Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

24 lipca 2023 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sonia Lasota-Zawisza

Protokolant: osobiście

po rozpoznaniu 24 lipca 2023 roku w Rybniku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania A. K. (1)

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 7 grudnia 2021 roku

znak (...)

o jednorazowe odszkodowanie

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej A. K. (1) prawo do jednorazowego odszkodowania w kwocie 18 594 (osiemnaście tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt cztery złote) odpowiadającej 18% stałego uszczerbku na zdrowiu doznanego w związku z wypadkiem przy pracy rolniczej z 14 września 2021 roku.

Sędzia Sonia Lasota-Zawisza

Sygn. akt V U 87/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 grudnia 2021 roku, (...), znak (...), Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił ubezpieczonej A. K. (1) prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej w dniu 14 września 2021 roku. W uzasadnieniu wskazano, iż ze względu na rozbieżności pomiędzy zeznaniami ubezpieczonej i świadka, a zgromadzoną dokumentacją medyczną oraz brakiem możliwości ustalenia faktycznych okoliczności oraz miejsca i przyczyny zdarzenia organ nie uznał wypadku przy pracy rolniczej i odmówił prawa do jednorazowego odszkodowania.

vide: akta KRUS

Od powyższej decyzji ubezpieczona złożyła odwołanie oraz wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej jednorazowego odszkodowania w związku z wypadkiem pry racy rolniczej oraz zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że do wypadku doszło podczas pracy rolniczej, którą wykonywała z mężem. Dodała, że zaprawiała zboże koncentratem grzybobójczym. Podniosła, że wynosiła wraz z mężem worek ze zbożem z garażu, aby wsypać go do betoniarki, w tym samym momencie pies ubezpieczonej podbiegł do niej, ubezpieczona wykonała gwałtowny ruch wskutek czego poślizgnęła się i całym ciężarem upadła na prawą nogę, co doprowadziło do urazu tej kończyny. Nie zgodziła się z zapisem znajdującym się w dokumentacji medycznej, z której wynika, że do wypadku doszło podczas spaceru z psem. Dodała, że była przekonana, że podczas rozmowy z pracownikiem medycznym nie użyła zwrotu „spacer z psem”. Wskazała, że w dniu zdarzenia jej wypowiedź mogła być nieprecyzyjna z uwagi na ból, który jej doskwierał. Podniosła, że nigdy nie wychodziła na spacer z psem, gdyż pies ubezpieczonej pilnuje jej gospodarstwa i biega po podwórku.

vide: k. 3-5

W odpowiedzi na odwołanie KRUS wniósł o jego oddalenie i podtrzymał wcześniejsze twierdzenia.

vide: k. 8-9

Sąd ustalił co następuje:

Od 1 lipca 1996 roku ubezpieczona A. K. (1) podlega ubezpieczeniu społecznemu.

Dowód: akta organu: potwierdzenie podlegania ubezpieczeniu

14 września 2021 roku ubezpieczona wraz z mężem S. K. (1) zaprawiała zboże koncentratem grzybobójczym, aby wysiać zboże na polu. Kiedy wynosiła wraz z mężem worek ze zbożem z garażu, aby wsypać go do betoniarki, która znajdowała się na zewnątrz budynku i wymieszać z zaprawą, poślizgnęła się w efekcie czego upadła całym ciężarem ciała na prawą nogę. Teren, na którym ubezpieczona się poślizgnęła był suchy, wysypany popiołem w celu jego utwardzenia. Ubezpieczona miała założone płaskie pełne obuwie. Ubezpieczona niosąc worek nie miała takiego pola widzenia by sprawdzić co dzieje się pod jej nogami. Ubezpieczona posiada psa, który w tym dniu biegał po podwórku, pilnując gospodarstwa. Ubezpieczona nie wychodzi na spacery z psem. Na miejsce zdarzenia zostało wezwane pogotowie ratunkowe, które udzieliło pierwszej pomocy. W karcie z wywiadu wskazano, że ubezpieczona poślizgnęła się podczas spaceru z psem. Następnie ubezpieczona została przewieziona na Izbę Przyjęć w Wojewódzkim Szpitalu (...) w J., w której lekarz stwierdził mnogie złamanie podudzia prawego, złamanie spiralne trzonu kości piszczelowej prawe, złamanie kostki bocznej podudzia prawego z przemieszczeniem.

Pismem z 25 listopada 2021 roku ubezpieczona oświadczyła KRUS, że podczas rozmowy z lekarzem w szpitalu nie użyła zwrotu „spacer z psem”, lecz mówiła o psie, który biegał po podwórku w dniu zdarzenia.

KRUS nie uznał zdarzenia z 14 września 2021 roku za wypadek przy pracy rolniczej.

Dowód: dokumentacja medyczna, akta organu: protokół ustalenia okoliczności wypadku przy pracy rolniczej, protokół oględzin miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem, lista kontrolna, protokół przesłuchania ubezpieczonej i świadka zdarzenia, pismo z 25.11.2021 r., uwagi do protokołu; zeznania świadków S. K. (2) k. 35v, S. K. (1) k. 35v-36, przesłuchanie ubezpieczonej k. 36-36v

Decyzją z 7 grudnia 2021 roku, (...), znak (...), Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił ubezpieczonej prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej w dniu 14 września 2021 roku.

Dowód: akta organu: decyzja KRUS z 07.12.2021 r., a ponadto akta sprawy: decyzja KRUS z 07.12.2021 r. k. 6

U ubezpieczonej rozpoznano stan po złamaniu spiralnym trzonu kości piszczelowej prawej oraz kostki bocznej podudzia prawego z przemieszczeniem, leczone operacyjnie z pourazowym zespołem bólowym w obrębie stawu skokowego prawego z ograniczeniem ruchomości. Ubezpieczona przeszła leczenie specjalistyczne operacyjne. Mimo dotychczasowego leczenia u ubezpieczonej nadal występują i nasilają się dolegliwości bólowe, towarzyszące ograniczeniom ruchowym we wszystkich płaszczyznach w obrębie stawu skokowego prawego. Dolegliwości te były nieobecne przed wypadkiem, utrudniają one wykonywanie obowiązków dnia codziennego, są źródłem dyskomfortu w życiu codziennym, czy pracy zawodowej. Ponadto uraz, którego doznała ubezpieczona predysponuje do powstania wtórnych zmian zwyrodnieniowych pourazowych z postępującym zespołem bólowym i ograniczeniem ruchomości, rokowania na przyszłość są niepomyślne.

Ubezpieczona w wyniku zdarzenia z 14 września 2021 roku doznała urazu, który spowodował łącznie 18% stałego uszczerbku na zdrowiu (poz. tabeli 158a – 12% i 162a – 6%).

Dowód: opinia biegłego z zakresu ortopedii A. K. (2) k. 47-50 wraz z dokumentacją medyczną k. 51-53v

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci w/w dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, wzajemnie ze sobą korelujące i rzeczowe, a także w oparciu o zeznania świadków S. K. (2) i S. K. (1), przesłuchania ubezpieczonej i opinię biegłego z zakresu ortopedii A. K. (2), które wraz z dowodami z dokumentów wzajemnie się uzupełniały tworząc wyrazisty obraz całości sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 1-4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023.208 ze zm.) za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności : na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym lub w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, albo w drodze powrotnej, lub podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt 3, albo w drodze powrotnej.

Definicję wypadku rolniczego określa art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, według którego za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem m.in. czynności na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub, w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym. Zgodnie z tym przepisem, na pojęcie wypadku przy pracy rolniczej składają się trzy elementy: nagłość zdarzenia, przyczyna zewnętrzna i związek zdarzenia z pracą rolniczą. (Wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 9 grudnia 2013 r. III Ua 5/13).

Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego, który wskazał, że przyczyną sprawczą - zewnętrzną wypadku przy pracy, może być każdy czynnik zewnętrzny (nie wynikający z wewnętrznych właściwości człowieka) zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. W tym znaczeniu przyczyną zewnętrzną może być nie tylko narzędzie pracy, maszyna, siły przyrody, ale także praca i czynność samego poszkodowanego (np. jego potknięcie się, upadek, odruch) (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2015 r. II UK 316/14).

Spornym między stronami okazała się okoliczność, która spowodowała wystąpienia zdarzenia z 14 września 2021 roku z uwagi na rozbieżności pomiędzy zeznaniami ubezpieczonej i świadka, a zgromadzoną dokumentacją medyczną oraz brakiem możliwości ustalenia faktycznych okoliczności oraz miejsca i przyczyny zdarzenia. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczona 14 września 2021 roku wykonywała czynności związane z prowadzeniem jej gospodarstwa rolnego. W czasie zdarzenia wraz z mężem niosła worek ze zbożem z garażu do betoniarki znajdującej się na zewnątrz w celu wymieszania go z koncentratem grzybobójczym, aby następnie móc zasadzić go na polu. Ubezpieczona w pewnej chwili poślizgnęła się i upadła całym ciężarem ciała na ziemię. Ubezpieczona miała wówczas płaskie i pełne obuwie, a w pobliżu nie było żadnego progu czy schodka. Pies ubezpieczonej biegał w tym czasie po podwórku. Ubezpieczona może nie pamiętać czy do upadku doszło wskutek poślizgnięcia, potknięcia (np. przez psa) czy niefortunnego odruchu, jednakże nie ma to znaczenia dla oceny prawnej zdarzenia, gdyż w każdym z tym przypadków można mówić o przyczynie zewnętrznej. Z zeznań świadków i ubezpieczonej wynika zatem jednoznacznie, że do zdarzenia doszło w czasie wykonywania pracy w gospodarstwie, a nie podczas spaceru z psem. Zresztą pies ubezpieczonej cały czas biega po podwórku i nie jest wyprowadzany na spacery poza teren gospodarstwa. Faktem jest, że w wywiadzie ratownika medycznego z ubezpieczoną wskazano, że do zdarzenia doszło podczas spaceru z psem, jednakże w szpitalnej dokumentacji medycznej lekarz wskazał, że do zdarzenia doszło w związku z przewróceniem się przez psa, nie ma tam już informacji o spacerze z psem. Sąd dział wiarę ubezpieczonej, która wskazała, że wskutek towarzyszącego jej bólu opowiedziała co się stało dodając, że w pobliżu był pies, wypowiedź ta mogła być w dniu zdarzenia nieprecyzyjna. Podkreślić należy, że ratownicy medyczni koncentrowali się na udzieleniu pomocy poszkodowanej i to było ich podstawowym zadaniem, a nie precyzyjne opisywanie okoliczności zdarzenia. W ocenie Sądu do zdarzenia doszło podczas wykonywania prac związanych z prowadzeniem działalności rolniczej, zdarzenie to było nagłe i wywołane przyczyną zewnętrzną. Zdarzenie to jest zatem wypadkiem przy pracy rolniczej.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023.208 ze zm.) jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej. W myśl ust. 2 jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli spowodował wypadek umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa lub będąc w stanie nietrzeźwości lub będąc pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych środków o podobnym działaniu, sam w znacznym stopniu przyczynił się do wypadku.

Z kolei zgodnie z treścią art. 13 ust. 1 ww. ustawy jednorazowe odszkodowanie ustala się dla ubezpieczonego w wysokości proporcjonalnej do określonego procentowo stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Za stały uszczerbek na zdrowiu uznaje się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy (ust. 2). Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie (ust. 3).

Załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. 2002 Nr 234, poz. 1974 ze zm.) stanowi, iż wysokość stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego, u którego stwierdzono złamanie kości podudzia - w zależności od zniekształcenia, przemieszczenia, powikłań wtórnych, zmian troficznych i czynnościowych kończyny itp.: ze zmianami lub skróceniem do 4 cm wynosi od 5-15% (poz. 158a), ograniczenie ruchomości i zniekształcenia w stawach skokowych (w następstwie wykręcenia, zwichnięcia, złamania kości tworzących staw, zranień, ciał obcych, blizn itp.) - w zależności od ich stopnia i dolegliwości: bez zniekształceń wynosi 1-15% (poz. 162a).

W myśl pkt 1 Obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 19 lutego 2021 roku (M.P. z 2021r. poz. 217) w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w okresie od 1 kwietnia 2021 roku do 31 marca 2022 roku kwota jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynosi 1.033 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż ubezpieczona w wyniku wypadku przy pracy z 14 września 2021 roku doznała 18% stałego uszczerbku na zdrowiu (poz. 158a – 12% i poz. 162a – 6%).

U ubezpieczonej doszło do złamania spiralnego trzonu kości piszczelowej prawej i złamania kostki bocznej podudzia prawego z przemieszczeniem.

Ustalając wysokość uszczerbku na zdrowiu Sąd w pełni podzielił opinię biegłego z zakresu ortopedii A. K. (2) jako wydaną przez osobę będącą specjalistą w zakresie schorzenia występującego u ubezpieczonej. Podkreślenia przy tym wymaga, że ubezpieczona nie złożyła zastrzeżeń do przedmiotowej opinii, a Lekarz Regionalny – Inspektor Orzecznictwa Lekarskiego KRUS oświadczył, iż akceptuje wysokość uszczerbku ustaloną przez biegłego w trakcie postępowania.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne, działając na podstawie przywołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję, w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej A. K. (1) prawo do jednorazowego odszkodowania w kwocie 18.594 zł odpowiadającej 18% stałego uszczerbkowi na zdrowiu doznanemu w związku z wypadkiem przy pracy rolniczej z 14 września 2021 roku.

Sędzia Sonia Lasota – Zawisza