Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, Wydział V Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Lidia Mierzyńska

Protokolant: Magdalena Waligóra

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 grudnia 2023 r. w P.

sprawy z powództwa

L. (...) z siedzibą w W.

przeciwko

M. R.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  kosztami postępowania obciąża powoda i na tej zasadzie zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.617 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Lidia Mierzyńska

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym dnia 10 sierpnia 2012 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) Finanse I (...) (...) z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. K. kwoty 28.003,41 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwana w dniu 04 lutego 2009 r. zawarła z Bankiem (...) umowę kredytu. Pozwana nie wywiązała się z umowy, wobec czego wierzyciel w dniu 09 lipca 2010 r. wypowiedział jej umowę. Powód nabył wierzytelność wynikającą z umowy na mocy cesji z dnia 19 czerwca 2012 r. Pozwana dokonała na rzecz powoda wpłat w łącznej wysokości 423 zł.

Na dochodzoną pozwem kwotę składają się:

- należność główna 18.609,52 zł,

- odsetki karne naliczone przez pierwotnego wierzyciela 8.029,39 zł,

- odsetki umowne naliczone przez pierwotnego wierzyciela 677,57 zł,

- odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP naliczone przez powoda od dnia cesji wierzytelności do dnia 09 sierpnia 2012 r. 686,93 zł.

W dniu 17 września 2012 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W dniu 18 października 2021 r. pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty (k. 12v), wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Pismem wniesionym w dniu 02 lutego 2022 r. (k.46) powód podtrzymał swoje stanowisko, wskazując nadto, że doszło do zmiany nazwy powoda na L. (...).

Pismem z dnia 21 lutego 2022 r. (k. 82) pozwana zarzuciła, że roszczenie jest nieudowodnione zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Wskazała też, że roszczenie nie jest wymagalne, a na wypadek uznania przez Sąd, że roszczenie jest wymagalne - podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. W szczególności pozwana podniosła, iż powód nie wykazał, aby umowa zawarta z pierwotnym wierzycielem została skutecznie wypowiedziana. Powód nie wykazał również, by powód nabył wierzytelność na podstawie umowy cesji, albowiem z jej treści nie wynika, by przelew ten dotyczył wierzytelności dochodzonej niniejszym pozwem, zaś przedstawionego przez powoda załącznika nr 3 nie sposób powiązać z przedmiotową umową cesji. Pozwana zakwestionowała roszczenie również co do wysokości podnosząc, że nie sposób ustalić, jak pierwotny wierzyciel wyliczył zadłużenie pozwanej.

Na podstawie zarządzenia z dnia 29 maja 2023 r. (k. 115 w zw. z k.118) pełnomocnik powoda został zobowiązany do podania daty wymagalności roszczenia i przedłożenia dokumentów potwierdzających tę okoliczność, a także do przedstawienia szczegółowego rozliczenia kwoty dochodzonej pozwem w rozbiciu na kapitał, odsetki umowne, odsetki karne oraz koszty - w terminie 14 dni, pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c.

Powód pozostawił wezwanie bez odpowiedzi.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 04 lutego 2009 r. pozwana M. K. zawarła z Bankiem (...) S.A. z siedzibą we W. umowę kredytu gotówkowego nr (...). Bank udzielił pozwanej kredytu w kwocie 21.850 zł z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne oraz na pokrycie opłaty za udostępnienie ubezpieczeń w ramach umów ubezpieczenia grupowego kredytobiorców.

Zgodnie z § 2 umowy kwota kredytu została pomniejszona o prowizję w kwocie 437 zł oraz opłatę za udostępnienie ubezpieczeń w kwocie 2.850 zł. Kredyt miał być spłacony w 72 ratach miesięcznych (§ 6), zgodnie z harmonogramem spłat stanowiącym integralną część umowy kredytu. Oprocentowanie należności przeterminowanych było równe czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (§ 9). Zgodnie z § 10, Bank mógł wypowiedzieć umowę z 30-dniowym terminem wypowiedzenia w przypadku:

- ujawnienia, że złożone Bankowi informacje nie odpowiadają stanowi faktycznemu,

- naruszenia warunków regulaminu lub umowy, w szczególności zagrożenia terminowej spłaty kredytu,

- zalegania ze spłatą dwóch pełnych rat kredytu.

dowód: umowa kredytu - k. 61-63

W dniu 19 czerwca 2012 r. Bank (...) S.A. zawarł z (...) umowę sprzedaży wierzytelności. Przedmiotem sprzedaży były wierzytelności objęte trzema tzw. portfelami (ust.1.10 do 1.12 umowy).

Wedle ust. 2.1. umowy Bank sprzedał na rzecz powoda wierzytelności z tytułu należności głównej opisane w załącznikach nr 2 (portfel I), 3 (portfel II) i 4 (portfel III) do umowy - z zastrzeżeniem ust. 16.6 i 16.7, wedle których przejście wierzytelności na nabywcę następuje pod warunkiem zapłaty całości ceny.

dowód: umowa cesji z zał. - k. 67- 75

W dniu 12 czerwca 2012 r. powód przelał na rzecz (...) należność z tytułu zapłaty za wierzytelności wchodzące w skład Portfela I oraz Portfela II. W dniu 22 kwietnia 2016 r. Bank sporządził oświadczenie o zapłacie całości ceny za wierzytelności objęte tymi portfelami.

dowód: potwierdzenie przelewu - k. 76, oświadczenie banku - k. 77

W nieznanej dacie sporządzono wyciąg z załącznika nr 3 do umowy cesji.

Wyciąg zawiera dane wrażliwe pozwanej. Nie zawiera natomiast żadnych danych pozwalających na przypisanie go do konkretnej umowy cesji oraz jej kontrahentów.

dowód: wyciąg z załącznika do umowy cesji - k. 78-79

Powyższy stan faktyczny ustalony został na podstawie faktów uznanych za przyznane oraz kserokopii dokumentów prywatnych zgromadzonych w aktach sprawy, świadczących o istnieniu dokumentów źródłowych o tej samej treści. Nie były one kwestionowane przez strony, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Potwierdzają one jednak wyłącznie okoliczności w nich stwierdzone, a mianowicie, fakt zawarcia przez pozwaną umowy kredytu z (...) S.A. oraz fakt zawarcia przez powoda z (...) S.A. umowy przelewu wierzytelności z dnia 19 czerwca 2012 r. Z uwagi jednak na ogólny charakter tejże umowy, z jej treści w żaden sposób nie wynika, by jej przedmiotem była zgłoszona w pozwie wierzytelność w stosunku do pozwanej.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (Dz.U.2021.2439 t.j.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Roszczenie banku o zwrot kredytu powstaje dopiero po wykorzystaniu odpowiedniej sumy kredytowej przez kredytobiorcę. Takie wykorzystanie oznacza wykonanie umowy kredytowej przez bank w postaci oddania kredytobiorcy odpowiedniej sumy kredytowej do dyspozycji. (por. wyrok SN z 16 grudnia 2005 r., III CK 314/2005).

Pozwana w odpowiedzi na żądanie pozwu podniosła m.in. zarzut braku czynnej legitymacji procesowej powoda.

Legitymacja procesowa to uprawnienie danego podmiotu do występowania w konkretnym procesie w charakterze powoda lub pozwanego. Wynika ona z powiązania tegoż podmiotu z przedmiotem procesu i stanowi przesłankę zasadności powództwa. Ujmując omawiane zagadnienie w znacznym uproszczeniu, można stwierdzić, iż w sprawie, której przedmiotem jest żądanie zapłaty, legitymacja czynna przysługuje wierzycielowi (bez względu na to, czy zgłoszone przez niego roszczenie zostanie ostatecznie ocenione przez sąd jako merytorycznie zasadne), zaś legitymacja bierna przysługuje dłużnikowi (niezależnie od tego, czy ostatecznie zostanie on zobowiązany przez sąd do spełnienia świadczenia na rzecz powoda).

Posiadanie przez każdą ze stron procesu owej szczególnej kwalifikacji warunkuje możliwość merytorycznego rozpoznania sprawy i rozstrzygnięcia przez sąd o istnieniu (względnie nieistnieniu) indywidualno – konkretnej normy prawnej przytoczonej w pozwie. Z powyższego wynika, że nieusunięty w toku postępowania brak legitymacji po którejkolwiek ze stron procesu stanowi przyczynę oddalenia powództwa, bez rozpoznania kwestii zasadności roszczenia.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 przywołanego przepisu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Na powodzie spoczywał zatem ciężar wykazania, że na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 19 czerwca 2012 r. nabył konkretną wierzytelność wobec pozwanej z tytułu umowy o kredyt gotówkowy z dnia 04 lutego 2009 r. i to w kwocie dochodzonej pozwem.

Okoliczność ta nie została wykazana przez powoda. Mianowicie, powód - wbrew treści pisma z dnia 02 lutego 2022 r. (k. 46) - nie przedłożył załącznika do umowy cesji z 19 czerwca 2012 r., składającego się z trzech kart. Brak jest mianowicie jego pierwszej strony, mającej zawierać tytuł oraz systematykę i treść poszczególnych kolumn. Z kolei kserokopia ostatniej karty załącznika zawiera jedynie jedną parafę i to odmienną od tej widniejącej na karcie drugiej. Przede wszystkim jednak, wyciąg z załącznika w postaci zaoferowanej przez powoda - a więc niekompletnej - nie zawiera jakichkolwiek danych pozwalających na przypisanie go do konkretnej umowy cesji, w tym umowy cesji wierzytelności z dnia 19 czerwca 2012 r. W konsekwencji - choć powód wszedł w posiadanie danych wrażliwych pozwanej – to w świetle zaoferowanego przez niego materiału dowodowego nie sposób zweryfikować, czy powód w istocie, jak twierdzi, nabył skutecznie od (...) S.A. na podstawie umowy cesji z dnia 19 czerwca 2012 r. wierzytelność wobec pozwanej z tytułu umowy pożyczki z dnia 04 lutego 2009 r. Załączona do akt sprawy kopia wyciągu załącznika (k. 78-79) w żaden sposób nie dowodzi tej okoliczności.

Podkreślenia wymaga, że powód jest profesjonalnym uczestnikiem obrotu prawnego, w dodatku reprezentowanym przez pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym. Przed załączeniem dokumentów do akt sprawy powinien zatem dokonać weryfikacji, czy składane przez niego kopie dokumentów oraz wydruki są kompletne i zawierają wszystkie dane niezbędne do wykazania zgłoszonego w pozwie żądania, w tym okoliczności podstawowej, jaką jest jego czynna legitymacja procesowa w danym postępowaniu.

Należy też podkreślić, że pozwaną w niniejszej sprawie jest konsumentka. Podlega ona więc ochronie, jaką wyznacza dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. 1993, L 95, s.29; dalej jako: dyrektywa 93/13). W wyroku z dnia 4 czerwca 2020 r. (C-495/19, www.eur-lex.europa.eu) TSUE wyraźnie stwierdził, że w celu zapewnienia ochrony określonej w dyrektywie 93/13 nierówność między konsumentem a przedsiębiorcą może zostać zrównoważona jedynie przez aktywną interwencję Sądu jako podmiotu trzeciego, niezależnego od stron umowy. Zgodnie z aktualnym stanem prawnych w zakresie roszczeń skierowanych przez przedsiębiorcę przeciwko konsumentowi sąd zobligowany jest z urzędu dokonać weryfikacji, czy roszczenie to nie uległo przedawnieniu.

W realiach sprawy pozwana zarzut taki podniosła.

W konsekwencji pełnomocnik powoda został zobowiązany do wskazania daty wymagalności dochodzonego roszczenia i przedłożenia dokumentów potwierdzających tę okoliczność, a także do przedstawienia szczegółowego rozliczenia kwoty dochodzonej pozwem w rozbiciu na kapitał, odsetki umowne, odsetki karne oraz koszty - w terminie 14 dni, pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c. Powód pozostawił wezwanie bez odpowiedzi, uniemożliwiając Sądowi ocenę tego, czy roszczenie jest przedawnione, a należność główna oraz roszczenie odsetkowe zostały wyliczone prawidłowo.

Do akt sprawy nie zostały przedłożone dokumenty pozwalające zweryfikować, czy umowa pożyczki z dnia 04 lutego 2009 r. została skutecznie wypowiedziana przed upływem okresu jej obowiązywania, a jeżeli tak, z jaką datą w związku z tym roszczenie objęte żądaniem pozwu stało się wymagalne.

W tym kontekście należy zauważyć, że zaprzeczenie co do faktycznej podstawy powództwa wywołuje takie skutki, iż zaprzeczone fakty stają się sporne i muszą być udowodnione (por. IX GC 141/14 - Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu, LEX nr 2079246). Obowiązkowi temu powód w realiach niniejszego procesu nie podołał.

W związku z tym Sąd, nie dysponując jakimkolwiek materiałem dowodowym pozwalającym na obiektywną weryfikację twierdzeń powoda zawartych w uzasadnieniu pozwu oraz na ustalenie zasadności i wysokości zgłoszonego przez niego żądania, oddalił powództwo. To na powodzie spoczywał bowiem procesowy ciężar wykazania tych danych w sposób nie budzący wątpliwości Sądu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.), obciążając nimi w całości powoda jako stronę przegrywającą.

sędzia Lidia Mierzyńska