Sygn. akt VI Ka 178/24
Dnia 10 maja 2024 r.
Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:
Przewodniczący – Sędzia Tomasz Skowron
protokolant Monika Mazur
przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Małgorzaty Kopczyńskiej
po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2024 r.
sprawy M. R. ur. (...) w S.
s. Z., J. z domu N.
oskarżonego z art. 286 § 1 k.k.
z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Zgorzelcu
z dnia 28 grudnia 2023 r. sygn. akt II K 219/22
I. zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego M. R. w ten sposób, że w pkt. 4 części dyspozytywnej zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 1848 złotych w tym podatek od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu przed Sądem I instancji;
II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
III.
zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 840 złotych
w tym podatek od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego
z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz dalsze 161 złotych tytułem zwrotu kosztów dojazdu;
IV.
zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych
za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VI Ka 178/24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Zgorzelcu z dnia 28 grudnia 2023r. sygn. akt II K 219/22 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
Obrońca oskarżonego na podstawie art. 425 § 1 k.p.k. w zw. z art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok na korzyść oskarżonego M. R. w całości. Powołując się na przepis art. 427 k.p.k. i art. 438 pkt 2 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił: 1) obrazę przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku w postaci naruszenia art. 7 k.p.k., art. 91 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego i zaniechaniu dążenia do wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, poprzez: a) nieuzasadnione przyjęcie, że oskarżony M. R. dopuścił się zarzucanego mu czynu, w sytuacji gdy brak jest dowodów dostatecznie potwierdzających popełnienie czynu przez oskarżonego, a materiał dowodowy, w tym zeznania pokrzywdzonego, wskazują, że czynu dopuściła się kobieta o imieniu „(...)”, z którą rozmawiał pokrzywdzony, a której konto zostało wskazane w ogłoszeniu na olx.pl, b) nieuzasadnione przyjęcie, że wyjaśnienia oskarżonego, w których nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu są niewiarygodne, że są przyjętą przez oskarżonego linią obrony w toku postępowania, w sytuacji gdy wyjaśnienia oskarżonego znajdują oparcie w przedłożonych przez niego dowodach z dokumentów, w szczególności w postaci kopii informacji z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej nr 1 K. S. w R. - Poradnia (...) z dnia 11.12.2020 r., z której wynika, że zarówno w dacie otwarcia rachunku bankowego (23.10.2020 r.), jak również w dacie czynu (04.11.2020 r.), stan zdrowia oskarżonego powstały w wyniku urazu, którego doznał w dniu 12.10.2020 r.. powodującego między innymi złamania trzonu kręgu C6, a także innych złamań, w tym złamanie kości krzyżowej oraz wielomiejscowe złamanie talerza biodrowego prawego miednicy, uniemożliwiał oskarżonemu swobodne poruszanie się co najmniej do dnia 11.12.2020 r. - kiedy zalecono „rozpoczęcie pionizacji pacjenta w asekuracji balkonika w asyście rehabilitanta” i wystawiono skierowanie do zakładu rehabilitacji stacjonarnej — oddziału rehabilitacji, c) nieuzasadnione przyjęcie, że oskarżony - nawet pomimo przebytego w dniu 12.10.2020 r. urazu mógł bez problemu otworzyć rachunek bankowy w dniu 23.10.2020 r„ w sytuacji gdy Sąd dokonując takiego stwierdzenia kierował się wyłącznie okolicznością, że we wskazanym okresie oskarżony nie przebywał w schronisku dla osób bezdomnych, a niewątpliwie nie mając wiedzy medycznej w tym zakresie - Sąd zupełnie pominął stan zdrowia oskarżonego powstały w wyniku urazu, którego doznał on w dniu 12.10.2020 r„ który wskazywał, że oskarżony w związku z doznanymi złamaniami był wówczas osobą leżącą, a jego „pionizacja” nastąpiła dopiero po dniu 11.12.2020 r„ 2) obrazę prawa materialnego w postaci § 17 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. - w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu przez jego zastosowanie oraz § 11 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. - w sprawie opłat za czynności adwokackie przez jego pominięcie, a to w związku z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP i w konsekwencji ustalenie wysokości stawki opłaty za obronę przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym w kwocie 924 zł oraz dalsze 212,52 zł tytułem podatku VAT, tj. 420 zł + VAT oraz 504 zł + VAT za 6 dodatkowych terminów, zamiast w wysokości 840 zł + VAT oraz 1.008 zł + VAT za 6 dodatkowych terminów, tj. łącznie wynagrodzenia w kwocie 1.848 zł oraz dalsze 425,04 zł tytułem podatku VAT, albowiem stawki określone w rozporządzeniu z dnia 3 października 2016 r. w sposób niedopuszczalny różnicują wynagrodzenia adwokata ze względu na przymiot jego ustanowienia — z urzędu albo z wyboru — co zostało uznane przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2020 roku, sygn. akt. SK 66/19, za niezgodne z art. 64 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3, 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP oraz powoduje - w zakresie ustalenia wysokości opłaty - konieczność zastosowania § 11 ust. 2 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku, które to stawki stanowią stawki minimalne. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zauważyć na wstępie niniejszych rozważań należy, że zaskarżone orzeczenie zapadło z uwzględnieniem całokształtu okoliczności ujawnionych w toku postępowania czyniąc zadość wymogom wyrażonym w art. 7 k.p.k. Sąd rejonowy dokonał bowiem wszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego co wprost wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia. Podniesiony zarzut obrazy przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k., art. 91 k.p.k. i art. 410 k.p.k. uznać należy za nietrafny. Przekonanie sądu o wiarygodności konkretnych dowodów, a także niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną treści przepisu art. 7 k.p.k. wówczas, gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego, jest wyczerpująco i logicznie z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego argumentowane w uzasadnieniu (zob: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1975 roku, II KR 355/74, OSNKW 1975/9/84; z dnia 22 stycznia 1975 roku, I KR 197/14, OSNKW 1975/5/58; z dnia 5 września 1974 roku, II KR 114/74, OSNKW 1975/2/28; z dnia 22 lutego 1996 roku, II KRN 199/15, PiPr. 1996/10/10; z dnia 16 grudnia 1974 roku, Rw 618/74, OSNKW 1975/3-4/47). Sąd Rejonowy prawidłowo oceniając dowody wyprowadził na ich podstawie trafne ustalenia faktyczne. Słusznie sąd ten odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego. Oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, w swoich wyjaśnieniach zaprzeczył udziałowi w inkryminowanych zdarzeniach. Wskazał, że był wówczas po operacji i nie mógł się ruszać ( wyjaśnienia oskarżonego k. 188 ). W dalszej części swoich wyjaśnień stwierdził, że żałuje tego co się stało i deklaruje zwrot pieniędzy pokrzywdzonemu. Jeżeli jeszcze dodać do tego, że w piśmie z dnia 26 kwietnia 2022r. ( k. 151 ) wnosił o skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego w celu pogodzenia się z pokrzywdzonym – zapłacenia mu kwoty „wymienionej w akcie oskarżenia”. To ocena wyjaśnień oskarżonego w zakresie jego udziału w zdarzeniu nie mogła być inna niż ta uczyniona przez sąd rejonowy. Taka bowiem postawa jaką zaprezentował oskarżony jest całkowicie sprzeczna z podstawowym odruchem obronnym. Nikt przecież niesłusznie oskarżony nie wyraża chęci naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem. Z dołączonych do akt dokumentów – zaświadczenia schroniska dla bezdomnych w K. (k. 207) wynika, że oskarżony przebywał w tej placówce w okresie od 30 października 2020 do 27 stycznia 2021r. , kopii dokumentacji lekarskiej Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) K. S. w R.( k. 214) wynika, że uraz miał w dniu 10 października 2020r. nie wynika poza tym na czym miała polegać „pionizacja pacjenta”. Sam zaś oskarżony w swoich wyjaśnieniach ( k. 188 ) wskazał, że wówczas, po opuszczeniu szpitala poruszał się na wózku inwalidzkim. Wbrew twierdzeniom skarżącej nie czyni to zatem niemożliwym ani otworzenia przez oskarżonego rachunku bankowego w Banku (...) w placówce w S., ani tego, że zamieścił na portalu (...) ogłoszenie o sprzedaży wzmacniacza marki P.. Tym bardziej, że z opinii biegłej grafolog ( k. 359 – 372 ) wynika, że podpis na wniosku o otworzenie wskazanego wyżej rachunku złożył najprawdopodobniej M. R.. Tym samym zarzut ten zdaniem sądu okręgowego na uwzględnienie nie zasługiwał. Zgodzić się należy natomiast z zarzutem z pkt 2 apelacji odnoszącego się do zasądzonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu. W wypadku złożenia przez obrońcę lub pełnomocnika będącego adwokatem udzielającym nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu, wniosku o zasądzenie od Skarbu Państwa w postępowaniu karnym kosztów takiej nieopłaconej pomocy, przy zastosowaniu stawek określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), rzeczą sądu powinno być przeprowadzenie rozproszonej kontroli konstytucyjnej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, w oparciu o wzorce konstytucyjne w sposób jednoznaczny zarysowane m.in. w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r., SK 66/19. Zgodzić się należy ze stanowiskiem, że rozporządzenia te w sposób niedopuszczalny różnicują wynagrodzenia adwokatów ze względu na przymiot jego ustanowienia - z urzędu albo z wyboru. W tym zakresie zatem zarzut apelacji zasługiwał na uwzględnienie. |
||
Wniosek |
||
Stawiając powyższe zarzuty na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 k.p.k. wniósł o: 1) zmianę wyroku wobec oskarżonego M. R. i uniewinnienie go od zarzuconego mu czynu, bądź 2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zgorzelcu, 3) zmianę wyroku w zakresie pkt 4 poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w kwocie 1.848 zł oraz dalsze 425,04 zł tytułem podatku VAT, 4) zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w toku postępowania przed Sądem II Instancji, albowiem koszty te nie zostały zapłacone. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Mając na względzie nietrafność zarzutu wymienionego w pkt 1 apelacji opisaną wyżej wnioski apelacji obrończyni oskarżonego w tym zakresie należało uznać za niezasadne. Z powodów wskazanych powyżej sąd okręgowy uznał zasadny częściowo zarzut apelacji z pkt 2. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
Przedmiot utrzymania w mocy |
|
Utrzymanie wyroku w mocy w zakresie sprawstwa oskarżonego odnośnie zarzucanego mu czynu. |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
W sytuacji gdy zarówno ustalenia faktyczne przyjęte za podstawę zaskarżonego wyroku nie nasuwają zastrzeżeń co do ich prawidłowości, gdy wątpliwości nie budzi prawidłowość przyjętej kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu a orzeczona kara jest adekwatna do społecznej szkodliwości czynu i stopnia zawinienia oskarżonego zaskarżony wyrok w tej części zgodnie z art. 437§1 k.p.k. należało utrzymać w mocy. Brak jest również w sprawie okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu na podstawie art. 439§1 k.p.k. i art. 440 k.p.k. i art. 455 k.p.k. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
Przedmiot i zakres zmiany |
|
Orzeczenie o kosztach obrony z urzędu |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Powyżej już przedstawiono powody, dla których w tej części apelacja wywiedziona przez obrończynię zasługiwała na uwzględnienie. Dlatego też orzeczenie o kosztach należało zmienić w ten sposób, że zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 1848zł. w tym podatek od towarów i usług gdyż przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie nie przewidują podwyższania określonych tam stawek o podatek od towarów i usług. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
III IV |
Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. prawo o adwokaturze sąd okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 840zł. w tym podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postepowaniu odwoławczym albowiem koszty tej obrony nie zostały opłacone. Zasądził również dalsze 161zł. tytułem zwrotu kosztów dojazdu do siedziby sądu okręgowego na rozprawę odwoławczą - §2 pkt 2 Rozporządzenia z dnia 3 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Ze względu na trudna sytuację materialna oskarżonego sąd okręgowy zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze – art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. |
7. PODPIS |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca oskarżonego |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Ustalenie sprawstwa i winy oskarżonego oraz orzeczenie o kosztach obrony z urzędu. |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |