Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1181/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 5 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV K 206/21

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

B. M.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna - k.244-248

Informacja e - (...) k.238

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna

Informacja e - (...)

Dokumenty zostały sporządzone przez uprawnione osoby i podmioty, nie będąc kwestionowane i nie budząc żądnych wątpliwości.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarówno obrońca oskarżonej, jak i oskarżona we wniesionych przez siebie apelacjach zarzucili zaskarżonemu wyrokowi rażącą niewspółmierność kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Na wstępie podkreślić należy, że zarządzeniem z dnia 25 stycznia 2022 r. wyznaczono oskarżonej obrońcę z urzędu. Uczyniono to na jej wniosek, w którym podała, że nie stać jej na ustanowienie obrońcy z wyboru. Następnie na rozprawie w dniu 2 marca 2022 r., z uwagi na uzyskaną od oskarżonej informację o jej wcześniejszym leczeniu psychiatrycznym, zwrócono się o jej dokumentację medyczną i wskazano, że po zapoznaniu się z nią zostanie podjęta decyzja o ewentualnym dopuszczeniu dowodu z opinii sądowo - psychiatrycznej, co też nastąpiło postanowieniem z dnia 28 marca 2022 r. Powyższe spowodowało, że z uwagi na wątpliwości do po poczytalności oskarżonej udział obrońcy stał się obowiązkowy.

Tymczasem na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2022 r. nie stawił się obrońca oskarżonej. Po skontaktowaniu się z nim poinformował, że zapomniał o tym i mógłby dojechać w ciągu 30 minut, ale wnosi o odroczenie rozprawy, co zostało przekazane sędziemu referentowi. Następnie zadzwonił obrońca i wniósł o nie odraczanie rozprawy, wskazując że postara się dojechać, co zostało przekazane protokolantowi, ale tak jak wcześniejsza informacja nie spotkało się z żadną odpowiedzią. Obecna na rozprawie oskarżona nie wyraziła zgody na prowadzenie rozprawy pod nieobecność obrońcy i wniosła o jej odroczenie. Mimo to Sąd Rejonowy, na podstawie art. 378a § 1 kpk, prowadził postępowanie dowodowe, uznając że obrońca oskarżonej był prawidłowo zawiadomiony i nie stawił się bez usprawiedliwienia, po czym przesłuchał jednego świadka i odroczył rozprawę bez terminu. Wprawdzie pouczył obrońcę o treści art. 378a § 7 kpk, jednak ten nie złożył wniosku o powtórzenie tej czynności, a Sąd Rejonowy nie zrobił tego z urzędu, co można byłoby potraktować jako konwalidację tego uchybienia. Zwłaszcza, że na w/w terminie rozprawy nie podjęto żadnych innych czynności, odraczając ją bez terminu w celu oczekiwania na sporządzenie opinii sądowo - psychiatrycznej.

W dniu 11 kwietnia 2023 r., a więc ponad rok później, wpłynęła opinia sądowo - psychiatryczna, z której wynikało, że u oskarżonej nie rozpoznano choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego, a jedynie zaburzenia adaptacyjne - reakcję sytuacyjną, co nie znosiło ani nie ograniczało zdolności rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Jej poczytalność nie budzi wątpliwości. Ponadto uznano, że oskarżona może brać udział w postępowaniu sądowym i prowadzić obronę w sposób samodzielny i rozsądny. Sąd Rejonowy odnotował w/w opinię. Nie orzekł, że w jej świetle udział obrońcy jest nieobowiązkowy.

Mając powyższe na uwadze, nie ulega wątpliwości, że Sąd Rejonowy procedował pod nieobecność obrońcy oskarżonej, która z uwagi na uprzednie powzięcie wątpliwości co do jej poczytalności, wyrażonych dopuszczeniem dowodu z opinii sądowo - psychiatrycznej, była obligatoryjna. Było to tym bardziej błędne, że obrońca poinformował o przyczynach swojego niestawiennictwa, wskazując że po prostu zapomniał o rozprawie, a zarówno on, jak i oskarżona wnieśli o jej odroczenie. Sąd Rejonowy nie udzielił żadnej odpowiedzi, pomimo że obrońca deklarował możliwość dojechania na rozprawę w rozsądnym czasie. Co więcej, świadek który został wówczas przesłuchany jest funkcjonariuszem Policji wykonującym swoje obowiązki służbowe w W.. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, żeby go przesłuchać w innym terminie. Zwłaszcza, że niczego nie pamiętał, jedynie potwierdzając zeznania złożone w postępowaniu przygotowawczym. Tym samym nie zaistniały przesłanki art. 378a § 1 kpk, który powinien być stosowany jedynie w sytuacjach wyjątkowych. O ile zrozumiałym jest, że Sąd Rejonowy starał się możliwie szybko rozpoznać niniejszą sprawę, o tyle powinien pamiętać o swojej wcześniejszej decyzji i procedować w sposób nie narażający zapadłego rozstrzygnięcia na uchylenie.

Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy chociażby w wyroku z dnia 20 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt I KK 390/22, stwierdzając że w wypadku powzięcia przez organ procesowy uzasadnionych wątpliwości: czy zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona (art. 79 § 1 pkt 3 kpk), albo też czy stan jego zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny (art. 79 § 1 pkt 4 kpk), udział obrońcy w postępowaniu staje się obligatoryjny. Stan obrony obligatoryjnej trwa przy tym tak długo, dopóty sąd - uznając za uzasadnioną opinię biegłych lekarzy psychiatrów, że czyn oskarżonego nie został popełniony w warunkach wyłączenia lub znacznego ograniczenia zdolności rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem i że stan zdrowia psychicznego oskarżonego pozwala na udział w postępowaniu i prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny - nie orzeknie, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy (art. 79 § 4 zd. pierwsze kpk).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy nie rozpatrywał zarzutów podniesionych przez obrońcę oskarżonej i oskarżoną, które odnosiły się do orzeczonej kary.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonej kary 4 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z opisanych wyżej względów, a więc z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej uniemożliwiającej merytoryczną kontrolę zaskarżonego wyroku, brak było podstaw do jego zmiany. Kwestionowane orzeczenie musiało być uchylone, a sprawa przekazana Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Bezwzględna przesłana odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Wprawdzie nie było to przedmiotem zarzutów obrońcy oskarżonej i oskarżonej, jednak Sąd Okręgowy z urzędu dopatrzył się zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej związanej z prowadzeniem rozprawy pod nieobecność obrońcy oskarżonej, którego obecność była obowiązkowa.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 5 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV K 206/21

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Z uwagi na wątpliwości co do poczytalności oskarżonej, które zostały wyrażone poprzez dopuszczenie dowodu z opinii sądowo - psychiatrycznej, obrońca oskarżonej musiał być obecny na każdym terminie rozprawy. W dniu 21 kwietnia 2022 r. nie stawił się, informując o przyczynie tego stanu rzeczy i wnoszą o odroczenie rozprawy. Identyczne stanowisko zajęła oskarżona. Mimo to Sąd Rejonowy prowadził rozprawę, przesłuchując jednego świadka. Uchybienie to nie zostało w żaden sposób konwalidowane. Tym samym zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Ponownie rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy powinien w pierwszej kolejności podjąć decyzję czy obecność obrońcy oskarżonej jest w dalszym ciągu obowiązkowa czy też, mając na uwadze treść opinii sądowo - psychiatrycznej, nieobowiązkowa. W tym drugim przypadku powinien wydać postanowienie w tym przedmiocie, które spowodowałoby możliwość prowadzenia rozprawy także pod nieobecność obrońcy oskarżonej. Oczywiście w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności bądź nieuwzględnienia wniosku o odroczenie rozprawy, co jednak powinno być czynione rozważnie z uwagi na ewentualne naruszenie prawa do obrony. Następnie Sąd Rejonowy powinien ponownie przeprowadzić przewód sądowy i rozstrzygnąć o winie, a w przypadku jej stwierdzenia także o karze oskarżonej.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

B. M.

II

Biorąc pod uwagę, że w postępowaniu odwoławczym uczestniczył obrońca oskarżonej z urzędu, przyznano mu na jego wniosek wynagrodzenie w kwocie 1033,20 złotych, w tym podatek od towarów i usług, za pomoc prawną, jaką udzielił jej na tym etapie postępowania. Jego wysokość wynikała z § 11 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

7.  PODPIS

0.17.1.1. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 5 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV K 206/21

0.17.1.2. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.17.1.3. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.17.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

0.17.1.1. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżona

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 5 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV K 206/21

0.17.1.2. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.17.1.3. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.17.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana