Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1257/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2022r., sygn. akt IV K 72/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego

0.1.- obraza prawa materialnego w innym wypadku niż w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonej , to jest art. 72 § 1 k.k. poprzez jego niezastosowanie i nie orzeczenie wobec oskarżonej przynajmniej jednego ze środków probacyjnych wskazanych w tym przepisie, co jest obligatoryjne w razie zawieszenia wykonania kary i braku orzeczenia środka karnego , co powoduje, że orzeczenie nie odpowiada prawu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut okazał się zasadny w stopniu oczywistym, ale nie było możliwie jego uwzględnienie, z uwagi na rażącą niesprawiedliwość orzeczenia, która nakazywała jego zmianę na korzyść oskarżonej.

Wniosek

zmiana wyroku i zobowiązanie oskarżonej do pisemnego informowania o przebiegu okresu próby

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodów opisanych wyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Rażąca niesprawiedliwość wyroku polegająca na wydaniu wyroku skazującego za przestępstwo z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. pomimo tego, że opis czynu przypisanego oskarżonej nie zawiera wszystkich ustawowych znamion

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Przepis art. 440 k.p.k. stanowi, że jeśli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, podlega ono niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zmianie na korzyść oskarżonego albo w sytuacji określonej w art. 437 § 2 zdanie drugie uchyleniu. W świetle bogatego dorobku judykatury, a przede wszystkim wobec treści art. 1 § 1 k.k., nie ulega wątpliwości, że rażąco niesprawiedliwym jest m.in. orzeczenie uznające winę sprawcy pomimo, iż jego zachowanie opisane w części dyspozytywnej orzeczenia nie wypełnia wszystkich znamion typu czynu zabronionego.

B. P. zarzucono popełnienie czynu zabronionego w zjawiskowej postaci pomocnictwa do dokonania oszustwa. Skoro zatem pomocnictwa dopuszcza się ten, kto w zamiarze, by inna osoba dokonała czynu zabronionego ułatwia jego popełnienie (…), to oznacza, że opis czynu przypisanego pomocnikowi, poza wskazaniem, na czym owa pomoc polegała, a więc opisem jego własnego zachowania musi zawierać dokładne określenie czynu sprawcy, czyli czynu zabronionego o znamionach określonych ustawą. W wyroku z dnia 12 grudnia 2023 r. ( sygn. V KK 306/23) Sąd Najwyższy wprost wskazał, że opis czynu przypisanego w postaci zjawiskowej pomocnictwa w zakresie czynu zabronionego, do którego popełnienia udzielano pomocy, wymaga zawarcia wszystkich znamion typu czynu zabronionego popełnianego w formie sprawczej.

Dopuszcza się zaś przestępstwa oszustwa ten kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Działanie „ w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”, a nie dla żartu, złośliwości, zemsty itp. jest wobec tego jednym z ustawowych znamion czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k., co powinno zawsze znaleźć odzwierciedlenie w wyroku skazującym. Przestępstwo to może bowiem być popełnione wyłącznie jako skutek działania w zamiarze bezpośrednim ( dolus directus) dlatego właśnie, że celem działania sprawcy jest uzyskanie korzyści majątkowej przez niego samego lub inną osobę. Ów cel powinien zatem stanowić jeden z elementów opisu czynu przypisanego, co wprost wynika z treści art. 413 § 2 pkt. 1 k.p.k. („wyrok skazujący powinien zawierać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną). Sądowi Okręgowemu znane są oczywiście te judykaty, w których wskazuje się, że ustawowy wymóg określoności czynu przypisanego nie oznacza, by każdorazowo sąd meriti obowiązany był w opisie czynu przypisanego zamieszczać ustawowe sformułowania, dosłowne powielenie treści przepisu, byleby tylko kształt rozstrzygnięcia nie budził wątpliwości co do tego, że odpowiada on wszystkim wymaganym znamionom. Rzecz jednak w tym, że treść zaskarżonego wyroku nie upoważnia do stwierdzenia, iż B. P. przypisano pomocnictwo do dokonania czynu zabronionego o znamionach opisanych art. 286 § 1 k.k. jako, że brak w nim wskazania o działaniu „w celu osiągniecia korzyści majątkowej”. Nie jest to li tylko omyłka pisarska powstała na skutek błędnego powielenia w komparycji wyroku zarzutu prawidłowo przedstawionego oskarżonej i zamieszczonego następnie w akcie oskarżenia.

Jak bowiem wynika z lektury dokumentu znajdującego się na karcie 121 akt sprawy, początkowo B. P. zarzucono popełnienie przestępstwa oszustwa w formie sprawczej (art. 286§ 1 k.k.) i ten opis odpowiadał treści zastosowanego przepisu. Rzecz jednak w tym, że opis czynu jaki zawarto w akcie oskarżenia do tego postanowienia nie przystaje, gdyż zarzucono już B. P., iż pomogła nieustalonemu sprawcy do dokonania oszustwa na szkodę J. P., pomijając w zarzucie działanie „w celu osiągnięcia korzyści majątkowej” ( k. 136). Wypada w tym miejscu odnotować, że zmiana ta nie znajduje odzwierciedlenia w czynnościach postępowania przygotowawczego polegających mną wydaniu i ogłoszeniu podejrzanej postanowienia o zmianie przedstawionego zarzutu i przesłuchania jej na te okoliczność, czego zresztą w ogóle nie dostrzegł Sąd Rejonowy. N Niezależnie od uchybień procesowych jakie nastąpiły na etapie dochodzenia ( art. 314 k.p.k.), opis czynu zawarty w akcie oskarżenia był wadliwy( niekompletny), który to błąd sąd orzekający mógł skorygować na etapie wyrokowania, czego niestety nie uczynił.

Z przytoczonego na wstępie art. 440 k.p.k. wynika, że rozpoznając sprawę poza granicami zakreślonymi skargą apelacyjną, sąd władny jest albo zmienić wyrok ( i tu – wyłącznie na korzyść oskarżonej) albo też wyrok uchylić – jedynie w wypadku, o jakim mowa w art. 437 § 2 k.p.k. Przepis art. 440 k.p.k. przewiduje zatem możliwość uchylenia wyroku również na niekorzyść oskarżonego. Zgodnie jednak z brzmieniem nadanym temu przepisowi z dniem 16 kwietnia 2016 r., uchylenie może nastąpić "wyłącznie" w sytuacji określonej w art. 437 § 2 zdanie drugie k.p.k. , a więc w wypadku gdy ziściła się przynajmniej jedna ze wskazanych w nim przesłanek czyli bezwzględna podstawa odwoławcza z art. 439 § 1 k.p.k., zakaz ne peius z art. 454 k.p.k. lub konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości ( por. wyrok

Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2020 r. , sygn. IV KS 54/19; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2023 r., sygn. II KK 148/23). Nie ulega wątpliwości, że żaden z wypadków opisanych tym ostatnim przepisem nie zaistniał w niniejszej sprawie.

Mając więc na względzie treść art. 434 § 2 k.p.k., dozwalającego sądowi odwoławczemu na przełamanie kierunku apelacji w wypadku wystąpienia przesłanek z art. 440 k.p.k., należało – orzekając na korzyść oskarżonej – zmienić zaskarżony wyrok i uniewinnić B. P. od zarzucanego jej czynu.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 632 pkt. 2 k.p.k. wydatkami postępowania w sprawie obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSO Beata Tymoszów

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie o karze

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana