Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka L. R. domaga się od (...) Spółki Akcyjnej w K. odszkodowania w kwocie 11 550 zł za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia oraz 3 750 zł utraconej w związku rozwiązaniem umowy nagrody specjalnej. W uzasadnieniu wskazała, że jako pracownik sklepu (...) nie naruszyła swoich obowiązków pracowniczych, nie spowodowała szkody pracodawcy, a jedynie skorzystała z kuponu rabatowego dostępnego na stronie intenetowej P. dla wszystkich klientów i kupiła alkohol po niższej cenie, wbijając produkt do kasy fiskalnej.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu podniósł, że nie autoryzował żadnych kuponów rabatowych, ani w ogóle nie współpracował ze stroną internetową P.. Gdyby na alkohol wybrany przez powódkę obowiązywała promocja, to obniżona cena pojawiłaby się automatycznie w kasie. W przeciwnym razie należało wdrożyć znaną powódce procedurę zmiany ceny na półce. Naruszenie powódki polegało na tym, że wycofała z kasy produkt nabity skanerem, a zamiast tego wprowadziła ręcznie kod cyfrowy, który przynależał innemu – tańszemu asortymentowi, który w chwili zakupu w ogóle nie był oferowany przez pozwanego, lecz jedynie pozostał w pamięci kasy pod określonym numerem kodu kreskowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

L. R. była zatrudniona w (...) Spółce Akcyjnej w K. począwszy od 8 sierpnia 2017 r., początkowo na stanowisku sprzedawcy – kasjera, a następnie starszego sprzedawcy – kasjera w sklepie (...) w S. przy ul. (...). Wykonywała obowiązki osoby prowadzącej zmiany, nadzorując kasjerów i odpowiadając za korekty cen.

Niesporne, a nadto umowy o pracę i angaże w części B akt osobowych powódki, Procedura zwrotu różnicy w cenie – k. 55.

14 marca 2023 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę L. R. bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, jako przyczynę wskazując narażenie pracodawcy na stratę poprzez nabycie towarów po niewłaściwej niższej cenie. W dalszej części pisma podano, że: „W dniu 16.01.2023 około godziny 21:39 w trakcie pracy podeszła Pani z zakupami do kasy obsługiwanej przez K. T.. Kasjerka nabiła na kasie przyniesione przez Panią zakupy w tym W. Soplica 0,5l – 4 butelki o łącznej wartości 111,96 zł (każda po 27,99 zł). Kasjerka zeszła z kasy i po chwili wróciła z kartką (…). Następnie nabiła na kasie kod z kartki na towar W. Soplica 0,5l mix smaków – 4 butelki o łącznej wartości 39,96 zł (każda po 9,99 zł), po czym wycofała wcześniej nabite 4 butelki wódki w wyższej cenie (…). Działaniem tym spowodowała Pani stratę pracodawcy na kwotę 72 zł.”.

Niesporne, a nadto oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę – k. 13.

16 stycznia 2023 r. pracownice sklepu (...) w S., w tym L. R. dowiedziały się od jednej z klientek, że na stronie internetowej (...) jest kod rabatowy na wódkę Soplica.

L. R. włączyła tę stronę w swoim telefonie komórkowym i wyszukała wódkę. Wiedziała, że strona internetowa (...) nie zawiera oficjalnych promocji sieci (...), lecz informacje o promocjach publikowane przez internautów.

Na stronie (...) widniał wpis o treści: „Soplica 0,5l 9,99 zł 21,99 zł -55%”, a nad nim zdjęcie wódki Soplica z rysunkiem owocu na etykiecie, stojącej na półce sklepowej. Na zdjęciu był widoczny kod kreskowy z jego numerem.

Klientka miała przy sobie ręcznie spisany numer spod kodu kreskowego widniejącego na zdjęciu na stronie internetowej. Pracownice spisały sobie ten numer na kartkę i zaniosły do pomieszczenia socjalnego.

Dowód: - zrzut ekranu ze strony internetowej (...) – k. 16,

- przesłuchanie powódki – k. 96-97, 111-112

- zeznania świadka O. M. – k. 97

- zeznania świadka A. P. – k. 98-99

- zeznania świadka K. T. – k. 99-100

Tego samego dnia w godzinach wieczornych L. R. wzięła z półki w swoim sklepie cztery butelki wódki czystej Soplica w pojemności 0,5 l w cenie 27,99 zł. Podeszła z nimi do kasy, którą obsługiwała A. P.. Po zeskanowaniu kodów kreskowych wódek na kasie pojawiła się cena za jedną butelkę zgodna z tą z półki, czyli 27,99 zł.

Wtedy – za wiedzą i zgodą L. A. P. poszła do szatni po kartkę ze spisanym numerem. Wycofała zeskanowane wódki z kasy, a następnie wbiła ręcznie zanotowany numer. W kasie wyskoczyły cztery butelki produktu opisanego jako „WódkaSop.U..05,l” w cenie za sztukę: 21,99 minus rabat 12,00 = 9,99 zł.

Zdarzenie zostało zauważone podczas kontroli monitoringu sprzężonego z zapisami kas fiskalnych prowadzonej przez pracowników agencji ochrony (...). Raport z kontroli został sporządzony 27 lutego 2023 r. Celem kontroli było wyjaśnienie niedoboru wódki czystej Soplica w sklepie w S. przy ul. (...).

Dowód: - notatka służbowa S. (...) z 27 lutego 2023 r. – k. 39-43,

- zeznania świadka P. S. – k. 110a,

- zeznania świadka K. P. – k. 111,

- zeznania świadka A. P. – k. 98-99,

- przesłuchanie powódki – k. 96-97, 111-112.

Opis produktu na paragonie niemal zawsze jest skrócony. Opis „WódkaSop.U..” dotyczył wódki uszlachetnionej, co w asortymencie sieci (...) oznaczało wódki smakowe – owocowe, tańsze od wódki czystej. Większość cen promocyjnych jest widoczna na kasie automatycznie po zeskanowaniu kodu kreskowego z produktu. Niektóre promocje są odczytywane po zeskanowaniu produktu, a następnie zeskanowaniu karty lojalnościowej (...). Natomiast nie jest dopuszczalne wbicie promocyjnej ceny, poprzez wycofanie z kasy zeskanowanego produktu, a następnie ręczne wbicie samego numeru spod kodu kreskowego. Nigdy tego się w sieci (...) nie robi. Jedynym kodem do sprzedaży towaru jest ten, który znajduje się na samym towarze.

Jeżeli zdarzy się sytuacja, że dany kod kreskowy – indeks znajduje się na oficjalnej liście promocyjnej, ale nie wchodzi do kasy, to kasjer informuje o tym prowadzącego zmianę, a ten zgłasza to informatykom, którzy naprawiają problem. Do tego czasu towar jest usuwany z półek.

Kasa – po ręcznym wbiciu numeru kodu kreskowego może wyświetlić towar, który był uprzednio sprzedawany, ale już nie ma go w oferowanym asortymencie.

Dowód: - zeznania świadka S. K. – k. 108-109,

- zeznania świadka M. S. – k. 109-110,

- zeznania świadka K. H. – k. 110 – 110a.

Sposób postępowania w razie, gdy promocyjny kod kreskowy nie wchodzi do systemu kasy został określony w dokumencie „Procedura zwrotu różnicy w cenie”. Powódka została z nim zapoznana.

Dowód: - Procedura zwrotu różnicy w cenie – k. 55-55v.,

- przesłuchanie powódki – k. 96-97, 111-112.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem sporu między stronami była zasadność rozwiązania z powodem umowy w trybie bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika. Zgodnie z brzmieniem art. 52 § 1 pkt 1 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Roszczenie powódki wynikało z przepisu art. 56 § 1 k.p. , w myśl którego pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 k.p. jest uważane za nadzwyczajny sposób rozwiązania stosunku pracy, który w zakresie winy pracownika polega na jego złej woli lub rażącym niedbalstwie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego w tym zakresie przyjmuje się (np. wyrok z dnia 21 lipca 1999 r., I PKN 169/99, OSNAPiUS 2000, z. 20, poz. 746), że do spełnienia tego warunku niezbędny jest znaczny stopień winy pracownika (wina umyślna lub rażące niedbalstwo). O istnieniu tej winy wnioskuje się na podstawie całokształtu okoliczności związanych z zachowaniem pracownika. Jak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 sierpnia 1999r. w sprawie o sygn. I PKN 188/99 (OSNAPiUS 2000, z. 22, poz. 818), w razie rozwiązania umowy z tej przyczyny ocena rodzaju i stopnia winy pracownika powinna być dokonana w stosunku do naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, jak i z uwzględnieniem zagrożenia lub naruszenia interesów pracodawcy.

Podstawowe obowiązki pracownicze zostały sprecyzowane w otwartym katalogu w art. 100 § 2 pkt 2 i 4 k.p., zgodnie z którym pracownik jest obowiązany pracownik jest obowiązany w szczególności przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku oraz dbać o dobro zakładu pracy, w tym chronić jego mienie. Powinności te zostały powtórzone w obowiązującym u pozwanego Regulaminie Pracy (Rozdział 1, punkt 10 litera a). W odniesieniu do powódki ocena była wyostrzona, ponieważ nie tylko była wieloletnim i doświadczonym pracownikiem, ale także osobą prowadzącą zmianę – nadzorującą sprzedawców. Tym samym winna dobrze znać obowiązujące u pozwanego procedury, a w szczególności sposób postępowania z towarem i jego ceną.

Tymczasem powódka w ocenie Sądu umyślnie albo na skutek rażącego niedbalstwa naruszyła te procedury, nabywając w nieuprawniony sposób alkohol po znacznie obniżonej cenie.

Świadkowie S. K., M. S. i K. H. przekonująco, spójnie i stanowczo opisali sposób postępowania z cenami promocyjnymi, a z kolei zmianę ceny produktu opisuje dokument „Procedura zwrotu różnicy w cenie”, znany wcześniej powódce (co potwierdziła swoim zeznaniem). Wynika stąd, że większość cen promocyjnych jest widoczna na kasie automatycznie po zeskanowaniu kodu kreskowego z produktu. Niektóre promocje są odczytywane po zeskanowaniu produktu, a następnie zeskanowaniu karty lojalnościowej (...). Natomiast świadkowie podkreślili, że nie jest dopuszczalne wprowadzenie promocyjnej ceny, poprzez wycofanie z kasy zeskanowanego produktu, a następnie ręczne wbicie samego numeru spod kodu kreskowego. Obrazowo wskazywali, że nigdy tego się w sieci (...) nie robi, a jedynym kodem do sprzedaży towaru jest ten, który znajduje się na samym towarze. Na wypadek różnicy w cenie wspomniana procedura przewiduje, że kasjer informuje o tym prowadzącego zmianę (w badanym dniu powódkę), a ten zgłasza to informatykom, którzy naprawiają problem. Do tego czasu towar jest usuwany z półek.

Tymczasem powódka w porozumieniu z obsługującą kasę A. P. zignorowała te procedury, pozwoliła na wycofanie z kasy produktów automatycznie sczytanych skanerem, po czym wprowadzenie ręcznie numeru spod kodu kreskowego produktu innego – tańszego asortymentu. Już samo to zachowanie stanowiło ciężkie naruszenie obowiązków. Powódka wykorzystała fakt, że w bazie danych kasy fiskalnej znajdują się produkty oferowane w przeszłości w sklepie, lecz nie znajdujące się w obecnym asortymencie.

Dalsze zachowanie powódki tylko potwierdziło taką ocenę. Powódka bowiem zignorowała opis produktu na paragonie nie odpowiadający temu kupowanemu i nie zmieniła ceny na półce w sklepie. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że doświadczony kasjer – sprzedawca, pełniący nadzór nad innymi, musi zdawać sobie sprawę, że produkty są opisywane na paragonie w sposób skrócony i każda sylaba opisu produktu ma znaczenie. Zatem „WódkaSop.U..” to nie to samo, co „Wódka Soplica 05,l”. Poza tym powódka musiała zwrócić uwagę na to, że cena wyjściowa wódki uszlachetnionej wynosiła 21,99 zł, a nie 27,99 zł jak wódki czystej. Zatem rabat w wysokości 12 zł nie dotyczył wódki czystej. Nadto powódka wiedziała, że numer z kodu kreskowego pochodzi ze strony internetowej P., na której dane o promocjach publikują sami internauci, a strona nie jest oficjalnym kanałem promocji sieci (...). Na tejże stronie widziała zdjęcie wódki z rysunkiem owocu na etykiecie, co doświadczonej kasjerce winno podpowiadać, że jest to wódka smakowa – z reguły tańsza i gorsza gatunkowo od wódki czystej.

Powódka winna wziąć pod uwagę wszystkie te okoliczności już w momencie, gdy kasa po zeskanowaniu kodu nie wskazała żadnej promocji. Sam ten fakt powinien wzmóc jej czujność. Pomimo tego powódka pozwoliła kasjerce na ręczną ingerencję, to jest wycofanie wyniku skanowania i ręczne wpisanie kodu, który przynależał do innego asortymentu. Okoliczności te wskazują na pewien rodzaj oszustwa – działania świadomego i mającego na celu nieuprawnione skorzystanie z promocji, która nie dotyczy kupowanego towaru.

Gdyby powódka – jak twierdzi – była przekonana o tym, że rzeczywista cena promocyjna wódki jest inna, niż skanowana, to wdrożyłaby procedurę zmiany ceny – powiadomiła informatyków i tymczasowo wycofała towar z półek. Nie zrobiła tego jednak.

Swoje zawinienie powódka potwierdziła poniekąd własnymi zeznaniami, w których przyznała, że: „nie przypominam sobie, czy wcześniej się zdarzyło przed tym zdarzeniem, żeby kod kreskowy z produktu wszedł do kasy, ale trzeba było go wycofać i zastąpić wbitym ręcznie kodem cyfrowym”. Poza tym zeznała: „wtedy kątem oka widziałam, ze cena regularna tej drugiej wódki jest inna, niż cena regularna zeskanowanej wódki” (karta 112). Skoro powódka wiedziała, że ręcznie zastąpiono właściwy produkt innym tańszym – to nie wolno jej było na to przystać i zapłacić za wódkę znacznie mniej, niż cena należna (9,99 zł za butelkę, zamiast 27,99 zł). Przy zakupie czterech butelek oznaczało to szkodę pracodawcy wynoszącą 72 zł.

Sama kwota uszczuplenia pozostaje bez większego znaczenia dla oceny przesłanek rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. W trafnym wyroku z 15 grudnia 2021 r. (I NSNc 199/21) Sąd Najwyższy orzekł, że kradzież mienia pracodawcy czy jej usiłowanie jest zawsze ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, niezależnie od tego, czy ze względu na jego wartość stanowi przestępstwo czy wykroczenie. Pogląd ten należy uznać za aktualny także w odniesieniu do przywłaszczenia. Co więcej – uzasadnioną przyczyną rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 KP może być także zawinione działanie pracownika powodujące samo zagrożenie interesów pracodawcy. Interesu pracodawcy nie można bowiem sprowadzać do szkód majątkowych oraz interesu materialnego. Pojęcie to obejmuje także elementy niematerialne, jak np. dyscyplina pracy czy poszanowanie przez pracowników majątku pracodawcy.

Zatem nawet w przypadku wartości przywłaszczonego mienia poniżej 100 zł wspomniany wymóg zachowania dyscypliny pracy i poszanowania majątku pracodawcy każe uznać zachowanie powódki za naruszające interes pracodawcy i uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Zdaniem Sądu nie budzi wątpliwości, że u podstaw rozwiązania z powódką umowy o pracę legły przyczyny realne i zasadne. Prowadzi to do wniosku, że przepisy dotyczące rozwiązywania umów o pracę nie zostały naruszone, stąd powództwo podlegało oddaleniu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na treści art. 98 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie strona pozwana reprezentowana była przez profesjonalnego pełnomocnika, którego minimalne wynagrodzenie, w związku z przedmiotem sprawy, wynosi 180 zł zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 265). Koszty zastępstwa przewidziane dla sprawy o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę również wynoszą 180 zł (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 24.02.2011 r., I PZP 6/10, OSNP 2011/21-22/268).

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2.(...)

3. (...)

19.02.2024