Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ka 16/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia SO Iwona Konopka

protokolant: st.sekret.sąd. Grzegorz Grabowski

przy udziale prokuratora Wojciecha Pełeszoka

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2024 r.

sprawy A. K. ur. (...) w W., syna M. i E.

oskarżonego z art. 190 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Woli w Warszawie

z dnia 19 października 2023 r., sygnatura akt IV K 285/22

orzeka:

1.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

2.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 16/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy- Woli w Warszawie z dnia 19 października 2023 r., sygn. IV K 285/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

- brak zarzutów

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie. Oskarżony pomimo niesformułowania konkretnych zarzutów jednoznacznie zakwestionował we wniesionym środku odwoławczym ocenę dowodów przeprowadzoną przez Sąd Rejonowy i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne.

W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że Sąd I instancji w toku przewodu sądowego ujawnił wszystkie dowody, dokonał ich wnikliwej oceny z uwzględnieniem zasad wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i w następstwie tak dokonanej oceny ustalił stan faktyczny nie zawierający błędów. Tak dokonana ocena w pełni korzysta z ochrony art. 7 k.p.k. Sąd orzekający dokonał wszechstronnej oceny wszystkich dowodów, przemawiających zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego, a poczynione ustalenia faktyczne są wynikiem uznania za wiarygodne określonych dowodów, które to stanowisko Sąd prawidłowo umotywował. Odnosząc się zatem do zarzucanej obrazy przepisów prawa procesowego, którą apelujący opiera m.in. na podstawie art. 7 k.p.k., tj. dokonania przez Sąd orzekający dowolnej oceny dowodów wskazać należy, że zarzut ten jest całkowicie chybiony. Kwestionowanie przez apelującego przekonująco uargumentowanych w pisemnych motywach orzeczenia poglądów dotyczących wiarygodności poszczególnych dowodów sprowadza się w zasadzie li tylko do przedstawienia w ich miejsce własnych, niepopartych zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, opinii dotyczących przedmiotowego zdarzenia, co w sposób oczywisty nie stanowi równocześnie o błędności tych pierwszych. Podkreślenia wymaga, że ustanowiony w art. 7 k.p.k. obowiązek dokonywania oceny wiarygodności materiału dowodowego w oparciu o wszechstronną, zgodną z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego analizę dotyczy nie tylko Sądu orzekającego. Także skarżący, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zakwestionowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę, nie może ograniczyć się do prostego zanegowania jej i arbitralnego stwierdzenia, że walorem wiarygodności winny być obdarzone wyłącznie dowody korzystne dla oskarżonego. Obowiązkiem skarżącego jest wykazanie, jakich konkretnych uchybień dopuścił się sąd meriti w kontekście zasad wiedzy - w szczególności logicznego rozumowania - oraz doświadczenia życiowego, oceniając zebrany materiał dowodowy (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2017 r., sygn. akt II KK 180/17, Legalis nr 1668825). Przytoczona przez apelującego argumentacja w tym zakresie nie mogła zatem zostać uznana za wystarczającą.

Odnosząc się merytorycznie do argumentacji zawartej w uzasadnieniu złożonej apelacji należało stwierdzić, iż Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zeznań świadków D. B. oraz M. K. w zakresie gróźb karalnych wypowiadanych przez oskarżonego wobec D. B.. Zauważenia wymaga, że relacja świadków na temat zachowania oskarżonego i słów wypowiadanych przez niego jest zbieżna, przy czym nie ulegało wątpliwości, że oskarżony kierował do D. B. groźby pozbawienia życia, używając słów „że ją zabije” i wykrzykiwał, że wbije nóż w jego ojca. Zeznania świadków w szczególności pokrzywdzonej D. B. na temat zachowania oskarżonego i słów przez niego wypowiadanych wobec pokrzywdzonej korespondują w pełni zapisami notatnika służbowego funkcjonariusza policji wezwanego na miejsce zdarzenia (k. 52), jak też z protokołem oględzin zapisu rozmowy zarejestrowanej na miejscu zdarzenia pomiędzy pokrzywdzoną, M. K., a funkcjonariuszami policji (k. 56-57), a także zeznaniami policjanta interweniującego na miejscu M. G., który potwierdził fakt, że przedmiotem interwencji były groźby pozbawienia życia kierowane wobec D. B. oraz M. K. przez oskarżonego. W świetle powyżej przedstawionych dowodów nie ulegało wątpliwości, że przebieg zdarzenia został prawidłowo ustalony przez Sąd Rejonowy w oparciu o zeznania pokrzywdzonej oraz M. K., a wyjaśnienia oskarżonego w odniesieniu do jego zachowania będącego przedmiotem zarzucanego mu czynu nie zasługiwały na uwzględnienie. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd Rejonowy wbrew twierdzeniom oskarżonego prawidłowo ustalił także powody, dla których oskarżony w dniu zdarzenia odwiedził swoją matkę, co spotkało się ze sprzeciwem jego ojca M. K. oraz siostry D. B., która przybyła na miejsce zdarzenia wezwana przez ojca. W świetle prawidłowo ocenionych zeznań tych osób nie ulegało wątpliwości, że tak ojciec jak i siostra oskarżonego mieli do niego od lat pretensje, że finansowo wykorzystuje matkę, która nie była w stanie podejmować świadomych decyzji z racji problemów zdrowotnych o podłożu neurologicznym. Na tym tle pomiędzy oskarżonym, a jego ojcem i siostrą istniał konflikt, także o podłożu finansowym, co potwierdzają wydruki wiadomości tekstowych załączonych do apelacji, a także list, jaki napisał do oskarżonego jego ojciec. W świetle dowodów zebranych w sprawie nie sposób jednak uznać, że istniejący konflikt pomiędzy oskarżonym, a ojcem i siostrą pozwala na przyjęcie, że zeznania pokrzywdzonej i jej ojca na temat przebiegu zdarzenia oraz zachowania oskarżonego, które wyczerpało znamiona zarzucanego mu czynu nie były wiarygodne, a pokrzywdzona i świadek złożyli fałszywe zeznania celem pomówienia oskarżonego. Zwraca uwagę, że ojciec oskarżonego wyraźnie wskazał, że pomimo gróźb kierowanych do niego przez oskarżonego nie obawiał się ich spełnienia z uwagi na wielokrotne tego typu zachowania oskarżonego. Świadczy to o tym, że świadek M. K. i D. B. nie uzgadniali wzajemnie ze sobą wersji w zakresie przebiegu zdarzenia i przedstawili jego przebieg w taki sposób, jak go zapamiętali, w szczególności, jeżeli chodzi o zachowanie oskarżonego. W świetle zeznań pokrzywdzonej D. B. nie ulegało przy tym wątpliwości, że obawiała się spełnienia gróźb pozbawienia życia kierowanych przez oskarżonego wobec jej osoby. W realiach tej sprawy słusznie Sąd Rejonowy przyjął, że pokrzywdzona w dniu zdarzenia, zważywszy przy tym na jego przebieg i przyczyny, a w szczególności treści wypowiadane przez oskarżonego - miała prawo obawiać się tych gróźb, zwłaszcza, że oskarżony groził użyciem noża. Zaznaczenia wymaga, że pokrzywdzona niezwłocznie wezwała na miejsce zdarzenia policję i funkcjonariuszom policji podała, że oskarżony groził pozbawianiem życia. Dal realizacji znamion czynu zarzucanego oskarżonemu nie jest istotne, że oskarżony noża przy sobie nie posiadał, czy też w ogóle że nie miał zamiaru zrealizowania wypowiadanych przez siebie gróźb. Sąd odwoławczy w pełni podzielił zapatrywania Sądu Rejonowego w tym zakresie wyrażone w pisemnych motywach wyroku.

W tym miejscu dodatkowo należy powołać postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2017 r. sygn. III KK 251/17, z którego wynika, że dla realizacji przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. nie jest wymagane, aby sprawca miał rzeczywiście zamiar wykonać groźbę lub podjął jakiekolwiek działania zmierzające do natychmiastowego spełnienia swej groźby; wystarczy wykazać, że groźba subiektywnie, a więc w odbiorze osoby zagrożonej, wywołała obawę jej spełnienia, a następnie fakt ten należy zweryfikować poprzez obiektywne stwierdzenie, czy zagrożony, istotnie w danych okolicznościach, mógł w ten sposób odebrać groźbę. Na uwagę zasługuje także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2020 r., sygn. III KK 602/19, z którego wynika, że istotą groźby bezprawnej jest to, że wzbudza ona u adresata uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona; realizacja tego znamienia nie wymaga zwerbalizowania; ocena jej wystąpienia musi natomiast uwzględniać kryteria subiektywne i obiektywne; w tym ostatnim zakresie miarodajne są odczucia pokrzywdzonego, których rozważenia wymaga odwołania się m.in. do jego osobowości, stanu psychiki i intelektu; nie jest wymagane aby adresat groźby miał pewność, był przekonany, że zapowiadane zdarzenie faktycznie nastąpi; wystarczy, że jedynie przewiduje, że groźba może się urzeczywistnić, że liczy się z taką możliwością. Nie należy przy tym zapominać, że przestępstwo groźby ma charakter materialny, którego skutkiem jest właśnie wywołanie po stronie ofiary uzasadnionej obawy, że wypowiadane groźby zostaną spełnione; brak takiego skutku powoduje, że nie zachodzi dokonanie tego przestępstwa, a możliwa jest wyłącznie odpowiedzialność karna za jego usiłowanie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2021 r., sygn. V KK 373/19).

Mając na uwadze powyższe należy uznać, że Sąd I instancji w toku przewodu sądowego prawidłowo ujawnił materiał dowodowy sprawy, dokonał jego wszechstronnej oceny uwzględniającej wskazania wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i w następstwie tak dokonanej oceny ustalił stan faktyczny nie zawierający błędów. Sąd Rejonowy dokonał również trafnej prawno – karnej oceny zachowania oskarżonego.

Wniosek

- o zmianę wyroku i umorzenie postępowania (niezasadny),

- o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (niezasadny)

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na nieuwzględnienie zarzutów zawartych w apelacji oskarżonego - wnioski nie zasługiwały na uwzględnienie. Zaznaczenia wymaga, że w świetle brzmienia art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 454 § 1 k.p.k. zarzut o zmianę wyroku i umorzenie postępowania był chybiony, podobnie jak o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a to z racji tego, że brak jest w niniejszej sprawie podstaw do przeprowadzania na nowo przewodu sądowego w całości.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Punkt I-III

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd odwoławczy uznał, że wywiedziona apelacja była niezasadna i miała charakter wyłącznie polemiczny, zaś orzeczenie Sądu Rejonowego należało uznać za trafne. Szczegółowa odpowiedź na podnoszone przez skarżącego zarzuty, a zatem także i powody nieuwzględnienia apelacji, zostały omówione w punkcie 3 formularza uzasadnienia sekcja „zarzut” i „wnioski”. Sąd odwoławczy nie stwierdził przy tym z urzędu istnienia podstaw do uchylenia, bądź zmiany wyroku poza zakresem zaskarżenia, tj. przesłanek określonych w art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w z zw. z art. 624 § 1 k.p.k.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – Woli w Warszawie z dnia 19 października 2023 r., sygn. IV K 285/22

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana