Pełny tekst orzeczenia

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Beata Łapińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. K. (1), S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania M. K. (1), S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia (...) r. sygn.: (...)

oddala odwołania,

zasądza od wnioskodawczyni M. K. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

zasądza od wnioskodawczyni S. P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 13/22

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia (...) r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że S. P. jako pracownik u płatnika składek K. M. (...) ul. (...), (...)-(...) P. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 16.04.2021 r.

Organ rentowy w uzasadnieniu decyzji podniósł, iż S. P. została zatrudniona u płatnika składek (matki) od 16.04.2021 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, z miesięcznym wynagrodzeniem 3.800,00zł.

Od 19.06.2021 r. Pani S. P. stała się niezdolna do pracy.

Z danych na 'koncie S. P. wynika, że ostatni tytuł do ubezpieczeń społecznych posiadała do 31.12.2019 r.

W związku z tym powstała wątpliwość co do faktycznego zatrudnienia Pani S. P.. M. K. (1) odmówiła podania danych klientów oraz pracowników firm współpracujących, mogących potwierdzić zatrudnienie Pani S. P., ze względu na ochronę danych związaną z przepisami (...).

Płatnik składek nie wskazał również kiedy i jak często S. P. mogła się kontaktować z tymi osobami telefonicznie, mailowo, przez skrzynkę portali społecznościowych, aukcyjnych itd.

Zakład podkreśla, że zatrudnienie Pani S. P. od 16.04.2021 r. przez płatnika składek Panią M. K. (1) budzi uzasadnione wątpliwości.

Płatnik składek nie przedstawił argumentów wskazujących, że po stronie pracodawcy istniała potrzeba zatrudnienia pracownika.

Pani S. P. została zatrudniona w małej firmie zajmującej się sprzedażą detaliczną prowadzoną przez internet. Wysokość miesięcznych przychodów firmy w 2021 r. wynosiła kilka tysięcy. Na tożsamym stanowisku jest zatrudniona w firmie od 2016 r. druga córka właścicielki firmy (...). Pomimo jej długotrwałych nieobecności w pracy w płatnik składek nie zawsze zatrudniał inne osoby. Także podczas nieobecności S. P. nie została zatrudniona nowa osoba. Jej obowiązki zostały przejęte przez M. K. (1) i M. K. (2).

Przedstawione okoliczności świadczą o braku rzeczywistej potrzeby zatrudnienia S. P. na stanowisku(...)

Od powyższej decyzji odwołały się płatnik składek M. K. (1) oraz ubezpieczona S. P. kwestionując jej zasadność.

W uzasadnieniu odwołania M. K. (1) podnosiła, iż jako płatnik składek prowadzi od 2016 r. sprzedaż wyrobów tekstylnych na portalu (...) oraz poprzez sklep internetowy , a w obecnych czasach trudno wyobrazić sobie firmę bez social mediów. Skarżąca nie posiadała wiedzy w tym zakresie dlatego zatrudniła córkę S. jako osobę kompetentną . Przyjęta przez strony formuła pracy zdalnej wynikała z wprowadzonych wówczas krajowych ograniczeń spowodowanych pandemią , a później z faktu zmiany miejsca zamieszkania S. P. i przeprowadzką do Ś..

Z kolei S. P. w uzasadnieniu odwołania wskazała, iż posiada wyższe wykształcenie na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna uzyskując tytuł licencjata oraz ukończył uzupełniające studia magisterskie na kierunku politologia. Posiada duże doświadczenie zawodowe , a pracę w firmie mamy miała wykonywać na stanowisku menager social mediów w trybie zdalnym. Do jej obowiązków należało zbieranie wiedzy o potencjalnych klientach , ich oczekiwań, monitorowanie tego ci się dzieje w branży odzieżowej, komunikowanie się przez media z klientami , pozyskiwanie klientów, reagowanie na komentarze, dbanie o wizerunek pracodawcy w sieci , tworzenie postów, robienie zdjęć , ich obróbka, tworzenie opisów towarów na portalu (...) i dokonywanie zmian wymaganych przez ten portal. Podniosła, iż kiedy wykonywała swoje obowiązki w P., to pakowała towar do wysyłki, generowała etykiety, kontaktowała się ze szwaczką , tworzyła posty , robiła zdjęcia ubrań. Wskazała, iż od 22 kwietnia 2021 r. do 18 czerwca 2021 r. zamieściła 13 postów. Dodała , że codziennie kontaktowała się z matką i relacjonowała jej dotychczas wykonane czynności jak i otrzymywała kolejne polecenia , była rozliczana nie tyle z czasu pracy, ale z jej efektów. Od 19 czerwca skarżąca podała, iż przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu pogarszającego się stanu psychicznego gdyż od 2017 r. leczy się na zaburzenia lękowe.

W konsekwencji obie skarżące wnosiły o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie, że S. P. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom w firmie matki M. K. (1) od 16 kwietnia 2021 r. do nadal.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie.

Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2022 r. Sąd połączył sprawę VU 207/22 z odwołania S. P. ze sprawą VU 13/22 z odwołania M. K. (1) do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny :

M. K. (1) prowadzi działalność gospodarczą od 22.12.2015r. wpisaną do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Przedmiotem wykonywanej działalności jest sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub internet. Jako stałe miejsce wykonywania działalności Pani M. K. (1) wskazała adres (...)-(...) P. ul. (...). Jest to jednocześnie adres zamieszkania płatnika składek.

M. K. (1) sprzedaje ubrania uszyte przez siebie, albo w szwalni męża D. K. , który także prowadzi własną działalność gospodarczą (...) szyjąc ubrania na zlecenie innych firm. On też zatrudnia szwaczki , które szyją także dla M. K. (1).

Od początku założenia firmy (...) miała stronę firmy na FB , stronę internetową , a od marca 2016 r. założyła profil na portalu (...).

( dowód: zeznania M. K. (1) – k. 245 w związku z k. 330 akt sprawy oraz pismo (...) o rejestracji firmy – k. 349 akt sprawy)

Firma (...) i jej męża znajduje się na nieruchomości, na której mieszkają z córką D. oraz córką M. oraz jej dziećmi.

W okresie od grudnia 2015 r. do 21 sierpnia 2016 r. M. K. (1) nie zatrudniała nikogo w swojej firmie prowadząc ją jednoosobowo.

W dniu 22 sierpnia 2016 r. zatrudniła ona swoją córką M. K. (2) na stanowisku menagera e – commerce z wynagrodzeniem 2500 zł miesięcznie. M. K. (2) miała wykształcenie wyższe magisterskie , kierunek zarządzanie zasobami ludzkimi , posiadała umiejętności do obsługi Photoshopa, World pressa, Office w stopniu zaawansowanym.

( dowód: akta osobowe M. K. (2) załączone do akt sprawy)

Do jej obowiązków należało : obsługa strony internetowej , wstawianie postów na FB, pakowanie ubrań do wysyłki, prasowanie, robienie zdjęć ubrań.

( dowód: zeznania M. K. (1) – k…. oraz świadka W. N. – k. 248 akt sprawy)

M. K. (2) w trakcie zatrudnienia przebywała na zwolnieniach lekarskich w okresach :

- od 5 .10.2016 r. do 21.10.2016 r.,

- od 27.10.2016 r. do 9.04. 2017 r.

- od 22.09.2017 r. do 3.10.2017 r.

- od 7.11. 2017 r. do 10.11.2017 r.

- od 23.11.2017 r. do 9.12.2017 r.

- 10.12.2017 r. do 19.08.2018 r.

Od 20 sierpnia 2018 r. do 16 listopada 2018 r. M. K. (2) przebywała na świadczeniu rehabilitacyjnym , a od 17 listopada 2018 r. uprawniona była do zasiłku macierzyńskiego , który pobierała do 15 listopada 2019 r.

Kolejna jej niezdolność do pracy nastąpiła 4 stycznia 2020 r. i trwała do z krótkimi przerwami do sierpnia 2021 r. Od dnia 4 kwietnia 2022 r. M. K. (2) uprawniona była do zasiłku macierzyńskiego , który pobierała do 2 kwietnia 2023 r.

( dowód: pisma organu rentowego – k. 336 akt sprawy oraz k. 304 akt sprawy)

W czasie nieobecności w pracy córki M. K. (2) pomagali jej pozostali członkowie rodziny czyli mąż i córki.

( dowód: zeznania M. K. (1) – k. 337 akt sprawy )

W dniu 16 kwietnia 2020 r. M. K. (1) zatrudniła w firmie (...) na stanowisku doradca klienta, praca przy komputerze na cały etat z wynagrodzeniem 4800 zł . K. O. z zawodu był elektrykiem. Umowa ta została zawarta najpierw na czas określony do 17 lipca, a następnie aneksem zmieniona na umowę na czas nieokreślony.

Umowa ta została rozwiązana za porozumieniem stron z dniem 6 lutego 2021 r. W trakcie zatrudnienia przebywał on na zwolnieniu lekarskim przez 149 dni.

( dowód: akta osobowe załączone do akt sprawy , a w szczególności świadectwo pracy z dnia 6 lutego 2021 r. )

K. O. od 8 czerwca 2020 r. stał się niezdolny do pracy i uprawniony był do zasiłku chorobowego do 5 lutego 2021 r. W dniu 6 lutego 2021 r. strony rozwiązały umowę o pracę za porozumieniem.

W dniu 16.04.2021 r. M. K. (1) zawarła z drugą córką S. P. pisemną umowę o pracę na okres próbny od 16.04.2021 r. do 30.05.2021 r., na stanowisku manager social media, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem miesięcznym 3.800,00 zł. W umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy i adres zamieszkania Pani S. P. wskazano adres siedziby (...)-(...) P. ul. (...).

Następnie 31.05.2021 r. została zawarta kolejna umowa o pracę od 31.05.2021 r. na czas nieokreślony. W umowie tej jako miejsce wykonywania pracy oraz adres zamieszkania Pani S. P. wskazano (...)-(...) Ś., ul. (...). Płatnik składek w umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy dodatkowo wskazał: praca zdalna.

Od 19 czerwca 2021 r. S. P. stała się niezdolna do pracy.

Z danych na 'koncie S. P. wynikało, że ostatni tytuł do ubezpieczeń społecznych posiadała do 31.12.2019 r.

W związku z tym organ rentowy powziął wątpliwość co do faktycznego zatrudnienia Pani S. P. i wszczął postępowanie wyjaśniające.

Zawiadomieniami z 01.09.2021 r. Zakład poinformował płatnika składek Panią M. K. (1) i ubezpieczoną Panią S. P. o wszczęciu postępowania w sprawie zasadności zgłoszenia do ubezpieczeń z tytułu zatrudnienia od 16.04.2021 r.

W piśmie z 01.09.2021 r. płatnik składek Pani M. K. (1), została poinformowana o konieczności złożenia w sprawie wyjaśnień wraz z ich udokumentowaniem.

W dniu 09.09.202Ir. do Zakładu wpłynęły pisemne wyjaśnienia płatnika składek Pani M. K. (1), w których poinformowała o okolicznościach zatrudnienia Pani S. P., warunkach wykonywania pracy oraz jej obowiązkach. Do wyjaśnień Pani M. K. (1) załączyła kserokopie:

orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy z 15.04.2021r.,

list płac od kwietnia do lipca 202Ir.,

list obecności od kwietnia do września 202 lr.

Zakład wskazuje, że Pani M. K. (1) prowadzi działalność gospodarczą od 22.12.2015r. wpisaną do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Przedmiotem wykonywanej działalności jest sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet. Jako stałe miejsce wykonywania działalności Pani M. K. (1) wskazała adres (...)-(...) P. ul. (...). Jest to jednocześnie adres zamieszkania płatnika składek.

Pani M. K. (1) 16.04.2021 r. zawarła z Panią S. P. pisemną umowę o pracę na okres próbny od 16.04.2021 r. do 30.05.2021 r., na stanowisku manager social media, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem miesięcznym 3.800,00zŁ W umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy i adres zamieszkania Pani S. P. wskazano adres siedziby (...)-(...) P. ul. (...).

Następnie 31.05.2021 r. została zawarta kolejna umowa o pracę od 31.05.2021 r. na czas nieokreślony. W umowie tej jako miejsce wykonywania pracy oraz adres zamieszkania Pani S. P. wskazano (...)-(...) Ś., ul. (...).

Płatnik składek w umowie o pracę jako miejsce wykonywania pracy dodatkowo wskazał: praca zdalna.

Pani S. P. przedłożyła pracodawcy orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku managera social media wystawione 15.04.2021 r. przez lekarza w Ś. na podstawie skierowania na badania lekarskie z 12.04.2021 r.

Płatnik składek przekazał zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu (...) z tytułu zatrudnienia Pani S. P. 23.04.2021 r. z datą powstania obowiązku ubezpieczeń od 16.04.2021 roku.

W dniu 19.06.2021 r. Pani S. P. po upływie zaledwie dwóch miesięcy od podpisania umowy o pracę stała się niezdolna do pracy.

Z wyjaśnień płatnika składek, złożonych przed organem rentowym wynikało, że stanowisko na którym została zatrudniona S. P. nie jest nowo utworzonym. S. P. posiada odpowiednie wykształcenie (studia dziennikarskie) i doświadczenie, w związku z tym nie istniała konieczność rekrutacji na stanowisko managera social media.

Płatnik składek wskazała, że ze względu na duży zakres obowiązków konieczne było zatrudnienie Pani S. P. w pełnym wymiarze czasu pracy.

Do obowiązków Pani S. P. należało:

kontakt z klientem,

udzielanie odpowiedzi na maile,

tworzenie (robienie zdjęć, obróbka) i wystawianie postów w mediach społecznościowych jako reklama,

tworzenie opisów wystawianych towarów,

dokonywanie zmian wymaganych przez (...),

pozyskiwanie klientów,

inne prace wynikające z potrzeb firmy.

Zakres obowiązków został przekazany ustnie. Po jego otrzymaniu S. P., bez konieczności przyuczania, samodzielnie wykonywała pracę, ponieważ "wiedziała co do niej należy". Otrzymała wszystkie uprawnienia niezbędne do pracy na stanowisku managera social media, w tym do pracy na komputerze, do kont na portalach społecznościowych. Obsługiwane przez nią portale to fanpage firmowy F. oraz sklep internetowy (...) W okresie od 16.04.2021 r. do 30.05.2021 r. S. P. wykonywała pracę w P.. Natomiast od 31.05.2021 r. do 18.06.2021 r. w Ś.. W pierwszym miesiącu S. P. pracowała na służbowym sprzęcie, natomiast po przeprowadzeniu się do Ś. wykorzystywała do pracy swój laptop.

M. K. (1) przed organem rentowym oświadczyła nadto , że ze względu na zakres obowiązków Pani S. P. nie miała określonego czasu pracy. Przez 8 godzin dziennie wykonywała wszystkie powierzone jej obowiązki i prace. Wynagrodzenie Pani S. P. było wypłacane w gotówce. M. K. (1) wskazała, że pracę Pani S. P. nadzorowała osobiście. Była bardzo zadowolona z efektów jej pracy. Miała z nią dobry kontakt co jest ważne przy pracy zdalnej. Ponadto obroty firmy w okresie pracy Pani S. P. zadowalająco wzrosły, a po przejściu na zwolnienie lekarskie obroty firmy spadły. W okresie niezdolności do pracy Pani S. P., obowiązki zostały przejęte przez M. K. (1). Płatnik składek jako dowody świadczące o pracy S. P. wymieniła listę płac, listę obecności, wystawianie postów, kontakt z klientem oraz kontakt z pracownikami firm współpracujących z firmą. M. K. (1) nie podała ilościowo wykonanej pracy przez S. P., nie wskazała również klientów czy też pracowników firm współpracujących mogących potwierdzić zatrudnienie Pani S. P..

Ponieważ złożone przez płatnika składek wyjaśnienia nie były wystarczające do ustalenia obowiązku ubezpieczeń, w dniu 22.09.2021 r. ZUS przesłał pismo z prośbą o udzielenie dodatkowych wyjaśnień w sprawie zatrudnienia S. P.. Dodatkowe wyjaśnienia zostały złożone przez M. K. (1) w dniu 5.10.2021 roku.

W piśmie z 5.10.2021 r. M. K. (1) uzupełniła informację o doświadczeniu zawodowym Pani S. P., które uznała za istotne przy wykonywaniu powierzonych jej obowiązków - Pani S. P. doświadczenie zawodowe zdobyła podczas zatrudnienia w telewizji, w (...) i biurze poselskim.

Zgodnie z wyjaśnieniem płatnika składek w okresie od 16.04.2021 r. do 18.06.2021 r. S. P. wystawiła 18 szt. postów. Tworzenie postów wymaga redagowania opisów produktów, robienia zdjęć i ich obróbki. Dzięki wystawionym postom firma dotarła do większej liczby potencjalnych klientów co wpłynęło na zadowalający wzrost obrotów firmy. M. K. (1) omawiała z córką sprawy firmy dotyczące postów, maili, zwrotów towarów oraz inne codzienne sprawy związane ze sprzedażą. Tematem tych rozmów był również plan tworzenia konkursów na F., postów na błoga oraz nowa kolekcja jesienno-zimowa. Wysokość przyznanego wynagrodzenia płatnik składek uzasadnił kwalifikacjami i wykształceniem S. P..

M. K. (1) odmówiła podania danych klientów oraz pracowników firm współpracujących, mogących potwierdzić zatrudnienie S. P., ze względu na ochronę danych związaną z przepisami (...).

Płatnik składek nie wskazał również kiedy i jak często Pani S. P. mogła się kontaktować z tymi osobami telefonicznie, mailowo, przez skrzynkę portali społecznościowych, aukcyjnych itd.

Według wyjaśnień płatnika składek, S. P. w okresie od 1.01.2021 r. do 30.05.2021 r. mieszkała w P. przy ul. (...). S. P. jest córką Pani M. K. (1). W okresie wspólnego zamieszkiwania nie prowadziły jednak wspólnego gospodarstwa domowego. W tym czasie Pani S. P. wyjeżdżała po kilka dni w miesiącu do Ś., gdzie mieszkał jej mąż. W trakcie wyjazdów również pracowała (zdalnie). Po zakupie mieszkania przeprowadziła się 31.05.2021 r. do Ś. ul. (...). Warunki pracy nie uległy zmianie, ponieważ Pani S. P. wykonywała te same obowiązki. Wynagrodzenie nadal wypłacane było gotówkowo. M. K. (1) wyjaśniła także przed organem rentowym , że jako właściciel firmy zajmuje się jej zarządzaniem, dokumentami, zaopatrzeniem w materiały, krojeniem, szyciem, obsługą wysyłek, kontaktem z pracownikami. Drugi pracownik, córka M. zatrudniony jest w firmie od 2016 r. na stanowisku manager e-commerce.

Podczas nieobecności pracowników ich obowiązki przejmuje Pani M. K. (1).

Do złożonych wyjaśnień płatnik składek dołączył podsumowanie księgi przychodów i rozchodów za okres 2019-2021.

Zawiadomienie z 01.09.2021 r. o wszczęciu postępowania skierowane do Pani S. P. na adres ul. (...), (...)-(...) Ś. nie zostało podjęte. Po dwukrotnym awizowaniu 21.09.2021 r. przesyłka została zwrócona.

Wyjaśnienia S. P. w sprawie zatrudnienia w firmie (...) wpłynęły do Zakładu 6.10.2021 r. Zgodnie z tymi wyjaśnieniami S. P. zajmowała się obsługą mediów społecznościowych, telefonów, e-maili, doradztwem przy tworzeniu nowej kolekcji, a także sesjami fotograficznymi, obróbką zdjęć w programach graficznych. Podkreśliła, że w firmie produkcyjnej najtrudniej jest sprzedać produkt, dlatego też jest bardzo dużo pracy online przy komputerze. Do tej pracy należy wymienić obsługę mediów społecznościowych, e-maili, obróbkę zdjęć w programach graficznych, a także sesje fotograficzne.

S. P. przedłożyła pracodawcy orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku managera social media wystawione 15.04.2021 r. przez lekarza w Ś. na podstawie skierowania na badania lekarskie z 12.04.2021 r. Płatnik składek przekazał zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu (...) z tytułu zatrudnienia Pani S. P. w dniu 23.04.2021 r. z datą powstania obowiązku ubezpieczeń od 16.04.2021 roku.

W dniu 19.06.2021 r. Pani S. P. po upływie zaledwie dwóch miesięcy od podpisania umowy o pracę stała się niezdolna do pracy.

( dowód: wniosek o zbadanie okoliczności związanych z ubezpieczeniem z dnia 23 sierpnia 2021 r. – k. 1 akt ZUS-u , zawiadomienie o wszczęciu postępowania – k. 6 akt rentowych oraz dokumenty i wyjaśnienia stron – k. 8 do k. 36 akt rentowych)

S. P. jest córką M. K. (1). Z wykształcenia jest politologiem i dziennikarzem. W 2017 r. wyszła za mąż. Mąż jest (...). Po studiach odbywała staż w telewizji (...) , potem pracowała w biurze poselskim w Ł.. W dniu (...) urodziła córkę , mieszkała wtedy z mężem w L. . Krótkie staże jej pracy wynikały z charakteru pracy jej męża. Najdłużej pracowała (...) w L. gdzie zajmowała się pozyskiwaniem funduszy europejskich.

Kiedy córka miała pół roku , pod koniec 2019 r. S. P. przeprowadziła się wraz z mężem do Ś. . Wynajmowali tam mieszkanie , a w maju 2021 r. kupili własne i mieszkają tam do chwili obecnej.

( dowód : zeznania ubezpieczonej – k. 332 akt sprawy)

S. P. od 16 października 2020 r. do 20 grudnia 2020 r. zarejestrowana była w (...) w Ś. jako bezrobotna . Zaświadczenie o zdolności do pracy w firmie (...) wystawił jej lekarz medycyny pracy w Ś..

( bezsporne)

W trakcie poszukiwania mieszkania w Ś. S. P. przebywała wraz z córką w domu rodzinnym w P.., gdzie zajmowała się 2 letnim dzieckiem oraz pomagała rodzicom w firmie wstawiając m.in. posty na FB Prowadziła z nimi wspólne gospodarstwo domowe. Dokładała się do budżetu domowego , wspólnie z rodzicami ustalali co kto ma kupić .

( dowód: zeznania M. K. (1) – k. 246 w związku z k. 376 akt sprawy)

W 2020 r. dochód firmy (...) wynosił 26 892,44 zł, a w 2021 r. był zerowy, ze stratą w wysokości 16 834,92 zł

( dowód: PIT-y -. K. 263 i 277 akt sprawy)

W okresie od 16 kwietnia 2021 r. do 18 czerwca 2021 r. wstawiono na FB firmy (...) postów, z czego autorem 14 postów jest S. P., a 4 postów z 19 czerwca 2020 r. autorem był K. O. przebywający w tym czasie na zwolnieniu lekarskim )

( dowód : screeny postów – k 42 – 60 akt sprawy) .

W okresie od 17 kwietnia 2021 r. do 16 czerwca 2021 r. ( data niezdolności do pracy S. P.) doszło 240 transakcji na Portalu (...) czyli średnio 4 do 5 transakcji dziennie.

( dowód: wykaz sprzedaży na allegro – k. 61 – 75 akt sprawy)

W trakcie pandemii M. K. (1) otrzymała subwencję z tarczy anty-covidowej w kwocie 36 000 zł , warunkiem jej przyznania było zatrudnienie co najmniej 1 osoby i niezaleganie ze składkami .

( oświadczenie M. K. (1) – k. 301 akt sprawy)

Nikt nie został zatrudniony na miejsce S. w trakcie jej choroby.

( bezsporne)

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny materiału dowodowego :

Wnioskodawczynie w celu wykazania, iż S. P. świadczyła pracę w ramach pracowniczego zatrudnienia faktycznie na podstawie umowy o pracę u matki M. K. (1) zgłosiły dowody z zeznań świadków : W. N., D. K. ( męża płatnika składek) oraz M. W. obsługującego firmę (...) w aspekcie rachunkowo księgowym.

W ocenie Sądu Okręgowego świadkowi ci nie potwierdzili tych spornych okoliczności. Świadek W. N. pracująca jako szwaczka u męża M. K. (1) od 13 lat miała bardzo małą wiedzę i na temat osób zamieszkujących w domu , sąsiadującym ze szwalnią jak i na temat zakresu obowiązków S. i czasokresu jej zatrudnienia. Zdumiewające jest to, że szwaczka , pracująca od lat na tej nieruchomości nie ma wiedzy czy córka M. mieszka w domu rodziców wraz z dziećmi czy też nie. Dziwnym jest też, że nie widziała 2 letniej córki S. skoro ta twierdzi, że mieszkała z rodzicami od stycznia 2021 r. do maja 2021 r. Zeznania tego świadka są wybiórcze , wynika z nich jedynie , że widziała S. w szwalni 2 czy 3 razy i że ta prasowała rzeczy czego nie potwierdziła w swoich zeznaniach sama wnioskodawczyni, podnosząc, iż tym zajmowała się siostra M.. Jeśli chodzi o zeznania świadka M. W., to zupełnie nic one nie wniosły do sprawy. Świadek ten nie pamięta ani jaka była kondycja finansowa firmy ani też czasokresów zatrudnienia pracowników w firmie (...) . Z jego zeznań wynika jedynie, ze dokumenty finansowe do jego biura przynosiły różne osoby, w tym córki płatnika składek.

Z kolei D. K. , mąż M. K. (1) i ojciec S. podnosił , ze S. zajmowała się obsługą allegro, zamieszczała zdjęcia na FB , które jego zdaniem robiła M. , co także jest sprzeczne z zeznaniami S. i M.. Poza tym, nawet gdyby dać wiarę w tej części tym zeznaniom to w żadnym razie nie potwierdzają one w ocenie Sądu Okręgowego faktu zatrudnienia córki S. w reżimie pracowniczego zatrudnienia. Z jednej strony nie pamięta on kto zajmował się dzieckiem S., kiedy miała ona pracować w P., z drugiej twierdzi, że dzieckiem zajmował się on z żoną , a głównie S. zajmowała się pracą kiedy dziecko spało.

Powyżsi świadkowie nie potwierdzili zatem w sposób nie budzący wątpliwości , jednoznaczny i przekonywujący faktu wykonywania przez S. P. pracy w ramach umowy o pracę.

Stąd koniecznym stało się przesłuchanie stron , w tym M. K. (1) jako płatnika składek oraz S. P. jako ubezpieczonego. Sąd nie dał im wiary , iż w rzeczywistości córka świadczyła pracę w firmie na podstawie umowy o pracę . Płatnik składek jako dowody świadczące o pracy Pani S. P. wymienił listę płac, listę obecności, wystawianie postów, wykaz transakcji allegro . Ma rację organ rentowy, iż M. K. (1) nie podała ilościowo wykonanej pracy przez S. P., nie wskazała również klientów czy też pracowników firm współpracujących mogących potwierdzić zatrudnienie S. P..

Sąd Okręgowy nie dał wiary jednak w szczególności , iż zaistniała potrzeba zatrudnienia kolejnego pracownika na tożsame stanowisko. Wszak na takim samym pracowała już córka M.. Nie przekonuje Sądu twierdzenie M. K. (1) , iż nie umiała ona obsługiwać Internetu , generować etykiet do wysyłek towarów czy opisywać towary na allegro. Musiała sobie zatem radzić z tymi obowiązkami już dużo wcześniej, podczas nieobecności jedynego wówczas pracownika M. K. (2). Jak przeanalizuje się bowiem absencję tej ostatniej to z analizy tej wynika, iż będąc zatrudnioną w firmie matki od 22 sierpnia 2016 r. już od 5 października 2016 r. stała się niezdolną do pracy i niezdolność ta trwała do 9 kwietnia 2017 r. Następna niezdolność miała miejsce od 22 września 2017 r. i trwała z krótkimi przerwami do 16 listopada 2018 r. Potem była na urlopie macierzyńskim. I tu rodzi się pytanie , kto wtedy zajmował się sprzedażą na allegro ( obecność na tym portalu od marca 2016 r. ) , kto wstawiał posty na FB , kto obsługiwał stroną internetową. Przecież firma (...) to był sklep on line więc musiała ona znać mechanizmy związane z jego obsługą. Oczywiście można w tym miejscu dać wiarę płatnikowi składek, iż zawsze mogła liczyć na pomoc rodziny, w tym córek i dlatego Sąd ostatecznie uznał, że materiał dowodowy potwierdził jedynie, że S. P. pomagała ,wtedy kiedy była w P. , w pracach w firmie, ale jej obecność tu była incydentalna. Dowody takie jak fakt zarejestrowania się jako bezrobotna w Ś., wystawienie zaświadczenia o zdolności do pracy przez lekarza medycyny pracy w Ś., fakt wynajmowania mieszkania od końca 2019 r. właśnie tam , potwierdzają w ocenie Sądu Okręgowego tezę organu rentowego , iż S. P. poczynając od końca 2019 r. do chwili obecnej mieszkała wraz z mężem i dwuletnią córką w Ś., a jej przyjazdy do P. były incydentalne.

Ma rację także organ rentowy, iż brak jest jakichkolwiek dowodów, iż mieszkając w Ś. wykonywała ona zdalnie pracę na stanowisku menagera social mediów. Praca zdalna rządzi się takimi samymi regułami jak praca stacjonarna z tym wyjątkiem, że nie wykonywana jest w miejscu pracy. Musi być jednak każdego dnia określony zakres obowiązków, czas pracy , efekt pracy no i oczywiście aspekt podporządkowania. Nie ma żadnych dowodów, iż to S. P. kontaktowała się z klientami z allegro czy odpowiadała na maile. Jej twierdzenia, iż zamiarem jej pracy u Mamy była chęć otwarcia sklepu w Ś., rozwoju firmy nie przekonały Sądu. Samo zaangażowanie w działalność firmy nie dziwi, skoro jak przyznała córka , od 16 roku życia wspierała rodziców w prowadzeniu firmy , o czym świadczy też wstawianie zdjęć ubrań z firmy (...) na FB w czasie kiedy nie była związana z firmą pisemną umową o pracę. Warto w tym miejscu zaznaczyć, ze nie istniała też ekonomiczna potrzeba zatrudnienia drugiego pracownika na takie samo stanowisko. Firma (...) była firmą małą, a jak się zważy , że w 2020 r. dochód firmy (...) wynosił 26 892,44 zł, a w 2021 r. był zerowy, ze stratą w wysokości 16 834,92 zł .

Reasumując z całokształtu materiału dowodowego wynika , że nie było realnej potrzeby zatrudnienia drugiej córki w firmie płatnika, skoro ani wcześniej, ani w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, ani też obecnie płatnik składek nie zatrudniał żadnego innego pracownika, a w czasie zwolnień lekarskich zarówno córki M. jak i później S. K. samodzielnie wykonywała wszystkie czynności związane z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej, ewentualnie z pomocą męża i najmłodszej córki D..

Sąd nie neguje tego, że jakieś czynności S. P. wykonała na rzecz płatnika składek, rzecz jednak w tym, że ze złożonych dokumentów, które miały świadczyć o wykonywaniu pracy przez wnioskodawczynię w firmie płatnika i po zestawieniu ich treści z treścią przesłuchanych w charakterze stron: odwołującego i płatnika wynika, że tak naprawdę wnioskodawczyni , córka zawsze wspierała matkę w prowadzeniu firmy i takie same czynności wykonywała w ramach pomocy - przed zatrudnieniem w firmie płatnika. Nie ma żadnych dokumentów, które potwierdziłyby, że ubezpieczona świadczyła pracę w firmie płatnika jako pracownik. Zamieszczone na Fb posty w liczbie 14 sztuk nie są dla Sądu wystarczającym dowodem na wykonywanie pracy na rzecz płatnika w pracowniczym reżimie zatrudnienia, stanowiąc jedynie dowód na to, że S. P. w czasie pobytu w domu rodzinnym pomagała matce przy niektórych czynnościach związanych z prowadzeniem firmy matki. Nie ma w ocenie Sądu żadnych wiarygodnych dowodów na to, że wykazana aktywność skarżącej w spornym czy to w trakcie pobytu w P. czy w Ś. nosiła cechy podporządkowania pracowniczego, w tym m.in. nie miała cech ciągłości, ani podporządkowania co do czasu wykonywania pracy, jak również nie ma dowodów na to, że wnioskodawczyni wykonywała pracę pod nadzorem i pod kontrolą płatnika, a zwłaszcza, że pracodawca decydował jakie konkretnie zadania i kiedy ma wykonać skarżąca, z których poprawności wykonania potem go rozliczała.

Zdaniem Sądu, zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na uznanie, że odwołujące wykazały rzeczywiste istnienie stosunku pracy pomiędzy nią i płatniczką w badanym okresie mimo, iż spoczywał na nich ciężar dowodzenia faktów, z których wywodziły skutki prawne z mocy art. 3 KPC i art. 6 KC i były reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika.

Strony umowy przedstawiły w sprawie formalne dokumenty związane z zawarciem tej umowy, takie jak: akta osobowe, podpisane listy obecności itp. . Należy jednak podkreślić, że dokumenty te nie potwierdzają faktycznego świadczenia pracy na podstawie zawartej umowy o pracę. Samo bowiem formalne spełnienie warunków zawarcia umowy o pracę nie przesądza o powstaniu rzeczywistego stosunku pracy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołania są bezzasadne i jako takie podlegają one oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Na mocy art. 11 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy osoby te podlegają także obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, a na mocy art. 12 ust. 1 ubezpieczeniu wypadkowemu. Art. 13 pkt 1 powołanej ustawy przewiduje, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Z kolei art. 8 ust 1 nakazuje za pracownika uważać osobę pozostającą w stosunku pracy.

W świetle powyższego przepisu podstawową przesłanką objęcia zakresem ubezpieczenia społecznego jest posiadanie statusu pracownika. Poza sporem pozostaje, iż pracownikiem zostaje się przez nawiązanie stosunku pracy.

Art. 22 § 1 k.p. stanowi, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z powołanego powyżej unormowania wywodzi się zespół cech stosunku pracy, różniących go od innych stosunków prawnych, na podstawie których może być świadczona praca, w szczególności od niektórych stosunków zobowiązaniowych prawa cywilnego. Do cech tych zalicza się między innymi osobiste świadczenie pracy przez pracownika, zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy, a nie do wykonania pracy, co oznacza, że stosunek pracy ma charakter ciągły. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania, to jest pod kierownictwem pracodawcy. Przy tym pracownik nie odpowiada za wynik pracy, ale za samo staranne świadczenie pracy.

W przedmiotowej sprawie strony sporządziły pisemną umowę o pracę. Umowa ta zawarta została na czas nieokreślony . Z tego tytułu wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń. W tym miejscu wskazać należy, iż samo zawarcie umowy o pracę i zgłoszenie do ubezpieczeń nie daje podstawy do podlegania ubezpieczeniom bowiem, jak wynika z brzmienia przytoczonych przepisów, jedynie rzeczywiste pozostawanie w stosunku pracy, daje podstawę do podlegania ubezpieczeniom. Pogląd ten nie budzi żadnych wątpliwości i znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 lutego 2013 roku (sygn. akt I UK 472/12) zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego z tytułu sporządzenia umowy o pracę bez nawiązania stosunku pracy wiążącego się z wykonywaniem obowiązków pracowniczych nie ma podstawy faktycznej.

Ponadto, jak wskazuje się w orzecznictwie, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki przez podmiot, który nie świadczy pracy na warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy , nie stanowi przesłanki objęcia ubezpieczeniem społecznym i stania się jego podmiotem. Skutku takiego nie wywołuje zawarcie umowy o pracę, której strony stwarzają pozór realizacji przez ubezpieczonego czynności odpowiadających treści art. 22 k.p., czyli wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, za wynagrodzeniem, odpowiadającym ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k.p.). Tym samym, bycie podmiotem ubezpieczenia związane jest wyłącznie z realizacją podstawowego dla stosunków tego ubezpieczenia warunku wykonywania pracy w ramach stosunku pracy. W świetle tego istotne jest, czy pracownik zawierający umowę o pracę w rzeczywistości pracę taką wykonywał na warunkach określonych w przepisie art. 22 kp. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2011 roku, sygn. akt II UK 69/11 LEX nr 1108830).

Z kolei przepis art. 83 § 1 k.c. określa czynność prawną pozorną jako oświadczenie woli złożone drugiej stronie, które musi być złożone tylko dla pozoru, a jego adresat musi mieć tego świadomość (zgadzać się na dokonanie czynności prawnej dla pozoru), przy czym przesłanki te muszą wystąpić łącznie. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. Jednocześnie podkreślić należy, że „pozorność umowy o pracę (art. 83 KC w zw. z art. 300 KP) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale też wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie, niż umowa o pracę.” (wyrok SN z 5.10.2006 r., I UK 324/06, MPPr (...)).

Stąd też podstawowe znaczenie w sprawie miało ustalenie, czy istotnie wnioskodawczynie łączył stosunek pracy w rozumieniu art. 22 k.p., bowiem to jedynie daje prawo do objęcia ubezpieczeniem społecznym z tego tytułu.

Należy dodatkowo podkreślić, że rzeczywisty charakter pracowniczego zatrudniania osób bliskich pracodawcy wymaga nie tylko stwierdzenia braku dodatkowych zakazów do ich zatrudniania w ramach stosunku pracy, ale rygorystycznych ustaleń i przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a także że miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę bliską obowiązków o cechach kreujących zobowiązania pracownicze. Jest to niezbędne dla wyeliminowania z obrotu prawnego zachowań osób bliskich zmierzających do obejścia lub nadużycia prawa do korzystniejszego tytułu i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z 19.09.2003 r., II UK 41/03).

W ocenie Sądu Okręgowego sporządzona przez strony umowa o pracę nosi cechy umowy pozornej, nawiązanej jedynie w celu uzyskania świadczeń przysługujących pracownikowi z tytułu ubezpieczenia społecznego.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie daje w ocenie Sądu Okręgowego podstaw do przyjęcia, iż S. P. faktycznie świadczyła pracę na rzecz swojej Mamy M. K. (1) ani stacjonarnie w P. ani zdalnie mieszkając w Ś. w ramach pracowniczego stosunku pracy.

Okoliczności przedmiotowej sprawy świadczą zdaniem Sądu o pozorności powyższej umowy o pracę zawartej tylko po to , aby bezrobotna wnioskodawczyni uzyskała prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Jak już wyżej podkreślił Sąd Okręgowy analizując okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyń , iż w kwietniu 2021 r. w trakcie trwającej pandemii istniała uzasadniona i rzeczywista potrzeba zatrudnienia pracownika na stanowisku menagera social mediów. Wszak na takim samym stanowisku pracowała już córka M.. Nie przekonuje też Sądu twierdzenie M. K. (1) , iż nie umiała ona obsługiwać Internetu , generować etykiet do wysyłek towarów czy opisywać towary na allegro. Musiała sobie przecież radzić z tymi obowiązkami już dużo wcześniej, podczas nieobecności jedynego wówczas pracownika M. K. (2). Jak przeanalizuje się bowiem okres absencji tej ostatniej, to z jej analizy wynika, iż będąc zatrudnioną w firmie matki od 22 sierpnia 2016 r. już od 5 października 2016 r. stała się niezdolną do pracy i niezdolność ta trwała do 9 kwietnia 2017 r. Następna niezdolność miała miejsce od 22 września 2017 r. i trwała z krótkimi przerwami do 16 listopada 2018 r. Powyższe oznacza zdaniem Sądu Okręgowego , iż płatnik składek w czasie niezdolności do pracy córki wykonywała jej obowiązki. Zatrudnienie drugiego pracownika i to członka rodziny w tej sytuacji budzi uzasadnione wątpliwości mając na względzie złą finansową sytuacje firmy, zerowy dochód, a przecież koszty zatrudnienia pracownika są obecnie wysokie i powinny być ekonomicznie uzasadnione.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, iż podpisując umowę o pracę strony nie zamierzały faktycznie jej wykonywać, na warunkach w niej określonych czego wymaga art. 22 § 1 KP. Raz, że nie było żadnego racjonalnego powodu do zatrudniania pracownika w okresie kiedy firma odnotowywała spadek obrotów w powodu pandemii , dwa, że brak jest w ocenie Sadu wiarygodnych i przekonywujących dowodów świadczących o tym , iż S. P. faktycznie pracę taką w reżimie zatrudnienia wykonywała.

Warto w tym miejscu podkreślić, iż umowa o pracę nie stanowi jednak dokumentu urzędowego, ale jest dokumentem prywatnym, podlegającym ocenie tak, jak każdy inny dowód w sprawie. Zasadniczym aspektem rozpoznawanej sprawy pozostała ocena spełnienia warunków niezbędnych do nawiązania stosunku pracy w trybie art. 22 § 1 KP.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika wyłącznie z prawdziwego zatrudnienia, nie zaś z samego faktu zawarcia umowy o pracę. Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należy osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Według judykatury, stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany.

Analiza stanu faktycznego sprawy skłoniła zatem Sąd do sformułowania konkluzji na temat pozorności zawartej przez strony umowy o pracę w rozumieniu przepisów art. 22 § 1 KP w związku z art. 83 § 1 KC w związku z art. 65 § 1 KC w związku z art. 300 KP.

Stąd prawidłowo organ rentowy uznał, iż S. P. w spornym okresie, stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu.

W świetle powyższych rozważań w pełni zasadna była zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W konsekwencji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie (punkt 1 sentencji wyroku).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804), zasądzając od wnioskodawców solidarnie na rzecz organu rentowego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (punkt 2 sentencji wyroku).