Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

10 kwietnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewelina Kubiczak- Kleśta

po rozpoznaniu na rozprawie 10 kwietnia 2024 roku w Sieradzu

odwołania I. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w Ł.

z 11 stycznia 2024 r. Nr (...)

w sprawie I. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł.

o wznowienie postępowania

zmienia zaskarżoną decyzję i przywraca I. P. termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 15 listopada 2023 roku sygn. akt P 7/22.

Sygn. akt IV U 64/24

UZASADNIENIE

Decyzją z 11.01.2024r., ZUS (...)Oddział w Ł. odmówił I. P. przywrócenia terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. W ocenie ZUS wnioskodawczyni nie uprawdopodobniła, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy odwołującej.

Nie podzielając powyższej decyzji, w/w złożyła odwołanie, wnosząc o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie. Wskazywała, że niezłożenie skargi w terminie spowodowane było stanem zdrowia.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. P., ur. (...)

Odwołująca opiekowała się chorą na Covid – 19 siostrą, która zmarła. Wnioskodawczyni w grudniu 2023r., zaraziła się Covid w grudniu od siostry, miała gorączkę, nie była hospitalizowana. W dniu 14.12.2023r. odwołująca robiła pierwszy test na Covid, który wyszedł dodatni. Po 4 dniach drugi test też był dodatni. Odwołująca jak była w stanie, udała się do ZUS 3.01.2024r. i wypełniła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury w związku z wyrokiem TK z 15.11.2023r. Wnioskodawczyni nie była wcześniej w ZUS, bo nie chciała nikogo narażać. Cały czas odwołująca przebywała w domu sama (zeznania wnioskodawczyni – na nagraniu CD – 00:02:04 – 00:07:02 k. 13/akta sprawy; wniosek/akta ZUS).

Wyrokiem z 15.11.2023r., sygn. akt P 7/22 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że artykuł 17 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 roku, jest niezgodny z art. 32 ust. l w związku z art. 67 ust. l Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Powyższy wyrok został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 16 listopada 2023r. i od tego dnia wszedł w życie.

Decyzją z 11.01.2024r., ZUS (...) Oddział w Ł. odmówił I. P. przywrócenia terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. W ocenie ZUS wnioskodawczyni nie uprawdopodobniła, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy odwołującej (decyzja/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed organem rentowym. Fakty związane opóźnieniem złożenia wniosku o wznowienie postępowania, Sąd ustalił na podstawie zeznań odwołującej, którym dał wiarę.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Spór w sprawie sprowadzał się do oceny możliwości przywrócenia wnioskodawczyni terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania.

Zgodnie z art. l45a§2 k.p.a., w sytuacji określonej w §1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15.11.2023r., sygn. akt P 7/22 został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 16.11.2023r. i od tego dnia wszedł w życie. W związku z faktem, że 16.12.2023r. i 17.12.2023 były dniami wolnymi – sobota, niedziela, termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania upłynął z dniem 18 grudnia 2023r. Skarga o wznowienie postępowania w sprawie w oparciu o powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, została wniesiona przez odwołującą 4.01.2024r.

Zgodnie z art. 58§1 – 3 k.p.a., w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w §2 jest niedopuszczalne.

Oceniając brak winy, organ administracji publicznej powinien przyjąć „obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy”. Przy zastosowaniu tego miernika przywrócenie terminu nie byłoby dopuszczalne, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. W doktrynie postępowania administracyjnego przyjmuje się, że brak winy strony zachodzi „tylko wtedy, gdy strona nie mogła przeszkody usunąć, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku”. W konsekwencji pojęcie braku winy w niedopełnieniu czynności procesowej w terminie obejmuje istnienie przeszkody nie do przezwyciężenia, czyli siły wyższej”. Jeżeli nawet przeszkoda nie do przezwyciężenia obiektywnie nie istniała, ale strona miała podstawę do sądzenia, że taka przeszkoda istnieje, należy uznać, że niedopełnienie czynności procesowej było niezawinione., Przy ocenie winy strony lub jej braku w uchybieniu terminu do dokonania czynności procesowej należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub nie podjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu. Brak winy w uchybieniu terminu należy przyjąć wtedy, gdy zainteresowany nie był w stanie przeszkody pokonać (usunąć) przy użyciu sił i środków normalnie dostępnych, nie ryzykując własnym bądź innych zdrowiem, życiem lub narażając siebie bądź innych na poważne straty majątkowe. Przeszkody powodując uchybienie terminu powinny mieć charakter obiektywny, niezależny od zainteresowanego oraz powinny trwać przez cały bieg terminu przewidzianego dla dokonania czynności procesowej lub co najmniej w ostatnim dniu tego terminu (por. wyrok NSA z 13.12.2017r., II GSK 2857/17).

W doktrynie i orzecznictwie sądowym przytacza się wiele przykładów (stanów faktycznych) niezawinionego przez zainteresowanego niedopełnienia czynności procesowych w terminie, tj. np. obłożna choroba uniemożliwiająca stronie [działającej osobiście - A.W.] wniesienie odwołania jest podstawą do przywrócenia terminu (E. Iserzon [w:] Komentarz, 1970, s. 138);

W orzecznictwie sądowym wymienia się następujące przypadki uchybienia terminowi, które nie spełniają warunku „braku winy”: oczekiwanie na poradę radcy prawnego nie jest przesłanką uprawdopodobniającą brak winy strony w uchybieniu terminowi dokonania czynności procesowej (por. wyrok NSA w Lublinie z 26.11.1997r„ I SA/Lu 1219/96), nieznajomość prawa nie może być uznana za okoliczność usprawiedliwiającą uchybienie terminowi do wniesienia odwołania (niepublikowany wyrok NSA w Warszawie z 29.08.1997r., III SA 101/96), istnienie choćby winy nieumyślnej, niedbalstwa po stronie zobowiązanego do dokonania czynności stanowi negatywną przesłankę do przywrócenia terminu na zasadzie art. 58§1 k.p.a. (por. wyrok NSA w Szczecinie z 22.05.1997r., SA/Sz 630/96), „przeoczenie” wynikające ze słabej znajomości procedury (por. wyrok NSA w Warszawie z 8.05.2001r., V SA 1550/00), nieznajomość prawa polskiego i postępowania przed organami państwowymi (por. wyrok NSA w Warszawie 10.12.1999r., V SA 946/99), choroba wymagająca leżenia nie uzasadnia sama przez się braku zawinienia i przywrócenia terminu dokonania czynności procesowej, o ile osoba uprawniona do dokonania tej czynności mogła skorzystać z pomocy osób trzecich (por. wyrok NSA z 31.01.2012r., II OSK 2175/10).

W ocenie Sądu, materiał dowodowy daje podstawy do przywrócenia wnioskodawczyni terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 15.11.2023r. w sprawie sygn. akt P 7/22. Zdaniem Sądu odwołujaca uprawdopodobniła, że uchybienie terminowi do wniesienia skargi o wznowienie postępowania, było spowodowane okolicznościami niezawinionymi przez stronę, związanymi z jej stanem zdrowia, który uniemożliwił jej zachowanie terminu do wniesienia skargi w ZUS.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.