Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt IX U 266/21

​  U z a s a d n i e n i e

Decyzją z dnia 2 marca 2021 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. B. prawa do:

- zasiłku opiekuńczego za okres 07.03.2016 – 17.03.2016,

- zasiłku chorobowego za okres 18.03.2016 – 26.03.2016,

- zasiłku chorobowego za okres 25.04.2016 – 29.04.2016,

- zasiłku chorobowego za okres 24.05.2016 – 24.08.2016,

- zasiłku chorobowego za okres 05.09.2016 – 11.09.2016,

- zasiłku chorobowego za okres 29.09.2016 – 30.09.2016,

- zasiłku chorobowego za okres 01.10.2016 – 26.12.2016,

- świadczenia rehabilitacyjnego za okres 27.12.2016 – 21.12.2017,

- zasiłku opiekuńczego za okres 12.03.2018 – 25.03.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 23.04.2018 – 22.05.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 06.06.2018 – 17.06.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 02.07.2018 – 02.09.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 10.09.2018 – 12.09.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 24.09.2018 – 30.09.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 01.10.2018 – 14.10.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 29.10.2018 – 12.11.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 19.12.2018 – 26.12.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 27.12.2018 – 06.01.2019,

- zasiłku chorobowego za okres14.01.2019 – 20.01.2019,

- zasiłku opiekuńczego za okres 25.01.2019 – 03.02.2019,

- zasiłku chorobowego za okres 01.04.2019 – 29.09.2019,

oraz zobowiązał J. B. do zwrotu nienależnie pobranego:

- zasiłku chorobowego za okres 01.10.2016 – 26.12.2016,

- świadczenia rehabilitacyjnego za okres 27.12.2016 – 21.12.2017,

- zasiłku opiekuńczego za okres 12.03.2018 – 25.03.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 23.04.2018 – 22.05.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 06.06.2018 – 17.06.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 02.07.2018 – 02.09.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 10.09.2018 – 12.09.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 24.09.2018 – 30.09.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 01.10.2018 – 14.10.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 29.10.2018 – 12.11.2018,

- zasiłku opiekuńczego za okres 29.12.2018 – 26.12.2018,

- zasiłku chorobowego za okres 27.12.2018 – 06.01.2019,

- zasiłku chorobowego za okres 14.01.2019 – 20.01.2019,

- zasiłku opiekuńczego za okres 25.01.2019 – 03.02.2019,

- zasiłku chorobowego za okres 01.04.2019 – 29.09.2019

w łącznej kwocie 173.519,47 zł wraz z odsetkami od dnia doręczenia niniejszej decyzji do dnia zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

Decyzją z dnia 4 marca 2021 r. znak (...) - (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. B. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 17.07.2020 do 15.08.2020, od 12.09.2020 do 20.09.2020 oraz odmówił prawa do zasiłku opiekuńczego za dzień 02.09.2020, od 12.10.2020 do 19.10.2020, od 21.10.2020 do 23.10.2020, od 28.10.2020 do 24.12.2020, od 28.12.2020 do 17.01.2021.

Decyzją z dnia 4 marca 2021 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. B. prawa do zasiłku opiekuńczego od 26.10.2019 do 28.10.2019, zasiłku chorobowego od 29.10.2019 do 02.11.2019, zasiłku opiekuńczego od 06.11.2019 do 12.11.2019, zasiłku chorobowego od 13.01.2020 do 19.01.2020.

Decyzją z dnia 21 czerwca 2021 r. znak (...) - (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. B. prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 17.02.2020 do 08.03.2020 oraz odmówił prawa do zasiłku chorobowego za okres od 09.03.2020 do 15.03.2020.

Odwołania od wszystkich powyższych decyzji wniosła J. B..

W uzasadnieniu odwołania od decyzji z dnia 2 marca 2021 r. znak (...), J. B. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu odwołania od decyzji z dnia z dnia 4 marca 2021 r. znak (...) - (...) oraz znak (...), zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych poprzez rozstrzygnięcie w oparciu o niepełny materiał dowodowy. Wniosła o ponowne przeprowadzenie postępowania dowodowego i wydanie decyzji uznającej podleganie przez nią ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnemu chorobowemu jako osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 05.02.2013 r., a co za tym idzie przyznania prawa do zasiłku opiekuńczego i chorobowego za wnioskowane okresy. W piśmie procesowym z dnia 21 czerwca 2021 r. odwołująca się wniosła o uchylenie zaskarżonych decyzji z uwagi na ich niezgodność prawem, ewentualnie o ich zmianę poprzez przyznanie ubezpieczonej prawa do wskazanych w decyzji świadczeń.

W uzasadnieniu odwołania od decyzji z dnia 21 czerwca 2021 r. znak (...) - (...), zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych poprzez rozstrzygnięcie w oparciu o niepełny materiał dowodowy. Wniosła o ponowne przeprowadzenie postępowania dowodowego i wydanie decyzji uznającej podleganie przez nią ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnemu chorobowemu jako osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 05.02.2013 r., a co za tym idzie przyznania prawa do zasiłku opiekuńczego i chorobowego za wnioskowane okresy.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 4 marca 2021 r. znak (...) oraz znak (...) - (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o jego oddalenie w całości, a nadto o zasądzenie od odwołującej się kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska organ wskazał, że przyczyną faktyczną wydania obydwu decyzji była okoliczność, że w dniu 21 października 2020 r. Zakład wydał decyzję nr (...), w której stwierdzono, że J. B. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu od 05.02.2013 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 05.02.2013 r. Decyzja stała się ostateczna. Wobec powyższego w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami J. B. nie przysługuje prawo do świadczeń w czasie niezdolności do pracy, jak też w czasie konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 2 marca 2021 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o jego oddalenie w całości, a nadto o zasądzenie od odwołującej się kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska organ wskazał, że przyczyną faktyczną wydania decyzji była okoliczność, że w dniu 21 października 2020 r. Zakład wydał decyzję nr (...), w której stwierdzono, że J. B. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu od 05.02.2013 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 05.02.2013 r. Decyzja stała się ostateczna. Wobec powyższego w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami J. B. nie przysługuje prawo do świadczeń w czasie niezdolności do pracy, jak też w czasie konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 21 czerwca 2021 r. znak (...) - (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o jego oddalenie w całości, a nadto o zasądzenie od odwołującej się kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska organ wskazał, że przyczyną faktyczną wydania decyzji była okoliczność, że w dniu 21 października 2020 r. Zakład wydał decyzję nr (...), w której stwierdzono, że J. B. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu od 05.02.2013 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 05.02.2013 r. Decyzja stała się ostateczna. Wobec powyższego w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami J. B. nie przysługuje prawo do świadczeń w czasie niezdolności do pracy, jak też w czasie konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. B. zgłosiła rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 05.02.2013 r. w zakresie badania rynku i opinii publicznej pod adresem D. 36/36 w S.. Jako siedzibę działalności wskazała swój adres zamieszkania przy ul. (...) w S.. Od dnia 05.02.2013 r. zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowego, wypadkowego i zdrowotnego oraz dobrowolnego chorobowego.

Od 10.04.2013r. J. B., czyli po 64 dniach od zgłoszenia do ubezpieczeń, urodziła dziecko i złożyła wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego, po zakończeniu którego rozpoczęła wieloletni okres korzystania z kolejnych, następujących po sobie świadczeń. Ubezpieczona pobrała świadczenia za okresy:

Od 10.04.2013 – 08.04.2014 r. – zasiłek macierzyński

Od 09.06.2014 do 23.09.2014 r. – zasiłek chorobowy

Od 24.09.2014 do 22.09.2015 – zasiłek macierzyński

Od 29.09.2015 do 09.10.2015 r. – zasiłek chorobowy

Od 20.10.2015 do 30. (...). – zasiłek chorobowy

Od 18.11.2015 do 29.11.2015 r. – zasiłek opiekuńczy

Od 07.12.2015 do 24.12. (...) – zasiłek chorobowy

Od 04.01.2016 – 10.01.2016 r. – zasiłek opiekuńczy

Od 27.01.2016 do 07.02.2016r. – zasiłek chorobowy

Od 09.02.2016 do 21.02.2016 r. – zasiłek opiekuńczy

Od 07.0.3.2016 do 17.03.2016 r. – zasiłek opiekuńczy

Od 18.03.2016 do 26.03.2016 r. – zasiłek chorobowy

Od 25.04.2016 do 29.04.2016 r. – zasiłek chorobowy

Od 24.05.2016 do 24.08.2016 r. – zasiłek chorobowy

Od 05.09.2016 do 11.09.2016 r. – zasiłek chorobowy

Od 29.09.2016 do 26.12.2016 r. – zasiłek chorobowy

Od 27.12.2016 do 21.12.2017 r. – świadczenie rehabilitacyjne

Od 15.01.2018 do 13.02.2018 r. wydano decyzję odmawiającą wypłaty zasiłku chorobowego z powodu wykorzystania całego okresu zasiłkowego wynoszącego 182 dni,

Od 12.03.2018 do 25.03.2018 r. – zasiłek opiekuńczy

Od 23.04.2018 r. do 22.05.2018 r. – zasiłek chorobowy

Od 06.06.2018 do 17.06.2018 r. – zasiłek opiekuńczy

Od 02.07.2018 do 02.09.2018 – zasiłek chorobowy

Od 10.09.2018 do 12.09.2018 – zasiłek opiekuńczy

Od 24.09.2018 do 30.09.2018 – zasiłek opiekuńczy

Od 01.10.2018 do 14.10.2018 – zasiłek chorobowy

Od 29.10.2018 do 12.11.2018 – zasiłek opiekuńczy

Od 19.12.2018 do 26.12.2018 – zasiłek opiekuńczy

Od 27.12.2018 do 06.01.2019 – zasiłek chorobowy

Od 14.01.2019 do 20.01.2019 – zasiłek chorobowy

Od 25.01.2019 do 03.02.2019 – zasiłek opiekuńczy

Od 01.04.2019 do 29.09.2019 – zasiłek chorobowy.

Łączna kwota pobranych przez J. B. świadczeń wyniosła 401.253,30 zł.

Dowód: decyzja nr (...) z dnia 21 października 2020 r. – k. 14-16 akt rentowych.

W dniu 21 października 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wydał decyzję nr (...), w której stwierdził, że J. B. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu od dnia05.02.2013 r. i dobrowolnie chorobowemu od dnia 05.02.2013 r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgłoszona przez J. B. działalność gospodarcza nie była przez nią faktycznie prowadzona

Dowód: decyzja nr (...) z dnia 21 października 2020 r. – k. 14-16 akt rentowych.

Postanowieniem z dnia 25 marca 2022 r., sygn. akt (...), Sąd Okręgowy w (...) odrzucił odwołanie J. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. 21 października 2020 r., nr (...), i zasądził od odwołującej na rzecz organu 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż odwołanie od decyzji zostało odrzucone jako wniesione po terminie.

Dowód: postanowienie Sąd Okręgowy w(...) z dnia 25 marca 2022 r. wraz z uzasadnieniem, sygn. akt (...) – k. 184 – 193.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania wniesione przez J. B. okazały się zasadne tylko w niewielkim zakresie.

Stan faktyczny sprawy ustalony został w oparciu o dowody z dokumentów, których prawdziwość i rzetelność nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Przedmiotem rozpoznania niniejszej sprawy było prawo ubezpieczonej do zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego za okresy wskazane w decyzjach: z dnia 2 marca 2021 r., z dnia 4 marca 2021 r. oraz z dnia 21 czerwca 2021 r. oraz obowiązek zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego, opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego za okresy wskazane w decyzji z dnia 2 marca 2021 r. (znak (...)).

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. – Dz. U. z 2017 r., poz. 1368, ze zm.), zwanej dalej „ustawą zasiłkową” zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. W myśl natomiast art. 29 ust. 1 pkt 1 tej ustawy zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka przysługuje ubezpieczonej, gdy zdarzenie to nastąpiło w okresie ubezpieczenia chorobowego lub urlopu wychowawczego. Następnie, świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy (art. 18 ust 1 ustawy). Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu, w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

1) dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:

a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2022 r. poz. 1324 i 1383), lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,

b) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,

c) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

2) chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;

2a) chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat;

2b) dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat w przypadku:

a) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,

b) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

3) innym chorym członkiem rodziny (art. 32 ust. 1 ustawy).

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu unormowane są w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423), zwanej dalej „ustawą systemową”. Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 ustawy systemowej, w brzmieniu obowiązującym w okresach objętym decyzjami, ubezpieczeniu chorobowemu podlegają obowiązkowo ubezpieczeni wymienieni w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 tej ustawy tj. pracownicy z wyłączeniem prokuratorów, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osoby odbywające służbę zastępczą, a dobrowolnie ubezpieczeni wymienieni w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10 czyli wykonujący pracę nakładczą, wykonujący pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia, umowy o świadczenie usług, prowadzący działalność pozarolniczą i osoby z nimi współpracujące, wykonujący pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania oraz duchowni.

Treść odwołania oraz dokumentacja zgromadzona w aktach zasiłkowych jednoznacznie wskazują, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego J. B. wywodziła z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Podleganie przez ubezpieczoną ubezpieczeniu społecznemu, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, stanowiło przedmiot postępowania wyjaśniającego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., który wydał w dniu 21 października 2020 r. decyzję, w której stwierdził, że J. B. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu od dnia 5 lutego 2013 r. i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 5 lutego 2013 r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgłoszona przez J. B. działalność gospodarcza nie była przez nią faktycznie prowadzona. Od powyższej decyzji odwołała się J. B., jednak odwołanie zostało odrzucone z uwagi na to, że zostało wniesione po terminie, a zatem decyzja ZUS z dnia 21 października 2020 r. stała się ostateczna.

Ostateczność decyzji ZUS nie jest prawomocnością zastrzeżoną dla wyroków sądowych, korzystających z powagi rzeczy osądzonej, co oznacza bezwzględną niemożność czynienia w innym toczącym się postępowaniu ustaleń pozostających z nim w sprzeczności. Prawomocna decyzja organu rentowego nie stanowi formalnie prejudykatu w sprawie w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c., niemniej jednak stanowi istotny fakt prawotwórczy w ramach łączącego strony stosunku ubezpieczenia społecznego i z tego względu jest miarodajna dla ustalenia stanu faktycznego tworząc ustalony stan prawny. Pomimo, że ostateczna decyzja organu rentowego nie posiada cechy prawomocności przypisywanej wyrokom w myśl przepisu art. 365 § 1 k.p.c., tworzy pewien faktyczny stan prawny, który w postępowaniu odnoszącym się do innej decyzji nie może zostać podważony. Należy bowiem zauważyć, że zakres postępowania przed sądem w sprawie odwołania od decyzji organu rentowego jest zdeterminowany treścią decyzji zaskarżonej, wyłącznie której prawidłowość może być przedmiotem rozpoznawania przez sąd. Nie ma bowiem możliwości, wobec nieskorzystania przez stronę z drogi odwoławczej, dokonania przez Sąd kontroli zasadności innej ostatecznej decyzji. Stan taki gwarantuje zachowanie spójności i logiki działania organów publicznych, zapobiegając funkcjonowaniu w obrocie prawnym rozstrzygnięć nie do pogodzenia w całym systemie przyznanych im kompetencji. Jeśli ostateczna decyzja nie zostanie wzruszona w trybie prawem przewidzianym i funkcjonuje w obrocie prawnym, winna być bez żadnych wyjątków uwzględniana przez wszystkie podmioty.

W konsekwencji rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy związany był przytoczoną decyzją ZUS z dnia 21 października 2020 r. i nie mógł dokonywać samodzielnie ustaleń w zakresie podlegania przez J. B. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, co czyniło zbytecznym prowadzenie postępowania dowodowego w tym zakresie.

Odrzucenie odwołania od decyzji ZUS z dnia 21 października 2020 r. skutkuje niemożnością badania przez Sąd w niniejszym procesie prawidłowości podstaw jej wydania. Badanie takie byłoby możliwe jedynie w postępowaniu odwoławczym zainicjowanym bezpośrednio przez ubezpieczoną. Ostateczność niniejszej decyzji prowadzi do przyjęcia, iż organ rentowy dokonał trafnych ustaleń, które nie mogą podlegać w tym postępowaniu zmianie. Decyzja ta na gruncie stanu faktycznego wiąże Sąd Rejonowy.

W konsekwencji zatem należało uznać, że J. B. nie podlega m. in. ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 5 lutego 2013 r., tym samym decyzja z dnia 21 czerwca 2021 r., decyzja z dnia 2 marca 2021 r. oraz decyzje z dnia 4 marca 2021 r. - w zakresie w jakim na mocy tych decyzji odmówiono J. B. zasiłku chorobowego, opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego, jako że dotyczą one okresu późniejszego niż 5 lutego 2013 r., czyli okresu gdy odwołująca się nie była objęta – zgodnie z decyzją ZUS z dnia 21 października 2020 r. - ubezpieczeniem chorobowym, są wiążące dla Sądu (por. uchwała składu 7 sędziów SN III CZP 46/07), a zatem Sąd nie mógł poczynić w niniejszym postępowaniu własnych ustaleń pozostających w sprzeczności z ww. decyzją administracyjną.

Skoro bowiem odwołująca się nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 5 lutego 2013 r., to tym samym nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego, opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego za okres okresy wskazane w ww. zaskarżonych decyzjach.

Zgodnie z treścią art. 84 ust. 1-2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137 poz. 887 ze zm.), osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Ust. 2 art. 84 wskazuje, iż za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Zgodnie z art. 84 ust. 6 ustawy: jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot.

Ustalenie ostateczną decyzją ZUS z dnia 21 października 2020 r., że J. B. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu od dnia 5 lutego 2013 r. i dobrowolnie chorobowemu od dnia 5 lutego 2013 r. przesądza o tym, że pobrane przez nią świadczenia, wskazane w decyzji z dnia 2 marca 2020 r., winny zostać zwrócone. Ustalając zasadność zwrotu ww. pobranych przez J. B. świadczeń wskazanych w decyzji z dnia 2 marca 2020 r. Sąd zgromadził wnioski o ich wypłatę, a następnie przesłuchał J. B. na okoliczność ich zwrotu. Przesłuchana na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2024 r. J. B. - po okazaniu jej wszystkich zgromadzonych w aktach sprawy wniosków o wypłatę świadczeń wskazanych w decyzji z dnia 2 marca 2020 r. jako świadczenia nienależnie pobrane - potwierdziła, że samodzielnie złożyła wszystkie podpisy na wnioskach o wypłatę zasiłków chorobowych, zasiłków opiekuńczych oraz o świadczenie rehabilitacyjne. W konsekwencji należało uznać, że J. B. obowiązana jest do zwrotu wskazanych jako nienależnie pobrane w decyzji z dnia 2 marca 2020 r. świadczeń.

Jedynie w zakresie wniosków o wypłatę: zasiłku opiekuńczego za okres od 19 grudnia 2018 r. do 26 grudnia 2018 r., zasiłku chorobowego za okres od 27 grudnia 2018 r. do 6 stycznia 2018 r., zasiłku chorobowego za okres od 14 stycznia 2019 r. do 20 stycznia 2019 r., zasiłku opiekuńczego za okres od 25 stycznia 2019 r. do 3 lutego 2019 r., zasiłku chorobowego za okres od 1 kwietnia 2019 r. do 29 września 2019 r., z uwagi na okoliczność, iż Sąd nie dysponował wnioskami o ich wypłatę, należało uznać, że J. B. nie ma obowiązku zwrotu tych zasiłków.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznając, że odwołanie J. B. zasługuje częściowo na uwzględnienie, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 2 marca 2021 r. znak (...), w ten sposób, że ustalił, iż odwołująca się J. B. nie ma obowiązku zwrotu: zasiłku opiekuńczego za okres od 19 grudnia 2018 r. do 26 grudnia 2018 r., zasiłku chorobowego za okres od 27 grudnia 2018 r. do 6 stycznia 2018 r., zasiłku chorobowego za okres od 14 stycznia 2019 r. do 20 stycznia 2019 r., zasiłku opiekuńczego za okres od 25 stycznia 2019 r. do 3 lutego 2019 r., zasiłku chorobowego za okres od 1 kwietnia 2019 r. do 29 września 2019 r.

W pozostałym zakresie Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji oddalił odwołanie jako nieuzasadnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c., art. 100 k.p.c.; zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), do których zalicza się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Sąd uznał odwołującą się za przegrywającą proces w całości. Zgodnie z treścią art. 100 k.p.c. - w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Mając zatem na uwadze, że w przedmiotowej sprawie podlegały rozpoznaniu trzy połączone ze sobą sprawy z odwołania J. B., a odwołania J. B. w przeważającym zakresie zostały uznane za niezasadne, należało zasądzić zwrot kosztów procesu od odwołującej się J. B. na rzecz organu rentowego. Zasądzona na rzecz organu rentowego kwota 540 zł odpowiada potrójnej stawce przewidzianej w § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265), albowiem w przedmiotowej sprawie podlegały rozpoznaniu trzy połączone ze sobą sprawy z odwołania J. B.. Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w punkcie trzecim wyroku.

s. K. S.