Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2022r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2022r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa S. S.

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Aresztu Śledczego w (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 9 listopada 2021r., sygn. akt I C 13/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach pełnomocnikowi powoda adw. M. P. wynagrodzenie w kwocie 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych, w tym 47,60 złotych podatku VAT, tytułem pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt VACa 116/22

UZASADNIENIE

Powód S. S. wnosił o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Dyrektora Aresztu Śledczego w (...) kwoty 240.000 zł wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu i kosztami procesu tytułem zadośćuczynienia za naruszenie przez pozwanego dóbr osobistych powoda.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództwa oraz obciążenie powoda kosztami procesu przecząc twierdzeniom powoda i z ostrożności – ponieważ powód nie zakreślił, za jaki okres pobytu powód dochodzi roszczeń – podnosił zarzut ich przedawnienia.

Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 9 listopada 2021 r. oddalił powództwo, nie obciążył powoda kosztami procesu oraz przyznał pełnomocnikowi z urzędu powoda wynagrodzenie. Wyrok ten wydano w następująco ustalonym stanie faktycznym:

Powód przebywał w pozwanej jednostce w okresach: 21 czerwca 2013 r. – 12 września 2015 r., 17 czerwca 2016 r. – 21 grudnia 2016 r., 18 stycznia 2017 r. – 12 września 2018 r. i 2 października 2018 r. – do chwili obecnej, przy czym powód w trakcie pobytu nie przebywał w warunkach zmniejszonej normy powierzchniowej w przewidzianych w art. 110 k.k.w. W trakcie pobytu powód ma zapewnione miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza, odpowiednią temperaturę oraz oświetlenie. Cele w jakich przebywa (przebywają osadzeni) poddawane są remontom planowanym oraz w razie potrzeby doraźnym. Cele wyposażone są w kompletny i w pełni sprawny sprzęt kwaterunkowy taki jak półki na przybory toaletowe przy umywalce, szafki na środki higieny i czystości; szafki, łóżka, taborety, stół, stolik lub półka pod telewizor. Ilość tego sprzętu jest każdorazowo dostosowana do liczby osadzonych przebywających w danej celi zaś jego rozmieszczenie zapewnia osadzonym swobodę poruszania się po celi. Sprzęt ten jest sprawny, chyba że zostanie zniszczony przez osadzonych – w takim wypadku jest on niezwłocznie wymieniany bądź naprawiany. W oknach cel mieszkalnych zamontowane przesłony okienne tzw. blendy oraz siatki. Przesłony zamontowano zgodnie z obowiązującymi w tamtym czasie przepisami (rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej); są one ze szkła, koloru matowego, cechującego się wysoką przepuszczalnością światła a jednocześnie stanowiącego przeszkodę w nawiązywaniu kontaktu wzrokowego z osobami z zewnątrz. Zostały one zamontowane z uwagi na systematyczne nielegalne kontakty osadzonych z osobami z zewnątrz po licznych skargach personelu sąsiadującego z aresztem szpitala oraz zarządzającego sąsiadującym z aresztem kościołem proboszcza oraz parafian. Oświetlenie sztuczne jest zapewnione przez punkty oświetleniowe o odpowiedniej mocy wykonane w technologii led. Pomiary natężenia oświetlenia dokonuje osoba z odpowiednimi kwalifikacjami za pomocą profesjonalnych urządzeń. O ilości zamontowanych punktów oświetleniowych decyduje konieczność uzyskania minimalnego natężenia światła toteż ilość tych punktów w różnych celach może być różna. Okna w celach podlegają systematycznej konserwacji. Są one szczelne i posiadają możliwość uchylenia bądź otwarcia. Kąpiele osadzonych odbywają się zgodnie z ustalonym harmonogramem w łaźniach usytuowanych w specjalnie przeznaczonym i odpowiednio przystosowanym pomieszczeniu posiadającym wentylację, dostęp do okna, podłączenie do centralnego ogrzewania. Łaźnia składa się z przebieralni oraz pomieszczenia z natryskami. Każdy osadzony ma własne stanowisko z natryskiem oraz kratką antypoślizgową (w razie braku płytek antypoślizgowych), oddzielone od stanowiska sąsiedniego przegrodą prysznicową co gwarantuje swobodę oraz zapewnia względną intymność. Łaźnia wyposażona jest również w sprzęt kwaterunkowy przewidziany przepisami (wieszaki, ławki, kosz na śmieci, maty antypoślizgowe, wieszaki na ręczniki, przesłony). Łaźnia jest regularnie sprzątana i dezynfekowana; regularnie remontowana. Budynek pozwanego aresztu jest poddawany okresowej kontroli sprawności przewodów kominowych; kontrole te wykazywały, iż ogólny stan techniczny przewodów kominowych jest dobry, przewody kominowe są drożne; ciąg w przewodach mierzony anemometrem w m/s był prawidłowy. Wymiana powietrza ze zużytego na czyste odbywa się za pomocą otworu wentylacyjnego usytuowanego w ściance oddzielającej pomieszczenie sanitarne od części mieszkalnej. Drzwi kącików sanitarnych są podcięte na całej długości co stanowi dodatkową wentylację i umożliwia wymianę powietrza. Ewentualne zagrzybienia lub zawilgocenia mogą być efektem braku wietrzenia cel bądź też w razie wzmożonych opadów deszczu. Tego typu zjawiska są niezwłocznie usuwane. Spacery osadzonych realizowane są na 6 placach spacerowych o różnej powierzchni zgodnie z planem spacerów. Place spacerowe były wielokrotnie wizytowane przez przedstawicieli organizacji pozarządowych które nie stwierdziły żadnych nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu. Powód jak każdy osadzony miał prawo do godzinnego spaceru w ciągu doby. Osadzeni, w tym powód mają zapewniony dostęp zarówno do zajęć kulturalno-oświatowych (kółka m. in. gier planszowych, filmowe, historyczne, biblioteka) jak i sportowych (drążki, podciągi, poręcze, stoły do tenisa stołowego, programy rekreacyjno-ruchowe). Z uwagi na sytuację epidemiologiczną aktywności te są ograniczone do zajęć indywidualnych. Powód ani razu nie zwrócił się z prośbą o udział w zajęciach. Nadto osadzeni w tym powód mają prawo posiadania w celi mieszkalnej po uzyskaniu zgody dyrektora odbiornika telewizyjnego.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, iż powód w trakcie pobytu zgodnie z obowiązującą w pozwanym areszcie procedurą (wniosek, opinie, orzeczenie lekarskie, kierowanie do konkretnej pracy w miarę zapotrzebowania) był kierowany do zatrudnienia zarówno nieodpłatnego (roznoszenie artykułów żywnościowych, obsługa radiowęzła) jak i odpłatnego (obsługa biblioteki). W dniu 4 czerwca 2019 r. w trakcie kontroli ujawniono u powoda przedmiot niedozwolony w postaci pamięci przenośnej wszyty w bieliźnie. Nadto w dniu 25 lipca 2019 r. powód dopuścił się czynnej napaści na innego osadzonego. Za to przewinienie powodowi wymierzono karę dyscyplinarną oraz wycofano z pracy odpłatnej. Po wycofaniu z pracy powód kilkakrotnie wnioskował o zatrudnienie odpłatne. Wszystkie te wnioski były załatwiane negatywnie. W chwili zamykania rozprawy był zatrudniony odpłatnie na 1/8 etatu. W trakcie pobytu powód był wielokrotnie przyjmowany przez rezydujących w areszcie lekarzy głównie w związku ze zgłaszanymi dolegliwościami bólowymi kręgosłupa. Był konsultowany neurologicznie. Zalecano leczenie objawowe, wykonywano badania rtg. W trakcie wizyt uskarżał się na dolegliwości gastryczne; wielokrotnie rezygnował z wizyt w ambulatorium bez podania przyczyny. Do 2 września 2021 r. nie był konsultowany okulistycznie. Tego dnia po raz pierwszy zgłosił zaburzenia widzenia toteż zlecono konsultację okulistyczną; w chwili zamykania rozprawy powód czekał na jej realizację w trybie planowym; nie zapisywał się na konsultacje stomatologiczne. W związku z panującą w kraju sytuacją pandemiczną pozwany wprowadził obostrzenia mające na celu unieszkodliwienie źródeł zakażenia i przecięcie dróg szerzenia się choroby zakaźnej wywoływanej przez wirus COVID – 19 obejmujące m. in. wstrzymanie zatrudniania osadzonych poza terenem aresztu, odprawiania nabożeństw, zakaz widzeń. Działania te zostały podjęte na podstawie art. 13 ustawy o Służbie Więziennej oraz art. 247 § 1 i 2 k.k.w. Decyzje te były ogłaszane przez radiowęzeł, na stronie internetowej jednostki, gablocie przed wejściem do jednostki. W okresie lipiec – październik 2020 roku widzenia zostały wznowione z zachowaniem reżimu sanitarnego (oddzielenie gości od osadzonych przesłonami z pleksiglasu). Na czas widzeń zamykano kantynę – niemożliwe było dokonywanie zakupów w trakcie widzeń (tzw. poczęstunku). Osadzeni natomiast mogli i nadal mogą dokonywać zakupów w kantynie poza widzeniami oraz w ramach prawa do otrzymywania paczek żywnościowych. Reżim sanitarny jest zachowywany zarówno w trakcie konwojowania jak i w trakcie przebywania w pomieszczeniach.

Sąd Okręgowy taki stan faktyczny ustalił w oparciu o dokumenty, zeznania świadków wskazanych w uzasadnieniu Sądu Okręgowego, które wzajemnie się potwierdzały oraz uzupełniały tak, iż brak było podstaw by kwestionować ich wiarygodność. W wyżej przyjętym zakresie uwzględnił Sąd Okręgowy w części zeznania samego powoda uznając za niewiarygodne te zeznania w zakresie w jakim były odosobnione i nie znajdowały potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym i z tego względu nie dał im wiary w zakresie twierdzeń dotyczących braku zorganizowanych zajęć i ukrywania wniosków o wymianę protezy górnej szczęki. Jako nie wnoszące do sprawy istotnych informacji Sąd Okręgowy oddalił wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu budownictwa, elektryki i oświetlenia, kominiarstwa.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że roszczenia powoda nie zasługiwały na uwzględnienie. Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej jest bezprawne działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy w tym wypadku przez jednostkę samorządu terytorialnego, szkoda (rzeczywista bądź utracone korzyści) związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym zachowaniem a szkodą. Przy określeniu zasady odpowiedzialności podstawowe znaczenie ma treść art. 77 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którą odpowiedzialność za niezgodne z prawem działania organów władzy publicznej nie wymaga zawinienia sprawcy szkody. Tę regułę przejął przepis art. 417 k.c., który również uniezależnia od winy władz publicznych przypisanie im obowiązku naprawienia szkody. W piśmiennictwie przypisanie odpowiedzialności za sam skutek bezprawnego zachowania, a więc niezależnie od oceny strony podmiotowej, określane jest mianem odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (przez autorów szerzej definiujących tę zasadę odpowiedzialności) albo odpowiedzialności na zasadzie bezprawności. Jeżeli niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej wyrządziło uszczerbek w dobrach osobistych, ale nie stanowi deliktu ujętego w przepisie art. 445 k.c. nie jest konieczne ustalenie winy podmiotu dla przypisania mu odpowiedzialności na podstawie art. 417 w zw. z art. 448 k.c. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, iż wprawdzie wina stanowi przesłankę zastosowania przepisu art. 448 k. c. jednakże nie dotyczy sytuacji, w której oparte na nim roszczenie kierowane jest przeciwko Skarbowi Państwa na tej podstawie, że źródłem naruszenia dóbr osobistych było niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Jeżeli więc źródłem odpowiedzialności jest szkoda pozostająca w normalnym związku przyczynowym z wykonywaniem władzy publicznej, to jest ona oparta wyłącznie na przesłance (zasadzie) bezprawności.

W myśl art. 6 k. c. oraz art. 232 k.p.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne; strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W ocenie Sądu Okręgowego powód nie wykazał, że zachodzą wszystkie wyżej wymienione przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej i brak było jakichkolwiek przesłanek do przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa, a tym samym do uwzględnienia powództwa w jakimkolwiek zakresie. W ocenie Sądu Okręgowego nie zostało wykazane, by w okresie objętym pozwem naruszenia dóbr osobistych powoda w pozwanym areszcie w zakresie socjalno-bytowym w jakim wskazywano to w toku procesu. Tak więc nie wykazała strona powodowa, iż w sposób bezprawny nie zapewniano mu: metrażu w celach zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa, prywatności podczas kąpieli, wyposażenia łaźni, odpowiednich warunków podczas spacerów, możliwości utrzymywania kontaktów z bliskimi, zgodnego z przepisami prawa wyposażenia cel mieszkalnych. W powyższym zakresie zarzuty powoda nie zostały w sposób należyty wykazane. Strona pozwana wykazała z kolei, iż ograniczenia prywatności oraz swobody powoda wynikają z istoty sytuacji w jakiej się znalazł tj. z faktu odbywania kary pozbawienia wolności w pozwanej placówce. Powód nie wykazał naruszenia praw w zakresie metrażu, wentylacji, wyposażenia cel mieszkalnych, ograniczeń widzeń z osobami bliskimi; braku odpowiedniej opieki medycznej, braku odpowiednich zajęć sportowych czy kulturalno-oświatowych. Odnośnie niektórych aspektów powództwa ustalono, iż zagadnienia te nie są uregulowane w przepisach względnie pozwany areszt do niektórych działań, z brakiem których powód wiąże dochodzone roszczenia, nie jest zobowiązany. Dotyczy to w szczególności zasłon prysznicowych (pojawiły się jako udogodnienie), powierzchni placów spacerowych. W tym przypadku nie dopatrzono się po stronie pozwanego naruszenia przepisów normujących sytuację prawną powoda jako osoby skazanej (art. 102 – 115 k.k.w. – podstawowe uprawnienia skazanego art. 247 k.k.w. – ograniczenia uprawnień skazanych w sytuacjach szczególnych; rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 roku w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności; rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2016 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych). Ograniczenia niektórych uprawnień uwarunkowane pandemią COVID-19 należy uznać za uzasadnione specyfiką tej jednostki chorobowej; uwarunkowane koniecznością zapewnienia osadzonym bezpieczeństwa w tym bezpieczeństwa sanitarnego. Miały one podstawę prawną a zatem nie można było uznać ich za bezprawne. W tym drugim przypadku, w sytuacji braku pozytywnych regulacji ww. kwestii nie sposób zarzucać pozwanemu bezprawność działań.

Nie ulegało wątpliwości Sądu Okręgowego w chwili zamykania rozprawy, iż działanie funkcjonariuszy AŚ wobec powoda nie było bezprawne i w związku z czym nie sposób przypisywać pozwanemu odpowiedzialność za tą bezprawność. Sąd Okręgowy dostrzegł, iż niektóre opisywane przez powoda negatywne aspekty odbywania kary pozbawienia wolności mogły być dla niego wyjątkowo dotkliwe albowiem korzystanie z nich było dla powoda ważne. Jednakże podkreślić należy, iż są to obostrzenia charakterystyczne dla sytuacji w jakiej się znalazł oraz jego statusu tj. osoby pozbawionej wolności a przede wszystkim niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa współosadzonym oraz jemu samemu. Podsumowując stwierdził Sąd Okręgowy, że opisywane czynności nie miały charakteru bezprawnego i nie stanowiły naruszenia jego dóbr osobistych.

Marginalnie podkreślił Sąd Okręgowy, że przy ustaleniu, czy warunki pobytu w danej placówce penitencjarnej przekraczają zakres dolegliwości uzasadniających stwierdzenie, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda należy posłużyć się kryterium tzw. kumulatywnej oceny zaistniałych warunków polegającej na kompleksowej ocenie wszelkich aspektów warunków oraz rygorów pozbawienia wolności takich jak powierzchnia celi, liczba osadzonych osób w celi, warunki sanitarne, możliwość zapewnienia minimum prywatności, ilość czasu spędzanego poza celą, możliwość pracy, czas i częstotliwość zajęć sportowych i rekreacyjnych, wiek i płeć osadzonych, ich prawidłowy dobór itp. Zastosowanie tego kryterium ma to znaczenie, iż braki i nieprawidłowości w jednej z wymienionych okoliczności, jeżeli są „zrekompensowane” pewnymi udogodnieniami w zakresie innych, nie muszą powodować oceny negatywnej i stwierdzenia naruszenia praw człowieka. Tylko działania stwarzające niegodziwe, poniżające dla każdego osadzonego warunki lub ich tolerowanie przez dłuższy okres uznane są za bezprawne rodzące prawo do ochrony dóbr osobistych na podstawie art. 24 k.c. Zarówno przepisy Konstytucji, jak i przepisy prawa międzynarodowego, które zostało ratyfikowane przez Polskę dozwalają na pozbawienie wolności, choć tylko na zasadach i w trybie określonym w ustawie, tj. kodeksie postępowania karnego oraz w kodeksie karnym wykonawczym. Odbywający karę pozbawienia wolności musi się liczyć z pewnymi ograniczeniami swobód i praw, mieszczących się w granicach prawnych regulujących odbywanie kary pozbawienia wolności. Roszczenia z tytułu ochrony dóbr osobistych z art.24 k.c. można bowiem przyznać tylko w przypadkach działań bezprawnych, a bezprawność tę wyłącza działanie mające uznanie w przepisach prawa. W każdym wypadku o naruszeniu godności skazanego można mówić wtedy gdy cierpienia i upokorzenie przekraczają konieczny element cierpienia wpisanego w odbywanie kary pozbawienia wolności, zwłaszcza przy bierności zakładu karnego, który np. nie dba o poprawę warunków obywania kary i godzi się na przepełnienie cel, nie dba o zwiększenie ich ilości, o remonty, o polepszenie warunków socjalnych, sanitarnych, żywieniowych, czy wreszcie kulturalnych. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie zachodzi.

Podnosząc powyższe Sąd Okręgowy oddalił powództwa w całości. O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 102 k.p.c. mając na uwadze aktualną sytuację powoda. Wynagrodzenie pełnomocnikowi powoda z urzędu przyznano na podstawie art. 29 Prawa o adwokaturze w zw. z § 2 pkt 1, § 4 ust. 2 i 3 i § 14 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Apelację od tegoż wyroku wniósł powód i zaskarżył go w całości zarzucił:

naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez poczynienie przez Sąd pierwszej instancji ustaleń niemających odzwierciedlenia w dowodach a przez to uznanie, iż powód nie wykazał swojego roszczenia naruszenia swoich praw podmiotowych, mimo zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wskazującego zdaniem powoda na bezprawne działanie funkcjonariuszy straży więziennej, niewłaściwe warunki socjalno-bytowe w zakładzie karnym oraz niezapewnienie właściwych warunków w zakresie prawa do prywatności, niewłaściwych warunków w zakresie spacerów, czy też utrudnianie prawa do kontaktu powoda z rodziną.

Podnosząc te zarzuty powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, względnie uchylenie skarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji oraz przyznanie pełnomocnikowi kosztów pomocy prawnej świadczonej powodowi z urzędu.

Pozwany wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja powoda nie jest zasadna.

W sprawie niniejszej Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny w oparciu o zaoferowany przez strony materiał dowodowy, który trafnie, w granicach zakreślonych art. 233 § 1 k.p.c., został oceniony.

W tak ustalonym stanie faktycznym, który w całości Sąd Apelacyjny podziela traktując jak własne należy wskazać, iż Sąd pierwszej instancji zasadnie przyjął, iż powód nie wykazał naruszenia przez pozwanego jego dóbr osobistych i w konsekwencji oddalił roszczenie powoda o zadośćuczynienie.

Powód w apelacji ogólnikowo zarzucił jedynie naruszenie przez Sąd pierwszej instancji art. 233 § 1 k.p.c. przy czym zarzutu tego praktycznie nie uzasadnił poprzestając jedynie na stwierdzeniu w uzasadnieniu apelacji, że nie zgadza się z rozstrzygnięciem „wskazując, iż ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wynikać ma bezprawne działanie funkcjonariuszy straży więziennej, niewłaściwe warunki socjalno-bytowe w zakładzie karnym oraz niezapewnienie właściwych warunków w zakresie prawa do prywatności, niewłaściwych warunków w zakresie spacerów, czy też utrudniania prawa do kontaktu powoda z rodziną, co przemawia za uwzględnieniem powództwa w całości.”. Tak sformułowana apelacja, przy braku uzasadnienia podnoszonego w apelacji zarzutu, nie może zostać podzielona.

Za stanowiskiem orzecznictwa i doktryny należy wskazać bowiem, iż zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe i odnoszeniu się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń. Skarżący powinien zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając. Naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów nie może bowiem polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego stanu faktycznego, a tylko na podważeniu przesłanek tej oceny z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna. Zarzut przekroczenia swobodnej oceny dowodów, skutkującej błędnymi ustaleniami faktycznymi może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykażą przekroczenie swobody sędziowskiej w zakresie któregoś z powyżej wymienionych kryteriów. Stanowisko to jest powszechnie akceptowane także w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w jednym z orzeczeń stwierdził, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania, w świetle kryteriów wyżej wzmiankowanych, przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów dokonanej przez sąd; nie jest tu wystarczająca sama polemika naprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2005 r., II PK 34/05).

Powód zaś nie wykazywał nawet, aby Sąd pierwszej instancji przy ocenie dowodów uchybił zasadom logiki, bądź też doświadczenia życiowego. Twierdzenia zawarte w apelacji mają charakter bardzo ogólny i nie zostały poparte bardziej szczegółową argumentacją, która uzasadniałaby przyjęcie naruszenia przez Sąd pierwszej instancji zasady swobodnej oceny dowodów. W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzuty powoda w tym kontekście co do zasady nie mają żadnego merytorycznego uzasadnienia, a jedynie charakter polemiki z oceną dokonaną przez Sąd pierwszej instancji. Sąd pierwszej instancji zaś dokonał wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie i właściwie go ocenił wydając co do zasady prawidłowe rozstrzygnięcie na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy nie naruszając prawa materialnego, a co Sąd Apelacyjny podziela. Dodać należy nadto, iż Sąd Apelacyjny rozpoznając sprawę w postępowaniu apelacyjnym nie dostrzegł uchybień proceduralnych, które skutkowałyby nieważnością postępowania.

Mając powyższe na uwadze należało apelację powoda jako niezasadną oddalić na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 26 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 zł stanowiącą wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej uznając, iż przesłanka subiektywnego przekonania strony o jej racjach, uzasadniająca zastosowanie art. 102 k.p.c. przed Sądem pierwszej instancji, z reguły ustaje, gdy stronie znane jest już negatywne rozstrzygnięcie jej żądań przez sąd pierwszej instancji.

Pełnomocnikowi z urzędu powoda przyznano od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach wynagrodzenie za udzieloną powodowi z urzędu pomoc prawną w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 147,60 zł na mocy § 14 ust. 1 pkt 26 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

SSA Tomasz Pidzik