Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

6 kwietnia 2023 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w Rybniku V Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sonia Lasota-Zawisza

Sędziowie

Ławnicy:

Protokolant: sekretarz sądowy Elżbieta Radochońska

przy udziale ./.

po rozpoznaniu 6 kwietnia 2023 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa G. S.

przeciwko Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu Nr (...) w R.

o ustalenie istnienia stosunku pracy, wynagrodzenie

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki G. S. na rzecz pozwanego Zespołu Szkolno-Przedszkolnego Nr (...) w R. kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  przyznaje pełnomocnikowi z urzędu radcy prawnemu G. C. ze Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwotę 10.980 zł (dziesięć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt złotych) plus 23% VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Sygn. akt V P 133/19

UZASADNIENIE

18 kwietnia 2018 roku powódka G. S. złożyła Prezesowi Sądu Apelacyjnego w Katowicach ustny wniosek o uznanie istnienia stosunku pracy od dnia 1 września 2013 roku do nadal i zasądzenia od pracodawcy Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr (...) w R. wynagrodzenia w kwocie 4 000 zł miesięcznie, co stanowi łącznie kwotę 200 000 zł wraz z umownymi odsetkami i uznanie tego okresu za pozostawanie w zatrudnieniu oraz ubezpieczeniu pracowniczym i społecznym, a także wniosła o zasądzenia zadośćuczynienia za doznane krzywdy w wysokości 100 000 zł.

Protokół przyjęcia ustnego wniosku został przekazany do Sądu Okręgowego w Gliwicach. Sprawa zawisła pod sygn. akt IX P 97/18.

W sprawie IX P 97/18 do odrębnego rozpoznania wyłączono żądanie powódki o ustalenie istnienia stosunku pracy i dochodzone łącznie z nim roszczenie o wynagrodzenie (sygn. akt IX P 104/18).

vide: k.3-4 i k.125

W sprawie o sygn. akt IX P 104/18, 12 lutego 2019 roku powódka sprecyzowała żądanie w ten sposób, że wniosła o ustalenie istnienia jej stosunku pracy na stanowisku nauczyciela w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr (...) w R. od dnia 1 września 2013 roku do nadal oraz o zasądzenie od pozwanego pracodawcy Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr (...) w R. wynagrodzenia za pracę od dnia 1 września 2013 roku do nadal. U uzasadnieniu podała, że od 1 września 2002 roku była zatrudniona w Przedszkolu nr (...) w R. na stanowisku nauczyciela przedszkola. Przedszkole zostało przejęte przez pozwanego Zespół Szkolno-Przedszkolny nr (...) w R.. Powódka nie zgodziła się z tym, iż na skutek wypowiedzenia doszło do rozwiązania umowy z dniem 31 sierpnia 2013 roku. W ocenie powódki wypowiedzenia dokonano z naruszeniem art. 23 ¹ kp. Zdaniem powódki nowy pracodawca Zespół Szkolno-Przedszkolny nr (...) w R. wstąpił w stosunki pracy wszystkich pracowników Przedszkola nr (...) – w tym stosunek pracy z nią, bez względu na podstawę jego powstania. W ocenie powódki gdyby była zatrudniona na innej podstawie niż umową o pracę, nowy pracodawca miałby obowiązek zaproponowania jej nowych warunków zatrudnienia. Nie istniała podstawa do wypowiedzenia umowy o pracę z powodu reorganizacji. Tym samym stosunek pracy nie uległ rozwiązaniu i trwa nadal. Powódka dodała, iż 2 września 2013 roku stawiła się do pracy, lecz nie została do niej dopuszczona przez pozwanego.

vide: k.104-106 i k.137

Postanowieniem z 9 maja 2019 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach OZ w Rybniku, sygn. akt IX P 104/18, stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rybniku V Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (pkt1).

W Sądzie Rejonowym w Rybniku sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt V P 133/19

vide: k.124-125 i k.133-134

Postanowieniem z 11 lipca 2019 roku Sąd Rejonowy w Rybniku zwolnił powódkę z kosztów sądowych.

vide: k. 139

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu. Pozwany zakwestionował powództwo co do zasady. W pierwszej kolejności powołał się m.in. na wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 29 grudnia 2016 roku oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2017 roku, których przedmiotem rozstrzygnięcia było zakończenie stosunku pracy powódki, gdzie wskazano, że wygaśnięcie nastąpiło zgodnie z obowiązującymi strony przepisami prawa i pracodawca nie naruszył żadnych reguł w tym zakresie. W ocenie pozwanego powódka od 1 września 2013 roku do 28 lutego 2014 roku przebywała w stanie nieczynnym i za ten okres należne jej wynagrodzenie zostało wypłacone. Pozwana zaprzeczyła, by 2 września 2013 roku powódka stawiła się do pracy, zgłosiła gotowość do jej świadczenia i nie została do niej dopuszczona. Zdarzenie tego rodzaju nie miało nigdy miejsca. Pozwany zaznaczył, że po dniu 1 marca 2014 roku nie miała miejsca sytuacja, by powódka stawiła się do pracy, by powódka została wezwana przez pozwaną do pracy, by powódkę traktowano jako pracownika oraz by powódkę dopuszczono do pracy. Zatem, w ocenie pozwanego powódka od 1 marca 2014 roku nie pozostawała z nią w stosunku pracy. Niezależnie od powyższego, pozwany zakwestionował roszczenie powódki co do wysokości wskazując na brak podania zasady wyliczeń dokonanych przez powódkę. Z ostrożności procesowej pozwany, co do roszczenia majątkowego, podniósł zarzut przedawnienia podając, iż roszczenie powódki, o ile w ogóle, to powstało najpóźniej 28 lutego 2014 roku.

vide: k.155-160c.

Na rozprawie 15 października 2019 roku powódka sprecyzowała, iż domaga się ustalenia stosunku pracy od 1września 2013 roku do nadal oraz zasądzenia wynagrodzenia w kwocie 4 000 zł miesięcznie brutto za okres od 1 marca 2014 roku do nadal oraz uzupełnienia wynagrodzenia za okres pozostawania w stanie nieczynnym do wysokości wynagrodzenia, które otrzymywałaby gdyby nie była w stanie nieczynnym, czyli też do wysokości 4 000 zł. Nadto, domagała się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od 1-go dnia każdego miesiąca odpowiednio za dany miesiąc.

Na rozprawie 15 października 2019 roku pozwany oświadczył, iż nie kwestionuje tego, iż powódka pozostawała w stosunku pracy do końca lutego 2014 roku.

vide: k.254v.

Na rozprawie 6 kwietnia 2023 roku powódka sprecyzowała, iż domaga się ustalenia stosunku pracy od 1 września 2013 roku do nadal oraz zasądzenia wynagrodzenia w kwocie 4 000 zł „na rękę” od tej daty do nadal wyjaśniając, że nie uwzględniała w tym wypłacanych kwot w stanie nieczynnym. Pełnomocnik powódki sprecyzował, iż ustalenie stosunku pracy powinno nastąpić od dnia następnego po dniu zakończenia stanu nieczynnego. Powódka wniosła też o nieobciążanie jej kosztami zastępstwa procesowego z uwagi na zasadę słuszności.

vide: k.1051

Sąd ustalił co następuje:

Od 1 września 2002 roku powódka G. S. była zatrudniona w Przedszkolu nr (...) w R. na stanowisku nauczyciela przedszkola.

Uchwałą Rady Miasta R. z dnia 27 lutego 2013 roku, nr (...), z dniem 1 września 2013 roku utworzono Zespół Szkolno-Przedszkolny nr (...). W skład Zespołu wchodzi Szkoła Podstawowa nr (...) w R. oraz Przedszkole nr (...) w R.. O planach takich przekształceń pracownicy przedszkola wiedzieli od września 2012 roku

akta osobowe powódki: umowy o pracę, zgoda na przeniesienie z 30.06.2002r., pismo Przedszkola nr (...) z 21.08.2013r. do powódki; kartoteka zarobkowa k.97-98, uchwała nr Rady Miasta R. z dnia 27 lutego 2013 roku nr z zał. (...) zk.248-250, zeznania świadka J. Z. k.255-256,

Pismami datowanymi na 11 maja 2013 roku pozwany poinformował (...) w R. oraz Związek (...) Oddział w R. o zamiarze wypowiedzenia powódce stosunku pracy.

Dowód: akta osobowe powódki: pismo z 11.05.2013r. do (...) w R., pismo z 11.05.2013r. do Związku (...) Oddział w R.

Po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego, 31 maja 2013 roku, powódka, po uprzedniej rozmowie telefonicznej z dyrektorem przedszkola, stawiła się u pozwanego żeby wyjaśnić kwestie związane z dalszym zatrudnieniem. 31 maja 2013 roku pozwany złożył powódce oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem które miało upłynąć 31 sierpnia 2013 roku. Jako przyczynę rozwiązania stosunku pracy, pozwany podał zmiany organizacyjne polegające na zmniejszeniu ilości oddziałów przedszkolnych z czterech na trzy w tutejszej placówce oświatowej w roku szkolnym 2013/2014, co w konsekwencji spowodowało zmniejszenie liczby godzin o 25 tygodniowo uniemożliwiając zatrudnienie powódki w przyszłym roku szkolnym w pełnym wymiarze zajęć. Jednocześnie pozwany wskazał, że jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia stosunku pracy, powódka złoży pisemny wniosek o przeniesienie w stan nieczynny, wypowiedzenie stanie się bezskuteczne, zaś z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygaśnie.

31 maja 2013 roku powódka osobiście złożyła odręcznie napisany wniosek o przeniesienie jej w stan nieczynny z dniem z 1 września 2013 roku. W tym samym dniu powódka złożyła wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego od 3 czerwca 2013 roku do 14 czerwca 2013 roku.

Dowód: akta osobowe powódki: oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę z 31.05.2013r pismo powódki z 31.05.2013r., zeznania świadka J. Z. k.255-256

Pismem z 3 czerwca 2013 roku Dyrektor Przedszkola nr (...) poinformował powódkę, iż zgodnie z treścią art. 20 ust. 5c ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela przenosi ją w stan nieczynny na okres 6 miesięcy począwszy od 1 września 2013 roku. Jednocześnie pracodawca poinformował powódkę, że z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygaśnie.

Dowód: akta osobowe powódki: pismo z 3.06.2013r. do powódki

Pismem datowanym na 8 stycznia 2014 roku powódka zwróciła się do pozwanego o wypłatę nagrody jubileuszowej za 35 lat pracy. W piśmie powódka wskazała, iż od 1 września 2013 roku do 28 lutego 2014 roku przebywa w stanie nieczynnym.

Dowód: akta osobowe powódki: pismo powódki z 8.01.2014r. do pozwanego

Pismem datowanym na 23 stycznia 2014 roku powódka zwróciła się do pozwanego o udzielenie jej pełnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni, świadczenia „wczasy pod gruszą” oraz świadczenia urlopowego dla nauczyciela.

Dowód: akta osobowe powódki: pismo powódki z 23.01.2014r. do pozwanego

Pismem datowanym na 29 stycznia 2014 roku (odebranym przez powódkę 5 lutego 2014 roku) pozwany poinformował powódkę, iż:

- brak jest podstaw do wypłaty nagrody jubileuszowej, gdyż nie nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy lecz jego wygaśnięcie; nagroda taka jest wypłacana tylko w momencie przejścia na rentę/ z tytułu niezdolności do pracy/lub na świadczenia przedemerytalne, a te powódka nabędzie w momencie ukończenia 55 lat,

- brak jest podstaw do odprawy emerytalnej; powódka nabędzie to prawo w momencie uzyskania wieku 55 lat,

- „wczasy pod gruszą” – do wypłaty,

- zapomoga zdrowotna – do wypłaty,

- zapomoga losowa – do wypłaty,

- ekwiwalent za niewykorzystany urlop – do wypłaty za okres dwóch miesięcy 2014 roku,

Dowód: akta osobowe powódki: pismo pozwanego do powódki z 29.01.2014r.,

W odpowiedzi na dalsze wnioski powódki, w tym skierowanie jej na badania lekarskie, pozwany pismem datowanym na 6 marca 2014 roku poinformował ją, iż nie jest już jej pracodawcą, stosunek pracy wygasł 28 lutego 2014 roku, a wobec tego brak podstaw do naliczenia i wypłaty żądanych przez powódkę należności.

Dowód: pismo pozwanego do powódki z 6.03.2014r.

Za okres od 1 do 29 sierpnia 2013 roku ZUS wypłacił powódce zasiłek chorobowy w dniu 16 września 2013 roku w kwocie 1212,13 zł netto (1478,13 zł brutto).

W okresie od 1 września 2013 roku do 28 lutego 2014 roku pozwany wypłacał powódce miesięczne wynagrodzenie zasadnicze w wysokości stosownej do stanu nieczynnego oraz inne należne powódce świadczenia.

Dowód: potwierdzenia przelewów k.257-297v., lista zasadnicza za wrzesień 2013r. k.354, zestawienie wrzesień 2013 – wynagrodzenia, zasiłki, świadczenia k.355-356v., listy zasadnicze za grudzień 2012r. k.357 i k. 360, potwierdzenie przelewów wynagrodzenia - grudzień 2012 k.358-359 i k. 361-363, lista zasadnicza sierpień 2013 k.364, potwierdzenie przelewu wynagrodzenia za sierpień 2013 k.365-366, pismo ZUS z 424-424v.

Powódka nie złożyła oświadczenia o cofnięciu wniosku o przeniesienie jej w stan nieczynny. Powódka nie brała udziału w Radzie Pedagogicznej Szkoły nr w R. w dniu 30 sierpnia 2013 roku. 2 września 2013 roku powódka stawiła się u pozwanego, jednak nie została skierowana do żadnej pracy. 2 września 2013 roku powódka nie wykazała gotowości do pracy. 2 września 2013 roku powódka otrzymała od pracodawcy żądane dokumenty z których sporządzała kserokopie. W trakcie trwania stanu nieczynnego oraz po 28 lutym 2014 roku, pozwany nie kierował powódki do lekarza medycyny pracy. Powódka nie kierowała w stosunku do pozwanego w czasie trwania stanu nieczynnego żądania o dopuszczenie do pracy.

Dowód: zeznania świadka J. Z. k.255-256, przesłuchanie powódki k. 333v.-334v., przesłuchanie pozwanej k.334v.-336,

W roku szkolnym 2012/2013 w Przedszkolu nr (...) były 4 oddziały przedszkolne, gdzie zatrudnione były: J. Z., J. K. (1), G. S., A. Z., M. P. i M. F.. Ilość godzin w przedszkolu wynosiła 143 + 2 godziny religii. W roku szkolnym 2013/2014 w przedszkolu działającym już w ramach Zespołu funkcjonowały 3 oddziały przedszkolne i zatrudnione tam były: J. Z., J. K. (1), A. Z., M. P. i M. F.. Ilość godzin w przedszkolu wynosiła 108 + 2 godziny religii.

Powódka nie posiadała kwalifikacji do pracy innej niż prowadzenie zajęć przedszkolnych.

31 sierpnia 2013 roku zakończyła się umowa na czas określony zawarta przez J. K. (2) z pozwanym. Od 1 września 2013 roku J. K. (1) została ponownie zatrudniona przez pozwanego. We wrześniu 2013 pozwany nie zatrudnił innych, nowych nauczycieli na stanowisko nauczyciela wychowania przedszkolnego w pełnym wymiarze.

Dowód: zeznania świadka J. Z. k.255-256, umowa o pracę J. K. (1) z 31.08.2012r. k. 303-303v., umowa o pracę J. K. (1) z 31.08.2013r. k. 304-304v., pierwsza strona protokoły nr (...) Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej nr (...) z 30.08.2013r. k.305, wydruk projektowanej organizacji pracy w ciągu tygodnia z aneksu z 1.09.2013r. k.306, projekt organizacji na rok szkolny 2013.2014 – Szkoła Podstawowa nr (...) k.307, projekt organizacji na rok szkolny 2013/2014 – Przedszkole nr (...) k.308, aneks nr 1 do projektu organizacyjnego na rok szkolny 2013/2014 k. 309, aneks nr 2 do projektu organizacyjnego na rok szkolny 2013/2014 k.310, przesłuchanie pozwanej k.334v.-336, projekt arkusza organizacji przedszkola na rok szkolny 2013/2014 z projektowaną organizacją pracy w ciągu tygodnia k.343-344, projekt arkusza organizacji pracy przedszkola na rok szkolny 2012/2013 z projektowaną organizacją w ciągu tygodnia k.345-346, projektowana organizacja w ciągu tygodnia po 1.09.2013r. k.347, zestawienie nauczycieli zatrudnionych u pozwanej w roku szkolnym 2013/2014 k.348-350v., protokół nr (...) z posiedzenia doraźnej Rady Pedagogicznej odbytej 29.04.2013r. z zał. k.351-352, protokół nr (...) z posiedzenia Rady Pedagogicznej odbytej 27.06.2013r. k.353-353v.

Powódka w okresach od 10 stycznia 2013 roku do 15 stycznia 2013 roku, od 4 lutego 2013 roku do 30 maja 2013 roku, od 17 czerwca 2013 roku do 30 czerwca 2013 roku, od 1 sierpnia 2013 roku do 29 sierpnia 2013 roku przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Wcześniej w dniu 31 stycznia 2013 roku powódka uległa wypadkowi w zakładzie pracy, doznała urazu skręcenia stawu ramiennego prawego doznając 6-procentowego trwałego uszczerbku na zdrowiu. W dniu 20 maja 2013 roku wystąpiły u powódki zaburzenia świadomości i była hospitalizowana w okresie od 20 do 28 maja 2013 roku w Oddziale Neurologii z rozpoznaniem obserwacja w kierunku krwawienia podpajęczynówkowego ujemna, przełom nadciśnieniowy, przemijająca niepamięć całkowita. Na świadczeniach chorobowych, po wypisaniu z oddziału, była do dnia 30 maja 2013 roku.

W dniu 31 maja 2013 roku składając wniosek o przeniesienie w stan nieczynny powódka nie była w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji, wyrażenie woli, a także była zdolna do pracy i opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym. Nie zaistniały żadne z punktu widzenia psychiatrycznego i psychologicznego przesłanki upoważniające do uznania, że powódka miała zniesioną zdolność rozpoznania znaczenia podejmowanych przez siebie działań i pokierowania własnym postępowaniem. W dacie 31 maja 2013 roku powódka nie doznawała psychotycznych zakłóceń czynności psychicznych, jak również nie występowały u niej zaburzenia świadomości, nie została zerwana łączność powódki z rzeczywistością. Zaburzenia pamięci miały charakter przemijający i krótkotrwały i wystąpiły one w przebiegu przełomu nadciśnieniowego. Zatem, w dacie 31 maja 2013 roku powódka nie miała zaburzeń świadomości, a dane z bezpośredniego badania powódki przez psychiatrę i psychologa dowodzą, że posiada ona tendencję do rozwijania symptomów fizycznych jako reakcji na przeżywane trudności natury psychicznej. Skłonna jest do rozwiązywania stojących przed nią problemów za pośrednictwem produkowanych przez siebie symptomów natury somatycznej oraz przeceniania znaczenia zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Z wypisu szpitalnego wynika, iż opuściła szpital w dobrym stanie ogólnym, bez zaburzeń neurologicznych oraz nasilonych zaburzeń psychogennych. Nie występowały również zaburzenia ze strony barków i kończyn górnych z powodu których leczona była przewlekle wcześniej, po doznanym urazie skrętno-przeciążeniowym barków. Zalecono wtedy systematyczne leczenie nadciśnienia tętniczego oraz kontrolę w Porani Ogólnej i Neurologicznej.

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2016 roku, sygn. akt IX P 5/16, Sąd Okręgowy w Gliwicach OZ w Rybniku w sprawie z powództwa G. S. przeciwko Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu nr (...) w R. o odprawę, odszkodowanie i zadośćuczynienie oddalił powództwo (pkt 1). Opierając się m.in. na wydanej w sprawie opinii biegłych: neurologa, psychiatry i psychologa Sąd w uzasadnieniu wskazał, iż „na podstawie dostępnej dokumentacji brak jest podstaw aby uznać za wiarygodne, iż powódka przebyła udar mózgu, który spowodował utratę pamięci. Z wypisu szpitalnego wynika, że powódka opuściła szpital w stanie dobrym ogólnym bez zaburzeń neurologicznych oraz nasilonych zaburzeń psychogennych. Zaburzenia, które wystąpiły u powódki wcześniej spowodowane były tzw. kryzą nadciśnieniową tj. nagłym wzrostem ciśnienia tętniczego z przemijającymi zaburzeniami ukrwienia mózgu skutkującymi zaburzeniami pamięci i orientacji. Kryza nadciśnieniowa nie pozostawiła zmian trwałych w obrębie układu nerwowego (brak świeżych zmian udarowych i ogniskowych w badaniu MR mózgu). O braku istotnych zaburzeń neurologicznych i psychologicznych świadczy krótka hospitalizacja i 2 dni chorobowe świadczeń poszpitalnych. Zalecane po hospitalizacji leki to leki leczące nadciśnienie tętnicze i obniżające poziom cholesterolu. Mając na uwadze powyższe, wykluczone jest przyjęcie, iż powódka znajdowała się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Zatem bezprzedmiotowym jest orzekanie w przedmiocie żądań powódki związanych z rozwiązaniem stosunku pracy albowiem wypowiedzenie umowy o pracę wskutek złożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny stało się bezskuteczne z mocy art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela. Skoro powódka złożyła wniosek o przeniesienie w stan nieczynny, stosunek pracy wygasł, nie może uzyskać odszkodowania na zasadnie przepisów kodeksu pracy i Karty Nauczyciela, brak jest podstaw do zasądzenia zadośćuczynienia albowiem powódka nie wykazała szkody, wysokości ani zawinionego zachowania pracodawcy, nie przysługuje jej również wyrównanie płacy za okres stanu nieczynnego albowiem przepisy Karty Nauczyciela i kodeksu pracy nie przewidują dodatku wyrównującego, brak jest podstaw również do zasądzenia wynagrodzenia za urlop taryfowy skoro powódka wykorzystała urlop wypoczynkowy za 2013, a za 2014 rok uzyskała ekwiwalent wypłacony proporcjonalnie”.

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2017 roku, sygn. akt III APa 33/17, Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację (pkt 1). W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż „skoro w niniejszym postępowaniu zostało ustalone, że powódka nie uchyliła się skutecznie od skutków prawnych złożonego przez nią w dniu 31 maja 2013 wniosku o przeniesienie jej w stan nieczynny, to tym samym złożone powódce wypowiedzenie umowy o pracę stało się bezskuteczne, a jej stosunek pracy wygasł po upływie 6-miesięcznego okresu pozostawania powódki w stanie nieczynnym”.

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach OZ w Rybniku z 29.12.2016r. sygn. akt IX P 5/16 wraz z uzasadnieniem k.166- 170v., wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30.11.2017r. sygn. akt APa 33/17 wraz z uzasadnieniem k.171-176, opinia biegłego z zakresu neurologii L. K. sporządzona w sprawie IX P 5/16 k.217-225, wspólna opinia biegłej z zakresu psychiatrii M. K. oraz biegłej z zakresu psychologii B. B. sporządzona w sprawie IX P 5/16 k.226-234, opinia biegłej z zakresu psychologii B. B. sporządzona w sprawie IX P 5/16 k.235-237, protokół z rozprawy przed Sądem Okręgowym w Rybniku z 5.12.2016r. w sprawie IX P 5/16 k.238-241, dokumentacja medyczna: k.373-374, k.380-382, k.389, k.498-499, k.506-520, k.524-545v., k.549-561, k.565-570, k.574, k. 601-602, k. 604-608v., k.610-612, k.614-621, k.623-624, k.626-630, k.632-633, k.669-669v., k.674-679v., k.684-755, k.760-774v., k.965-982, k.985-986

W sprawie z powództwa z G. S. przeciwko Zespołowi Szkolno -Przedszkolnemu nr (...) w R. o uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli na skutek skargi powódki o wznowienie postępowanie zakończonego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 listopada 2017 roku, sygn. akt III APa 33/17, Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem z dnia 31 października 2018 roku, sygn. akt III APa 36/18, odrzucił skargę.

Dowód: postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 31.10.2018r. sygn. akt III APa 36/18 wraz z uzasadnieniem k.987-989v.,

Od 1 września 2013 roku do 12 lutego 2014r. powódka była zdolna do pracy. Od 13 lutego 2014 r. powódka była niezdolna do pracy.

Dowód: wspólna opinia podstawowa i uzupełniająca biegłego z zakresu ortopedii R. H., biegłego z zakresu neurologii M. W. oraz biegłej z zakresu medycyna pracy E. B. k.430-433 i k.476, dokumentacja medyczna: k.373-374, k.380-382, k.389, k.498-499, k.506-520, k.524-545v., k.549-561, k.565-570, k.574, k. 601-602, k. 604-608v., k.610-612, k.614-621, k.623-624, k.626-630, k.632-633, k.669-669v., k.674-679v., k.684-755, k.760-774v., k.965-982, k.985-986, opinia biegłego z zakresu ortopedii A. K. k.852-860, opinia podstawowa i uzupełniająca biegłego z zakresu medycyny pracy R. S. k.933-939 i k.1025-1030

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane dowody z dokumentów, z opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii, psychiatrii i psychologii sporządzonej na zlecenie Sądu Okręgowego w Gliwicach OZ w Rybniku w sprawie o sygn. IX P 5/16 (w oparciu o treść art. 278 ¹ kpc, w oparciu o dowód z zeznań świadka J. Z. oraz w ograniczonym zakresie z przesłuchania powódki.

Sąd wziął pod uwagę dowód z przesłuchania powódki tylko w takim zakresie w jakim korespondował z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Do dowodu z przesłuchania stron należy podejść z dużą dozą ostrożności, zwłaszcza gdy ich twierdzenia są wewnętrznie sprzeczne i nielogiczne. W takim świetle twierdzenia powódki co do jej oczekiwań, hipotez i odczuć należy ocenić jako mające na celu uwypuklenie domniemanych krzywd i naruszeń ze strony pozwanego w szczególności, że powódka nie przyjmuje do wiadomości ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy w Gliwicach OZ w Rybniku w prawomocnej sprawie o sygn. akt IX 5/16.

Natomiast, Sąd oparł się na dowodzie z zeznań J. Z., gdyż jej zeznania były jasne, precyzyjne i logiczne. Nadto, zeznania świadka były rzeczowe, odnosiły się do faktów i pozbawione były subiektywnych domysłów oraz negatywnego ustosunkowania się do działań powódki.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 kpc Sąd pominął dowód z opinii biegłego z zakresu neurologii w związku z nieusprawiedliwionym niestawiennictwem na badanie powódki.

Na podstawie art. 235 ²§ 1 pkt 5 kpc Sąd pominął dowód z opinii innych biegłych sądowych zgłoszony przez pozwanego.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela Dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2.

Wypowiedzenie jest bezskuteczne w przypadku złożenia przez nauczyciela, w terminie do 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia stosunku pracy z przyczyn określonych w ust. 1 pkt 2, pisemnego wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa. Wygaśnięcie stosunku pracy powoduje dla nauczyciela skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w zakresie świadczeń przedemerytalnych (art. 20 ust. 5c).

Dyrektor szkoły ma obowiązek przywrócenia do pracy w pierwszej kolejności nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym w razie powstania możliwości podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa, w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku, pod warunkiem posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji. Odmowa podjęcia pracy przez nauczyciela powoduje wygaśnięcie stosunku pracy z dniem odmowy ( art. 20 ust. 7).

Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela stanowisko zawarte w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 roku zgodnie z którą okoliczności i przyczyny niezgodnego z prawem lub nieuzasadnionego wypowiedzenia nauczycielskiego stosunku pracy, które stało się bezskuteczne wskutek złożenia pisemnego wniosku o przeniesienie nauczyciela w stan nieczynny (art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela) mogą być poddane sądowej kontroli jako okoliczności lub przyczyny niezgodnego z prawem wygaśnięcia nauczycielskiego stosunku pracy tylko w razie skutecznego uchylenia się od skutków prawnych wniosku o przeniesienie w stan spoczynku i terminowego zaskarżenia wygaśnięcia stosunku pracy – art. 56 § 1 w zw. z art. 67 i art. 264 § 2 kp oraz w zw. z art. 91c Karty Nauczyciela (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18.09.2014r. III PZP 3/14).

Wobec tego, w okresie 30 dni od wypowiedzenia zwalniany nauczyciel może i powinien rozeznań stan faktyczny i prawny sprawy oraz skutki prawne własnych zachowań i zdecydować czy wybiera alternatywę w postaci złożenia pisemnego wniosku o przeniesienie w stan nieczynny, co jednak prowadzi do bezskuteczności z mocy prawa wcześniejszego wypowiedzenia stosunku pracy, a następnie jego wygaśnięcia z upływem 6-miesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym czy zaskarża decyzję o nieuzasadnionym lub niezgodnym z prawem wypowiedzeniem nauczycielskiego stosunku pracy, którego nie ubezskutecznił pisemnym wnioskiem o przeniesienie w stan nieczynny. Niewątpliwie od nauczycieli, którzy zaliczają się do pracowników wykształconych, a zatem którzy powinni mieć lub uzyskać rozeznanie w zakresie przysługujących im uprawnień i skutków prawnych dokonywanych czynności prawnych należy wymagać świadomego podejmowania decyzji w razie uzyskania informacji o możliwości złożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny i jego skutkach prawnych jeżeli na ich przemyślaną oceną mają 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia stosunku pracy.

W toku procesu ustalono, iż powódka złożyła wniosek o przeniesienie w stan nieczynny w tym samym dniu, kiedy otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę tj. w dniu 31 maja 2013 roku.

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz literalną treść art. 20 ust. 5c ustawy Karta Nauczyciela Sąd wskazuje, iż z powódką nie rozwiązano stosunku pracy, ponieważ wypowiedzenie stało się bezskuteczne wobec złożenia przez nią pisemnego wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. Złożenie takiego wniosku obligowało dyrektora pozwanego do przeniesienia powódki w stan nieczynny oraz sprawiło, że bezskuteczne stało się wcześniej dokonane wypowiedzenie, a nauczycielski stosunek pracy trwał nadal aż do jego wygaśnięcia – z upływem 6 miesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym. Jednocześnie powódka nie wykazała, iż 31 maja 2013 roku składając wniosek o przeniesienie w stan nieczynny znajdowała się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji, wyrażenie woli w rozumieniu art. 82 kc. Powódka nie uchyliła się w sposób skuteczny od oświadczenia woli w postaci złożonego wniosku o przeniesienie w stan nieczynny. Nadto, 31 maja 2013 roku powódka była też zdolna do pracy.

Powódka powoływała się na schorzenia wcześniejsze, udar mózgu. Wskazała, iż w dniu 31 maja 2013 roku cierpiała na zanik pamięci, nie rozumiała pisma o wypowiedzeniu umowy o pracę, miała kłopoty ze wzrokiem, miała problemy ze zrozumieniem tekstu, nie wiedziała co podpisywała. A jednocześnie oświadczyła, iż zgodziła się na stan nieczynny, bo zgodziłaby się na wszystko żeby mieć z czego żyć. Powódka jako wieloletni pracownik niewątpliwie posiadała wiedzę o tym, iż osoba niezdolna do pracy może skorzystać ze zwolnienia lekarskiego, tym bardziej iż po rozmowie telefonicznej z dyrektorem rozmawiała z mężem w domu na temat pójścia do pracy w dniu 31 maja 2013 roku.

Tymczasem z opinii sporządzonej na zlecenie Sądu Okręgowego w Gliwicach (sygn. IX P 5/16) przez biegłych z zakresu neurologii, psychiatrii i psychologii jednoznacznie wynika, że w dniu 31 maja 2013r. (a więc w dniu złożenia wniosku o przeniesienie w stan nieczynny) powódka nie znajdowała się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji. Opinia została dopuszczona dokładnie na tę okoliczność, tym samym nie było potrzeby powielania zlecenia w niniejszym postępowaniu i opinię dopuszczono na podstawie art. 278 ¹ kpc.

Ponadto wskazać należy, że przedmiotem sprawy rozpoznawanej przez Sąd Okręgowy w Gliwicach, sygn. akt IX P 5/16, a następnie przez Sąd Apelacyjny w Katowicach, sygn. akt III APa 33/17, były roszczenia (odmienne od dochodzonych w niniejszym postępowaniu) dla których w pierwszej kolejności należało rozstrzygnąć czy doszło do wygaśnięcia stosunku pracy między powódką, a pozwanym. W rozpoznawanych sprawach Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z dnia 29 grudnia 2016 roku, kolejno Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 30 listopada 2017 roku przyjął, iż powódka 31 maja 2013 roku składając wniosek o przeniesienie w stan nieczynny nie znajdowała się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji, a w konsekwencji 28 lutego 2014 roku umowa o pracę łącząca powódkę z pozwanym wygasła. Zatem, Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił powództwo, a następczo Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację.

W tym miejscu Sąd wskazuje, iż co prawda moc wiążąca wyroku i postanowienia orzekającego co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym, dotyczy w zasadzie związania treścią jego sentencji a nie uzasadnienia, to jednak szczególnie przy orzeczeniach oddalających powództwo lub wniosek w postępowaniu nieprocesowym, gdy z sentencji nie wynika zakres przedmiotowy rozstrzygnięcia, doniosłe i wiążące mogą być również motywy rozstrzygnięcia zawarte w uzasadnieniu orzeczenia, szczególnie ustalenia prejudycjalne sądu, prowadzące do oddalenia powództwa lub wniosku.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 marca 2003 roku, Sąd nie jest związany ustaleniami wynikającymi z uzasadnienia orzeczenia w takim zakresie, w jakim nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia zawartego w wyroku. Jest natomiast związany wskazanymi w uzasadnieniu ustaleniami mającymi wpływ na końcowe rozstrzygnięcie, w szczególności ustaleniami prejudycjalnymi, których skutkiem było wydanie określonego wyroku lub postanowienia orzekającego co do istoty sprawy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12.03.2003r. III CZP 97/02).

W tym kontekście warto zwrócić uwagę na rozważania przedstawione przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 7 kwietnia 2022 roku, Sąd ten przypomniał, że dominuje stanowisko, iż „moc wiążąca wyroku dotyczy związania wyłącznie sentencją, a nie uzasadnieniem wyroku oraz że sądu nie wiążą ustalenia i oceny wyrażone w uzasadnieniu wyroku innego sądu, czyli przesłanki faktyczne i prawne przyjęte za jego podstawę, gdyż zakresem prawomocności materialnej jest objęty ostateczny wynik rozstrzygnięcia, a nie jego przesłanki [...]. Wyrażany jest jednak także pogląd, że chociaż powagą rzeczy osądzonej objęta jest w zasadzie jedynie sentencja wyroku, a nie jego uzasadnienie, to rozciąga się ona również na motywy wyroku w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu. W szczególności, powagą rzeczy osądzonej mogą być objęte ustalenia faktyczne w takim zakresie, w jakim indywidualizują one sentencję jako rozstrzygnięcie o przedmiocie sporu i w jakim określają istotę danego stosunku prawnego”. Sąd ten podkreślił następnie, że chodzi wyłącznie o te elementy motywów rozstrzygnięcia co do istoty sprawy, „w których sąd wypowiada się w sposób stanowczy, autorytarny o żądaniu. Tak zwanej prekluzji ulega więc tylko ten materiał procesowy, który dotyczy podstawy faktycznej w zakresie hipotezy normy materialnoprawnej zastosowanej przez sąd, natomiast twierdzenia i dowody dotyczące innej podstawy prawnej są dla konkretnej sprawy obojętne” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 7.04.2022r. III AUa 1247/20).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, iż ustalenie poczynione przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie o sygn. akt IX P 5/16, będące podstawą wydania orzeczenia, a mianowicie przyjęcie, iż stosunek pracy powódki wygasł z dniem 28 lutego 2014 roku wskutek złożonego przez nią uprzednio wniosku o przeniesienie w stan spoczynku, stało się prejudykatem, które wiąże sądy orzekające później, w tym sąd rozpoznający niniejszą sprawę.

W dalszej kolejności Sąd wskazuje, iż mając na uwadze treść art. 278 ¹ kpc tutejszy Sąd wziął pod uwagę opinie biegłych neurologa L. K. oraz psychiatry M. K. i psychologa B. B. sporządzone w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Gliwicach, sygn. akt IX P 5/16. Jak przyznał Sąd Apelacyjny w Katowicach opinie mogły stanowić podstawę do stanowczego rozstrzygnięcia sprawy, niewątpliwie bowiem w istotnych dla rozstrzygnięcia kwestiach posiadały takie cechy jak bezstronność, wnikliwość spójność i logiczny oraz szczegółowy i wyczerpujący charakter. Wskazani wyżej biegli w wyniku przeprowadzonych badań powódki oraz analizy dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej – w swoich opiniach w sposób kategoryczny stwierdzili, że powódka zarówno ze względów neurologicznych jak i psychiatrycznych w dniu 31 maja 2013 roku składając wniosek o przeniesienie w stanie nieczynny, nie pozostawała w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji, wyrażenie woli oraz w tym dniu była zdolna do pracy i opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym.

W świetle zebranych w sprawie dowodów wskazać należy, że w dniu 31 maja 2013 roku powódka stawiła się u pozwanego żeby wyjaśnić kwestie związane z dalszym zatrudnieniem. Powódka otrzymała w tym dniu pismo wypowiadające umowę o pracę, a następnie sama złożyła wniosek o przejście w stan nieczynny. Następnie, po przerwie sobotnio-niedzielnej, powódka rozpoczęła urlop wypoczynkowy od dnia 3 czerwca 2013 roku.

W ocenie Sądu powódka nie przyjęła do wiadomości faktu, że przeszła w stan nieczynny (na swój wniosek) i jej stosunek pracy wygasł 28 lutego 2014 roku. Znamienne jest również, iż powódka ze wszystkimi roszczeniami wystąpiła dopiero po zakończeniu stanu nieczynnego i wygaśnięciu stosunku pracy. Przy tym w piśmie skierowanym do pozwanego datowanym na 8 stycznia 2014 roku ( kilka miesięcy po w dniu w którym zdaniem powódki miała znajdować się w stanie wyłączającym świadome i swobodne wyrażenie woli) o wypłatę nagrody jubileuszowej, powódka sama wskazała, iż od 1 września 2013 roku do 28 lutego 2014 roku przebywa w stanie nieczynnym. W toku procesu Sąd ustalił, iż od 1 września 2013 roku do 12 lutego 2014r. w okresie stanu nieczynnego powódka była zdolna do pracy, jednakże w trakcie trwania stanu nieczynnego ani nawet w toku procesu powódka nie wystąpiła z żądaniem o dopuszczenie do pracy. Jednocześnie powódka nie wykazała, iż w sposób bezprawny nie została przez stronę pozwaną dopuszczona do pracy. Co więcej, pozwany w odpowiedziach na pisma powódki jeszcze przed wszczęciem postępowania konsekwentnie informował ją o tym, że stosunek pracy wygasł 28 lutego 2014 roku. Stanowisko takie strona pozwana podtrzymywała przez cały okres trwającego postępowania.

Wobec powyższego brak jest podstaw prawnych do ustalenia istnienia stosunku pracy pomiędzy powódką, a pozwaną od 1 września 2013 roku (czy też po sprecyzowaniu przez pełnomocnika powódki od 1 marca 2014 roku) do nadal, a w konsekwencji do przyznania powódce wynagrodzenia za okres od 1 marca 2014 roku do nadal ani do uzupełnienia wynagrodzenia za okres pozostawania w stanie nieczynnym do wysokości wynagrodzenia, które otrzymywałaby gdyby nie była w stanie nieczynnym.

Jedynie na marginesie Sąd wskazuje, iż stosunek pracy został powódce wypowiedziany 31 maja 2013 roku, a więc przed datą utworzenia Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr (...), co nastąpiło z dniem 1 września 2013 roku. Po 1 września 2013 roku powódka kontynuowała zatrudnienie – pozostawała w stanie nieczynnym, na warunkach ustalonych przed datą powstania Zespołu. Oznaczało to faktyczne przejęcie przez nowego pracodawcę wszystkich majątkowych, jak i niemajątkowych praw i obowiązków stosunku pracy. Przy tym powstanie nowego Zespołu nie stanowiło przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy.

Dodatkowo, Sad wskazuje, iż wskutek złożonego przez powódkę w dniu 31 maja 2013 wniosku o przeniesienie jej w stan nieczynny, złożone jej w tym samym dniu wypowiedzenie umowy o pracę stało się bezskuteczne. Wobec tego, niecelowe stało się rozpatrywanie zasadności przyczyn podanych w tymże wypowiedzeniu. Jednakże jedynie gwoli ścisłości Sąd zaznacza, iż w 2013 roku u pozwanego faktycznie doszło do zmian organizacyjnych, a przy tym powódka nie posiadała kwalifikacji do pracy innej niż prowadzenie zajęć przedszkolnych.

Mając na uwadze powyższe rozważania faktyczne i prawne, Sąd na podstawie przywołanych przepisów oddalił powództwo (pkt 1).

Na podstawie art. 98 kpc Sąd zasądził od powódki G. S. na rzecz pozwanego Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr (...) w R. kwotę 2 700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Jednocześnie Sąd wskazuje, iż biorąc pod uwagę sytuację osobistą oraz finansową powódki o kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 102 kpc. Powódka obecnie przebywa na emeryturze z wieku powszechnego i z tego tytułu otrzymuje miesięcznie kwotę 2 600 zł netto. Powódka nie ma nikogo na utrzymaniu. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem, który otrzymuje emeryturę w kwocie 3 400 zł netto. Mąż powódki prowadzi też działy specjalne produkcji rolnej i z tego tytułu otrzymuje dochód około 4 000 zł rocznie. Oszczędności powódki i jej męża wynoszą około 20 000 zł. Miesięczne koszty leczenia powódki wynoszą około 300-400 zł. Jednocześnie, w świetle prawomocnego oddalenia powództwa w sprawie sygn. akt IX P 5/16, nie sposób przyjąć, iż powódka mogła być subiektywnie przekonana o słuszności swoich żądań. Co więcej, powódka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Wobec powyższego, w ocenie Sądu adekwatnym będzie obciążenie powódki obowiązkiem zapłaty jedynie części (33%) należnych kosztów zastępstwa procesowego tj. 8280 zł.

W pkt 3 wyroku Sąd przyznał pełnomocnikowi z urzędu radcy prawnemu G. C. ze Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwotę 10 980 zł plus 23% VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu, a to na zasadzie art. 22 ³ ust. 1 ustawy o radcach prawnych. Sąd przyznał dwukrotność stawki minimalnej biorąc pod uwagę nakład pracy pełnomocnika.

Sędzia Sonia Lasota-Zawisza