nie korzystała z serwisu bankowości internetowej C. O.. Sam fakt udostępnienia przez W. A. K. rachunku bankowego, nawet przy świadomości i wiedzy, że ta wykorzystywała go do ukrycia dochodów, a także posiadanie wiedzy przez oskarżoną, że jej córka była wcześniej karana za oszustwa, nie mógł stanowić wystarczającej podstawy do czynienia pewnych ustaleń w zakresie uznania, że działania W. R. ukierunkowane były na udzielenie A. K. pomocy do popełnienia przestępstwa oszustwa. A do tego w istocie sprowadza się argumentacja prokuratora na poparcie zasadności podniesionego zarzutu apelacyjnego, takie stanowisko nie może być zaakceptowane. Jakkolwiek zgodzić należało się z apelującym, że zachowanie W. R., polegające na udostępnieniu córce rachunku bankowego obiektywnie ułatwiło A. K. popełnienie oszustwa, to już argumentację przedstawioną na poparcie istnienia po stronie oskarżonej świadomości i rzeczywistego zamiaru (czy miała ona świadomość, że jej działanie ułatwia innej osobie popełnienie czynu zabronionego i co najmniej się na to godziła) jest błędne.

Przypomnieć wypada apelującemu, iż pomocnik w rozumieniu art. 18 § 3 k.k. działa w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu czy udzielając rady lub informacji. Dla wypełnienia znamienia pomocnictwa sprawca musi działać w zamiarze dokonania przez innego sprawcę konkretnego czynu. Stanowisko to jest ugruntowane w orzecznictwie, na co wskazuje chociażby wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 14 lutego 2018 r. II AKa 284/17, w którym wskazano, że pomocnictwem jest ułatwienie popełnienia czynu zabronionego innej osobie, pomocnik musi mieć więc wyobrażenie konkretnego czynu zabronionego, który ma być popełniony przez sprawcę głównego. Wprawdzie z istoty pomocnictwa wynika, że nie musi być ono warunkiem dokonania czynu zabronionego, może być wręcz działaniem o nieistotnym znaczeniu, ale wszak ustawodawca normatywnej istoty pomocnictwa nie ograniczył formułą taksatywnego wyliczenia sposobów udzielenia wsparcia sprawcy głównemu, zatem w grę mogą wchodzić inne, nie wymienione w przepisie art. 18 § 3 k.k., formy. Powołać należy także stanowisko zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie II AKa 199/16, w który stwierdził, że odpowiedzialność karna pomocnika oparta jest na obiektywnym ułatwieniu popełnienia czynu zabronionego. Aby można było mówić o przestępstwie pomocnictwa, musi ono realizować wszystkie jego elementy. Zamiar musi być udowodniony i opierać się na konkretnych dowodach, nie może być domniemany. Precyzyjne ustalenie zamiaru sprawcy pomocnictwa jest istotne, albowiem pomocnictwo musi dotyczyć działań podjętych po wyrażaniu przez inną osobę zamiaru popełniania określonego czynu, działania muszą być podjęte w tym konkretnym celu, a nie przy okazji. Pomocnictwo (czy podżeganie) nie może być skierowane do bliżej nieokreślonego przestępstwa, czy bliżej nieokreślonej osoby, aby czyn dokonała. Nie jest pomocnictwem np. nawoływanie do spalenia czegoś, czy zabicia nieokreślonej osoby. Pomocnictwo (podżeganie) musi być zindywidualizowane do konkretnego przestępstwa. Podobnie wypowiadał się Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 stycznia 2017 r. sygn. II AKa 419/16 stwierdzając, że pomocnictwo do oszustwa polega na ułatwieniu sprawcy głównemu, poprzez działanie (lub ewentualnie zaniechanie wbrew prawnemu obowiązkowi), doprowadzenia innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, za pomocą wprowadzenia jej w błąd lub wyzyskania błędu (przez sprawcę głównego), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Pomocnik, co najmniej w chwili podejmowania działań (zaniechań), ułatwiających dokonanie oszustwa, musi mieć wyobrażenie konkretnego czynu podejmowanego przez sprawcę głównego. Musi zatem obejmować swoją świadomością fakt, że sprawca główny, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zamierza doprowadzić osobę pokrzywdzoną do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, za pomocą wprowadzenia jej w błąd. Nadto pomocnik musi mieć świadomość znaczenia swojego zachowania, w tym szczególnie tego, iż stanowi ono ułatwienie popełnienia czynu przez sprawcę głównego. Elementy przedmiotowe oszustwa muszą się mieścić w świadomości sprawcy głównego i muszą być objęte jego wolą. Sprawca ten musi, nie tylko chcieć uzyskać korzyść majątkową, ale musi chcieć użyć określonego sposobu działania lub zaniechania. Brak jest realizacji znamion strony podmiotowej oszustwa w przypadku, w którym sprawca, chociażby jednego z ww. elementów, nie obejmuje chęcią lecz tylko nań się godzi. Na płaszczyźnie woluntatywnej zamiar oszustwa przyjmować musi postać chęci skierowanej na zachowanie prowadzące do wywołania błędu (wyzyskania błędu) i chęci doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem osoby pokrzywdzonej, oraz chęci osiągnięcia, przy pomocy obu opisanych wyżej elementów, korzyści majątkowej. Kwestia ta była również przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który stwierdził, że pomocnictwo jako opisana w art. 18 § 3 k.k. forma zjawiskowa przestępstwa wymaga udowodnienia, że pomocnik uświadamia sobie zły zamiar sprawcy, zaś dla prawidłowego przypisania odpowiedzialności za pomocnictwo konieczne jest m.in. wskazanie konkretnego przestępstwa, którego popełnienie pomocnik ma ułatwić; pomocnik musi obejmować świadomością (bezpośrednią lub ewentualną), iż podejmując określone czynności czyni to w odniesieniu do, skonkretyzowanego w odpowiednim przepisie części szczególnej Kodeksu karnego czynu zabronionego. Nadto musi chcieć aby inna osoba dokonała takiego konkretnego przestępstwa albo przewidując taką możliwość na to się godziły, zaś zamiar taki nie może być dorozumiany, musi być pewny, udowodniony. Stąd nie wystarczy udowodnić, że od strony przedmiotowej działanie danej osoby obiektywnie ułatwiło sprawcy dokonanie konkretnego przestępstwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 10 sierpnia 2022 r. sygn. II KK 540/21). Podobnie w aprobowanym kolejnym wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2023 r. III KK 164/23 (LEX nr 3602015) 1. Pomocnictwo z art. 18 § 3 k.k. może zostać popełnione w zamiarze bezpośrednim bądź ewentualnym. Zamiar ten nie może być dorozumiany, ale musi być pewny, udowodniony, by takiemu sprawcy móc przypisać pomoc innej osobie w dokonaniu czynu zabronionego.2. Zamiar pomocnika powinien być odniesiony do wszystkich znamion strony przedmiotowej pomocnictwa. Udzielający pomocy musi obejmować świadomością to, że podejmując określone czynności lub nie wykonując ciążącego na nim obowiązku niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego, ułatwia w ten sposób innej osobie popełnienie czynu zabronionego. Powinien on też obejmować świadomością, że czyni to w odniesieniu do konkretnego, scharakteryzowanego w odpowiednim przepisie czynu zabronionego oraz w odniesieniu do indywidualnie oznaczonej osoby bezpośredniego wykonawcy.

W kontekście poczynionych wyżej ocen apelacja okazała się bezzasadna.

Wniosek

uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 5 lipca 2023r. w zakresie punktu odnoszącego się do art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. dot. W. R. i przekazanie sprawy w zakresie wyżej wskazanym do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zważywszy na argumentację przedstawioną powyżej wniosek o wydanie wyroku kasatoryjnego był niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

nie wystąpiły

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

zaskarżony wyrok uniewinniający

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

nieskuteczność apelacji prokuratora

1.8.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Na podstawie art. 632 pkt 2) k.p.k. wydatki związane z postępowaniem odwoławczym zaliczono na rachunek Skarbu Państwa.

7.  PODPIS

SSO Ewa Rusin

1.9.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok uniewinniający Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 05 lipca 2023r. w sprawie sygn. akt II K 1711/21 – co do oskarżonej W. R..

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana