Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2023 r.

Sąd Rejonowy w Puławach IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Magdalena Gałkowska

Protokolant p.o. sekretarza sądowego Diana Rusińska- Marcola

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2023 r. w Puławach

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko S. B. Ł. - Instytut (...) w P.

o wyrównanie odprawy emerytalnej

oddala powództwo;

nie obciąża powoda kosztami procesu.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 28 kwietnia 2023r. powód M. M. wnosił o zasądzenie na jego rzecz pozwanej S. B. Ł.- Instytut (...) w P. kwoty 2931 zł tytułem części niewypłaconej odprawy emerytalno-rentowej.

Pozwana S. B. Ł.- Instytut (...) w P. powództwa nie uznawała i wnosił o jego oddalenie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. M. zatrudniony był w pozwanej S. B. Ł.- Instytut (...) w P. ( poprzednio Instytucie (...) w P.) na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 1 listopada 1980r. na czas nieokreślony jako tokarz– akta osobowe. Potem stanowisko pracy powoda określono jak ślusarz- tokarz ( brygadzista), a wynagrodzenie powoda składało się z wynagrodzenia zasadniczego, dodatku brygadzistowskiego, premii i dodatku stażowego ( akta osobowe). Ostatnio, porozumieniem zmieniającym z dnia 1 września 2021r., wynagrodzenie powoda ustalono w ten sposób, że wysokość wynagrodzenia zasadniczego wynosiła 3941 zł, a pozostałe warunki umowy pozostały bez zmian tj. dodatek stażowy wynoszący 20% wynagrodzenia zasadniczego czyli 788,20 zł i dodatek brygadzistowski wynoszący 5 % wynagrodzenia zasadniczego czyli 197,05 zł, a więc łącznie brutto wynagrodzenie powoda stanowiło kwotę brutto 4926,25 zł ( bezsporne).

W czerwcu 2005r. Komisja Zakładowa (...) poinformowała pracodawcę, iż powód został wybrany zakładowym społecznym inspektorem pracy i zwróciła się do pracodawcy z wnioskiem o przyznanie powodowi dodatkowego miesięcznego wynagrodzenia w wysokości za 30 godzin pracy wg. średniego zryczałtowanego wynagrodzenia brutto w związku z pełnieniem przez powoda funkcji zakładowego społecznego inspektora pracy, a dyrektor pozwanego z dniem 9 czerwca 2005r. przyznał dla powoda dodatkowe miesięczne wynagrodzenie ( liczone od stałych składników wynagrodzenia) równoważne wynagrodzeniu powoda za 15 godzin pracy, o czym powiadomił Komisję Zakładową (...) ( akta osobowe). Następnie, w związku z dalszym pełnieniem przez powoda funkcji zakładowego społecznego inspektora pracy, pracodawca na kolejne wnioski Komisji Zakładowej (...), przyznawał dla powoda miesięczne wynagrodzenie zryczałtowane dla społecznego inspektora pracy i ostatnio, decyzją z 22 sierpnia 2017r. dyrektor pozwanego dyrektor pozwanego poinformował Komisję Zakładową (...), iż ustalił dla powoda to wynagrodzenie w wysokości równoważnej wynagrodzeniu za 25 godzin pracy liczonemu od stałych składników wynagrodzenia ( akta osobowe). Ostatnio wysokość miesięcznego wynagrodzenia zryczałtowanego dla społecznego inspektora pracy przyznanego dla powoda wynosiła 733 zł brutto ( bezsporne).

Porozumieniem stron z dnia 21 września 2022r. umowa o pracę łącząca strony została rozwiązana, na wniosek powoda, na mocy porozumienia stron w związku z przejściem powoda na emeryturę ( akta osobowe). Na moment rozwiązania stosunku pracy powód legitymował się stażem pracy 46 lat 11 miesięcy i 15 dni ( bezsporne).

Pozwana S. B. Ł.- Instytut (...) w P. posiada Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy z dn. 1.03.2007 dla pracowników (...) w P. ( koperta k.27). Zgodnie z art. 34 (...), pracownikowi Instytutu, któremu stosunek pracy ustal w związku z przejściem na emeryturę przysługuje jednorazowa odprawa wysokości czteromiesięcznego wynagrodzenia jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 30 lat. Decyzją pracodawcy z dnia 22 września 2022r. powodowi na podstawie art. 34 (...) przyznano odprawę emerytalną w wysokości czteromiesięcznego wynagrodzenia ( k.6, akta osobowe). Na rzecz powoda nastąpiła wypłata kwoty 19.705, 00 zł brutto i za podstawę przyjęto miesięczne wynagrodzenie powoda wynoszące brutto 4926,25 zł , na którą to kwotę składa się wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3941 zł, dodatek stażowy wynoszący 20% wynagrodzenia zasadniczego 788,20 zł, dodatek brygadzistowski wynoszący 5 % wynagrodzenia zasadniczego ( bezsporne).

Pismem z dnia 12 grudnia 2022r. powód wezwał pracodawcę do zapłaty na jego rzecz kwoty 2932zł z tytułu niewypłaconej mu części odprawy emerytalnej, na którą to kwotę składa się czterokrotność kwoty 733 zł, czyli miesięcznego wynagrodzenia zryczałtowanego dla społecznego inspektora pracy ( k.9-11), a pozwany pismem z dnia 27 grudnia 2022r. uznał żądanie powoda za bezzasadne ( k12).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o dokumenty złożone do akt sprawy przez strony, wymienione wyżej, których prawdziwość i autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a więc sąd uznał złożone do akt sprawy dokumenty za wiarygodne.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Roszczenie powoda zasądzenia na jego rzecz kwoty 2932 zł tytułem wyrównania jemu wypłaconej przez pracodawcę odprawy emerytalnej, poprzez uwzględnienie w podstawie wyliczenia także kwoty 733 zł, czyli kwoty miesięcznego wynagrodzenia zryczałtowanego dla społecznego inspektora pracy, nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 34 (...), pracownikowi Instytutu, któremu stosunek pracy ustal w związku z przejściem na emeryturę przysługuje jednorazowa odprawa wysokości czteromiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 30 lat. Sposób wyliczenia miesięcznego wynagrodzenia stanowiącego podstawę do wyliczania wysokości odprawy emerytalnej uregulowany jest w § 2 ust 1 pkt7 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (tj. Dz.U. z 2017r. poz. 927) i zgodnie z tym przepisem, zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop stosuje się także w celu obliczenia odprawy emerytalnej. § 13 tegoż rozporządzenia stanowi, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o ustalaniu wynagrodzenia i innych należności według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop lub ekwiwalentu pieniężnego za urlop, rozumie się przez to zasady wynikające z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop ( t.j. Dz.U. z 2009 r. poz.1353). Zgodnie zaś z § 14 w/w rozporządzenie z dnia 8 stycznia 1997 r., ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, zwany dalej "ekwiwalentem", ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w § 15-19. § 6 tegoż rozporządzenia stanowi, że wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, zwane dalej "wynagrodzeniem urlopowym", ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem:1) jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,2)wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,3)gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,4)wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,5) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,6)dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,7)wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,7a) kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,8) nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,9)odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,10) wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy- stosując zasady określone w § 7-11.

Zatem, w świetle powyższych uregulowań, podstawą do wyliczenia odprawy emerytalnej jest wynagrodzenie i inne świadczenia należne pracownikowi ze stosunku pracy łączącego danego pracownika z pracodawcą. Zgodnie z art. 22 § 1 kp przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Powód zatrudniony był w pozwanej S. B. Ł.- Instytut (...) w P. ( poprzednio Instytucie (...) w P.) na podstawie umowy o pracę, ostatnio jako ślusarz- tokarz ( brygadzista), a pozwany pracodawca za wykonywaną przez powoda pracę na rzecz Sieci w ramach umowy o pracę, zgodnie z zakresem obowiązków, wypłacał powodowi co miesiąc wynagrodzenie, które składało się z wynagrodzenia zasadniczego, dodatku brygadzistowskiego i dodatku stażowego. Należy podnieść, że wypłacanie powodowi takich składników wynagrodzenia za wykonywanie przez niego pracy ślusarza- tokarza ( brygadzisty) było oparte o obowiązujące w tym zakresie przepisy tj. kodeks pracy, ale też i Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników (...) w P.. Należy podnieść, że umowa o pracę jest dwustronną czynnością prawną i w przedmiotowej umowie o pracę powód i pozwany pracodawca umawiali się, że powód będzie pracował jako ślusarz- tokarz ( brygadzista) i za wykonywanie pracy na tym stanowisku pracodawca będzie mu płacił co miesiąc wynagrodzenie. Natomiast powód i pozwany pracodawca nie umawiali się, że powód będzie w ramach umowy o pracę wykonywał także obowiązki zakładowego społecznego inspektora pracy, bo strony stosunku pracy nie miały kompetencji, aby taką umowę zawierać.

Zgodnie bowiem z art. 6 ustawy o społecznej inspekcji pracy z dnia 24 czerwca 1983 r. tj. ( Dz. U. z 2015 poz. 567), społecznych inspektorów pracy wybierają i odwołują pracownicy zakładu pracy, a wybory społecznych inspektorów pracy przeprowadzają zakładowe organizacje związkowe na podstawie uchwalonych przez siebie regulaminów wyborów. Zgodnie z art. 15 tej ustawy, społeczni inspektorzy pracy powinni wykonywać swoje czynności w zasadzie poza godzinami pracy, ale w razie konieczności wykonywania swoich czynności w godzinach pracy lub uczestniczenia w naradach i szkoleniach, społeczni inspektorzy pracy zachowują prawo do wynagrodzenia. Zgodnie z ust 3 tegoż przepisu, w razie znacznego obciążenia zadaniami wynikającymi z pełnienia funkcji społecznego inspektora pracy, kierownik zakładu pracy na wniosek zakładowych organizacji związkowych może ustalić miesięczne wynagrodzenie zryczałtowane do wysokości nieprzekraczającej wynagrodzenia za 30 godzin pracy osoby pełniącej funkcję społecznego inspektora pracy. Powód od 2005r. pełnił w pozwanej spółce funkcję zakładowego społecznego inspektora pracy, o czym Komisja Zakładowa (...) informowała pracodawcę i to na wnioski tej Komisji pozwany pracodawca na podstawie art. 15 ust 3 tej ustawy przyznawał dla powoda miesięczne wynagrodzenie w związku z pełnieniem przez niego funkcji zakładowego społecznego inspektora pracy; ostatnio dyrektor pozwanego przyznał dla powoda to miesięczne wynagrodzenie w wysokości równoważnej wynagrodzeniu za 25 godzin pracy liczonemu od stałych składników wynagrodzenia. Jednakże, choć pozwany pracodawca przyznał dla powoda i wypłacał jemu z racji pełnienia przez niego funkcji społecznego inspektora pracy co miesiąc wynagrodzenie ryczałtowe społecznego inspektora pracy, to nie oznacza, iż to wynagrodzenie należy do składników miesięcznego wynagrodzenia należnego powodowi ze stosunku pracy łączącego strony. Stosunek pracy, to - jak wyżej podniesiono, umowa dwóch stron tj. pracownika i pracodawcy, a wynagrodzenie za pracę jest świadczeniem ze stosunku pracy o charakterze przysparzająco-majątkowym, należnym pracownikowi w zamian za wykonywaną przez niego pracę umówioną w treści umowy o pracę. W przypadku zaś wynagrodzenia ryczałtowego społecznego inspektora pracy, to nie strony stosunku pracy umówiły się co do faktu wypłaty tego świadczenia i jego wysokości, tylko przyznawane było ono powodowi jako społecznemu inspektorowi pracy w trybie przewidzianym w art. 15 ust 3 ustawy o społecznej inspekcji pracy, czyli to związek zawodowy wystąpił z wnioskiem do pozwanego pracodawcy o ustalenie takiego wynagrodzenia dla powoda jako społecznego inspektora pracy, a pozwany jednostronnie podjął decyzję o przyznaniu powodowi takiego wynagrodzenia w konkretnej wysokości, informując o tym związek zawodowy. Oczywiście zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy, społecznym inspektorem pracy może być wyłącznie pracownik danego zakładu pracy, a tym samym stosunek pracy łączący strony był warunkiem niezbędnym do tego aby powód mógł być wybrany do pełnienia funkcji społecznego inspektora pracy u pozwanego pracodawcy, ale czynności wykonywane przez niego jako społecznego inspektora pracy były zupełnie odmienne od czynności przewidzianych w umowie o pracę, która przecież dotyczyła wzajemnych zobowiązań pracownika i pracodawcy wobec siebie, w tym obowiązku pracodawcy wypłacania pracownikowi wynagrodzenia za pracę wykonywaną przez niego w ramach zawartej umowy o pracę. Takiego charakteru nie ma zaś wynagrodzenie z art. 15 ustawy o społecznej inspekcji pracy, bo nie wynika z dwustronnej umowy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, a więc nie ma ono charakteru wynagrodzenia ze stosunku pracy. Takie stanowisko tut. sądu jest zgodne z Uchwałą Sądu Najwyższego w sprawie II PZP 3/10, który w tezie oraz w uzasadnieniu podniósł, że roszczenie o wypłatę ryczałtowego wynagrodzenia na rzecz społecznego inspektora pracy nie jest roszczeniem ze stosunku pracy, wynika ono co prawda z więzi zobowiązaniowej pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, ale z takiej więzi, która nie odpowiada cechom stosunku pracy. Jednak z uwagi na fakt, że społecznym inspektorem pracy może być wyłącznie pracownik danego zakładu pracy, nie powinno budzić istotnych zastrzeżeń, że roszczenie o wypłatę przyznanego wynagrodzenia ryczałtowego za pełnienie funkcji społecznego inspektora pracy jest związane ze stosunkiem pracy, bo choć nie wynika z bezpośredniej realizacji praw i obowiązków tworzonych przez stosunek pracy, to jednak wynika z innych powiązań, które są warunkowane i uzależnione od istnienia stosunku pracy. Rozważając natomiast charakter prawny miesięcznego wynagrodzenia ryczałtowego społecznego inspektora pracy i możliwości uznania go za wynagrodzenie za pracę w rozumieniu art. 78 kp, należy przyjąć, że wynagrodzenie za pracę jest świadczeniem ze stosunku pracy o charakterze przysparzająco-majątkowym, należnym pracownikowi w zamian za wykonywaną pracę, wypłacanym okresowo w formie, co do zasady, pieniężnej, zaś wynagrodzenie zryczałtowane, o którym mowa w art. 15 ust. 3 ustawy, jest także świadczeniem okresowym pracodawcy na rzecz pracownika i ma, po jego przyznaniu, charakter roszczeniowy ale ze względu na zasadniczo społeczny charakter działalności inspektora, przyznany mu ryczałt nie jest ekwiwalentem za „pracę inspekcyjną", zaś określenie jego wysokości w relacji do wysokości wynagrodzenia (za 30 ewentualnie 60 godzin pracy - art. 15 ust. 1 i 4 ustawy) ma charakter jedynie techniczny. Wszystko to powoduje, że wynagrodzenie ryczałtowe społecznego inspektora pracy nie może być traktowane jako wynagrodzenie za pracę, lecz jako pewna rekompensata za czas poświęcony na wykonywanie zadań inspekcyjnych poza obowiązkami zawodowymi, mimo że ryczałt otrzymywany przez społecznego inspektora pracy nazywany jest przez samą ustawę „wynagrodzeniem". Tak więc pomimo, że wynagrodzenie ryczałtowe społecznego inspektora pracy, o którym mowa w art. 15 ust. 3 ustawy nie jest wynagrodzeniem za pracę, to w drodze analogii należy do niego stosować odpowiednio przepisy odnoszące się do tego wynagrodzenia.

Reasumując więc uznać należy, iż miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe społecznego inspektora pracy, o którym mowa w art. 15 ust. 3 ustawy, które zostało powodowi przyznane i ostatnio stanowiło wysokość 733 zł, nie było wynagrodzeniem ze stosunku pracy, a tym samym – mając na uwadze § 2 ust 1 pkt7 w zw z § 13 ust1rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. oraz § 14 w zw. z § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r., nie powinno być uwzględniane przy obliczaniu podstawy do wyliczenia wysokości odprawy emerytalnej.

Wobec tego sąd orzekł jak w sentencji.

O kosztach sąd orzekł w oparciu o przepis art. 102k.p.c.

Zarządzenie: odp. wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda.