Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2024r.

Sąd Okręgowy w Z. IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Hanna Rawska

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2024r. w Z.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko Prokuraturze Okręgowej w Z.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Z., IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 25.10.2023r. (sygn.akt IV P 209/23)

oddala apelację.

sędzia Hanna Rawska

IV Pa 71/23

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Z. wyrokiem z dnia 25.10.2023r. sygn. IV P 209/23 zasądził od pozwanego Prokuratury Okręgowej w Z. na rzecz powoda A. S. kwotę 19 091,52zł tytułem wyrównania zaległego wynagrodzenia za pracę z odsetkami od kwot i dat wskazanych w punkcie I wyroku, a wyrokowi do kwoty 19 287,94zł nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Rejonowy ustalił, że Sąd w całej rozciągłości podziela argumentację powoda wyrażoną w uzasadnieniu pozwu.

Sąd nie podziela poglądu, że adresatem roszczeń w związku z ,, bezprawiem” ustawodawcy powinien być właśnie on. Roszczenie zgłoszone przez powoda nie jest roszczeniem o odszkodowanie. Pracownik w sprawach o wynagrodzenie jest stroną stosunku pracy z pracodawcą. Ten zaś winien, zwłaszcza, gdy jest osadzony w strukturze Skarbu Państwa, jako jego statio fisci realizować przypisane mu systemowo zobowiązania, choćby środki na nie czerpał ze źródeł niepozostających w jego dyspozycji.

Zgodnie z art. 123 § 1 ustawy z 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1247 tekst jednolity z późn. zm.) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504). Aby zapobiegać realnemu zmniejszeniu wartości uposażenia, w sytuacji kiedy to przeciętne wynagrodzenie jest niższe, niż analogiczne, ogłoszone w roku poprzedzającym, przyjmowana jest podstawa ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości (§ 2).

Art. 124 § 1 zdanie 2 przywołanej ustawy zrównuje w istocie wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów prokuratur rejonowych z wynagrodzeniem zasadniczym sędziów w takich samych jednostkach organizacyjnych sądów powszechnych. Wynagrodzenie to określa się w stawkach, z zastosowaniem mnożników podstawy ustalenia wysokości wynagrodzenia prokuratora (art. 124 § 2 ustawy). O ile prokurator obejmujący stanowisko nabywa prawo do uposażenia w stawce pierwszej (art. 124 § 3 pkt 2), to kreacja wynagrodzenia w stawce bezpośrednio wyższej ma miejsce po upływie kolejnych 5 lat pracy na danym stanowisku prokuratora (art. 124 § 5 ustawy).

W przypadku powoda, jego uposażenie w roku 2022, kształtowane było według stawki I i przypisanego do mniej mnożnika 2,28 (por. załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów oraz wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących prokuratorom. Powodowi przysługiwał dodatek stażowy 8% do dnia 30.11.2022 r. i 9% od 01.12.2022 r. Wynagrodzenie płatne było ,, z dołu” do 25-go dnia każdego miesiąca.

Zgodnie z przepisem art. 124 § 11 ustawy o prokuraturze, prokurator nabywa prawo do dodatku za długoletnią pracę wynoszącego, począwszy od 6. roku pracy, 5% aktualnie pobieranego przez prokuratora wynagrodzenia zasadniczego. Wzrasta on po każdym kolejnym roku pracy o 1% tego wynagrodzenia, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Obowiązujący stan prawny stanowi konsekwencję wejścia w życie ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 459). Jego istotę sprowadzić należy do ustalenia niewaloryzowanego iloczynu przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale roku poprzedzającego i stosownego mnożnika. Wcześniej, był to, podlegający waloryzacji, iloczyn kwoty bazowej i owego mnożnika. W nowej koncepcji ustawodawca przyjął więc nie waloryzację, lecz koncepcję progresywnego wynagrodzenia. Oczywistym pozostaje, że celem tych przepisów, które dotyczyły zresztą również sędziów, było uniezależnienie wysokości świadczeń od wahań koniunktury gospodarczej, w tym przejściowych trudności finansowych kraju. Błędnie natomiast ów model bywa odczytywany jako prawo podmiotowe do podwyżki, czy ekspektatywa takiego uprawnienia. Nawet jeżeli napotkałby on na podatny grunt w świetle uchwalania i publikowania w ostatnich latach kolejnych ustaw tzw. okołobudżetowych, trudno go podzielać.

W sprzeczności z ustalonymi zasadami ustawodawca pozostaje od początku 2021 r. Pierwszy wyłom uczynił w unormowaniu art. 14 ust. 1 ustawy z 19 listopada 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 (Dz. U. z 2020 r. poz. 2400), kiedy to określił, że podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w 2021 r. stanowić będzie przeciętne miesięczne wynagrodzenie w II kwartale 2019 r., ogłaszane w trybie i na podstawie wcześniej przedstawionej.

W kolejnych latach ustawodawca ten zabieg powielał. W art. 10 ust. 1 ustawy 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz. U. z 2022 r. poz. 2445) jako podstawa kształtowania wynagrodzeń prokuratorskich w roku 2022 przyjęte zostało przeciętne wynagrodzenie, co prawda z II kwartału, ale roku 2020, powiększone o kwotę 26,00 złotych. Jej celem było zwiększenie wartości świadczenia o 4,6% adekwatnie do podwyżek świadczeń dla pracowników sfery budżetowej.

Wprawdzie pozostaje to poza zakresem sporu, lecz konieczne jest wskazanie na konsekwencję ustawodawcy, który w ustawie z 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023, wskazał w art. 10 ust. 1, że w roku 2023 podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora, o której mowa w art. 123 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1247, 1259 i 2582), stanowi kwota w wysokości 5 444,42 złotych. Stało się tak w sytuacji kiedy wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale 2022 r. - wynosiła 6.156,25 złotych (por. komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 9 sierpnia 2022 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2022 r.).

Dotychczasowe rozważania ilustrują więc sprzeczność zapisów zawartych z jednej strony, w unormowaniu art. 123 § 1 Prawo o prokuraturze, z drugiej strony statuowanych art. 10 ust. 1 ustawy 17 grudnia 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022. Tym samym nakazują w pierwszej kolejności wyjaśnienie ich wzajemnej, prawnej, relacji.

Wprowadzając odstępstwa od systematycznego, corocznego kształtowania wynagrodzeń prokuratorów w oparciu o przeciętne wynagrodzenie z II kwartału roku poprzedzającego, ustawodawca nie dokonał przy tym żadnej zmiany unormowania art. 123 ustawy Prawo o prokuraturze, ani też nie zawiesił formalnie jego mocy obowiązującej.

Ustawy okołobudżetowe są w systemie źródeł prawa aktami posiadającymi tożsamą innym ustawą moc. Odmienne ich usytuowane lub przypisanie im innego znaczenia, wymagałoby wyraźnej podstawy konstytucyjnej. Tym samym każda ustawa późniejsza może uchylić wcześniejszą, jak i ustanowić czasowe wyjątki od jej postanowień (por. orzeczenie TK z dnia 21 listopada 1994 r., K 4/94, OTK 1994 cz. II poz. 39).

Istota niniejszej sprawy nie dotyczy relacji między wzajemnie wykluczającymi się przepisami powołanych ustaw, lecz zgodności poczynań ustawodawczych i kreowanego na nowo modelu kształtowania wynagrodzeń prokuratorów z normami rangi konstytucyjnej.

W świetle zaś realiów rozpoznawanej sprawy szczególne znaczenie ma pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 lipca 2021 r. ((...), LEX nr 3232398). Sąd ten przyjął, że dopuszczalność stosowania tzw. "rozproszonej kontroli konstytucyjnej" przez sądy ma miejsce w sytuacjach oczywistych, tj. wówczas, gdy w przeszłości Trybunał Konstytucyjny orzekał już o normie analogicznej do normy, która ma być zastosowana w danej sprawie, albo w przypadku powtórzenia niekonstytucyjnej normy przez ustawodawcę. W ten nurt wpisuje się wyrok z dnia 17 marca 2016 r., V CSK 377/15 (OSNC 2016 Nr 12, poz. 148), w którym Sąd Najwyższy co prawda potwierdził zasadę, że do orzekania o niekonstytucyjności ustaw i ich poszczególnych przepisów jest powołany wyłącznie Trybunał Konstytucyjny, ale przyjął, iż rozpoznawana przez niego sprawa jest wyjątkowa, gdyż niezgodność przepisu z Konstytucją jest oczywista, a ocena taka ma dodatkowe wsparcie w wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził uprzednio niezgodność z Konstytucją przepisu o takim samym brzmieniu co w obowiązującej obecnie ustawie. Pogląd ten podtrzymano w późniejszych orzeczeniach (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2018 r., V CSK 230/17, OSNC-ZD 2018 Nr 4, poz. 69 i z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 493/18 LEX nr 3226141).

W sprawie K 1/12 zainicjowanej wnioskiem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o zbadanie zgodności: art. 22 i art. 23 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707) ze wskazanymi wniosku przepisami konstytucyjnymi (głównie art. 2, art. 178 ust. 2 i art. 216 ust. 5 oraz art. 220) konstrukcja sporu była w istocie analogiczna.

Kwestionowaną ustawą okołobudżetową ustawodawca unormował bowiem podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego oraz sędziego Sądu Najwyższego (art. 22 ust. 1 i art. 23 ust. 1) w roku 2012, w postaci przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2010 r. Odstąpił więc od ogólnej zasady ustalenia go w oparciu o przeciętne wynagrodzenie z II kwartału roku poprzedniego. W sferze faktycznej wynagrodzenia tej grupy pozostały w 2012 r. na tym samym poziomie, co w 2011 r.

Trybunał Konstytucyjny uznał zakwestionowaną regulację, polegającą w istocie na jednorocznym "zamrożeniu" wynagrodzeń, za zgodną z Konstytucją. W dużej mierze, jak uzasadniał, stanowisko to wynikało incydentalnego charakteru rzeczonego rozwiązania oraz uwzględnienia trudnej sytuacji finansowej państwa, zagrażającej równowadze budżetowej, stanowiącej wartość konstytucyjną, konkurencyjną wobec wartości określonych w art. 178 Konstytucji.

Określono jednak pewne wskazówki, czy warunki brzegowe ilustrujące kierunek właściwych poczynań ustawodawcy w analizowanym zakresie:

- wynagrodzenia powinny być kształtowane w sposób wykluczający jakąkolwiek uznaniowość ze strony władzy wykonawczej;

- wynagrodzenia powinny w dłuższym okresie czasu wykazywać tendencję wzrostową, nie mniejszą, niż przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej;

- w trudnej sytuacji budżetu państwa wynagrodzenia powinny być bardziej, niż wynagrodzenia wszystkich innych funkcjonariuszy i pracowników sfery budżetowej - chronione przed nadmiernie niekorzystnymi zmianami.

- niedopuszczalne jest obniżenie w drodze normatywnej nominalnej wysokości wynagrodzenia, z wyjątkiem sytuacji, o której stanowi art. 216 ust. 5 Konstytucji (przekroczenia konstytucyjnego limitu zadłużenia).

Trybunał podkreślił, że w demokratycznym państwie prawa, opartym na trójpodziale władz, nie jest dopuszczalne, by jedna z nich, była przez pozostałe władze osłabiana, co mogłoby w konsekwencji prowadzić do uzależnienia od pozostałych władz i obniżać jej autorytet. Wskazano w szczególności, że zamrożenie wynagrodzeń może być tolerowane tylko wyjątkowo, ze względu na inne wartości konstytucyjne, w szczególności, ze względu na trudności budżetowe państwa, jeżeli występuje w kontekście szerszego programu oszczędnościowego. Nie może w żadnym wypadku stać się ono systematyczną praktyką. Z uwagi na brak możliwości wykreowania sztywnych reguł, ocena ewentualnych kolejnych regulacji musi uwzględniać uwarunkowania społeczno-gospodarcze i cały kontekst normatywny.

W oparciu zatem o prezentowane rozważania i wskazywane kryteria oceny regulacji wynagrodzeń, należy w niniejszej sprawie poddać ocenie realia i uzasadnienie rozwiązań normatywnych, jakie legły u podstaw odstąpienia w 2021 r. od, wyznaczonych pragmatyką służbową, zasad ustalania wynagrodzeń prokuratorów.

W założeniach do budżetu państwa na rok 2021 przewidziano zamrożenie funduszu wynagrodzeń w jednostkach państwowej sfery budżetowej oraz pozostałych jednostkach sektora finansów publicznych. Jak uzasadniano, w związku z ówczesną sytuacją gospodarczą kraju, spowodowaną epidemią (...), nastąpiła konieczność zamrożenia wynagrodzeń osób (w tym sędziów i prokuratorów), dla których podstawę obliczenia wynagrodzenia stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Co dość znamienne, projektodawca w sposób wyraźny wskazał, że przepisy niniejszej ustawy spowodują "zamrożenie" systemowej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów tylko w roku 2021. Powyższa propozycja miała mieścić się w ramach całości zmian związanych z "zamrożeniem" wielkości wynagrodzeń w sektorze finansów publicznych w celu zapewnienia równowagi budżetowej stanowiącej wartość konstytucyjną, od której zależy zdolność państwa do działania i wypełniania jego zadań.

Powstaje więc pytanie, dlaczego, pomimo jasnej deklaracji, ustawodawca zdecydował się na kontynuację zaproponowanego rozwiązania metodologicznego. Odpowiedzi poszukiwać należy w uzasadnieniu projektu ustawy budżetowej na rok 2022. Jak dowodzono, przygotowany został z uwzględnieniem aktualnej sytuacji makroekonomicznej. Gospodarka ciągle odczuwa skutki wywołane wybuchem pandemii w 2020 r. Jednakże, wraz z łagodzeniem ograniczeń, powraca już na ścieżkę wzrostu. Najnowsze szacunki GUS za II kwartał 2021 r. wskazują na wzrost w ujęciu realnym o 10,9% rok do roku, wobec spadku o 8,3% w analogicznym okresie 2020 r. Według prognoz służących do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok 2022 (...) w 2021 r. zwiększy się o 4,9% (po spadku o 2,7% rok wcześniej), a w przyszłym roku tempo jego wzrostu wyniesie 4,6%. Z uwagi na trwający proces uzgodnień Krajowego Programu Odbudowy i Zwiększania Odporności, w prognozie nie uwzględniono jego wpływu. Jego realizacja stanowi główny, pozytywny czynnik ryzyka. Przewidziany ustawą deficyt wynosił ok. 30 miliardów złotych. Przy czym wskazane ostatnio dane z jego wykonania są bardziej korzystne i wskazują na deficyt rzędu 12.430,8 mln złotych.

Same założenia budżetowe i ich uzasadnienie, zwłaszcza dotyczące wartości deficytu, nijak zbliżają się do zagrożeń wskazanych w Konstytucji RP (art. 216 ust. 5). Trudno więc zasadnie dowodzić, że mamy do czynienia z konieczną sytuacją ukonkretnienia warunków absolutnej wyjątkowości odejścia do zasad w roku 2022. Argumentacja związana z kryzysem musiałaby być dobrze zdefiniowana i uzasadniona co nie miało miejsca. Mogłoby się wydawać, że nieznane i nie oswojone zagrożenia związane z sytuacją pandemiczną, rzutującą przecież istotnie na warunki społeczno - gospodarcze, stanowią wystarczające uzasadnienie dla podjętych działań oszczędnościowych, np. dotyczących płac np. w sferze budżetowej.

Niemniej wiele poczynań władzy ustawodawczej i wykonawczej w tej materii kłóci się z przyjętym wobec prokuratorów uzasadnieniem rozwiązania płacowego na rok 2022. W tymże bowiem roku kontynuowano płatność tzw. 13 emerytur, w oparciu o rozwiązanie przyjęte ustawą z 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów. Co więcej kontynuowano rozwiązanie dotyczące tzw. 14 emerytury w oparciu o ustawę z 26 maja 2022 r. o kolejnym w 2022 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytur i rencistów. Jak wynika z oficjalnych danych rządowych koszt 13 i 14 emerytury w 202 roku wyniósł 25 mld złotych, niezależnie od kosztów wynikających z ustawowej waloryzacji rent i emerytur.

Wskazywanie na ograniczenia budżetowe nie przeszkodziło wreszcie na przyjęciu blisko trzy miesiące przed ustawą okołobudżetową rozwiązań zawartych w ustawie z 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1834), która zmieniła ustawę z 21 listopada 2021 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1282, ost.zm. Dz. U. z 2021 r. poz. 1834). Ustawa nowelizująca i nowe rozporządzenie Rady Ministrów z 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. poz. 1960) weszły już w życie 1 listopada. Ze wskazaną datą weszły w życie istotne zmiany dotyczące wynagrodzeń osób wchodzących w skład organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz diet radnych, które w sposób istotny zwiększyły wartość ich uposażeń. Minimalne wynagrodzenie ww. osób nie może być niższe niż 80% maksymalnego wynagrodzenia określonego dla poszczególnych stanowisk w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 1 tejże ustawy. ustalono przy tym, że maksymalne wynagrodzenie na danym stanowisku stanowi suma maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego oraz maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego, a w przypadku wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów oraz marszałków województwa także kwoty dodatku. Po drugie podniesiono poziom maksymalnego wynagrodzenia ww. osób decydując, że nie może ono przekroczyć w okresie miesiąca 11,2-krotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw. Przed nowelizacją maksymalny poziom nie mógł przekroczyć 7 krotności kwoty bazowej. W ustawie budżetowej na rok 2021 kwota ta została określona na poziomie 1 789,42 zł. Oznacza to wzrost maksymalnego wynagrodzenia o 60% z 12.525,94 zł na 20.041,50 zł. Konsekwencją powyższych zmian ustawowych jest wydanie przez Radę Ministrów rozporządzenia z dnia 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Weszło ono w życie, podobnie jak ustawa nowelizująca, z dniem 1 listopada 021 r. Określa ono maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego (kwota w złotych) wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów i marszałków województw oraz maksymalny poziom dodatku funkcyjnego (kwota w złotych). Przykładowo dla wójta czy burmistrza w gminie do 15.000 mieszkańców określono maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego na poziomie 10.250 zł, zaś maksymalny poziom dodatku funkcyjnego na poziomie 3.150 zł.

Ustawa nowelizująca dokonała także zmian we wszystkich trzech ustrojowych ustawach samorządowych w zakresie maksymalnego poziomu diet przysługujących radnym.

Ustawodawca, pomimo rozwiązania przyjętego w art. 123 § 1 ustawy Prawo o prokuraturze konsekwentnie zrównuje przyrost wynagrodzenia prokuratorów z pracownikami innych jednostek sfery budżetowej. Czyni to pomimo, że inny był cel rozwiązania przyjętego w 2009 r. Nie negując oczywiście zasadności i potrzeby ogólnego wzrostu wynagrodzeń w tej sferze, nie sposób jednak nie oprzeć się wnioskowi, że błędne rozumienie pojęcia sprawiedliwości społecznej nie może stanowić uzasadnienia dla łamania normy konstytucyjnej wyrażonej w art. 2.

Sąd nie pozbawia ustawodawcy prawa do kształtowania wynagrodzenia osób zatrudnionych w szeroko rozumianej sferze publicznej, a więc również prokuratorów. Tyle tylko, że kreacja ewentualnych zmian winna przede wszystkim nastąpić w drodze nowelizacji wskazanych art. 123 i 124 ustawy Prawo o prokuraturze. Nie stanowi zaś najlepszego pomysłu legislacyjnego coroczne kształtowanie tych zasad poprzez przepisy co prawda rangi ustawowej, ale o epizodycznym, jednorazowym i de facto wykonawczym charakterze.

Uznając więc za zasadny postulat ochrony prawa prokuratora do wynagrodzenia w corocznie ustalanej obiektywnej wysokości, pozostającej w ścisłej relacji do przeciętnego wynagrodzenia, sąd uwzględnił żądanie pozwu ( pkt. I wyroku). Z kolei odsetki zostały zasądzone od dnia następującego po dacie płatności wynagrodzenia ustalonej regulaminem pracy (por. art. 9 § 1 k.p. w zw. z art. 85 § 1 k.p. w zw. z art. 481 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Powyższy wyrok zaskarżył w całości apelacją pozwany.

Pozwany zarzucił:

a)  niezastosowanie art. 417 § 1 Kc i zakwalifikowanie powództwa jako powództwo o zapłatę wynagrodzenia w sytuacji gdy z treści pozwu jasno wynika, że swoje pretensje powódka kieruje do ustawodawcy, a nie pracodawcy i to one stanowią podstawę jego roszczenia, a w konsekwencji nieprawidłową kwalifikację stanu faktycznego oraz treści żądania pozwu, a w konsekwencji uznanie, iż pozwany posiada legitymację bierną opartą o bliżej nieokreślone przez Sąd podstawy prawne,

b)  niezastosowanie art. 14 ust 1 ustawy z dnia 19.11.2020 roku o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz art. 10 ust 1 ustawy z dnia 17.12.2021 o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022, oraz zastosowanie art. 123 i 124 ustawy prawo o prokuraturze w sytuacji gdy przepisy tej ustawy zostały wyłączone w kolejnych latach przez zapisy ustaw okołobudżetowych,

c)  naruszenie zapisów art. 327 ¹ Kpc poprzez niewskazanie w uzasadnieniu wyroku podstawy prawnej: legitymacji pozwanego, co z jednej strony uniemożliwia analizę i zakwestionowanie przyjętej przez Sąd I instancji podstawy prawnej roszczenia, a z drugiej- zdaniem pozwanego świadczy o braku takowej.

Pozwany wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości wraz z zasądzeniem kosztów zastępstwa procesowego w pierwszej instancji , niezależnie od powyższego;

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji pozwany wywiódł, że kluczowym zagadnieniem z punktu widzenia strony pozwanej, ale także każdego procesu cywilnego jest kwestia legitymacji występujących w nim uczestników.

Sąd nie podziela poglądu, że adresatem roszczeń w związku z „bezprawiem” ustawodawcy powinien być właśnie on. Roszczenie zgłoszone przez powoda nie jest roszczeniem o odszkodowanie. Pracownik w sprawach o wynagrodzenie jest stroną stosunku pracy z pracodawcą. Ten zaś winien, zwłaszcza, gdy jest osadzony w strukturze Skarbu Państwa, jako jego statio fisci realizować przypisane mu systemowo zobowiązania, choćby środki na nie czerpał ze źródeł niepozostających w jego dyspozycji.

Skoro „ktoś musi” odpowiadać, to w ramach demokratycznego Państwa prawa odpowiedzialność tą powinien ponosić sprawca, a jeśli zasada ta miałaby podlegać jakiejkolwiek modyfikacji- powinna ona wynikać z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Zasadę tą powódka zna doskonale z racji wykonywanego przez siebie zawodu.

Powód nie ustosunkował się do treści apelacji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie istotnym do rozpoznania sprawy i poprawnie ocenił zebrane dowody.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia i rozważania prawne Sądu I instancji, przyjmując je za integralną część swojego uzasadnienia.

Wbrew zarzutowi zawartemu w apelacji pozwanego Sąd Rejonowy nie naruszył przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19.11.2020r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej za rok 2021 ani art. 10

ust. 1 ustawy z dnia 17.12.2021r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących realizacji ustawy budżetowej za rok 2022. Nie jest także zasadny zarzut apelacji o błędnym zastosowaniu przez Sąd I instancji przepisu art. 123 i 124 ustawy Prawo o prokuraturze w sytuacji, w której według apelującego, przepisy tej ustawy zostały wyłączone w kolejnych latach przez przepisy ustaw okołobudżetowych.

Zgodnie z art. 123§ 1 i 2 ustawy z dnia 28.01.2016r. Prawo o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2023r. poz. 136 ) podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w danym roku stanowi przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art.20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504, 1504 i 2461). Jeżeli przeciętne wynagrodzenie o którym mowa § 1, jest niższe od przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za drugi kwartał roku poprzedzającego - przyjmuje się podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego prokuratora w dotychczasowej wysokości.

Prawidłowo przyjął Sąd Rejonowy, że powód z dniem ogłoszenia komunikatu Prezesa GUS w sprawie wysokości przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 2021 roku uzyskał ekspektatywę prawa do otrzymywania w 2022 roku wynagrodzenia obliczonego od wskazanej w komunikacie kwoty.

Roszczenie powoda dotyczy zasady ochrony praw nabytych. Zasada ta obejmuje także ekspektatywę prawa podmiotowego, czyli takie sytuacje, gdy zostały spełnione wszystkie zasadnicze ustawowe przesłanki nabycia praw pod rządami danej ustawy, a brak jest tylko ostatniego etapu decydującego o definitywnym przejściu prawa podmiotowego na oczekującego (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24.10.2000r. sygn. SK 7/00).

Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Rejonowego, że wartość konstytucyjna w postaci równowagi budżetowej nie uzasadniała naruszenia poprzez art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.2021r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących realizacji ustawy budżetowej za rok 2022 ze względów szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Prawidłowo stwierdził Sąd I instancji, że warunkiem uznania zmiany legislacyjnej skutkującej naruszeniem praw słusznie nabytych za służącą realizacji wartości konstytucyjnej w postaci równowagi budżetowej jest to, aby ta zmiana faktycznie i realnie służyła ochronie takiej wartości konstytucyjnej jak równowaga budżetowa.

W okresie objętym sporem ustawodawca dokonywał szeregu zmian legislacyjnych, które nie tylko, że nie powodowały oszczędności budżetowych, to skutkowały istotnymi wydatkami. Przemawia to przeciwko uznaniu, że art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.2021r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących realizacji ustawy budżetowej za rok 2022 służyły ochronie wartości konstytucyjnej w postaci równowagi budżetowej.

Sąd Okręgowy uważa za trafne stanowisko Sądu I instancji, że wartość konstytucyjna w postaci równowagi budżetowej nie uzasadniała naruszenia poprzez art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.2021r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących realizacji ustawy budżetowej za rok 2022 praw podmiotowych powodów słusznie nabytych, gdyż w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ugruntowany jest pogląd, że ograniczenie praw słusznie nabytych nie jest dopuszczalne w sytuacji, gdy istnieje możliwość realizacji danej wartości konstytucyjnej bez naruszania praw dobrze nabytych (wyrok Trybunału Konstytucyjnego sygn. K 43/12). W dacie uchwalenia art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.2021r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących realizacji ustawy budżetowej za rok 2022 ustawodawca miał taką możliwość.

Zatem słusznie przyjął Sąd Rejonowy, że art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.2021r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących realizacji ustawy budżetowej za rok 2022 nie służyły ochronie wartości konstytucyjnej jaką jest równowaga budżetowa. W dacie uchwalenia tych przepisów ustawodawca miał możliwość ochrony wartości równowagi budżetowej bez naruszania praw powodów słusznie nabytych w oparciu o art. 123 w/w ustawy Prawo o prokuraturze.

Nie jest zasadny także zarzut apelacji o naruszeniu przez Sąd Rejonowy przepisu art. 417 k.c. poprzez jego niezastosowanie i zakwalifikowanie powództwa jako powództwa o zapłatę wynagrodzenia. Stanowisko Sądu Rejonowego w tym zakresie jest poprawne.

Wbrew zarzutom pozwanego pozwany posiada w przedmiotowej sprawie legitymację procesową. Powód jest bowiem pracownikiem pozwanego, a dochodzone przez powoda roszczenie dotyczy wynagrodzeń za pracę.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację pozwanego jako bezzasadną.

Sędzia Hanna Rawska