Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 września 2023 roku

Sąd Rejonowy w Tarnowie, V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – sędzia Zbigniew Miczek

Protokolant – Sylwia Jop

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2023 roku w Tarnowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa K. K.

przeciwko S. M.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sędzia Zbigniew Miczek

Sygn. akt V GC 253/23

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 7 września 2023 roku

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 327 ¹ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku sporządza się w sposób zwięzły, w związku z czym w niniejszym uzasadnieniu w zakresie twierdzeń stron odwołano się do treści ich pism procesowych.

W pozwie złożonym w dniu 31.05.2023 roku powód K. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego S. M. kwoty w wysokości 11.179,46 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu (k. 3-6).

Pozew został uprzednio złożony w dniu 24.10.2022 roku w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie (k. 28-30).

Na uzasadnienie żądania pozwu powód wskazał, że wierzyciel pierwotny (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedała pozwanemu towary tj. elektronikę i akcesoria samochodowe w tym: ładowarki, uchwyty magnetyczne i na zagłówek, kable USB, ładowarki samochodowe, etui, w związku z czym wystawiła na rzecz pozwanego faktury VAT:

⚫

numer (...) z dnia 25.10.2021 roku na kwotę w wysokości 5.726,72 złotych z terminem płatności na dzień 1.12.2022 roku;

⚫

numer (...) z dnia 4.11.2021 roku na kwotę w wysokości 2.755,27 złotych z terminem płatności na dzień 18.11.2021 roku;

⚫

numer (...) z dnia 10.11.2021 roku na kwotę w wysokości 1.511,25 złotych z terminem płatności na dzień 24.11.2021 roku;

których pozwany nie opłacił.

W związku z powyższym, wierzyciel pierwotny podpisał z powodem w dniu 22.09.2022 roku, umowę o powierniczy przelew wierzytelności, na mocy czego na rzecz powoda została przeniesiona przysługująca cedentowi względem pozwanego wierzytelność pieniężna. Pozwany został zawiadomiony o przelewie wierzytelności. Do pozwanego zostało skierowane wezwanie do zapłaty, jednakże okazało się ono bezskuteczne.

W dniu 13.06.2023 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Tarnowie wydał postanowienie o rozpoznaniu niniejszej sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych (k. 33).

W dniu 13.06.2023 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Tarnowie wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił żądanie pozwu w całości (k. 35).

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw złożył pozwany. Podniósł on, że faktury na łączną kwotę 11.179,46 złotych zostały przez niego opłacone w momencie odbioru paczek. Towar był wysyłany za pobraniem, więc aby pozwany mógł go odebrać, musiał zapłacić za niego kurierowi. (k. 41).

W odpowiedzi, strona powodowa zarzuciła, że pozwany nie przedłożył żadnych dowodów świadczących o opłaceniu przesyłki (k. 54-54v).

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Bezsporne były okoliczności dotyczące:

1.  wystawienia przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. na rzecz pozwanego faktur VAT:

a.  numer (...) z dnia 25.10.2021 roku na kwotę w wysokości 5.726,72 złotych z terminem płatności na dzień 1.12.2022 roku;

b.  numer (...) z dnia 4.11.2021 roku na kwotę w wysokości 2.755,27 złotych z terminem płatności na dzień 18.11.2021 roku;

c.  numer (...) z dnia 10.11.2021 roku na kwotę w wysokości 1.511,25 złotych z terminem płatności na dzień 24.11.2021 roku;

2.  kierowania do pozwanego wezwań do zapłaty;

3.  powiadomienia pozwanego o przelewie powierniczym i zleceniu do dochodzenia roszczeń.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

W dniu 21.02.2022 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności.

Zgodnie z § 1. umowy cesji, wierzytelności zbywalne zostały zestawione w załączniku numer 1 (w dalszej części Załącznik).

Cedent oświadcza, że przenosi na cesjonariusza wierzytelności wymienione w Załączniku wraz z wszelkimi prawami z nimi związanymi lub wynikającymi z umowy z cedentem w tym dochodzenia roszczeń w trybie z art. 299 k.s.h.

dowód:

- umowa o powierniczy przelew wierzytelności z dnia 21.02.2022 roku – k. 18.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, które nie budziły wątpliwości Sadu co do swej prawdziwości i wiarygodności. Podkreślenia wymaga, że dokumenty będące dowodami w sprawie miały charakter dokumentów prywatnych,
o których mowa w art. 245 k.p.c., który określa, że dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Przyjęcie zatem prawdziwości dokumentów nie stanowi jednocześnie przyjęcia, że zawarte w nich oświadczenia i twierdzenia polegają na prawdzie.

Jeśli chodzi o wydruk z historii zamówień (k. 27) to nie jest on opatrzony datą i podpisem. Stąd jego wartość jest niewielka do rozstrzygnięcia przedmiotu sprawy. Skoro nie wiadomo z jakiej daty jest wydruk, to nie wiadomo, czy pozwany opłacił zamówione przez niego towary.

Strona powodowa nie wykazała, że wierzytelność objęta pozwem stanowiła przedmiot umowy cesji wierzytelności. Do umowy o powierniczy przelew wierzytelności (k. 18) nie został dołączony Załącznik numer 1, który miał zawierać wykaz wierzytelności zbywalnych. Załącznik dołączony do akt sprawy odnosił się do umowy z dnia 22.09.2022 roku, natomiast umowa dołączona do akt sprawy miała datę zawarcia oznaczoną ma dzień 21.02.2022 roku. Zwrócić też należy uwagę, że na w pozwie strona powodowa powołała się na umowę z dnia 22.09.2022 roku, której jednak nie przedstawiła Sądowi.

Dalej podnieść należy, że Przewodniczący na rozprawie w dniu 7.09.2023 roku zwrócił zawodowemu pełnomocnikowi powoda w osobie radcy prawnego uwagę, na niezgodność treści pozwu i wnioskowanych dowodów, jednakże nie umiał on Sądowi w sposób przekonywujący wyjaśnić tych rozbieżności oraz zmienił wniosek dowodowy w ten sposób, że powołał dowód z umowy z dnia 21.02.2022 roku. Nie zmieniło to jednak nic dla ustalenia stanu faktycznego sprawy, gdyż do umowy z dnia 21.02.2022 roku nie dołączono właściwego załącznika.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z umowy cesji wierzytelności z dnia 22.09.2022 roku albowiem powód nie przedstawił tego dokumentu.

Sąd postanowił pominąć dowód z zeznań świadka J. T., albowiem ze względu na brak wykazania czynnej legitymacji procesowej – o czym mowa będzie dalej – przeprowadzanie tego dowodu było zbyteczne.

Zgodnie z art. 327 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku winno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd zważył, co następuje:

W sprawie zastosowanie będą miały przepisy następujących aktów prawnych:

1)  ustawy z dnia 23.04.1964 roku – Kodeks cywilny (tj. Dz.U. 2023 r., poz. 1610) – zwanej „k.c . ”;

2)  ustawy z dnia 17.11.1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz.U. 2023 r., poz. 1550 ze zm.) – zwanej „k.p.c.”;

3)  ustawy z dnia 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. 2023 r., poz. 1144 ze zm.) – zwanej „u.k.s.c.”;

4)  ustawy z dnia 16.11.2006 roku o opłacie skarbowej (tj. Dz.U. 2022 r. poz. 2142 ze zm.) – zwanej „u.o.s.”;

5)  rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. 2015 r., poz. 1804) – zwane „r.o.r.p.”.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i pozwany zawarli umowę sprzedaży, o jakiej mowa w art. 535 k.c. Zgodnie z tym przepisem przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zauważyć należy, że obowiązek terminowej zapłaty jest zwykłym następstwem zawarcia umowy i tym bardziej winien być przestrzegany w stałych stosunkach handlowych. Brak zapłaty w terminie oznacza w istocie finasowanie działalności cudzym kapitałem, jednocześnie zaś zapłata po terminie, ale bez odsetek, oznacza dla wierzyciela utratę wartości pieniądza w czasie.

W niniejszej sprawie z powództwem wystąpił powód K. K. powołując się na zawartą umowę cesji wierzytelności z sprzedawcą. Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Konsekwencją skutecznej umowy przelewu wierzytelności (cesji) jest wejście nabywcy w uprawnienia wierzyciela. Wierzyciel materialnoprawny uzyskuje prawo do wytoczenia powództwa, które określane jest jako czynna legitymacja procesowa. Powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na brak legitymacji czynnej strony powodowej do występowania w sprawie, skoro nie wykazała ona następstwa prawnego po swojej stronie. Do umowy o powierniczy przelew wierzytelności (k. 18) nie został dołączony Załącznik numer 1, który miał zawierać wykaz wierzytelności zbywalnych. W istocie Sąd dysponował dokumentami w postaci: umowy i załącznika, ale były one z innej daty. W samej umowie w żaden sposób nie określono przedmiotu cesji, gdyż odsyłała ona do załącznika, a tymczasem takiego załącznika współgrającego z umową nie przedstawiono. Znajdujący się w aktach umowy załącznik nie dotyczył przedstawionej umowy. Do tego wszystkiego zawodowy pełnomocnik powoda na rozprawie nie był świadomy rodzajów dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i zgłosił twierdzenia odmienne niż w pozwie. Strona powodowa nie wykazała zatem, że dysponuje jakąkolwiek wierzytelnością względem pozwanego.

Wskazać należy, że celem procesu cywilnego jest urzeczywistnienie normy prawnej obowiązującej w stosunkach cywilnoprawnych. Strony procesowe muszą pozostawać w pewnym stosunku do przedmiotu procesu cywilnego. Powód musi być uprawniony do występowania z określonym roszczeniem, a pozwany zobowiązany do jego zaspokojenia. Na oznaczenie tego materialnego uprawnienia do występowania w konkretnym procesie cywilnym w charakterze strony procesowej przyjęło się określenie legitymacji procesowej, o której istnieniu nie decydują przepisy prawa procesowego, ale przepisy prawa materialnego ( por. W.Siedlecki w: W. Siedlecki, Z. Swieboda Postępowanie cywilne. Zarys wykładu Warszawa 2004 r., s. 116).

Aby skorzystać z ochrony prawnej powód musi wykazać prawdziwość podnoszonych przez siebie twierdzeń w sytuacji, gdy pozwany przeczy takim twierdzeniom. Obrona pozwanego w procesie może polegać bowiem na przeczeniu powództwu lub na podniesieniu zarzutów niweczących (nie kwestionujących powstaniu uprawnienia, ale zaistnieniu takich zdarzeń które spowodowały utratę możliwości uzyskania ochrony). W pierwszym przypadku na powodzie spoczywa procesowy ciężar dowodu, polegający na zgłoszeniu wniosków dowodowych i przedłożeniu będących w jego dyspozycji środków dowodowych.

Brak legitymacji procesowej którejkolwiek ze stron prowadzi do wydania na niekorzyść powoda orzeczenia, czyli do oddalenia powództwa w całości lub w części, zależnie od tego, w jakim zakresie brak ten zachodzi ( por. W.Siedlecki w: W. Siedlecki, Z. Swieboda Postępowanie cywilne. Zarys wykładu Warszawa 2004 r., s. 118). Podzielić należy pogląd, że powód wytaczając powództwo o świadczenie musi wykazać więc zawsze – niezależnie od stanowiska pozwanego – swoją legitymację czynną, legitymację bierną pozwanego oraz wymagalność roszczenia, zaskarżalność roszczenia i interes prawny ( por. P. Osowy, Powództwo o świadczenie, Przemyśl 2005 r., s. 317 – 350). Podkreślić tutaj należy, za poglądem doktryny, że skoro prawo procesowe jest prawem formalnym, prawem normatywnym w dosłownym znaczeniu, to „formalność” stanowi jego cechę immanentną. Wyraża się on w stanowieniu jasnych reguł postępowania, jednoznacznym ich odczytywaniem i bezwzględnym przestrzeganiem. ( por. J. Gudowski O kilku naczelnych zasadach procesu cywilnego – wczoraj, dziś, jutro, w: Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Stanisława Sołtysińskiego pod red. A. Nowickiej Poznań 2005 r., s. 1033 i powołana tam literatura). Wskazać tez należy, że zarówno poznanie prawdy, ujmowanej w sposób jednolity w znaczeniu zgodności ustaleń faktycznych sądu z rzeczywistością, jak formalizm procesowy, stanowią nieodłączne cechy postępowania cywilnego. Wobec tego nie znajduje prakseologicznego uzasadnienia wyróżnianie ogólnie ujmowanej zasady prawdy z wyróżnianiem na gruncie postępowania cywilnego zasady prawdy materialnej lub zasady prawdy formalnej oraz zasady zaostrzonego lub zasady złagodzonego (umiarkowanego) formalizmu procesowego ( por. S. Cieślak, Poznanie prawdy w procesie cywilnym a formalizm procesowy, w: Prawda w postępowaniu cywilnym. Quid est Veritas? pod red, M. Strus-Wołos i M. Wieczorka, Radom 2021 r., s. 111). Zagadnienie prawdy w sądowym postępowaniu cywilnym nie funkcjonuje w próżni ani w oderwaniu od innych wartości i pryncypiów prawa, a przedmiotowa kategoria jest nie tylko immanentnie spleciona z celami i funkcjami procesu, lecz także z zasadami postępowania cywilnego. Pozostaje w ścisłym i nierozerwalnym związku z zasadami kontradyktoryjności, dyspozycyjności, równości broni czy formalizmu procesowego ( por. T. Zembrzuski, Prawda jako wartość sprawiedliwego procesu, w: Prawda w postępowaniu cywilnym. Quid est Veritas? pod red, M. Strus-Wołos i M. Wieczorka, Radom 2021 r., s. 111 i powołana tam literatura).

Z przedstawionych powyżej poglądów doktryny – akceptowanych przez Sąd na gruncie niniejszej sprawy – wynika, że zasada prawdy (materialnej) choć pierwszorzędna, nie jest jednak zasadą bezwzględną. Przejawem takiej sytuacji jest typowe stwierdzenie znajdujące się w uzasadnieniach wyroków, że Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy, a nie zaś, że Sąd ustalił następującą prawdę. Zwrócić należy uwagę, że system tzw. prekluzji twierdzeń i wniosków dowodowych powoduje, że ustawodawca z góry zakłada, że sąd będzie orzekał na niekompletnym obiektywnie materiale dowodowym, choć ten materiał, który sąd będzie brał pod uwagę został zebrany zgodnie z regułami dowodowymi. Z tego wynika, że obowiązkiem sądu jest przeprowadzenie postępowania dowodowego zgodnie z regułami procesowymi (w tym zasad prekluzji twierdzeń i dowodów) oraz na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego dokonanie właściwej oceny prawnej dochodzonego roszczenia. W szczególności Sąd nie jest zobowiązany do prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu. Oddalenie więc powództwa na tej podstawie, że powód nie wykazał we właściwym momencie legitymacji procesowej, nie stanowi naruszenia prawa do sądu, a jest jedynie wyrazem prawidłowo rozumianej zasady sprawiedliwości proceduralnej.

Mając na uwadze powyżej wskazane okoliczności powództwo oddalono wobec niewykazania przez powoda legitymacji procesowej czynnej o czym orzeczono na mocy art. 6. k.c. w zw. z art. 232 zd.1 k.p.c. oraz pozostałych powyżej powołanych przepisów.

Sędzia Zbigniew Miczek