Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko (...) z siedzibą w S. (I.)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie

z dnia 12 października 2023 r., sygn. akt II C 1435/23

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) z siedzibą w S. (I.) na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 450 zł ( czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej.

Magdalena Daria Figura

V Ca 3868/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 czerwca 2023 r. powód (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od (...) z siedzibą w S. (I.) reprezentowanej przez (...) Company spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oddział w Polsce z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty oraz kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew (...)z siedzibą w S. (I.) reprezentowanej przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oddział w Polsce z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 12 października 2023 r. sygn. akt II 1435/23, Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie: 1. odmówił odrzucenia pozwu; 2. zasądził od pozwanego (...) z siedzibą w S. (I.) na rzecz powoda (...) Spólki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 400,00 EUR wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty, w pkt. 3. zasądził od pozwanego (...) z siedzibą w S. (I.) na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę
1.117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego wniósł pozwany zaskarżając przedmiotowe rozstrzygnięcie w części dotyczącej pkt. II i III wyroku. Orzeczeniu temu zarzucił:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 3 Rozporządzenia Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 46, str. 1 z późn. zm.; dalej „Rozporządzenie nr 261/2004"), poprzez:

a. jego błędną wykładnię polegającą na wadliwym uznaniu, że zderzenie ptaka z samolotem nie nosi cech nadzwyczajnych okoliczności, tj. wykraczających poza przeciętność, bowiem tego rodzaju sytuacje zdarzają się w lotnictwie na tyle często, że stanowią część zwykłej działalności przewoźnika, co w konsekwencji doprowadziło do nieprawidłowego niezastosowania ww. przepisu i uznania, że Pozwana zobowiązana jest do zapłaty Powódce odszkodowania przewidzianego przepisami Rozporządzenia Nr 261/2004, pomimo zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności i podjęcia przez Pozwaną wszelkich dostępnych i racjonalnych środków wymaganych przez prawo;

b. błędnym uznaniu, że Pozwana nie przedsięwzięła wszystkich racjonalnych środków celem przeciwdziałaniu opóźnieniu, w sytuacji gdy Pozwana po powzięciu informacji o konieczności wyłączenia samolotu (...) niezwłocznie zorganizowała samolot zapasowy (...) celem kontynuowania lotów w rotacji uszkodzonego samolotu, unikając w ten sposób bardziej niekorzystnego dla Powódki skutku w postaci odwołania wykupionego przez nią lotu, co stanowiłoby właśnie brak podjęcia wszelkich racjonalnych środków, jak również pominięcie, że Pozwana przy ograniczaniu czasu opóźnienia winna podjąć wszelkie racjonalne środki, a nie wszelkie bezwzględnie możliwe, a więc takie, które nie stanowią nadmiernej uciążliwości dla Pozwanej, czym właśnie było skierowanie zastępczego samolotu (...) do wykonania rotacji samolotu (...),

c. zaniechaniu przez Sąd I instancji odliczenia od całości opóźnienia czasu opóźnienia wywołanego zderzeniem z ptakiem a więc przyczyną nadzwyczajną i koniecznością sprowadzenia samolotu zastępczego z bazy w M., co winno znaleźć swoje odzwierciedlenie w treści rozstrzygnięcia, gdyż Sąd powinien zgodnie z wykładnią wyroku TSUE z dnia 4 maja 2017 r. wydanym w sprawie o sygn. 0315/15, odjąć od całości zaistniałego opóźnienia w wymiarze 4 godzin i 18 minut czas, jaki był potrzebny na sprowadzenie samolotu z lotniska zastępczego, w rezultacie czego wymiar opóźnienia, za który Pozwana mogłaby odpowiadać wynosiłby zdecydowanie mniej niż 3 godziny, co pozostawałoby podstawą do uwolnienia przewoźnika od odpowiedzialności odszkodowawczej, co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że Pozwana zobowiązana jest do zapłaty Powódce odszkodowania przewidzianego przepisami Rozporządzenia, pomimo zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności i podjęcia przez Pozwaną wszelkich racjonalnych środków.

2) naruszenie przepisów prawa procesowego, mających wpływ na wynik sprawy, t|.: art, 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a. przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie dowolnej oceny dowodu z dokumentu -tabeli zawierającej rotację samolotu o znakach rejestracyjnych (...), poprzez uznanie, że Pozwana wadliwie zaplanowała siatkę lotów, podczas gdy prawidłowo ustalony stan faktyczny powinien prowadzić do wniosku, że Pozwana właściwie zaplanowała siatkę lotów, a system rotacyjny nie jest źródłem opóźnienia lotu, jako że wyłączną przyczynę opóźnienia skarżonego stanowi nadzwyczajna okoliczność.

Wobec powyższych zarzutów wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od Powódki na rzecz Pozwanej kosztów postępowania przed Sądem I instancji, rozpoznanie niniejszej apelacji na rozprawie i umożliwienie uczestnictwa w niej pełnomocnikowi Pozwanej przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, zasądzenie od Powódki na rzecz Pozwanej kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

W odpowiedzi na apelację pozwanego powód wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Z uwagi, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz akceptuje wnioski wywiedzione z tych ustaleń, wskazując, iż kwestionowane rozstrzygnięcie znajduje oparcie w obowiązujących przepisach oraz w wywiedzionych na ich podstawie niewadliwych rozważaniach prawnych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Odnosząc się do zarzutów apelacji dotyczących niewłaściwej oceny materiału dowodowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. na wstępie należy przywołać pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 8 kwietnia 2009 r. (sygn. akt II PK 261/08, niepubl.), który został następnie powtórzony w orzecznictwie sądów apelacyjnych, zgodnie z którym „skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu.” (nadto wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 listopada 2012 r., I ACa 1033/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 października 2012 r., III AUa 1380/11). Nie jest więc wystarczająca sama polemika naprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych. Podkreślić należy, że swobodną ocenę dowodów można podważyć wyjątkowo, tylko wówczas, gdy pozostaje w rażącej sprzeczności z wynikami postępowania dowodowego lub zasadami logiki albo doświadczenia życiowego.

W ocenie Sądu drugiej instancji ocena zgromadzonego materiału dowodowego jakiej dokonał Sąd Rejonowy nie budzi zastrzeżeń. Apelująca nie zdołała podważyć korelujących z dowodami zebranymi w sprawie ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, który w sposób logiczny wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku z jakich przesłanek wysnuł swe wnioski oraz na jakich przesłankach i dowodach się oparł. Sąd Okręgowy nie znajduje podstaw do zakwestionowania prawidłowości wysnutych wniosków.

W myśl art. 5 ust. 1 lit. c Rozporządzenia w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 7, chyba że: i) zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub ii)zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub iii) zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

Stosownie do art. 7 ust. 1 b) rozporządzenia pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1.500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1.500 do 3.500 kilometrów. Przy określaniu odległości, podstawą jest ostatni cel lotu, do którego przybycie pasażera nastąpi po czasie planowego przylotu na skutek opóźnienia spowodowanego odmową przyjęcia na pokład lub odwołaniem lotu.

Jak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawach połączonych C-402/07 i C-432/07, „Artykuły 5, 6 i 7 rozporządzenia nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że do celów stosowania prawa do odszkodowania pasażerów opóźnionych lotów można traktować jak pasażerów odwołanych lotów oraz że mogą oni powoływać się na prawo do odszkodowania przewidziane w art. 7 tego rozporządzenia, jeżeli z powodu tych lotów poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, czyli jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Niemniej takie opóźnienie nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego”.

Jak wskazano w Wytycznych interpretacyjnych dotyczących rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów oraz rozporządzenia Rady (WE) nr 2027/97 w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu wypadków lotniczych zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 889/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (2016/C 214/04), podstawową zasadą art. 5 ust. 1 lit. c) jest konieczność wypłaty odszkodowania, jeżeli pasażer nie został poinformowany o odwołaniu z odpowiednim wyprzedzeniem. Jednak nawet wówczas odszkodowania nie trzeba wypłacać, jeżeli przewoźnik może dowieść, zgodnie z art. 5 ust. 3, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków (zob. pkt 3.2.6. Wytycznych).

W powołanych wyżej Wytycznych interpretacyjnych wskazano też, że w celu uzyskania zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania przewoźnik musi jednocześnie wykazać:

1. istnienie nadzwyczajnych okoliczności, tj. zdarzenia o charakterze nieprzewidywalnym, zewnętrznym i niemożliwym do uniknięcia, których nie mógł uniknąć, nawet gdyby podjął wszystkie racjonalne środki w tym celu,

2. związek między zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności a opóźnieniem lub odwołaniem, oraz

3. fakt, że takiego opóźnienia lub odwołania nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-549/07 wskazał, że samo zaistnienie zdarzenia, wskazanego w punkcie 14 preambuły, nie pozwala na przyjęcie, iż w sprawie wystąpiły nadzwyczajne okoliczności w rozumieniu rozporządzenia. „Okoliczności związane z takim zdarzeniem mogą zostać uznane za „nadzwyczajne” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 tylko wówczas, gdy odnoszą się do zdarzenia, które - na wzór okoliczności wymienionych we wspomnianym motywie - nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwala na skuteczne nad nim panowanie, ze względu na jego charakter lub źródło”.

Zgodzić należy się z wnioskami sądu I instancji, że zderzenia samolotu z ptakami zdarzają się na tyle często, że stanowią część zwykłej działalności przewoźnika i nie noszą cechy nadzwyczajnej okoliczności zwalniającej z odpowiedzialności. Nadto wskazując na wyżej cytowane wytyczne, wskazać należy, że to przewoźnika obciąża obowiązek wykazania, że nie posiadał żadnych możliwości zorganizowania transportu zastępczego bez opóźnienia.

Ponadto artykuł 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, tew związku z motywem 14 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w celu uzyskania zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom w przypadku dużego opóźnienia lub odwołania lotu obsługujący przewoźnik lotniczy może powołać się na 'nadzwyczajną okoliczność', która miała wpływ na poprzedni lot obsługiwany przez tego samego przewoźnika za pośrednictwem tego samego statku powietrznego, pod warunkiem że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem, względnie odwołaniem kolejnego lotu, czego ocena należy do sądu odsyłającego z uwzględnieniem w szczególności sposobu eksploatacji danego statku powietrznego.

W ocenie Sądu Okręgowego nie istnieje bezpośredni związek przyczynowo skutkowy między zdarzeniem samolotu z ptakiem podczas rejsu (...), a opóźnieniem rejsu (...). Do zderzenia samolotu z ptakiem nie doszło w trakcie trwania spornego lotu, a także nie na locie bezpośrednio go poprzedzającym. Przewoźnik sam zdecydował się na wykonanie przedmiotowego rejsu innym statkiem powietrznym. Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego bezpośrednią przyczyną opóźnienia przedmiotowego lotu nie było nagłe zdarzenie zewnętrzne, lecz przyczyna tkwiła w organizacji siatki połączeń i stosowanego przez pozwanego systemu rotacyjnego.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że podniesione w apelacji zarzuty okazały się niezasadne. Z tych względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

O kosztach procesu na skutek apelacji pozwanego Sąd odwoławczy orzekł w pkt. 2 na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 450 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku zobowiązanemu do dnia zapłaty, bowiem pozwany przegrał postępowanie odwoławcze w całości. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda ustalono na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Magdalena Daria Figura