Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2023 r. w Kaliszu

odwołania Z. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 19 września 2022 r. Nr (...)

w sprawie Z. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę pomostową

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 19 września 2022 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje Z. T. prawo do emerytury pomostowej od 01 sierpnia 2022r.

Zasadzą od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz Z. T. kwotę 180z tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19.09.2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. odmówił Z. T. przyznania emerytury pomostowej, gdyż nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach (a tylko 3 lata 1 miesiąc i 15 dni w okresie od 1.01.2009r. do 30.11.2011r. i od 1.03.2012r. do 30.06.2012r.) Nie zaliczono mu bowiem jako pracy w szczególnych warunkach pracy na przestrzeni od 7.01.1981r. do 31.12.1998r. z powodu wad formalnych świadectwa pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od tej decyzji wniósł do Sądu Z. T. domagając się przyznania emerytury pomostowej, podnosząc, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach na przestrzeni od 1981r. do 1998r. na kilku stanowiskach (formowacz, wypalacz, suszarniowy) zawsze przy produkcji kafli, wyrobów ceramicznych, materiałów ogniotrwałych o jakich mowa w wykazie A dział XIV poz. 11 i dział V poz.11 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że świadectwo pracy w szczególnych warunkach zawiera wady formalne i rozbieżności w określaniu stanowisk.

Sąd zważył co następuje:

Z. T. urodził się w dniu (...)

Z dniem 07.01.1981r. podjął pracę w (...) S.A. w K., w należącym do niego zakładzie produkcji kafli w Z.. Pracował tam do 30.06.2012r., przy czym zakład przechodził w tym czasie przekształcenia własnościowe. W 2006r. zakład w Z. został nabyty przez prywatnego inwestora z W. - M. R., który prowadził tam również produkcję kafli pod firmą (...) Sp.z o.o.

Aktualnie produkcja już nie jest prowadzona, stan prawny obiektów produkcyjnych jak i miejsca przechowywania akt osobowych jest nieznany.

W zakładzie tym od 1980r. pracowała również M. B.. Za czasów (...) była najpierw ekonomistką, później kierownikiem Wydziału Kaflarskiego, a następnie dyrektorem zakładu i członkiem zarządu spółki (...) sp.z o.o.. Miała upoważnienie do podpisywania wszelkich dokumentów. To M. B. podpisała w imieniu pracodawcy kolejne znajdujące się w aktach ZUS dokumenty dotyczące pracy odwołującego się przy produkcji kafli.

W zaświadczeniach o zarobkach na użytek ustalania kapitału początkowego z dnia 22.05.2001r. zakład podał, że zajmował stanowisko wypalacz. Jak wyjaśniła świadek M. B. było to stanowisko aktualnie zajmowane przez odwołującego się w czasie wystawiania dokumentu. Analogicznie bieżące stanowisko wskazano w świadectwie pracy z 01.12.2011r. wydanym przez (...) za okres 07.01.1981r. do 30.11.2011r. Podano tam, że w tym okresie wykonywał prace jako wypalacz kafli, formowacz kafli, gdyż w czasie wystawiania dokumentu wykonywał pracę na stanowisku łączonym, co wynikało ze stopniowego zmniejszania się ilości załogi i konieczności wykonywania przez pracowników wszelkich prac przy produkcji.

W świadectwie pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez (...) w dniu 15.11.2012r. za okres od 07.01.1981r. – 30.06.2012r. wskazano z kolei stanowiska pracy i ich klasyfikację na podstawie dokładnej analizy akt osobowych na przestrzeni całego zatrudnienia.

Doprecyzowano, że pracując przez cały czas stale i w pełnym wymiarze czasu pracy Z. T. wykonywał pracę:

1) od 07.01.2981r. do 31.01.1985r. na stanowisku suszarniowego (wykaz A dział XIV poz. 11 pkt.2) ,

2) od 01.02.1985r. do 08.02.1987r. na stanowisku zestawiacza surowców i mieszanek (dział V poz. 11 pkt.1)

3) od 09.02.1987r. do 30.03.1989r. na stanowisku formowacza (dział V poz.11.pkt.3)

4) od 11.03.1989r. do 31.12.1998r. na stanowisku wypalacza (dział V poz. 11 pkt.6)

Wszystkie stanowiska odniesiono przy tym do wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1.08.1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy podległych temu ministerstwu, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę.

W rzeczywistości odwołujący się przez cały okres zatrudnienia w Z. w zakładzie produkującym kafle na każdym z zajmowanych stanowisk wykonywał pracę przy produkcji wyrobów ceramicznych. Pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W zakładzie tym wszyscy poza sprzątaczką i świadkiem M. B. pracowali w szczególnych warunkach.

( dowód- świadectwo k 5,6 akt ZUS, zeznania świadka M. B. [00:05-00:20] nagrania z rozprawy w dniu 18.01.2023r.

Praca odwołującego się na stanowisku suszarniowego odbywała się w dużym zapyleniu i w wysokich temperaturach . Dotyczyła suszenia i mielenia gliny na pył używany w dalszym procesie produkcji, a także wyciągania i przenoszenia kafli od formierzy na piec do wysuszenia. Jako zestawiacz odwołujący się przygotowywał zestaw z komponentów według obowiązującej proporcji. Jako formowacz formował kafle z kostki uformowanego surowca i wyciskał je na prasie mechanicznej. Jako wypalacz przygotowywał piec do wypalania, ustawiał wewnątrz niego rzędy kafli do wypalenia, zamurowywał piec, a następnie po wypaleniu i wystygnięciu wystawiał kafle i wyciągał je i układał. Na wszystkich stanowiskach przy produkcji odwołujący się był narażony na działanie bardzo wysokich temperatur, bo produkcja odbywała się w zadaszonych, zamkniętych halach. W całym zakładzie panowały bardzo wysokie temperatury, zimą rzędu 30 stopni C, a latem do 60 stopni C. Przy piecu nawet do 70 stopni C. Panowało też zapylenie z powodu pylistych komponentów.

Dowód- zeznania Z. T. {00:24- 00:42] nagranie rozprawy z 18.01.2023.

W dniu 15.11.2021r. odwołujący się wystąpił o emeryturę pomostową, a po decyzji odmownej z dnia 10.12.2021r. wystąpił z ponownym wnioskiem w dniu 02.08.2022r. przedkładając kolejne dokumenty, a zwłaszcza wyjaśnienie M. B., która w zakładzie (...) jak i wcześniej, w (...) podpisała dokumenty kwestionowane obecnie przez organ rentowy.

Na dzień wydania decyzji objętej sporem Z. T. był pracownikiem Urzędu Miejskiego w Z., gdzie zatrudniony jest od 1.06.2019r. na czas nieokreślony.

Z wyliczenia ZUS wynika, że odwołujący się licząc do 21.07.2022r. wykazał 44 lata 5 miesiąc i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym w szczególnych warunkach według ustawy o emeryturach pomostowych 3 lata 1 miesiąc i 15 dni.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest prawo odwołującego się do emerytury pomostowej.

Sąd zważył co następuje:

Warunki nabywania prawa do emerytur pomostowych reguluje ustawa z 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych(Dz.U. 237 poz. 1656.ze zm.)

Stosownie do art. 4 cyt. ustawy prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31.12.1948r.,

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

4) ma okres składkowy i nieskładkowy ustalony na zasadach określonych w art.5-9 i art.11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

5) przed dniem 1.01.1999r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 ustawy lub art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS,

6) po dniu 31.12.2008r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust 1 i 3.

Zgodnie z art.3 ustawy o emeryturach pomostowych za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu tej ustawy uważa się prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, albo wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.

W załączniku nr 1 do ustawy wymienione są te prace, których wykonywanie ustawodawca uznał obecnie za prace w szczególnych warunkach.

Definicję ustawową „ pracy w szczególnych warunkach” w poprzednim rozumieniu zawiera wspomniany w art.4 pkt 5 przepis art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w punkcie 2. Zgodnie z tym przepisem za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Praca taka to ta, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki. Pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Motyw przyświecający ustawodawcy w stworzeniu instytucji przewidzianej w art.32 w/w ustawy opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu i osoba taka ma prawo do wcześniejszej emerytury niż pozostali ubezpieczeni.

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługiwało prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze / Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zmianami/

W wykazie A dział V pkt. 11 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia z wymienia się ” prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych „.

Utrwalone orzecznictwo sadowe wskazuje, że przesłanką przyznania wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach nie było formalne zakwalifikowanie pracy na podstawie nazewnictwa stanowisk pracy w danym zakładzie zawarte w świadectwie pracy czy aktach osobowych, ale faktyczne wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, więc dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia sama nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj powierzonej pracy. Musi to być praca odpowiadająca pracy na stanowiskach ujętych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia.

Orzecznictwo dotyczące możliwości uznawania pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach na podstawie charakteru wykonywanych czynności, a nie nazwy stanowiska, zachowuje w ocenie sądu zastosowanie także do kwalifikowania pracy w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

W ocenie Sądu odwołujący się wszystkie prace w zakładzie produkcji kafli Z. bez względu na ich nazwę i związany z tym zakres zadań wykonywał w istocie przy produkcji materiałów ogniotrwałych i ceramicznych. Jego prace czy to na stanowisku wypalacza kafli, formowacza, zestawiacza czy suszarniowego zawsze dotyczyły bowiem produkcji kafli. Bez względu na nazwę stanowiska pracy przez cały okres pracy w tym zakładzie (od 07.01.1981r. do 31.12.2008r.) wykonywał więc pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS o jakiej mowa w wykazie A dział V pkt. 11 stanowiącym załącznik do wspomnianego rozporządzenia z 07.02.1983r.

Skoro zatem odwołujący się tak po 1.01.2009r. w rozumieniu „nowych” jak i przed tą datą w rozumieniu „starych „ przepisów pracował w szczególnych warunkach łącznie przez ponad 15 lat, a nadto spełnia pozostałe warunki stażowe i co do wieku wymienione w art.4 ustawy o emeryturach pomostowych (wiek 60 lat ukończył w dniu 05.12.2019r.), to przysługuje mu prawo do emerytury pomostowej.

Wniosek w tym przedmiocie złożony został w dniu 02.08.2022r., zatem prawo do wypłaty świadczenia Z. T. nabył od miesiąca złożenia wniosku, co jest zgodne z treścią art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, do którego odsyła art.26 ustawy o emeryturach pomostowych.

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art.477 ¹⁴§2 kpc orzeczono jak w pkt.1 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt.2 wyroku na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.). Zgodnie z wyżej powołanym rozporządzeniem stawka minimalna radcy prawnego w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosi 180 zł.