Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2024 roku w Gdyni

na rozprawie

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko (...) spółka akcyjna V. (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 2 644,55 złotych (dwa tysiące sześćset czterdzieści cztery złote pięćdziesiąt pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 07 lipca 2022 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1 117 złotych (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 1063/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 28 czerwca 2023 roku powód (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 2 644,55 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 07 lipca 2022 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem 50% wartości podatku vat naliczonego od kosztów naprawy pojazdu marki A. o numerze rejestracyjnym (...) użytkowanego na podstawie umowy leasingu przez A. K.. Powód wskazał przy tym, że likwidował przedmiotową szkodę w ramach tzw. likwidacji bezpośredniej, przy czym za szkodę odpowiedzialność ponosi kierujący pojazdem marki F. o numerze rejestracyjnym (...) ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 31 lipca 2023 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 2378/23 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany (...) spółka akcyjna V. (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa kwestionując legitymację procesową powoda (właściciel pojazdu nie przeniósł na leasingobiorcę żadnej wierzytelności z tytułu kosztów naprawy) oraz podniósł, że brak jest podstaw do dopłaty podatku vat, albowiem odpowiedzialność pozwanego nie obejmuje szkód powodujących zwiększenie pasywów po stronie korzystającego związanych ze zleceniem naprawy uszkodzonego pojazdu, które podlegają rozliczeniu pomiędzy korzystającym a finansującym w ramach łączącej strony umowy leasingu. Pozwany wskazał, że wobec powyższego był zobowiązany pokryć szkodę jedynie w wartości netto, bo decyduje o tym możliwość odliczenia podatku vat właściciela pojazdu, gdyż to w jego majątku powstaje szkoda, a właścicielem pojazdu był leasingodawca.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 05 stycznia 2022 roku miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki A. o numerze rejestracyjnym (...).

Właścicielem tego pojazdu był (...) spółka akcyjna z siedzibą w W., zaś jego użytkownikiem jako leasingobiorca – A. K..

(...) spółka akcyjna z siedzibą w W. był uprawniony do obniżenia należnego podatku vat o 100% kwoty podatku naliczonego.

A. K. była uprawniona do obniżenia należnego podatku vat o 50% kwoty podatku naliczonego.

Sprawca szkody kierujący pojazdem marki F. o numerze rejestracyjnym (...) ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) spółka akcyjna V. (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W..

niesporne

W dniu 26 stycznia 2022 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę cesji wierzytelności – prawa do odszkodowania przysługującego mu w związku ze szkodą w pojeździe marki A. o numerze rejestracyjnym (...) likwidowaną przez (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W..

umowa przelewu wierzytelności – k. 6 akt

A. K. złożyła do (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. wniosek o przeprowadzenie przez niego likwidacji szkody związanej z kolizją drogową z dnia 05 stycznia 2022 roku, a następnie w dniu 23 lutego 2022 roku zawarła z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę zlecenia likwidacji szkody w ramach tzw. likwidacji bezpośredniej i umowę przelewu – do wysokości kwoty wypłaconej – przysługującej jej wierzytelności wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody – (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

umowa zlecenia oraz umowa przelewu wierzytelności – w aktach szkody, k. 97 akt

A. K. zleciła M. S. przeprowadzenie naprawy pojazdu marki A. o numerze rejestracyjnym (...).

Na czas naprawy powyższego pojazdu A. K. wynajęła od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. pojazd zastępczy marki V. model G..

Po wykonaniu naprawy w dniu 22 lutego 2022 roku M. S. wystawił A. K. tytułem kosztów naprawy pojazdu fakturę numer (...) na kwotę 32 792,45 złotych brutto, w tym kwotę 6 131,92 złotych tytułem podatku vat, z terminem płatności do dnia 08 marca 2022 roku.

W tym samym dniu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wystawił A. K. tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego przez okres 18 dni (po stawce w kwocie 75,61 złotych netto) fakturę numer (...) na kwotę 1 674 złotych brutto, w tym kwotę 313,02 złotych tytułem podatku vat, z terminem płatności do dnia 01 marca 2022 roku.

niesporne, a nadto: faktury – k. 9, 10 akt

W celu zapłaty M. S. za wykonaną naprawę pojazdu, w dniu 26 stycznia 2022 roku A. K. zawarła z nim umowę cesji wierzytelności – prawa do odszkodowania przysługującego jej w związku ze szkodą w pojeździe marki A. o numerze rejestracyjnym (...) likwidowaną przez (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W..

(...) spółka akcyjna z siedzibą w W. po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił M. S. kwotę 25 640,70 złotych (w tym kwotę 22 996,15 złotych i kwotę 2 644,55 złotych jako 50% wartości podatku vat) tytułem zwrotu kosztów naprawy pojazdu oraz (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 1 517,49 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

niesporne, a nadto: decyzje – k. 11 akt, potwierdzenia przelewów – k. 12-15 akt, umowa przelewu wierzytelności – k. 8 akt

(...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wezwał (...) spółka akcyjna V. (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W. do zapłaty kwoty 25 640,70 złotych (w tym kwoty 22 996,15 złotych i kwoty 2 644,55 złotych jako 50% wartości podatku vat) tytułem zwrotu kosztów naprawy pojazdu oraz kwoty 1 517,49 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

(...) spółka akcyjna V. (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zwrócił (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 22 996,15 złotych netto tytułem zwrotu kosztów naprawy pojazdu oraz kwotę 1 517,49 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

niesporne, a nadto: pisma – k. 17-20 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron w zakresie, w jakim nie były one kwestionowane przez stronę przeciwną.

Sąd uwzględnił także dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym znajdujące się w aktach szkody numer (...), których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary. Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie wnosiły do sprawy nowych i istotnych okoliczności. W szczególności dotyczy to przedłożonych przez powoda dokumentów znajdujących się w aktach szkody numer (...) (k. 23 akt), albowiem dotyczą one innego zdarzenia i innego pojazdu, stąd też dowód z tych dokumentów postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął (punkt 3).

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął także zgłoszony przez powoda wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego na fakt ustalenia celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu marki A. o numerze rejestracyjnym (...) powstałych po zdarzeniu z dnia 05 stycznia 2022 roku mając na uwadze, że koszty naprawy, w tym rodzaj części, ich cena, zakres naprawy i sposób naprawy, nie były sporne, pozwany zwrócił bowiem powodowi wypłacone przez niego odszkodowanie w wartości netto, a spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy ma on (powód) legitymację procesową do żądania od pozwanego kwoty 2 644,55 złotych tytułem połowy wartości podatku vat naliczonego od tychże kosztów naprawy.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął również zgłoszony przez pozwanego dowód z dokumentów znajdujących się w aktach szkody o numerze (...), albowiem pozwany mimo zobowiązania z dnia 12 września 2023 roku (k. 48, 49-50 akt; z.p.o. – k. 60 akt) dowodów z tych dokumentów nie złożył.

Na powyższe decyzje procesowe Sądu żadna ze stron nie złożyła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 2 644,55 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 07 lipca 2022 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem pozostałej części odszkodowania stanowiącej różnicę między kwotą uiszczoną na rzecz powoda przez pozwanego ubezpieczyciela a kwotą stanowiącą uzasadnione koszty naprawy pojazdu marki A. o numerze rejestracyjnym (...) i odpowiadającej wartości należnego podatku vat w 50%.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zasadniczo okoliczności sprawy pozostawały między stronami bezsporne. Strony były zgodne co do tego, że odpowiedzialność za szkodę w pojeździe marki A. o numerze rejestracyjnym (...) co do zasady ponosił pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody oraz że powód likwidując szkodę w ramach tzw. likwidacji bezpośredniej wypłacił odszkodowanie stanowiące pokrycie kosztów: naprawy przedmiotowego pojazdu w kwocie 25 640,70 złotych (w tym kwotę 2 644,55 złotych jako 50% wartości podatku vat) i najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1 517,49 złotych. Niesporne było również, że pozwany zwrócił powodowi kwotę

22 996,15 złotych netto tytułem zwrotu kosztów naprawy pojazdu oraz kwotę 1 517,49 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Nie było w sprawie sporne także i to, że to korzystająca z pojazdu na podstawie umowy leasingu A. K. była uprawniona do obniżenia należnego podatku vat o 50% kwoty podatku naliczonego.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany (...) spółka akcyjna V. (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zakwestionował legitymację procesową powoda wskazując, że właściciel pojazdu nie przeniósł na leasingobiorcę żadnej wierzytelności z tytułu kosztów naprawy oraz podniósł, że brak jest podstaw do dopłaty podatku vat, albowiem odpowiedzialność pozwanego nie obejmuje szkód powodujących zwiększenie pasywów po stronie korzystającego związanych ze zleceniem naprawy uszkodzonego pojazdu, które podlegają rozliczeniu pomiędzy korzystającym a finansującym w ramach łączącej strony umowy leasingu. Pozwany wskazał, że wobec powyższego był zobowiązany pokryć szkodę jedynie w wartości netto, bo decyduje o tym możliwość odliczenia podatku vat właściciela pojazdu, gdyż to w jego majątku powstaje szkoda, a właścicielem pojazdu był leasingodawca.

Wobec powyższych stanowisk stron rolą Sądu było ustalenie, kto w niniejszej sprawie jest poszkodowanym: właściciel pojazdu – leasingodawca, czy korzystający z niego – leasingobiorca. W pierwszym przypadku odszkodowanie należałoby wyliczyć bowiem w kwocie netto, w drugim zaś – wraz z połową naliczonego podatku vat (bo w takim zakresie leasingobiorca jest w niniejszej sprawie uprawniony do obniżenia należnego podatku vat).

Powyższe zagadnienie było już przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który w zapadłej w analogicznym stanie faktycznym i prawnym uchwale z dnia 11 września 2020 roku (sygn. akt III CZP 90/19) odnosząc się do kwestii doliczenia do odszkodowania podatku vat przy pojeździe w leasingu wskazał jednoznacznie, że odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę pogląd ten podziela mając na uwadze, że jeżeli faktura za naprawę uszkodzonego pojazdu została wystawiona na leasingobiorcę, a tak było w tym przypadku, to on, a nie właściciel pojazdu, staje się nabywcą usługi. W rezultacie właściciel pojazdu (leasingodawca) nie ma możliwości ujęcia w kosztach prowadzonej działalności gospodarczej przedmiotowej faktury i rozliczenia podatku vat, bo to nie on jest zleceniodawcą naprawy i zobowiązanym do zapłaty za nią. Status strony poszkodowanej przysługuje zatem w takim wypadku wyłącznie korzystającemu z leasingu, a brak wypłaty odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę (wraz z 50% podatku vat) naruszałby art. 361 § 2 k.c. i prowadziłby do tego, że wypłacone odszkodowanie nie pokryłoby w pełni poniesionej straty. Zważyć przy tym należy, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w powyższej uchwale, że szkoda nie została zdefiniowana w przepisach kodeksu cywilnego, a w doktrynie trafnie dostrzeżono, że byłby to zabieg nieoperatywny, gdyż ze względu na abstrakcyjny charakter i podstawowe znaczenie tego pojęcia mogłoby to doprowadzić do jego zbytniego zawężenia treściowego. Szkodę w orzecznictwie i doktrynie definiuje się zazwyczaj jako uszczerbek w dobrach poszkodowanego – powstały wbrew jego woli – polegający na różnicy między stanem tych dóbr powstałym wskutek zdarzenia szkodzącego a stanem, jaki by istniał, gdyby nie zaszło to zdarzenie. Ustalenia istnienia i wielkości szkody dokonuje się za pomocą metody dyferencyjnej (różnicowej), która nakazuje przyjąć za szkodę różnicę między rzeczywistym stanem dóbr poszkodowanego z chwili dokonywania ustaleń a stanem hipotetycznym, jaki istniałby, gdyby do zdarzenia sprawczego nie doszło. Jej cechą charakterystyczną jest uwzględnienie wszelkich następstw określonego zdarzenia dla majątku poszkodowanego, a więc nie tylko bezpośrednich skutków dla poszczególnych dóbr. Ustalając rozmiar szkody należy wziąć więc pod uwagę wszelkie następstwa zdarzenia szkodzącego dla majątku poszkodowanego, o ile tylko pozostają w normalnym powiązaniu z tym zdarzeniem, przy czym nie budzi wątpliwości, że może on wykraczać poza konsekwencje bezpośrednie i mieć charakter pośredni. Możliwe jest zatem zaliczenie do zwykłych następstw zdarzenia sprawczego również uszczerbku majątkowego wynikłego z wydatków „wymuszonych” na poszkodowanym przez wystąpienie tego zdarzenia. Uwzględnienia w tym kontekście wymaga także, że szkoda ma charakter dynamiczny. Obok pierwotnego mogą się następnie pojawić dalsze, pozostające w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem uzasadniającym odpowiedzialność odszkodowawczą, uszczerbki majątkowe, zarówno o charakterze utraconych korzyści, jak i strat. Przy szkodach następczych np. niemożności korzystania z pojazdu (koszty najmu pojazdu zastępczego), czy poniesieniu wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu przy szkodzie częściowej, poszkodowanym z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może być więc posiadacz zależny pojazdu. O tym, kto jest poszkodowanym rozstrzygają konkretne okoliczności faktyczne sprawy. Szkoda majątkowa nie tyle polega w niniejszym przypadku na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, a na jego naprawieniu z uwagi na zobowiązanie w związku z leasingiem, sama szkoda (w postaci wydatkowania środków na naprawę) jest zaś następstwem uszkodzenia mienia, o jakim mowa w art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 2500). Szkoda w tym ujęciu powstaje zatem w majątku posiadacza zależnego, a nie właściciela pojazdu i nie polega na zmniejszeniu wartości uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu lub jego pełnej utracie (tamże). W przypadku szkody w pojeździe mechanicznym oddanym w leasing nie można zatem abstrahować od istoty umowy leasingu, w ramach której to wyłącznie korzystający (leasingobiorca), a nie finansujący (leasingodawca) jest uprawniony do korzystania z rzeczy. Obowiązkiem leasingobiorcy (korzystającego) jest utrzymywanie rzeczy będącej przedmiotem leasingu w należytym stanie, dokonywanie jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy (art. 709 ⁷ k.c.), przy czym rezultatem naruszenia tego obowiązku jest możliwość wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu.

Skoro leasingobiorca zleca zgodnie ze spoczywającym na nim obowiązkiem ustawowym (a nie jedynie – umownym mającym swe źródło w umowie leasingu) naprawę uszkodzonego na skutek wypadku komunikacyjnego pojazdu mechanicznego i ponosi wydatki z tym związane, a taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie – to użytkownik pojazdu A. K. zleciła naprawę uszkodzeń w pojeździe marki A. o numerze rejestracyjnym (...) i to ona, a nie właściciel pojazdu, była zobowiązana do zapłaty za tę naprawę – to należy go – leasingobiorcę – traktować jako poszkodowanego. W przypadku, gdy szkoda częściowa została wyrządzona w pojeździe mechanicznym będącym przedmiotem leasingu istnieje więc adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem wyrządzającym szkodę w majątku finansującego a powstaniem obowiązku korzystającego (leasingobiorcy) dokonania naprawy pojazdu we własnym imieniu i na własny rachunek. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się przy tym pogląd, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (vat) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. Zakresem szkody może być zatem objęta niemożność odliczenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Czynność w postaci naprawy pojazdu podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako usługa, podatek ten ma zatem charakter cenotwórczy (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 lipca 2006 roku, sygn. akt III CZP 54/06). Analogicznie w przypadku, gdy na skutek zdarzenia szkodzącego wydatki na naprawę uszkodzonego pojazdu poniósł leasingobiorca, któremu przysługuje na podstawie art. 86a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 roku, poz. 361 ze zmianami) prawo do odliczenia wyłącznie 50% podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, to odszkodowanie obejmuje podatek od towarów i usług w części, w jakiej leasingodawca nie jest uprawniony do jego odliczenia. Jedynie odbiorca usługi jest uprawniony do ewentualnego odliczenia podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (tamże).

Zgodzić się zatem należy z poglądem wyrażonym w obszernie cytowanej powyżej uchwale, że w sytuacji, gdy leasingobiorca jako podmiot wyłącznie uprawniony do korzystania z pojazdu i jednocześnie zobowiązany do utrzymania uszkodzonego pojazdu w należytym stanie pokrywa koszty usług naprawczych (w skład których wchodzi podatek od towarów i usług) koniecznych do przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody wyrządzonej przez inny podmiot, to jest on poszkodowanym. W konsekwencji to jego możliwości odliczenia podatku od towarów i usług decydują o tym, czy i w jakim zakresie odszkodowanie może być pomniejszone o podatek vat. Skoro finansujący (leasingodawca) przekazuje pojazd do wyłącznego korzystania leasingobiorcy, nie zleca naprawy, nie ponosi jej kosztów naprawy i nie jest nabywcą usługi opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to okoliczność, że ma on status podatnika podatku vat jest pozbawiona istotnego znaczenia. Skoro zaś to leasingobiorca jest nabywcą usługi opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to finansujący nie może ująć w kosztach prowadzonej działalności gospodarczej wystawionej na korzystającego faktury, w tym ujętego w niej podatku vat. Między stronami umowy leasingu nie ma zatem możliwości ani potrzeby rozliczenia części poniesionej przez korzystającego szkody w postaci ujętego w fakturze podatku od towarów i usług.

Reasumując, raz jeszcze podkreślić należy, że spoczywający na leasingobiorcy obowiązek naprawy pojazdu wynika nie tyle z umowy leasingu, co z przepisu art. 709 ⁷ k.c., zgodnie z którym korzystający zobowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy. Ustawa zatem nakłada na leasingobiorcę obowiązek naprawy pojazdu, czyli usunięcia szkody powstałej na skutek kolizji – i to również w sytuacji, gdy leasingobiorca nie ponosi winy za szkodę, wobec czego w sytuacji, gdy w wykonaniu tego obowiązku zleca on naprawę, ponosi jej koszty i jest nabywcą usługi opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to on jest poszkodowanym, a brak wypłaty odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę (wraz z 50% podatku vat, którego nie może odliczyć od podatku należnego) naruszałby art. 361 § 2 k.c. i prowadziłby do tego, że wypłacone odszkodowanie nie pokryłoby w pełni poniesionej straty (w jego mieniu).

W przypadku więc gdy leasingobiorca nie poniósłby żadnych kosztów naprawy pojazdu (bo pojazd nie został naprawiony lub został naprawiony przez leasingodawcę), nie poniósłby w związku z tym zdarzeniem żadnej szkody. Skoro zaś – zgodnie z obowiązującymi go przepisami prawa – dokonał naprawy pojazdu i za tę naprawę zapłacił, to w jego majątku powstała spowodowana tym zdarzeniem szkoda w postaci pomniejszenia jego aktywów (mienia), za co odpowiedzialność gwarancyjną przyjął na siebie pozwany ubezpieczając sprawcę kolizji. Raz jeszcze podkreślić należy, że poszkodowanym jest podmiot, który doznał szkody pozostającej w związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym wbrew swojej woli. W przypadku szkody majątkowej nie może być on każdorazowo identyfikowany z właścicielem rzeczy, który – w zakresie przyznanym mu przez ustawę – może przenieść swoje uprawnienie do korzystania z rzeczy na inny podmiot. Przy szkodach następczych np. niemożności korzystania z pojazdu (koszty najmu pojazdu zastępczego), czy poniesieniu wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu przy szkodzie częściowej, poszkodowanym z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może być więc również posiadacz zależny pojazdu.

W konsekwencji powyższego podkreślić należy, że przeniesienie wierzytelności w postaci odszkodowania w kwocie netto przysługującej właścicielowi – (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda nie miało znaczenia prawnego w tym sensie, że podmiot ten jako właściciel pojazdu oddanego w użytkowanie na podstawie umowy leasingu nie ponosił kosztów naprawy tego pojazdu, nie był więc poszkodowanym. Poszkodowanym w sprawie był bowiem leasingodawca, którego obciążał ustawowy obowiązek utrzymywania rzeczy w należytym stanie i który w wykonaniu tego obowiązku poniósł koszty naprawy uszkodzeń pojazdu wyrządzonych mu z winy ubezpieczonego u pozwanego. A zatem to jego możliwości w zakresie odliczania podatku vat decydują o zakresie odszkodowania, przy czym niesporne było, że poszkodowana A. K. była uprawniona do obniżenia należnego podatku vat o 50% kwoty podatku naliczonego.

W dalszej więc kolejności rozważyć należało – skoro leasingobiorca A. K., która zleciła naprawę i była zobowiązana do poniesienia jej kosztów ma status poszkodowanego, a więc to jej możliwości w zakresie odliczania podatku vat decydują o zakresie odszkodowania – czy scedowała ona na powoda wierzytelność o odszkodowanie za naprawę pojazdu wyrażone wartością netto powiększoną o 50% wartości vat, a więc w istocie, czy powodowi przysługuje w sprawie legitymacja procesowa.

Przechodząc do analizy tego zagadnienia wskazać należy, że z przeprowadzonych w sprawie dowodów, w tym znajdujących się w aktach szkody numer (...), jednoznacznie wynikało, że poszkodowana A. K. złożyła do powoda wniosek o przeprowadzenie przez niego likwidacji szkody związanej z kolizją drogową z dnia 05 stycznia 2022 roku, a następnie w dniu 23 lutego 2022 roku zawarła z powodem zarówno umowę zlecenia likwidacji szkody w ramach tzw. likwidacji bezpośredniej, jak i umowę przelewu przysługującej jej wierzytelności w postaci odszkodowania (obejmującego koszty naprawy pojazdu i koszty najmu pojazdu zastępczego) wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody – (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. – do wysokości kwoty wypłaconej.

Wskazać w tym miejscu należy, że podstawą działań podejmowanych przez powoda w ramach tzw. bezpośredniej likwidacji szkody był przepis art. 4 ust. 10 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracji (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 656 ze zmianami), zgodnie z którym zakład ubezpieczeń może – również na wniosek uprawnionego z umowy ubezpieczenia – podjąć się wykonania czynności ubezpieczeniowych związanych z ustalaniem przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, ustalaniem wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań, a także ich wypłacenia – i to również w przypadku, gdy umowy te zawarte są z innym zakładem ubezpieczeń. Likwidacja szkody, tzw. bezpośrednia, polega na tym, że na podstawie umowy zlecenia zawartej z poszkodowanym zakład ubezpieczeń świadczy w istocie usługę polegającą na ustaleniu sprawcy określonej szkody komunikacyjnej, rozmiaru i wysokości tej szkody oraz wypłaca świadczenie równe temu, jaki przysługuje poszkodowanemu z polisy OC sprawcy. System tzw. bezpośredniej likwidacji szkody opiera się także na umowie między ubezpieczycielami, na mocy której zgadzają się oni na rozliczenie szkód spowodowanych przez sprawców ubezpieczonych w drugim zakładzie ubezpieczeń.

W świetle zaś powyższego nie było wątpliwości, że powód, który przeprowadził postępowanie likwidacyjne i wypłacił poszkodowanej (a ściślej podmiotom, które przeprowadziły naprawę i wynajęły pojazd zastępczy) odszkodowanie wraz z 50% podatku vat, nabył na podstawie powyższej umowy przelewu od poszkodowanej wobec pozwanego jako ubezpieczyciela sprawcy szkody wierzytelność właśnie w takim rozmiarze, a więc wraz z 50% wartości podatku vat, co czyniło żądanie powoda zasadnym w całości.

Mając na uwadze całokształt powyższych rozważań Sąd w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 509 k.c. w zw. z art. 4 ust. 10 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracji (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 656 ze zmianami) w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 362 k.c. w zw. z art. 709 ¹ k.c. w zw. z art. 709 ⁷ k.c. w zw. z art. 509 k.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 481 k.c. zasądził od pozwanego (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 2 644,55 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 07 lipca 2022 roku do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanego (...) spółka akcyjna V. (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda kwotę 1 117 złotych (wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty) tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się kwoty: 200 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 2 punkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023, poz. 1935) oraz 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 04 maja 2024 roku