Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 18 maja 2022 r., znak (...). (...).(...), Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S., utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z 1 kwietnia 2022 r., znak (...). (...).(...), w którym ten Zespół zaliczył D. W. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na okres do dnia 30 kwietnia 2022 r. i ustalił że przyczyną niepełnosprawności są schorzenia oznaczone symbolem 10-N oraz 11-L, nadto wskazał, że dariusz W., ze względu na rodzaj schorzenia i stan zdrowia, nie jest zdolny do podjęcia zatrudnienia. Zespół stwierdzono również, że schorzenia powodują ograniczenia oraz okresowe utrudnienia w codziennym funkcjonowaniu wnioskodawcy. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności jednocześnie ocenił, że D. W. spełnia przesłanki określone w art. 8 ust. 3a pkt 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, uznając, że wnioskodawca ma znaczne ograniczenia w poruszaniu się, co uzasadnia prawo do korzystania z karty parkingowej.

W orzeczeniu z dnia 18 maja 2022 r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, biorąc pod uwagę zakres ograniczeń stwierdził, iż orzekany obecnie nie spełnia przesłanek do uznania za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym i tym samym nie spełnia wymogów ustawy określonych w art. 4 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz.U.2024.0.44 t.j.), wobec czego utrzymał w mocy skarżone orzeczenie organu I instancji. Oceniając stopień trudności, z jakimi zmaga się orzekany, organ stwierdził, że D. W. jest osobą o naruszonej sprawności organizmu i wymaga wsparcia innych osób w leczeniu, w czynnościach gospodarstwa domowego, przemieszczaniu się, a nadto, że z uwagi na zakres schorzeń jest niezdolny do pracy. Organ w uzasadnieniu zaakcentował, że D. W. nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, wymagającą stałej opieki, tj. całkowicie zależną od otoczenia.

D. W. wniósł odwołanie od tego orzeczenia i podniósł, że jego stan zdrowia nie polepsza się, co jego zdaniem skutkuje potrzebą pomocy w każdej wykonywanej przez niego czynności życiowej. Odwołujący się wskazał, że nie jest w stanie zapanować nad prawą stroną swojego ciała oraz że porusza się o kulach, gdyż ma problemy z utrzymaniem równowagi.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wskazał, że nie zachodzą podstawy do zmiany lub uchylenia orzeczenia organu I instancji, wnosząc i wywodząc jak w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. W. urodził się (...), ma 62 lata. Z zawodu jest ślusarzem. Obecnie się nie jest aktywny zawodowo, nie jest zdolny do zatrudnienia, nie ma prawa do emerytury – korzysta z pomocy (...).

Niesporne , nadto dowód: ocena zawodowa, k. 138 i 150 akt organu.

D. W.. od wielu lat ma problemy zdrowotne. W 2003 r. został rozpoznany u niego zespół nabytego niedoboru odporności ( (...)), gdyż w przeszłości zakaził się wirusem HIV. Pozostaje pod stałą opieką Poradni Chorób Zakaźnych. W roku 2015 przebył udar niedokrwienny prawej półkuli móżdżku. Efektem są zaburzenia ruchowe. W 2018 roku miał wykonaną angioplastykę z implantacją stentu w prawej tętnicy szyjnej z powodu miażdżycy. Wobec (...) był konsultowany psychologicznie. Rozpoznano u niego obniżenie funkcji poznawczych. Stwierdzono liczne następstwa chorób naczyniowych mózgu. D. W. porusza się chwiejnie i niepewnie na szerokiej podstawie, wymaga asekuracji osób trzecich. Używa kul łokciowych. Stwierdzono u niego nadciśnienie tętnicze oraz zaburzenia lipidowe. D. W. cierpi na postępujące poudarowe zaburzenia pamięci oraz orientacji, zaburzenia pozapiramidowe. Zastosowane leczenie zachowawcze oraz rehabilitacja ruchowa przyniosły stopniową poprawę stanu neurologicznego.

Niesporne , nadto: zaświadczenie lekarskie – k. 11, dokumentacja medyczna k. 21, 37-42, 53-91, 107-131, akt organu, , ocena stanu zdrowia, k. 139 i 151 akt organu.

Przebyty udar niedokrwienny móżdżku w 2015 r., endarektomia w 2017 r. i (...) prawej tętnicy szyjnej z implantacją stentu w 2018 r., a w efekcie zaburzenia równowagi, koordynacji kończyn prawych i zaburzenia chodu, powodują u D. W. trwały umiarkowany stopień niepełnosprawności. Ponadto umiarkowany stopień niepełnosprawności D. W. powoduje miażdżyca prawej tętnicy szyjnej. D. W. nie wymaga stałej lub długotrwałej pomocy lub opieki w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w związku z niezdolnością da samodzielnej egzystencji.

Dowód : opinia biegłych sądowych z zakresu ortopedii i neurologii – k. 35-45, 124 i 141, opinia biegłego sądowego z zakresu chorób wewnętrznych – k. 84-87 i 109.

20 grudnia 2022 r., poruszając się poza mieszkaniem, D. W. przewrócił się doznając złamania wyrostka łokciowego prawego oraz wielofragmentowego złamania lewej rzepki.

Niesporne , nadto: konsultacja specjalistyczna i skierowanie do poradni – k. 64, 65, zaświadczenie lekarskie – k. 76, zeznania świadka K. W. – k. 136-136v..

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie jedynie w zakresie czasu trwania stopnia niepełnosprawności.

Na materiał dowodowy w niniejszej sprawie złożyła się dokumentacja dotycząca odwołującego się, w szczególności dokumentacja medyczna zawarta w aktach sprawy oraz w aktach organu, której prawdziwości i rzetelności żadna ze stron nie kwestionowała. Ponadto Sąd uwzględnił w odtworzeniu stanu faktycznego zeznania świadka K. W. w zakresie, w jakim świadek ten zrelacjonował przebieg wypadku jakiemu uległ odwołujący się w grudniu 2022 r. Zeznania świadka potwierdziły fakt pogorszenia się stanu zdrowia D. W. wskutek tego zdarzenia (były zgodne z przedłożonymi przez odwołującego się dokumentami wytworzonymi w związku z urazem doznanym przez niego w grudniu 2022 r). Jednakże okoliczność ta, jako powstała po wydaniu spornego zaskarżonego orzeczenia, nie miała wpływu na ocenę jego prawidłowości i zasadności. Sąd nie podzielił podglądów świadka K. W. co do oceny sprawności odwołującego się na moment wydania zaskarżonego orzeczenia, albowiem nie jest ona zgodna zarówno z treścią dokumentacji medycznej stanowiącej podstawę wydania orzeczenia z 18 maja 2022 r. jak i z ocenami lekarzy poszczególnych zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności a także opiniami biegłych powołanych w sprawie niniejszej.

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności w dacie wydania zaskarżonego orzeczenia było regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r., poz. 573), dalej „ustawa” oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2021 r., poz. 857), dalej „rozporządzenie”.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 4 ust. 1 ustawy).

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy).

Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (art. 4 ust. 4 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności uregulowane zostały w przywołanym rozporządzeniu. Rozporządzenie precyzuje pojęcia użyte przez ustawodawcę, i tak w zakresie kwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności, niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1 pkt 3). Natomiast w zakresie kwalifikowania do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza konieczność udzielania pomocy (zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych) w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza wystąpienie co najmniej jednej okoliczności wskazanej powyżej (§ 30 ust. 1pkt 2).

W rozpoznawanej sprawie niespornym było, iż wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. Osią sporu pozostawał natomiast stopień niepełnosprawności, jaki powodują rozpoznane uprzednio u odwołującego się schorzenia. D. W. kwestionował bowiem zaliczenie go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, co uzasadniał tym, że nie radzi sobie w prostych czynnościach życiowych oraz że z uwagi na jego stan zdrowia wymaga pomocy osób trzecich. Odwołujący się podkreślił, że jest osobą po udarze, praktycznie niewidzącą oraz niesłyszącą, tym samym domagając się zaliczenia do znacznego stopnia niepełnosprawności oraz przyznania pełnomocnika z urzędu. Organ uznał jednak stan zdrowia odwołującego za niewystarczający do przyznania znacznego stopnia niepełnosprawności, a następnie podtrzymał stanowisko, że odwołujący się nie wymaga aktualnie konieczności sprawowania nad nim stałej opieki innych osób w zaspokajaniu podstawowych potrzeb egzystencjonalnych, za które uważa się samoobsługę, poruszanie się, komunikację.

W celu zweryfikowania stanowisk stron, Sąd zasięgnął wiadomości specjalnych, dopuszczając dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii, ortopedii i chorób wewnętrznych.

Po zbadaniu odwołującego się oraz analizie dostępnej dokumentacji medycznej, biegły z zakresu ortopedii – lek. med. A. K. oraz biegła dr. n. med. B. M., po badaniu wykonanym dnia 16 grudnia 2022 r., jak i przeprowadzonym wywiadzie, wspólnie stwierdzili, że odwołujący się spełnia przesłanki do zaliczenia do stopnia umiarkowanego niepełnosprawności o symbolu 10-N, mającej charakter utrwalony. Do oceny sprawności funkcjonalnej w zakresie czynności życia codziennego wykorzystano skalę B.. W wyniku kompleksowej i wnikliwej ocenie stanu zdrowia ubezpieczonego biegli podkreślili, że nastąpiła (...). Zdaniem biegłych odwołujący się niezaprzeczalnie jest osobą o naruszonej sprawności organizmu i to nieodwracalną, lecz wedle opinii biegłych – stan funkcjonalny odwołującego uległ poprawie, co ważne nie posiada on charakteru zaawansowanego i niestabilnego, o czym zdaniem biegłych świadczą badania przedmiotowe wykonane w dniu 18 maja 2022 r. Biegli nie stwierdzili cech otępienia, zaburzeń funkcjonalno-poznawczych o charakterze znacznym, tudzież istotnym. W oparciu o przeprowadzone badania, biegli wskazali, że nie występują także niedowłady, porażenia, istotne oraz znaczne zaburzenia funkcji ruchowej, a jedynie występuje duży ruch pkg. o charakterze ruchu mimowolnego, który wymaga wdrożenia leczenia farmakologicznego oraz dalszej jego kontynuacji. Biegli zauważyli, że odwołujący się nie jest osobą leżącą, nie ma ograniczeń w przyjmowaniu pokarmów. Nie stwierdzili u niego zaburzeń chwytnych rąk bądź znacznych zaburzeń funkcji lokomocyjnej kończyn. D. W. utrzymuje komunikację społeczną, gdyż wedle opinii biegłych lekarzy nie stwierdza się dyzartrii podczas badania sądowo-lekarskiego.

Z tak postawionymi wnioskami biegłych nie zgodził się pełnomocnik odwołującego się, który podniósł, że odwołujący wymaga całodobowej opieki syna, w tym przy toalecie, a nadto, że nie ma możliwości samodzielnego poruszania się. Pełnomocnik zwrócił uwagę, że D. W. potrzebuje pomocy przy przygotowywaniu posiłków, przy ubieraniu się oraz rozbieraniu, a poza tym, że odwołujący się uległ wypadkowi i aktualnie jest osobą leżącą. Jednocześnie pełnomocnik wniósł o sporządzenie uzupełniającej opinii biegłych, wyrażając przy tym niezrozumienie przy twierdzeniu biegłych, że D. W. potrzebuje jedynie częściowej pomocy oraz na jakiej podstawie zastosowano w tym przypadku skalę B..

W opinii uzupełniającej biegli z zakresu neurologii i ortopedii ponownie wykazali, że D. W. jest osobą całkowicie samodzielną oraz że zachował funkcje chwytne kończyn oraz zdolność samodzielnego przemieszczania się. Podkreślili także, że odwołujący się wymaga jedynie czasowej pomocy w niektórych czynnościach życia codziennego, nie zaś jak twierdził D. W. – całodobowej pomocy drugiej osoby.

Biegły z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii dr n. med. J. S. (1) uznał, że odwołujący się wymaga częściowej pomocy drugiej osoby przy ubieraniu i rozbieraniu się. W ocenie biegłego D. W. wymaga pomocy przy wchodzeniu i schodzeniu po schodach, po domu porusza się za pomocą kul łokciowych i wózka inwalidzkiego. Uznał, że odwołujący jest niezależny przy utrzymywaniu higieny osobistej, a nadto, że potrzebuje jedynie niewielkiej pomocy przy korzystaniu z toalety. Biegły z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii ocenił, że badany jest niezależny także w poruszaniu się po terenach płaskich, przy pomocy wózka inwalidzkiego oraz sprawuje kontrolę nad załatwianiem swoich podstawowych potrzeb fizjologicznych. Biegły wskazał, że D. W. spełnia przesłanki do otrzymania karty parkingowej. W końcowych już wnioskach biegły uznał, że takie zmiany jak samoistne nadciśnienie tętnicze, zaburzenia pamięci oraz zespół nabytego niedoboru odporności ( (...)), nie dają podstaw do orzeczenia znacznego stopnia niepełnosprawności.

W opinii uzupełniającej biegły stanowczo stwierdził, że choroby układu krążenia nie dają podstaw do uznania D. W. za niepełnosprawnego. Natomiast choroby układu nerwowego dają jedynie podstawę do uznania odwołującego za niepełnosprawnego w stopniu umiarkowanym. Biegły także zaakcentował, że ocenił dokumentację medyczną chorego, co zostało mu postawione jako zarzut w zastrzeżeniu do opinii.

Sąd zauważył, że oceną sprawności poruszania się zajęli się biegli z zakresu neurologii i ortopedii, zaś wydanie opinii przez biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i kardiologii na podstawie akt sprawy było wystarczające wobec jednoznacznych faktów medycznych wynikających z obszernie zgromadzonej dokumentacji lekarskiej.

W kolejnej opinii uzupełniającej biegli z zakresu neurologii i ortopedii ponownie wykazali, że D. W. jest osobą całkowicie samodzielną oraz, że zachowane są funkcje chwytne kończyn. Podkreślili także, że odwołujący wymaga jedynie czasowej pomocy w niektórych czynnościach życia codziennego, nie zaś jak twierdził – całodobowej pomocy drugiej osoby.

Opinie biegłych sądowych wydane po badaniach odwołującego się (ortopeda i neurolog) oraz analizie dostępnej dokumentacji medycznej (ortopeda, neurolog i internista-kardiolog) dotyczącej stanu zdrowia odwołującego są jasne i spójne, a ich wnioski w sposób logiczny i przekonujący obszernie umotywowane. Zdaniem Sądu, opinie biegłych charakteryzują się wszechstronnością, klarownością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania odwołującego i rozpoznania jego dolegliwości. Wnioski opinii zostały przez biegłych wyciągnięte w sposób logiczny i odpowiedni do wyników przeprowadzonych badań oraz gruntownej analizy dokumentacji medycznej. Sporządzone ekspertyzy zasługują, zdaniem Sądu, na przyjęcie za miarodajne dla wydania orzeczenia w sprawie w pełnym zakresie, tym bardziej, że zostały sporządzone przez wysokiej klasy fachowców o wieloletnim doświadczeniu klinicznym. Jak wskazano powyżej biegli trafnie ocenili stan zdrowia D. W., prawidłowo stosując przesłanki zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Fakt, iż odwołujący się na badania dotarł przy pomocy wózka inwalidzkiego, nie miał wpływu na ocenę biegłych. Wynikał z chęci skorzystania z udogodnienia w przemieszczeniu się D. W., któremu towarzyszył syn. Okoliczność ta nie wykluczała istniejącej w dniu badania przez biegłych możliwości poruszania się przez odwołującego się przy pomocy kul łokciowych. Sąd zauważył, że dopiero po badaniu przez biegłych ortopedę i neurologa w grudniu 2022 r. D. W. uległ wypadkowi, który prawdopodobnie w dalszym okresie pogorszył jego funkcje lokomocyjne. Jednakże wypadek z grudnia 2022 r. i związane z nim pogorszenie stanu zdrowia odwołującego się nie mogły zostać uwzględnione w orzekaniu przez Zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności w kwietniu i maju 2022 r. Również Sąd w niniejszym postępowaniu, kontrolując prawidłowość orzeczenia z 18 maja 2022 r., związany był jego zakresem przedmiotowym i czasowym. Fakty medyczne powstałe po wydaniu zaskarżonego orzeczenia, a nie odnoszące się do sytuacji istniejącej w dacie jego wydania, mogą być przedmiotem ponownej oceny przez (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w nowym postępowaniu.

Wobec braku rokowań co do poprawy stanu zdrowia odwołującego się należało uznać, iż niepełnosprawność D. W. ma charakter stały. W rezultacie Sąd zmienił orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. w tym zakresie w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zaliczając D. W. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe.

Jednocześnie Sąd uznał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do uznania, że ocena stopnia niepełnosprawności odwołującego się przez Zespoły orzekające w sprawie była prawidłowa i zgodna z definicją umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zawartą w przytoczonej we wstępie rozważań ustawie. Stąd też w zakresie żądania zmiany stopnia niepełnosprawności oddalił odwołanie w punkcie drugim wyroku w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W punkcie trzecim wyroku przyznano radcy prawnemu J. S. (2) od Skarbu Państwa - S. – C. w S., tytułem zwrotu kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej odwołującemu się z urzędu, kwotę 221 (dwustu dwudziestu jeden) złotych i 40 (czterdziestu) groszy, w tym 23 % podatku VAT, co pozostaje zgodne z brzmieniem § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (j.t. – Dz. U. 2024 r., poz. 764).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)