Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesław Jakubiec

Protokolant : osobiście

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2024 roku w Rybniku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania W. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 24 stycznia 2022 roku nr (...)

o jednorazowe odszkodowanie

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu W. B. prawo do jednorazowego odszkodowania w kwocie 103 300 zł (sto trzy tysiące trzysta złotych) odpowiadającej 100% stałego uszczerbku na zdrowiu doznanego w związku z wypadkiem przy pracy z 6.07.2021 roku;

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonego kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 71/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 24.01.2022 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonemu W. B. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z 6.07.2021 r. W uzasadnieniu wskazał, że organ uznaje zdarzenie za wypadek przy pracy ale odmawia wypłaty świadczenia albowiem w protokole powypadkowym wskazano, że wyłączna przyczyną wypadku było umyślne narażenie się pracownika na niebezpieczeństwo przebywania na wysokości bez wyraźnego polecenia przełożonego w wyniku czego doszło do zaistniałego zdarzenia.

Od powyższej decyzji ubezpieczony złożył odwołanie. W uzasadnieniu wskazał, że czynności na stropie magazynu wykonywał na polecenie przełożonego, a przyczyną wypadku było niezabezpieczenie przez pracodawcę otworów w stropie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalanie podtrzymując wcześniejsze twierdzenia.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony W. B. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) SA na stanowisku pracownika gospodarczego na terenie bazy magazynowej w L. od 1.10.2019 r..

W dniu 6.07.2021 r. ubezpieczony rozpoczął prace o godz. 7:00. Do jego obowiązków należało m.in. wykonywanie prac sprzątających, pielęgnacji terenów zielonych, odśnieżanie oraz drobne prace naprawcze. W dniu zdarzenia ubezpieczony sprzątał pudełka kartonowe w pomieszczeniu magazynu . Około godz. 12:50 ubezpieczony otrzymał od przełożonego M. A. polecenie udania się do wynajmowanego przez N. sp o.o. ( firma (...)) magazynu aby sprawdzić czy pracownicy z działu skupu którzy sprzątają magazyn płaski jeszcze tam są i ustalenie skąd przedostaje się zapach myszy i dlaczego sypie się styropian (zgłoszenia tych problemów dokonał chwilę wcześniej A. D.) . Ubezpieczony poszedł tam i wraz z dwoma pracownikami działu skupu (m.in. M. R.) stwierdzili, że zapach mysz przedostaje się z otworu w suficie a nadto sypie się z nich styropian. Pracownicy działu skupu wrócili do swoich prac a ubezpieczony w celu potwierdzenia swoich domysłów poszedł po drabinę. Następnie wraz z M. R. weszli na strop nad magazynem gdzie panował półmrok (brak oświetlenia elektrycznego) , podnieśli zabezpieczająca otwór płytę OSB i usunęli styropian, a następnie otwór przykryli płytą OSB. M. R. postanowił, że wraca do swojej pracy a ubezpieczony też miał zaraz zejść ale ostatecznie okazało się że wypadł przez inny otwór w stropie. Leżącego na podłodze ubezpieczonego odnalazł A. D. i powiadomił pracodawcę, który zorganizował pomoc medyczną. Ubezpieczony na zakres obrażeń musiał być transportowany helikopterem.

Pracodawca ubezpieczonego uznał niniejsze zdarzenie za wypadek przy pracy, przy czym stwierdził, że przyczyną wypadku jest samowolne przystąpienie przez ubezpieczonego do czynności usunięcia styropianu z otworów w stropie magazynu i utrata stabilności podczas wykonywania samowolnych i niezleconych czynności na strychy magazyny. Nadto stwierdził, że wyłączna przyczyna wypadku było umyślne narażenie się ubezpieczonego na niebezpieczeństwo przez przebywanie na wysokości bez wyraźnego polecenia przełożonego.

Bezpośrednią przyczyną wypadku był upadek ubezpieczonego z wysokości ok. 4 m na posadzkę przez niezabezpieczony otwór w stropie.

Pośrednimi przyczynami wypadku było naruszenie przepisów bhp przez pracodawcę poprzez:

-

niewłaściwe zabezpieczenie otworu w stropie betonowym

-

zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem

-

nieprawidłowy podział prac lub rozplanowanie zadań

-

niewłaściwe polecenia przełożonych

-

brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracownika z zakresu bhp

-

wykonywanie pracy w zbyt małej obsadzie osobowej

-

nieznajomość zagrożenia

Otworów w stropie było cztery. Ubezpieczony nie został o nich (ani o ich liczbie) wcześniej poinformowany. Na tym strychu składowane były różne przedmioty m.in. styropian, wełna itp. Otwory powinny być zabezpieczone przed możliwością wypadnięcia poprzez ich przykrycie lub ogrodzenie odpowiednio wykonaną balustradą, która stanowiłaby środek ochrony zbiorowej. Co ostatecznie po wypadku z udziałem ubezpieczanego zostało zrobione, miejsce to zostało też posprzątane.

Wyłączną przyczyną wypadku nie było rażące naruszenie przepisów dot. ochrony życia i zdrowia przez ubezpieczonego. To pracodawca dopuścił się naruszeń przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy poprzez niezabezpieczenie otworów technologicznych, ich umiejscowienie oraz niedostateczna widoczność ze względu choćby na ich lokalizację w miejscu bardzo słabo oświetlonym lub niewyróżniających się z otoczeniem. Otwory takie należą do najbardziej niebezpiecznych miejsc .

U ubezpieczonego rozpoznano stan po nagłym upadku z wysokości 4 m z urazem wielomiejscowym z:

a)  urazem czaszkowo mózgowym- ze stłuczeniem mózgu okolicy czołowej i skroniowej, rozlanym urazem aksonalnym, złamaniem piramidy prawej kości skroniowej oraz prawej kości ciemieniowej, z utrzymującym się niedowładem prawostronnym, zespół otępienny (trwały uszczerbek w wysokości 70 % z poz. 9b)

b)  neuropatia zanikowa nerwów wzrokowych obu oczu - znaczne zawężenie pola widzenia obu oczu (trwały uszczerbek w wysokości 90 % z poz. 27a);

c)  urazem obręczy barkowej prawej- utrwalonym zwichnięciem stawu barkowo- obojczykowego, leczonym zachowawczo z utrwalonym ubytkiem funkcji (długotrwały uszczerbek w wysokości 10% z poz. 102/P)

d)  urazem klatki piersiowej ze złamaniem wszystkich żeber prawych (wiotka klatka piersiowa) odma oraz płynem w jamie opłucnej, z ostra niewydolnością krążeniowo- oddechową (długotrwały uszczerbek w wysokości 15% z poz. 58b)

e)  urazem miednicy z wieloodłamowym złamaniem talerza kości biodrowej prawej, wygojonej z trwałą deformacją struktury anatomicznej i zaburzeniami statyki miednicy (trwały uszczerbek w wysokości 12% z poz. 98)

f)  urazem biodra lewego z podkrętarzowym złamaniem kości udowej lewej, leczonym operacyjnie, wygojonym , z trwała deformacją anatomiczną struktury tej kości, niewielkim ograniczeniem ruchomości (trwały uszczerbek w wysokości 8% z poz. 147a)

Powiatowy Zespół ds. orzeczania o niepełnosprawności w R. w orzeczeniu z dnia 25.03.2022 r. zaliczył ubezpieczonego do znacznego stopnia niepełnosprawności i stwierdził, że jest niezdolny do pracy oraz , że wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczona możliwością samodzielnej egzystencji.

Decyzją z 24.01.2022 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonemu W. B. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z 6.07.2021 r.

Dowód:

akta organu rentowego: dokumentacja medyczna, wniosek o przyznanie jednorazowego odszkodowania, protokół nr (...), protokół wyjaśnień poszkodowanego, protokoły wyjaśnień świadków szkic sytuacyjny, dokumentacja zdjęciowa, decyzja ZUS z 24.01.2022 r.

a ponadto z akt spawy: zeznania świadków: M. R. k. 19 v, A. D. k. 27v

przesłuchanie ubezpieczonego k. 20,

opinia biegłego z zakresu BHP W. U. k.39-47, protokół kontroli PIP k. 48-60, instrukcja bhp k 61-74, dokumenty z akt osobowych ubezpieczonego k. 75-76

wspólna opinia biegłych z zakresu ortopedii R. H. i neurologii M. W. k. 95-97, dokumentacja medyczna k. 98-128,177-184; wspólna opinia biegłych z zakresu: laryngologii E. N., okulistyki S. C., psychiatrii P. R., psychologii S. S. k. 166-170,

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci w/w dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, wzajemnie ze sobą korelujące i rzeczowe, a także w oparciu o zeznania świadków M. R. i A. D. jak i przesłuchanie ubezpieczonego oraz o dowód z opinii biegłego z zakresu BHP W. U. i wspólnej opinii biegłych z zakresu ortopedii R. H. i neurologii M. W. oraz wspólna opinia biegłych z zakresu: laryngologii E. N., okulistyki S. C., psychiatrii P. R., psychologii S. S., który wraz z dowodami z dokumentów tworzył spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1242 j.t. ze zm.) ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.

Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, natomiast za uszczerbek długotrwały – naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie (art. 11 ust. 2 i 3 ustawy).

Przepis art. 12 ust. 1 ustawy stanowi, iż jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20 % przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z zastrzeżeniem art. 55 ust. 1. Z kolei ust. 5 tego artykułu wskazuje, iż do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania, o którym mowa w ust. 1-4, przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji, o której mowa w art. 15 ustawy.

Na podstawie załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. z 2002 r. Nr 234, poz. 1974 ze zm.) wysokość stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego, u którego stwierdzono:

-zaburzenia neurologiczne i psychiczne uwarunkowane organicznie (encefalopatie): encefalopatie ze zmianami charakterologicznymi w zależności od stopnia 50–70 % (poz. 9b)

- neuropatia zanikowa nerwów wzrokowych obu oczu - znaczne zawężenie pola widzenia obu oczu w zależności od stopnia 0-100 % (poz. 27a);

- uszkodzenie przynajmniej 2 żeber (złamanie itp.): z obecnością zniekształceń klatki piersiowej i zmniejszenia pojemności życiowej płuc – w zależności od stopnia zmniejszenia pojemności życiowej w zależności od stopnia 15–25 % (poz. 58b)

- izolowane złamanie miednicy (talerz biodrowy, kolce biodrowe, guz kulszowy) – w zależności od zniekształcenia i zaburzeń funkcji w zależności od stopnia 5–20% (poz. 98)

- zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowo-mostkowego – w zależności od ograniczenia ruchów, upośledzenia zdolności dźwigania i stopnia zniekształcenia 5-25 % (poz. 102/P)

- złamanie kości udowej – w zależności od zniekształceń, skrócenia, zaników mięśniowych i ograniczenia ruchów w stawach: z nieznacznymi zmianami i skróceniem do 4 cm 5–15 % (poz. 147a)

W myśl pkt 1 Obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 21 marca 2019 roku (M.P. z 2019r. poz. 270) w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w okresie od 1 kwietnia 2021 roku do 31 marca 2022 roku kwota jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynosiła 1033 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Z zebranej dokumentacji w sprawie oraz zeznań świadków i ubezpieczonego jak również opinii biegłego z zakresu BHP jednoznacznie wynika, że zdarzenie z dnia 6.07.2021 r. stanowiło wypadek przy pracy i że ubezpieczony nie przyczynił się wyłącznie do zaistniałego zdarzenia, a nawet jeśli uznać, że doszło do naruszenia przez niego jakiś przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia to naruszenie takie nie miały charakteru rażącego i nie były spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Bezpośrednią przyczyną wypadku był upadek ubezpieczonego z wysokości ok. 4 m, a pośrednimi przyczynami wypadku było naruszenie przepisów przez pracodawcę poprzez:

- niewłaściwe zabezpieczenie otworu w stropie betonowym

-

nieprawidłowy podział prac lub rozplanowanie zadań

-

niewłaściwe polecenia przełożonych

-

brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracownika z zakresu bhp

-

wykonywanie pracy w zbyt małej obsadzie osobowej

-

nieznajomość zagrożenia

Ubezpieczony w interesie pracodawcy starał się dobrze wykonać powierzone mu polecenie (zebrany w sprawie materiał dowodowy neguje przyjęte przez pracodawcę stanowisko, że ubezpieczony bez polecenia przełożonego chodził samowolnie po stropie strychu i bezpodstawnie przystąpił do czynności usunięcia styropianu z otworów w stropie magazynu). Sąd zwraca również uwagę, iż organ rentowy nie podjął próby dowodzenia swych twierdzeń, chociaż to na nim spoczywał ciężar dowodowy.

U ubezpieczonego jako następstw wypadku stwierdzono:

a)  uraz czaszkowo mózgowy- ze stłuczeniem mózgu okolicy czołowej i skroniowej, rozlanym urazem aksonalnym, złamanie piramidy prawej kości skroniowej oraz prawej kości ciemieniowej, z utrzymującym się niedowładem prawostronnym, zespół otępienny (stały uszczerbek w wysokości 70 % z poz. 9b)

b)  neuropatie zanikowa nerwów wzrokowych obu oczu - znaczne zawężenie pola widzenia obu oczu (stały uszczerbek w wysokości 90 % z poz. 27a);

c)  uraz obręczy barkowej prawej- utrwalonym zwichnięciem stawu barkowo- obojczykowego, leczonym zachowawczo z utrwalonym ubytkiem funkcji (długotrwały uszczerbek w wysokości 10% z poz. 102/P)

d)  uraz klatki piersiowej ze złamaniem wszystkich żeber prawych (wiotka klatka piersiowa) odma oraz płynem w jamie opłucnej, z ostra niewydolnością krążeniowo- oddechową (długotrwały uszczerbek w wysokości 15% z poz. 58b)

e)  uraz miednicy z wieloodłamowym złamaniem talerza kości biodrowej prawej, wygojonej z trwałą deformacją struktury anatomicznej i zaburzeniami statyki miednicy (stały uszczerbek w wysokości 12% z poz. 98)

f)  uraz biodra lewego z podkrętarzowym złamaniem kości udowej lewej, leczonym operacyjnie, wygojonym , z trwała deformacją anatomiczną struktury tej kości, niewielkim ograniczeniem ruchomości (stały uszczerbek w wysokości 8% z poz. 147a)

Wskutek wypadku przy pracy z 6.07.2021 roku ubezpieczony doznał urazów skutkujących powstaniem uszczerbku długotrwałego lub stałego w wysokości łącznej 205 %.

Z uwagi na dyspozycję § 9.1. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. stanowiącego, że jeżeli wypadek przy pracy lub choroba zawodowa spowodowały uszkodzenie kilku kończyn, narządów lub układów, ogólny stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu równa się sumie procentów uszczerbku ustalonych za poszczególne uszkodzenie, w sposób określony w ocenie procentowej, z ograniczeniem do 100%, należało ograniczyć ustalony przez biegłych procentowy uszczerbek do 100 %.

Ustalając okoliczności wypadku i wysokość uszczerbku na zdrowiu Sąd w pełni podzielił opinię biegłych z zakresu BHP, ortopedii, neurologii, laryngologii, okulistyki, psychiatrii i psychologii jako wydane przez osoby będące specjalistami w zakresie schorzeń i dysfunkcji występujących u ubezpieczonego. Opinie wydane przez biegłych są szczegółowe, zaś wnioski sformułowane zostały jasno i jednoznacznie.

Organ zasadniczo nie kwestionował opinii biegłych wnosząc jedynie o ograniczenie przyznanego uszczerbku na zdrowiu do 100 % oraz wskazując, że ubezpieczony nie zgłaszał zastrzeżeń do protokołu powypadkowego i nie wystąpił do Sądu o sprostowanie jego zapisów. Mając na uwadze ówczesny stan zdrowia ubezpieczonego brak jego aktywności w tym zakresie nie powinien jednak dziwić i jest usprawiedliwiona.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne, działając na podstawie przywołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd w pkt 1 zmienił zaskarżoną decyzję, w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu W. B. prawo do jednorazowego odszkodowania w kwocie 103 300 zł odpowiadającej 100 % stałego uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku przy pracy z 6.07.2021 roku, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie (pkt 2)

O kosztach procesu orzeczono w pkt 2 na podstawie art. 98 § 1 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, a także na podstawie § 9 ust. 2 oraz § 15 ust. 3 pkt 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w R. na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku , tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.