Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 sierpnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 sierpnia 2023 roku w Sieradzu

odwołania T. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 28.02.2023 r. Nr (...) oraz

z dnia 28.02.2023 r. Nr (...)

w sprawie T. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o wysokość emerytury i kapitał początkowy

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 162/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 28.02.2023r. ( (...)), ZUS II Oddział w Ł. przeliczył T. O. emeryturę od 1.02.2023r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Emerytura wyniosła 2219,94zł., po waloryzacji od 1.03.2023r. - 2548,49zł. Emeryturę ustaloną w kwocie 2204,63zł. zwiększono o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku wnioskodawczyni w dniu złożenia wniosku, tj. w dniu 6.02.2023r. Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 3056,08zł.

Decyzją z 28.02.2023r. ((...)), ZUS odmówił T. O. ponownego ustalenia kapitału początkowego - według stanu na dzień 1.01.1999r. - ponieważ okres prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1.09.1998 - 31.12.1998 oraz okres zatrudnienia w Szkole Podstawowej Nr (...) w W. od 1.09.1977 - 31.07.1998 zostały już wcześniej uwzględnione przy obliczaniu wartości kapitału początkowego i wartość kapitału początkowego ustalonego na dzień 1.01.1999r. pozostaje bez zmian i wynosi 89794,76zł.

Nie podzielając powyższych decyzji pełnomocnik strony złożył odwołanie wnosząc o ponowne ustalenie wartości kapitału początkowego oraz przeliczenie emerytury - zgodnie z roszczeniami wynikającymi z wniosku z 6.02.2023r. i uwzględnienie przy ustalaniu wysokości emerytury środków zgromadzonych na subkoncie. Precyzując ostatecznie stanowisko na rozprawie, zakwestionował wysokość składek zaewidencjonowanych na koncie odwołującej, podnosząc że w zaskarżonej decyzji ZUS nie uwzględnił składek za okres od 1.07.2018 – 30.04.2021, zaś w odpowiedzi na odwołanie podał, że wynoszą one 5122,30zł., a wskazał jedynie składki za okres od 1.05.2021 - 31.01.2023 na kwotę 3056,08zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, wskazując, że w okresie od 1.07.2018 – 30.04.2021, na koncie ubezpieczonej zgromadzono składki w kwocie 5122,30zł., a w okresie od 1.05.2021 – 31.01.2023 w kwocie 3056,08zł.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. O., ur. (...)

W dniu 16.07.2018r., T. O. złożyła w ZUS wniosek o emeryturę (wniosek/akta ZUS).

Decyzją z 30.07.2018r., ZUS ponownie ustalił T. O. wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. w wysokości 89 794,76zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kp oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989 – 31.12.1998; wwpw wyniósł 61,57%. Uwzględniono okresy składkowe w wymiarze łącznie 16 lat, 5 miesięcy, 24 dni, okresy nieskładkowe z tytułu pobierania zasiłku chorobowego 21 dni, okresy nieskładkowe z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi 4 lata 8 miesięcy 22 dni. Do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego za okresy, za które nie udokumentowano wysokości wynagrodzeń, przyjęto kwoty minimalnych wynagrodzeń obowiązujących w sferze gospodarki narodowej, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy jej wykonywania, tj.: 1.09.1977 - 10.11.1981, 11.11.1983 - 31.12.1983 (decyzja k. 28-29/akta ZUS).

Następnie decyzją z 31.07.2018r., ZUS II Oddział w Ł. przyznał T. O. emeryturę od 1.07.2018r., tj. od miesiąca w którym złożono wniosek.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługiwała wypłata emerytury, tj. od 1.01.1999 – 30.06.2018), z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 117396,80zł. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 356920,75zł., średnie dalsze trwanie życia wyniosło 261,40 m-cy, wyliczona kwota emerytury wyniosła – 1814,53zł. ( decyzja k. 5/akta ZUS).

W dniu 4.05.2021r., w/w złożyła w ZUS wniosek o ponowne obliczenie świadczenia (wniosek k. 11/akta ZUS).

Decyzją z 17.05.2021r., ZUS przeliczył T. O. emeryturę od 1.05.2021r., tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. Emeryturę ustaloną w kwocie 2037,40zł. zwiększono o kwotę wynikającą z podzielenia składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, tj. od 1.07.2018 – 30.04.2021, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku wnioskodawczyni w dniu zgłoszenia tego wniosku, tj. w dniu 4.05.2021r.

Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 5122,30zł. (decyzja k. 12/akta ZUS).

W dniu 6.02.2023r., T. O. wniosła o ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie po przyznaniu świadczenia, o ponowne obliczenie emerytury z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia, z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego, doliczenie okresów składkowych. W piśmie z 2.02.2023r., załączonym do formalnego wniosku z 6.02.2023r., wniosła o ponowne ustalenie wysokości emerytury przy zastosowaniu na podstawie art. 109 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS oraz o wypłatę podwyższonego świadczenia za okres 3 lat wstecz na podstawie art. 133 ust. l pkt 2 ustawy, wskazując na konieczność uwzględnienia okresu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (działalność nadal prowadzona i nadal odprowadzane są składki). Do wniosku załączyła kserokopię świadectwa pracy z 30.07.1998r. z okresu zatrudnienia od 1.09.1977 - 30.07.1998 w Szkole Podstawowej nr (...) w W. (wniosek z załącznikami k. 20-32/akta ZUS).

Decyzją z 28.02.2023r. ( (...)), ZUS II Oddział w Ł. przeliczył T. O. emeryturę od 1.02.2023r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Emeryturę ustaloną w kwocie 2204,63zł. zwiększono o kwotę wynikającą z podzielenia składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, tj.1.05.2021 – 31.01.2023, z uwzględnieniem ich waloryzacji, średniego dalszego trwania życia ustalonego dla wieku wnioskodawczyni w dniu złożenia wniosku, tj. w dniu 6.02.2023r.

Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji za w.w okres, tj. po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, wyniosła 3056,08zł. , średnie dalsze trwanie życia - 199,60 m-cy. Emerytura wyniosła 2219,94zł., po waloryzacji od 1.03.2023r. - 2548,49zł. (decyzja k. 33/akta ZUS).

Wobec objęcia zakresem zaskarżeniem wysokości składek zaewidencjonowanych na subkoncie, organ rentowy został zobowiązany do złożenia wykazu składek zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawczyni po 1.01.1999r. oraz ich podsumowania (k. 79c/akta sprawy).

W piśmie procesowym z 6.07.2023r., organ rentowy podał, że składki za okres od stycznia 1999 – czerwca 2018, wynoszą 70 455,7zł. Do pisma załączono wykaz składek zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonej za w/w okres (pismo procesowe z załącznikiem k. 82 – 83/akta sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym.

Biorąc pod uwagę ostateczne stanowisko pełnomocnika wnioskodawczyni, tj. objęcie zakresem zaskarżenia wysokości składek zaewidencjonowanych na koncie wnioskodawczyni od 1 stycznia 1999r. i wyjaśnienie w tym przedmiocie istoty sprawy, Sąd pominął wniosek o uzupełnienie zestawienia składek za dalszy okres na podstawie art. 235 ²§1 pkt 5 kpc.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu zaskarżone decyzje odpowiadają prawu.

Zgodnie z art. 173 ustawy, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Stosownie do art. 174 ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 i przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: okresy składkowe, o których mowa w art.6; okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 pkt 5; okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, natomiast, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art.15, 16,17 ust. l i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Jak wynika z przepisu art. 25 ust. 1 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Odwołująca ma przyznane prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy emerytalno – rentowej, a jej wysokość na podstawie art. 25, 26 cyt. ustawy.

Stanowisko odwołującej o nieuwzględnieniu przez ZUS składek zgromadzonych na jej koncie od 1.07.2018 ( data wypłaty emerytury) – 30.04.2021 w kwocie 5122,30zł., nie zasługuje na aprobatę i wynika z błędnej interpretacji przepisów ustawy emerytalno – rentowej oraz z niewłaściwego odczytania treści decyzji przyznającej prawo do emerytury oraz kolejnych decyzji przeliczających ponownie jej wysokość.

Zgodnie z art. 108 ust. 2 cyt. ustawy, emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.

Ust.4. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury.

Ust.5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do kolejnych wniosków o ustalenie emerytury w nowej wysokości.

W okresie od 1.01.1999r. do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługiwała wypłata emerytury, tj. do 30.06.2018r. , zgodnie z art. 25 cyt. ustawy kwota składek z uwzględnieniem ich waloryzacji wyniosła 117396,80zł.

Wobec kolejnego wniosku o przeliczenie emerytury z 4.05.2021r. , zgodnie z cyt. art. 108 ust. 2 i 4

na koncie ubezpieczonej w kolejnym okresie od 1.07.2018 - 30.04.2021 zgromadzone składki z uwzględnieniem ich waloryzacji stanowią kwotę 5122,30zł..

W kolejnym okresie od 1.05.2021 - 31.01.2023 ( ostatni wniosek o przeliczenie z 6.02.2023r.), zgodnie z cyt. art. 108 ust. 2, 4 i 5 , zgromadzone składki, z uwzględnieniem ich waloryzacji wynoszą 3056,08zł. Na powyższe wskazuje analiza decyzji ZUS, począwszy od decyzji o przyznaniu prawa do emerytury z 31.07.2018r. , po decyzję z 17.05.2021r. i ostatnią zaskarżoną z 28.02.2023r.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 kpc, orzeczono jak w sentencji.