Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2023 roku w Sieradzu

odwołania J. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z 4 maja 2023 r. Nr(...)

w sprawie J. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o kapitał początkowy

zmienia zaskarżoną decyzję i zalicza J. R. do stażu ubezpieczeniowego okres zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...)w S. od
14 sierpnia 1989 roku do 31 sierpnia 1991 roku oraz ustala do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego lata 1982-1991, ze WWPW KP wynoszącym 87,68%.

Sygn. akt IV U 263/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 4.05.2023r., (nr (...)), ZUS II Oddział w Ł. ustalił J. R. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. Do obliczenia podstawy wymiaru kp oraz obliczenia wwpw przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1982 – 31.12.1991. Uwzględniono okresy składkowe w wymiarze 11 lat, 1 miesiąca, 21 dni, nieskładkowe w wymiarze 3 miesięcy, 25 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem – 2 lata, 10 m-cy, 4 dni; wwpw wyniósł 66,32%, a wartość kp 64.827,62zł. Do ustalenia wartości kp nie uwzględniono okresu pracy w (...) Spółdzielni (...) w S. , z powodu braku informacji o ilości przepracowanych dni.

Nie podzielając powyższej decyzji J. R. złożyła odwołanie, kwestionując nieuwzględnienie okresu pracy w (...) w S. od 14.08.1989 – 30.11.1993, nieuwzględnienie przy obliczeniu wwpw wynagrodzenia w (...) w O. od 29.08.1986 – 31.12.1986, wypłaconej nadwyżki do podziału za 1986r. w kwocie 96900zł. wg (...), wypłaconego wynagrodzenia za okres od 14.08.1989 – 31.08.1991.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania. W piśmie procesowym z 13.06.2023r., stanowiącym uzupełnienie odpowiedzi na odwołanie ZUS wskazywał, że przy ustalaniu stażu kapitałowego nie uwzględniono okresu pracy w (...)w S. od 14.08.1989 – 31.08.1991 z uwagi na brak przepracowanych dni, natomiast pozostałe okresy zostały uwzględnione w oparciu o dane wykazane w świadectwie pracy z 30.11.1993r. oraz na podstawie potwierdzenia z Wydziału i Zasiłków Oddziału ZUS z 16.03.2023r., jako:

urlop wychowawczy od 1.09.1991 – 3.06.1993,

zasiłek chorobowy od 4.06.1993 – 30.07.1993,

urlop wychowawczy od 31.07.1993 – 30.11.1993.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru kp nie uwzględniono nadwyżki do podziału z 1986r. w kwocie 96900zł. oraz wynagrodzeń za okres od 14.08.1989 – 31.08.1991 z uwagi na nieuwzględnienie tego okresu w sumarycznym stażu pracy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. R., ur. (...)

Po rozpoznaniu wniosku z 27.02.2023r., ZUS II Oddział w Ł. ustalił J. R. okresową emeryturę kapitałową od 10.02.2023r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z FUS, a decyzją z 22.03.2023r., przyznał J. R. zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 10.02.2023r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego (decyzja k. 43, 45/akta ZUS).

Decyzją z 4.05.2023r., (nr (...)), ZUS II Oddział w Ł. ustalił J. R. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r., Do obliczenia podstawy wymiaru kp oraz obliczenia wwpw przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1982 – 31.12.1991. Uwzględniono okresy składkowe w wymiarze 11 lat, 1 miesiąca, 21 dni, nieskładkowe w wymiarze 3 miesięcy, 25 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem – 2 lata, 10 m-cy, 4 dni; wwpw wyniósł 66,32%, a wartość kp 64.827,62zł. Do ustalenia wartości kp nie uwzględniono okresu pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej z powodu braku informacji o ilości przepracowanych dni ( decyzja/akta kapitałowe).

W toku postępowania odwoławczego dopuszczono dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny rachunkowości, który po zapoznaniu się z aktami rentowymi, stanowiskiem stron procesu, aktami sprawy, dokumentacją osobowo płacową zawartą w aktach ZUS, obliczył podstawę wymiaru kapitału początkowego wnioskodawczyni w najkorzystniejszym wariancie z uwzględnieniem zatrudnienia J. R. w (...) w S. od 14.08.1989 - 30.11.1993 ( k. 9/akta sprawy).

Wnioskodawczyni udokumentowała okresy pracy: 1. (...) w S. od 2.07.1982 - 30.04.1984 - świad. pracy, 2. (...) Spółdzielnia (...)w S. od 2.07.1984 - 28.08.1986 - świad. pracy, 3. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjno Usługowa w S. od 29.08.1986 - 13.08.1989 - świad. pracy, 4. (...) Spółdzielnia (...) w S. od 14.08.1989 - 30.11.1993 - świad. pracy, w tym urlop wychowawczy: od 1.09.1991 - 30.11.1993, od 1.12.1993 - 31.08.1994 już po likwidacji zakładu. Według aktu urodzenia, w dniu 15.03.1991r., wnioskodawczyni urodziła córkę M.. ZUS nie zaliczył okresu pracy od 14.08.1989 - 31.08.1991. ZUS zaliczył urlop wychowawczy od 1.09.1991 - 3.06.1993 i od 31.07.1993 - 31.08.1994, tj. razem 2 lata, 10 m-cy, 4 dni (od 4.06.1993 - 30.07.1993r. - pobierane było świadczenie chorobowe), 5. działalność gospodarcza od 1.09.1994 - 31.12.1998 - plus Wytwórnia (...) od 1.04.1995 - 31.08.1998, 6. (...) Sp. z o. o. w S. od 2.01.1998 - 31.12.1998.

Do 31.12.1998r., tj. do wyliczenia kapitału początkowego okresy pracy przyjęte przez ZUS wynosiły: składkowe - 11 lat, 1 m-c, 21 dni, nieskładkowe - 3 m-ce, 25 dni, opieka nad dzieckiem - 2 lata ,10 m-cy, 4 dni, tj. okresy od 1.09.1991 - 3.06.1993, tj. 1 rok, 9 m-cy, 3 dni, i od 31.07.1993 - 31.08.1994, tj. 1 rok, 1 m-c, 1 dzień.

ZUS do wyliczenia wwpw i kapitału początkowego z okresu pracy do 1998r. nie zaliczył składkowego okresu pracy w (...) w S. od 14.08.1989 - 31.08.1991, tj. 2 lata, 18 dni, który łącznie wynosiłby łącznie 13 lat, 2 m-ce, 9 dni (11 lat, 1 m-c, 21 dni przyjęte przez ZUS plus 2 lata, 18 dni = 13 lat, 2 m-ce, 9 dni).

Dalsza praca wnioskodawczyni od 1.01.1999r., m. in.: 1. (...) Sp. z o. o w S. od 4.01.1999 - 24.02.2023 - świad, pracy, 2. (...) Sp. z o. o w S. od 14.03.2011 - 27.02.2023- świad. pracy.

Odprowadzone do ZUS składki za w/w okresy od 01.01.1999r., po ich waloryzacji zgodnie z przepisami ustawy emerytalnej doliczone zostaną do podstawy emerytury.

Udokumentowane zostały wynagrodzenia za okresy: 1982r. od 01.07. - 30.149 + 9.960 rekomp. = 40.109 wg ERP 7 (k. 11 akt emeryt.), przeciętne wynagrodzenie – 139.572,00, do 6 m-cy 69.786,00, wskaźnik 57,47%, 1983r. - 90.711,00 jw., przeciętne wynagrodzenie – 173.700,00, wskaźnik 52,22%, 1984r. do 30.04. - 32.968,00 jw., od 02.07. 113.785,00 wg kart płac (k. 13 akt emeryt.), razem 146.753,00, wg leg. ubezp. - 162.010,00, do 10 m-cy 168.380,00, przec. wyn. – 168.380,00, wskaźnik 87,16%, 1985r. – 230.000,00 jw., wg leg. ubezp. od 1.01.do 30.11 – 162.000,00, wskaźnik 95,81%, 1986r. – 251.440,00 jw. plus 157.305.00 jw., razem 408.745,00, wg leg. ubezp. od 28.08.do 31.12 – 188.100,00, przec. wyn. – 289.140,00, wskaźnik 141,37%, 1987r. – 302.418,00 Rp – 7, przec. wyn. 350.208,00, wskaźnik 86,35% wg biegłego, 1988r. - 671.529,0, przec. wyn. - 637.080,00, wskaźnik 105,41% wg ZUS.

ZUS przyjął błędnie wynagrodzenie w wysokości 671.329zł. i podstawę 105,38 wg ZUS, 1989r. do 13.08. 928.573,00 jw., przyjęte przez ZUS 2.481.096,00, wskaźnik 37,43% wg ZUS, od 14.08. - 1.659.644,00 Archiwum Usługowe (...) Spółka z o. o. w S. przechowująca dokumentację (...) - wypis z list płac. (k. 23 akt jw.) - wyliczenie biegłego, ZUS nie uwzględnił tego okresu, przec. wyn. - 2.481.096,00, wskaźnik 104,32% wg biegłego, 1990r. - 7.248.330,00 wypis jw. (k. 24 jw.) wg biegłego, przec. wyn. 12.355.644,00, wskaźnik 58,66% wg biegłego. ZUS nie uwzględnił tego okresu i przyjął podstawę 0, 1991r. do VIII - 3.258.136,00 wypis jw.(k. 25 jw.) wyliczenie biegłego, przec. wyn. 21.240.000,00, do 8 m-cy 14.160.000,00, wskaźnik 23,01% wg biegłego, od 1.09.1991 – 30.11.1993 – urlop wychowawczy. ZUS nie uwzględnił tego okresu i przyjął podstawę 0, 1992r. – 8.788.000,00 wypis jw. (k. 26 jw.) zasiłek wychowawczy, pzrec. wyn. – 35.220.000,00, wskaźnik 24,95%, ZUS nie uwzględnił tego okresu i przyjął podstawę 0, 1993r. - do XI - 14.118.000,00 wypis jw. (k. 26 ) zasiłek wychowawczy, przec. wyn. – 47.940.000,00, wskaźnik 29,45%, ZUS przyjął kwotę 8.500.100,00 i podstawę, wskaźnik 17,73%, 1994r. od 01.09. - 12.590.400,00 potw. ZUS (k. 38 jw.), przec. wyn. - 63.936.000,00, do 4 m-cy - 21.312.000,00, wskaźnik 59,08%, 1995r. do 31.03. – 1.032,78 jw., od 1.04. – 5.400,00 potw. ZUS (k. 42 jw.), razem 6.432,78, przec. wyn. – 8.431,44, wskaźnik 76,30%, 1996r. – 8.389,29 potw. ZUS (k. 42jw.) + 611, razem 9.000,29, przwc. wyn. – 10.476,00, wskaźnik 85,91%, 1997r. – 10.323,81 jw. plus 387,00 +856, razem 11.566,81, przec. wyn. – 12.743,16, wskaźnik 90,77%, 1998r. od 2.01 – 16.131,44 ((...)) Rp 7, do 31.08. – 8.814,45 (Modus) potw. ZUS k. 42 jw. plus 323,00, razem 25.268,89, przec. wyn. – 14.873,88, wskaźnik 169,89%.

Najkorzystniejszy wwpw kapitału początkowego przyjęty przez ZUS z lat 1982 - 1991, (przy uwzględnieniu podstawy do 13.08.1989r. w wysokości 37,43%, a za lata 1990 - 1991 podstawy zerowe) wynosi 66,32% (663,19 : 10 = 66,32%) i tak: 1982r. - 57,47%, 1983r. - 52,22%, 1984r. - 87,16%, 1985r. - 95,81%, 1986r. - 141,37%, 1987r. - 86,35%, 1988r. - 105,38%, winno być 105,41% - nie zmienia to jednak wysokości wwpw, 1989r. - 37,43%, 1990r. - 0%, 1991r. - 0%.

Przy uwzględnieniu wynagrodzeń z okresu od 14.08.1989 - 31.08.1991 wynikających z wypisów z list płac sporządzonych przez Archiwum Usługowe (...) Spółka z o. o. w S. przechowującego dokumentację Spółdzielni Pracy (...) w S. za okres od 14.08.1989 - 30.11.1993, najkorzystniejszy wwpw z lat 1982 - 1991 wynosiłby 81,18% (811,78 : 10) i tak: 1982r. - 57,47%, 1983r. - 52,22%,1984r. - 87,16%,1985r. - 95,81%,1986r. - 141,37%, 1987r. - 86,35%, 1988r. - 105,41%; ZUS przyjął 105,38%, 1989r. - 104,32%; ZUS przyjął 37,43%, 1990r. - 58,66%; ZUS przyjął 0%, 1991r. - 23,01%; ZUS przyjął 0%.

Odnosząc się do uwag odwołującej do opinii biegłego, zgłoszonych przy piśmie procesowym z 28.07.2023r., w opinii uzupełniającej biegły zaznaczył, że w pierwotnej opinii nie uwzględnił wynagrodzenia osiągniętego przez wnioskodawczynię za okres pracy od 29.08.1986 - 31.12.1986, wynikającego z legitymacji ubezpieczeniowej, tj. wg świadectwa pracy (k. 12 akt emeryt.) w (...) Spółdzielni (...) w S. pracowała od 01.01. do 28.08.1986r.

Według wypisu z akt osobowych w okresie 1986 uzyskała wynagrodzenie, które do wyliczeń przyjął biegły wynosiło: 251.440zł. (k. 14 akt jw.) za okres od I-VIII, 157.305zł. (k. 15 akt jw.) za m-c IX plus wyrównanie za m-ce I - VIII, razem wynagrodzenie wynosiło 408.745zł. Ponadto według świadectwa pracy, wnioskodawczyni była zatrudniona w Spółdzielni (...) w O. od 29.08.1986 - 31.12.1986 (k. 18 akt emeryt.), gdzie uzyskane wynagrodzenie za ten okres według legitymacji ubezpieczeniowej (k. 33/34 akt emeryt.) wynosiło 188.100zł., którego to wynagrodzenia zarówno ZUS w swoich wyliczeniach, jak i biegły nie uwzględnił w opinii.

Zatem łączne wynagrodzenie za 1986r. faktycznie wynosić winno 596.845zł., tj. 408.745zł. + 188.100zł. Biorąc powyższe pod uwagę, podstawa wymiaru za rok 1986 wynosiłaby 206,42%, tj. 596.845zł. : 289.140zł. (biegły oraz ZUS bez tego wynagrodzenia przyjęli podstawę wynoszącą 141,37%).

Uwzględniając powyższe, najkorzystniejszy wwpw kapitału początkowego z lat 1982 - 1991 wynosiłby 87,68% , tj. 876,83 : 10 i tak: 1982r. - 57,47%, 1983r. - 52,22%, 1984r. - 87,16%, 1985r. - 95,81%, 1986r. - 206,42%, 1987r. - 86,35%, 1988r. - 105,41%, 1989r. - 104,32%, 1990r. - 58,66%, 1991r. - 23,01% ( opina, opinia uzupełniająca k. 16 - 19, 45/akta sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął łączną opinię biegłego z zakresu rachunkowości, który po zapoznaniu się z aktami rentowymi, stanowiskiem stron procesu, aktami sprawy, dokumentacją osobowo płacową zawartą w aktach ZUS, obliczył hipotetyczną podstawę wymiaru kapitału początkowego wnioskodawczyni w najkorzystniejszym wariancie, z uwzględnieniem niezaliczonych okresów składkowych z tytułu zatrudnienia J. R. w (...) w S. od 14.08.1989 - 31.08.1991. Ostateczna opinia, która odnosi się do uwag odwołującej do pierwotnej opinii biegłego jest fachowa i miarodajna, nie była kwestionowana przez obie strony. Z opinii tej wynika, że najkorzystniejszym jest ustalenie podstawy wymiaru kapitału początkowego z lat 1982 – 1991, ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru wynoszącym 87,68%. Sąd Okręgowy w całości tę opinię podzielił , czyniąc ją wiarogodnym dowodem, przyjętym za podstawę rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art.174 ust. l, ust. 2, ust.3 cyt. ustawy o emeryturach i rentach z FUS, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12 i przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

• okresy składkowe, o których mowa w art.6;

- okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 pkt 5;

- okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust.2, natomiast, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art.15,16,17 ust. l i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r.

W myśl art. 15 ust. 1 powołanej ustawy emerytalno-rentowej, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, a zgodnie z ust.6 wymienionego przepisu, na wniosek ubezpieczonego, podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W ocenie Sądu, materiał dowodowy daje podstawy do zaliczenia J. R. do stażu ubezpieczeniowego na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, okresu zatrudnienia w (...) w S. od 14.08.1989 – 31.08.1991, co potwierdza dokumentacja osobowo – płacowa odwołującej, znajdująca się w aktach ZUS oraz ustalenia korzystniejszego wwpw kp, co wynika z łącznej opinii biegłego z zakresu rachunkowości, którą Sąd podzielił. W świetle tej opinii, najkorzystniejszy wwpw kp jest z lat 1982 – 1991 i wynosi 87,68%.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i zaliczył J. R. do stażu ubezpieczeniowego nieuwzględniony okres zatrudnienia w (...) w S. od 14.08.1989 – 31.08.1991 oraz ustalił do obliczenia podstawy wymiaru kp lata 1982 – 1991, ze wwpw kp wynoszącym 87,68%.