Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

Przewodniczący Sędzia SO Lesław Zieliński

Sędzia SO Barbra Przybyła

Sędzia SO Małgorzata Korfanty (spr.)

Protokolant Grzegorz Kaczmarczyk

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2014 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w S.

przeciwko: Miastu R.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 19 listopada 2013r.

sygn. akt VI GC 606/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz pozwanej Miasta R. kwotę 1.200,00 (jeden tysiąc dwieście 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu odwoławczym.

SSO Barbara Przybyła SSO Lesław Zieliński SSO Małgorzata Korfanty

Sygn. akt X Ga 74/14

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o zasądzenie od pozwanej Miasta R. kwoty 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 kwietnia 2012r. oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wskazała, że pozwana nie dokonała zwrotu wadium uzasadniając to nieuzupełnieniem złożonej przez powódkę oferty.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa
w całości i zasądzenie kosztów postępowania.

Wskazała, że działała zgodnie z przepisami, a żadne z żądań pozwanej wobec powódki nie wykraczało poza zapisy Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Czynności zatrzymania wadium pozwana dokonała po wykluczeniu powódki z postępowania przetargowego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 listopada 2013 r. Sąd Rejonowy
w Gliwicach oddalił powództwo oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwana ogłosiła przetarg nieograniczony na wykonanie robót budowlanych pod nazwą „Budowa kanalizacji sanitarnej
w ul. (...) w R. - etap I - pd".
W Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wskazano, że o udzielenie zamówienia mogą się ubiegać wykonawcy, którzy spełnią warunki: posiadają uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub czynności; posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie do wykonania zamówienia; potencjał techniczny - brak szczegółowych wymagań; osoby zdolne do wykonania zamówienia - wykonawca dysponuje osobą posiadającą uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi; sytuacja ekonomiczna i finansowa - wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej na kwotę minimum 1.500.000 zł. Warunkami udziału w przetargu było złożenie: oświadczenia o braku podstaw do wykluczenia; aktualny odpis z właściwego rejestru; zaświadczenie
o niezaleganiu z opłacaniem podatków i składek na ubezpieczenie. W celu potwierdzenia spełnienia warunków wykonawca był zobowiązany dołączyć: wykaz robót; wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia; opłaconą polisę.

W dniu 23 marca 2012 r. powódka złożyła ofertę i zaoferowała wykonanie przedmiotu zamówienia za kwotę netto 1.078.649,68 zł. Do oferty załączyła: pełnomocnictwo, kosztorys inwestorski, oświadczenie o braku podstaw wykluczenia z postępowania, odpis aktualny KRS, zaświadczenie
o niezaleganiu w podatkach i opłacaniu składek, oświadczenie o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu, wykaz wykonanych robót budowlanych,
w tym przebudowy sieci gazowej i wodociągowej oraz urządzeń melioracyjnych , referencje, wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia, polisę (...) nr (...) ubezpieczenia mienia od ognia i innych żywiołów dla małych i średnich przedsiębiorców wraz z dowodem jej opłacenia oraz wadium w formie gwarancji bankowej.

Pismem z dnia 30 marca 2012r. powódka została wezwana do uzupełnienia oferty w terminie 5 dni od daty otrzymania wezwania o: opłaconą polisę potwierdzającą ubezpieczenie powódki od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności na kwotę minimum 1.500.000 zł; robotę obejmującą realizację sieci kanalizacyjnej o długości minimum 600 m
i dokument potwierdzający jej należyte wykonanie oraz dokumenty potwierdzające dysponowanie zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia tj. oświadczenia J. K. o współpracy podczas wykonywania przedmiotowego zadania. Pozwana dwukrotnie telefonowała do powódki przypominając o konieczności uzupełnienia braków oferty.

Termin uzupełnienia dokumentów upływał w dniu 10 kwietnia 2012r.

W dniu 12 kwietnia 2012 r. wypłynęła do pozwanej odpowiedź powódki, w której wykazała opłaconą polisę z dnia 30.03.2012 r. potwierdzającą ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej do kwoty 1.000.000 zł oraz przedłożyła oświadczenie J. K. o współpracy przy realizacji zamówienia. Powódka nie wykazała się wykonaniem wskazanych w wezwaniu robót polegających na budowie sieci kanalizacyjnej. Powódka wskazywała, że opóźnienie w odpowiedzi na wezwanie wynikało z przyczyn nie leżących po jej stronie, a było spowodowane nieobecnością osób reprezentujących spółkę oraz J. K..

Pismem z dnia 18 kwietnia 2012 r. powódka poinformowana została o jej wykluczeniu z postępowania i uznaniu jej oferty za wykluczoną wobec niespełnienia warunków udziału w postępowaniu. Z kolei pismem z dnia
19 kwietnia 2012 r. powódka została poinformowana o zatrzymaniu wadium przez pozwaną zgodnie z art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy, powołując się na treść art. 46 ust 4a ustawy z 29.01.2004 r. pzp, art. 25 ust. 1 pzp oraz
26 ust. 3 pzp zważył, że specyfikacja istotnych warunków zamówienia została sformułowana w sposób czytelny i zrozumiały. W specyfikacji tej mowa jest m.in. (pkt III ust. 2b) o konieczności wykazania wykonania co najmniej dwóch robót polegających na budowie sieci kanalizacyjnych. Wykazanie doświadczenia powódki poprzez udział w przebudowie sieci gazowej
i wodociągowej oraz urządzeń melioracyjnych nie może zostać uznany za żądane wykazanie doświadczenia przy budowie sieci kanalizacyjnych. Również przedłożone polisy ubezpieczeniowe nie spełniały wymagań określonych
w specyfikacji. Już nieuzupełnienie tych tylko braków oferty było wystarczające do wykluczenia oferty powoda i zatrzymania jego wadium.

Wobec powyższego powódka niewątpliwie nie wywiązała się z żadnego
z obowiązków, brak których stanowił przesłanki do wykluczenia jej oferty. Wbrew zarzutom powódki pozwana słusznie zastosowała przepisy
o wykluczeniu oferty powodowej spółki. Zgodnie bowiem z art. 24 ust. 2 pkt. 4) ww. ustawy z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również wykonawców, którzy nie wykazali spełniania warunków udziału
w postępowaniu.

Przywołany natomiast przez powódkę przepis art. 89 ust 1 pkt 2)
w/w ustawy przewiduje, że zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zakwestionowane przez pozwaną elementy oferty dokumentów stanowiących załączniki do niej, nie zaś samej treści oferty, zatem pozwana słusznie zastosowała procedurę przewidzianą w art. 26 ust. 3 analizowanej ustawy, zamiast odrzucenia oferty, jakby tego chciała powódka.

Nie zasługiwało również na uwzględnienie twierdzenie powódki
o niezawinionym opóźnieniu w złożeniu uzupełnienia oferty, gdyż nie zostało
w żaden sposób - poza twierdzeniem powódki - wykazane, wbrew obowiązkowi dowodowemu obciążającemu powódkę.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy oddalił powództwo, zaś o kosztach orzekł na podstawie art. 98 kpc.

Powódka w apelacji od powyższego wyroku wniosła o jego zmianę poprzez uwzględnienie jej powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie prawa materialnego, tj. art. 46 ust. 4a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że do zatrzymania przez pozwanego wadium wystarczającym jest stwierdzenie samego faktu przekroczenia terminu do uzupełnienia oferty, w sytuacji gdy do zastosowania tej regulacji niezbędne jest również wykazanie przesłanek zawinienia wykonawcy, poprzez wykazanie całkowitej bierności, umyślności, celowości i nasilenia złej woli
w niepodporządkowaniu się wezwaniu.

Dodatkowo powódka zarzuciła naruszenie art. 328 § 2 kpc poprzez brak odniesienia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do zarzutów podnoszonych przez powódkę o konieczności stosowania również wykładni celowościowej art. 46 ust. 4a pzp, a także poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż powódka kwestionuje prawidłowość wykluczenia jej z postępowania przetargowego, w sytuacji gdy powódka twierdzi, że nie istniały przesłanki do zastosowania art. 46 ust. 4a pzp oraz zatrzymania wadium.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana podniosła, że powódka nie tylko przedłożyła dokumenty po terminie wyznaczonym przez pozwaną, ale części dokumentów,
tj. potwierdzenia wykonania robót polegających na budowie kanalizacji
o długości min. 600 m nie przedłożyła w ogóle. Zamiast polisy potwierdzającej ubezpieczenie powódki od odpowiedzialności cywilnej na kwotę 1.500.000 zł przedłożyła polisę na kwotę 1.000.000 zł, którą zawarła i opłaciła po terminie składania ofert. Nadto, powódka w żaden sposób nie wykazała braku swojej winy w przedłożeniu żądanych dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zaskarżone orzeczenie należy uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego i trafnej wykładni prawa materialnego.

Przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku motywy tej oceny nie wykazują sprzeczności ustaleń faktycznych Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie można również zarzucić Sądowi I instancji nieprawidłowości w rozumowaniu czy też błędów logicznych.

W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał procesowy Sąd Rejonowy poczynił właściwe ustalenia, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne
i podziela w pełni zarówno dokonaną ocenę dowodów, jak i wykładnię prawa materialnego.

Ustosunkowując się do twierdzeń powódki zawartych w apelacji,
a mających wpływ na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy, wskazać należy, że Sąd Okręgowy nie podzielił prezentowanej tam argumentacji.

W pierwszej kolejności na aprobatę nie zasługiwał zarzut powódki
w postaci naruszenia prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 kpc, albowiem
o uchybieniu wskazanemu przepisowi można mówić jedynie wtedy, gdyby uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie zawierało danych pozwalających na jego kontrolę. W rozpatrywanej zaś sprawie uzasadnienie wyroku Sądu
I instancji umożliwia Sądowi Okręgowemu kontrolę, czy prawo materialne
i procesowe zostało należycie zastosowane.

Dalej Sąd Okręgowy zważył, że spór między stronami dotyczył interpretacji art. 46 ust. 4a Prawa zamówień publicznych. Istota problemu sprowadzała się do wykładni treści art. 46 ust. 4a ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych, a dokładnie do rozstrzygnięcia, czy jedynie całkowicie bierne zachowanie wykonawcy i niezłożenie żadnych dokumentów na wezwanie zamawiającego do uzupełnienia ich braków skutkować może zatrzymaniem wadium.

Sąd Okręgowy przychyla się do przyjęcia językowej wykładni treści art. 46 ust. 4a Prawa zamówień publicznych, która powinna być jednak stosowana przy uwzględnieniu również wykładni celowościowej tego przepisu na tle całokształtu przepisów Prawa zamówień publicznych.

Art. 26 ust. 3 stanowi, że zamawiający wzywa wykonawców, którzy
w określonym terminie nie złożyli wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub którzy nie złożyli pełnomocnictw, albo którzy złożyli wymagane przez zamawiającego oświadczenia i dokumenty, o których mowa w art. 25 ust. 1, zawierające błędy lub którzy złożyli wadliwe pełnomocnictwa, do ich złożenia w wyznaczonym terminie, chyba że mimo ich złożenia oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania. Złożone na wezwanie zamawiającego oświadczenia i dokumenty powinny potwierdzać spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu oraz spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego, nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo termin składania ofert.

Zgodnie natomiast z art. 25 ust. 1 pzp, w postępowaniu o udzielenie zamówienia zamawiający może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania. Oświadczenia lub dokumenty potwierdzające spełnianie:

1)warunków udziału w postępowaniu,

2)przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego

- zamawiający wskazuje w ogłoszeniu o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert.

Zgodnie z art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych, który dodany został do ustawy z dniem 24 października 2008r., a stanowiącego przepis szczególny do art. 46 ust. 1 i 2 przewidującego obowiązek zwrotu wadium, zamawiający zatrzymuje wadium wraz z odsetkami, jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3, nie złożył dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub pełnomocnictw, chyba że udowodni, że wynika to z przyczyn nieleżących po jego stronie.

W rozpatrywanej sprawie powódka została wezwana do uzupełnienia oferty w terminie 5 dni od daty otrzymania wezwania o: opłaconą polisę potwierdzającą ubezpieczenie powódki od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności na kwotę minimum 1.500.000 zł; dokumenty potwierdzające dysponowanie zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, tj. oświadczeniem J. K. o współpracy podczas wykonania przedmiotowego zadania oraz do uzupełnienia oferty o robotę obejmującą realizację sieci kanalizacyjnej o długości minimum 600 m
i dokument potwierdzający jej należyte wykonanie.

Termin uzupełnienia dokumentów upływał w dniu 10 kwietnia 2012 r.

W odpowiedzi na powyższe powódka w dniu 12 kwietnia 2012 r. wykazała opłaconą polisę z dnia 30 marca 2012 r. potwierdzającą ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej do kwoty 1.000.000 zł oraz przedłożyła oświadczenie J. K. o współpracy przy realizacji zamówienia. Nie wykazała się natomiast wykonaniem wskazanych w wezwaniu robót polegających na budowie sieci kanalizacyjnej.

Powódka wskazała, że opóźnienie w odpowiedzi na wezwanie wynikało
z przyczyn nie leżących po jej stronie, a było spowodowane nieobecnością osób reprezentujących spółkę oraz J. K..

Podkreślić należy, że obowiązkiem wykonawcy jest złożenie dokumentów, których rodzaj i treść (określona nadto przepisami rozporządzenia, a więc wynikająca ze źródła prawa przewidzianego w Konstytucji), pozwoli przeprowadzić postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego z jego udziałem. W świetle art. 46 ust. 4a pzp przez niezłożenie dokumentów (lub oświadczeń) należy zrozumień nie tylko bierność wezwanego wykonawcy czyli sytuację, w której wykonawca w ogóle nie składa żadnego dokumentu, ale również sytuację, w której wykonawcza składa dokument (oświadczenie),
z którego jednak nie wynika potwierdzenie spełnienia warunków udziału
w postępowaniu lub spełnienia przez oferowane przez niego dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt IV CSK 121/12, opubl. LEX nr 1274997).

W rozpatrywanej sprawie powódka zaś zarówno nie złożyła, zgodnie
z wezwaniem, dokumentu potwierdzającego wykonanie dwóch robót polegających na budowie sieci kanalizacyjnej o długości min. 600m każda, jak również złożyła dokument, który nie potwierdza spełnienia warunków udziału
w postępowaniu, albowiem przedłożona przez powódkę polisa opiewa na kwotę 1.000.000 zł, gdy tymczasem wymogiem zamawiającego było posiadanie polisy potwierdzającej ubezpieczenie Wykonawcy od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności na kwotę minimum 1.500 000,00 zł.

Istotnym jest, że sankcja zatrzymania wadium nie dotyczy sytuacji,
w której wykonawca odpowiada na wezwania bez zbędnej zwłoki i przedkłada wymagane dokumenty z nieznacznym, usprawiedliwionym obiektywnymi okolicznościami, opóźnieniem. Przedmiotowa sankcja nie dotyczy również sytuacji, w której sama czynność uzupełnienia dokumentów dotknięta jest dalszymi brakami formalnymi. Niedopuszczalna jest bowiem interpretacja prowadząca do sytuacji, w której każde uchybienie wykonawcy w realizacji wezwania do uzupełniania dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp skutkuje powstaniem po stronie zamawiającego prawa do zatrzymania wadium. Zamawiający nie może nadużywać swojego prawa, czyniąc z praktyki zatrzymania wadium wykonawców niejako dodatkowe źródło dochodu (tak też Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 20 maja 2010 r., sygn. akt I ACa 357/10, opubl. LEX nr 756566).

Zatem niewielkie opóźnienie po stronie powódki w odpowiedzi na wezwanie byłoby dopuszczalne, w sytuacji gdyby odpowiedź na wezwanie była rzetelna i kompletna.

W rozpatrywanym stanie faktycznym odpowiedź powódki na wezwanie dotknięta jest brakami nie dającymi się uzupełnić, albowiem wykonawca nie był w stanie wykazać się doświadczeniem w zakresie wykonania dwóch robót polegających na budowie sieci kanalizacyjnej o długości min. 600m każda. Również przedłożone polisy ubezpieczeniowe nie spełniały wymagań określonych w specyfikacji. Podkreślenia zaś wymaga, że specyfikacja istotnych warunków zamówienia została sformułowana w sposób czytelny i zrozumiały. Wykonawca miał zaś świadomość posiadanego przez niego doświadczenia i tym samym niemożności spełnienia SIWZ, a mimo to zdecydował się na przystąpienie do przetargu i złożenie oferty, wiedząc z góry, że jest skazana na niepowodzenie.

Sąd Okręgowy miał nadto na uwadze, że obowiązek zatrzymania wadium powstaje tylko w przypadku zawinionego działania wykonawcy polegającego na nieuzupełnieniu dokumentów i oświadczeń, o złożenie których wykonawca został zasadnie wezwany przez zamawiającego na podstawie art. 26 ust. 3 pzp, gdy to zaniechanie wykonawcy zmierza do obejścia prawa, w szczególności przez stworzenie warunków ku temu, by zamówienie udzielone zostało temu wykonawcy, kto zaoferuje najwyższą cenę. W każdym wypadku odmowy zwrotu wadium zatrzymanego w związku z niewywiązaniem się przez wykonawcę z obowiązku uzupełnienia dokumentów i oświadczeń badaniu podlegają także przyczyny niewykonania wezwania, bowiem obowiązek zatrzymania wadium przez zamawiającego nie powstaje wówczas, gdy niewykonanie wezwania było następstwem okoliczności, na które wykonawca nie miał i nie mógł mieć wpływu. Do przyjęcia zawinienia wykonawcy konieczna jest jego całkowita bierność, umyślność i celowość oraz nasilenie złej woli w niepodporządkowaniu się wezwaniu zamawiającego (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 maja 2013 r., sygn. akt I CSK 422/12, opubl. LEX nr 1331255).

Z powyższego wynika, że motywacja wykonawcy w postaci udzielenia zamówienia wykonawcy, który zaoferuje najwyższą cenę, nie jest jedyną wymaganą konsekwencją zaniechania uzupełnienia dokumentów. Ważne aby zaniechanie było zawinione i zmierzało do obejścia prawa.

Zachowanie Wykonawcy który ma świadomość że nie posiada wymaganego doświadczenia, jak również nie czyni zadość wymaganiom
w postaci wykazania się polisą opiewającą na określoną kwotę, a ponadto powołuje się na niemożność podpisania oświadczenia przez J. K.
o współpracy w terminie do 10 kwietnia 2012 r., po czym przedkłada stosowne oświadczenie opatrzone datą 26 marca 2012 r., niewątpliwie wskazuje na umyślność w działaniu Wykonawcy i braku dobrej woli w podporządkowaniu się wezwaniu Zamawiającego.

Z powyższego wynika, że sam Wykonawca stworzył warunki do zatrzymania wadium, natomiast Sąd Okręgowy nie stwierdził w postępowaniu Zamawiającego celowego działania podjętego na podstawie art. 26 ust. 3 pzp zmierzającego do stworzenia warunków dla późniejszego zatrzymania wadium złożonego przez Wykonawcę na podstawie art. 47 ust. 4a p.z.p.

Z powyższych względów zatrzymanie wadium należało uznać za zasadne i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, jak i aktualnego orzecznictwa.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, na podstawie przepisu
art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego oparto na przepisie art. 98 kpc oraz art. 391 § 1 kpc.

Na koszty poniesione przez pozwaną w toku postępowania odwoławczego złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.200 zł, stosownie do
§ 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.1349 z późn. zm.).

SSO Barbara Przybyła SSO Lesław Zieliński SSO Małgorzata Korfanty