Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 178/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Tomasz Skowron

protokolant Monika Mazur

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Małgorzaty Kopczyńskiej
po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2024 r.

sprawy M. R. ur. (...) w S.

s. Z., J. z domu N.

oskarżonego z art. 286 § 1 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Zgorzelcu

z dnia 28 grudnia 2023 r. sygn. akt II K 219/22

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego M. R. w ten sposób, że w pkt. 4 części dyspozytywnej zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 1848 złotych w tym podatek od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu przed Sądem I instancji;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 840 złotych
w tym podatek od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego
z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz dalsze 161 złotych tytułem zwrotu kosztów dojazdu;

IV.  zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych
za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 178/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Zgorzelcu z dnia 28 grudnia 2023r. sygn. akt II K 219/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obrońca oskarżonego na podstawie art. 425 § 1 k.p.k. w zw. z art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok na korzyść oskarżonego M. R. w całości.

Powołując się na przepis art. 427 k.p.k. i art. 438 pkt 2 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1) obrazę przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku w postaci naruszenia art. 7 k.p.k., art. 91 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego i zaniechaniu dążenia do wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, poprzez:

a) nieuzasadnione przyjęcie, że oskarżony M. R. dopuścił się zarzucanego mu czynu, w sytuacji gdy brak jest dowodów dostatecznie potwierdzających popełnienie czynu przez oskarżonego, a materiał dowodowy, w tym zeznania pokrzywdzonego, wskazują, że czynu dopuściła się kobieta o imieniu „(...)”, z którą rozmawiał pokrzywdzony, a której konto zostało wskazane w ogłoszeniu na olx.pl,

b) nieuzasadnione przyjęcie, że wyjaśnienia oskarżonego, w których nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu są niewiarygodne, że są przyjętą przez oskarżonego linią obrony w toku postępowania, w sytuacji gdy wyjaśnienia oskarżonego znajdują oparcie w przedłożonych przez niego dowodach z dokumentów, w szczególności w postaci kopii informacji z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej nr 1 K. S. w R. - Poradnia (...) z dnia 11.12.2020 r., z której wynika, że zarówno w dacie otwarcia rachunku bankowego (23.10.2020 r.), jak również w dacie czynu (04.11.2020 r.), stan zdrowia oskarżonego powstały w wyniku urazu, którego doznał w dniu 12.10.2020 r.. powodującego między innymi złamania trzonu kręgu C6, a także innych złamań, w tym złamanie kości krzyżowej oraz wielomiejscowe złamanie talerza biodrowego prawego miednicy, uniemożliwiał oskarżonemu swobodne poruszanie się co najmniej do dnia 11.12.2020 r. - kiedy zalecono „rozpoczęcie pionizacji pacjenta w asekuracji balkonika w asyście rehabilitanta” i wystawiono skierowanie do zakładu rehabilitacji stacjonarnej — oddziału rehabilitacji,

c) nieuzasadnione przyjęcie, że oskarżony - nawet pomimo przebytego w dniu 12.10.2020 r. urazu mógł bez problemu otworzyć rachunek bankowy w dniu 23.10.2020 r„ w sytuacji gdy Sąd dokonując takiego stwierdzenia kierował się wyłącznie okolicznością, że we wskazanym okresie oskarżony nie przebywał w schronisku dla osób bezdomnych, a niewątpliwie nie mając wiedzy medycznej w tym zakresie - Sąd zupełnie pominął stan zdrowia oskarżonego powstały w wyniku urazu, którego doznał on w dniu 12.10.2020 r„ który wskazywał, że oskarżony w związku z doznanymi złamaniami był wówczas osobą leżącą, a jego „pionizacja” nastąpiła dopiero po dniu 11.12.2020 r„

2) obrazę prawa materialnego w postaci § 17 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. - w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu przez jego zastosowanie oraz § 11 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. - w sprawie opłat za czynności adwokackie przez jego pominięcie, a to w związku z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP i w konsekwencji ustalenie wysokości stawki opłaty za obronę przed sądem rejonowym w postępowaniu zwyczajnym w kwocie 924 zł oraz dalsze 212,52 zł tytułem podatku VAT, tj. 420 zł + VAT oraz 504 zł + VAT za 6 dodatkowych terminów, zamiast w wysokości 840 zł + VAT oraz 1.008 zł + VAT za 6 dodatkowych terminów, tj. łącznie wynagrodzenia w kwocie 1.848 zł oraz dalsze 425,04 zł tytułem podatku VAT, albowiem stawki określone w rozporządzeniu z dnia 3 października 2016 r. w sposób niedopuszczalny różnicują wynagrodzenia adwokata ze względu na przymiot jego ustanowienia — z urzędu albo z wyboru — co zostało uznane przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2020 roku, sygn. akt. SK 66/19, za niezgodne z art. 64 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3, 32 ust. 1 zdanie drugie i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP oraz powoduje - w zakresie ustalenia wysokości opłaty - konieczność zastosowania § 11 ust. 2 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku, które to stawki stanowią stawki minimalne.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zauważyć na wstępie niniejszych rozważań należy, że zaskarżone orzeczenie zapadło z uwzględnieniem całokształtu okoliczności ujawnionych w toku postępowania czyniąc zadość wymogom wyrażonym w art. 7 k.p.k. Sąd rejonowy dokonał bowiem wszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego co wprost wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia. Podniesiony zarzut obrazy przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k., art. 91 k.p.k. i art. 410 k.p.k. uznać należy za nietrafny. Przekonanie sądu o wiarygodności konkretnych dowodów, a także niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną treści przepisu art. 7 k.p.k. wówczas, gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego, jest wyczerpująco i logicznie z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego argumentowane w uzasadnieniu (zob: wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1975 roku, II KR 355/74, OSNKW 1975/9/84; z dnia 22 stycznia 1975 roku, I KR 197/14, OSNKW 1975/5/58; z dnia 5 września 1974 roku, II KR 114/74, OSNKW 1975/2/28; z dnia 22 lutego 1996 roku, II KRN 199/15, PiPr. 1996/10/10; z dnia 16 grudnia 1974 roku, Rw 618/74, OSNKW 1975/3-4/47).

Sąd Rejonowy prawidłowo oceniając dowody wyprowadził na ich podstawie trafne ustalenia faktyczne.

Słusznie sąd ten odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego. Oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, w swoich wyjaśnieniach zaprzeczył udziałowi w inkryminowanych zdarzeniach. Wskazał, że był wówczas po operacji i nie mógł się ruszać ( wyjaśnienia oskarżonego k. 188 ). W dalszej części swoich wyjaśnień stwierdził, że żałuje tego co się stało i deklaruje zwrot pieniędzy pokrzywdzonemu. Jeżeli jeszcze dodać do tego, że w piśmie z dnia 26 kwietnia 2022r. ( k. 151 ) wnosił o skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego w celu pogodzenia się z pokrzywdzonym – zapłacenia mu kwoty „wymienionej w akcie oskarżenia”. To ocena wyjaśnień oskarżonego w zakresie jego udziału w zdarzeniu nie mogła być inna niż ta uczyniona przez sąd rejonowy. Taka bowiem postawa jaką zaprezentował oskarżony jest całkowicie sprzeczna z podstawowym odruchem obronnym. Nikt przecież niesłusznie oskarżony nie wyraża chęci naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem.

Z dołączonych do akt dokumentów – zaświadczenia schroniska dla bezdomnych w K. (k. 207) wynika, że oskarżony przebywał w tej placówce w okresie od 30 października 2020 do 27 stycznia 2021r. , kopii dokumentacji lekarskiej Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) K. S. w R.( k. 214) wynika, że uraz miał w dniu 10 października 2020r. nie wynika poza tym na czym miała polegać „pionizacja pacjenta”. Sam zaś oskarżony w swoich wyjaśnieniach ( k. 188 ) wskazał, że wówczas, po opuszczeniu szpitala poruszał się na wózku inwalidzkim. Wbrew twierdzeniom skarżącej nie czyni to zatem niemożliwym ani otworzenia przez oskarżonego rachunku bankowego w Banku (...) w placówce w S., ani tego, że zamieścił na portalu (...) ogłoszenie o sprzedaży wzmacniacza marki P.. Tym bardziej, że z opinii biegłej grafolog ( k. 359 – 372 ) wynika, że podpis na wniosku o otworzenie wskazanego wyżej rachunku złożył najprawdopodobniej M. R..

Tym samym zarzut ten zdaniem sądu okręgowego na uwzględnienie nie zasługiwał.

Zgodzić się należy natomiast z zarzutem z pkt 2 apelacji odnoszącego się do zasądzonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu.

W wypadku złożenia przez obrońcę lub pełnomocnika będącego adwokatem udzielającym nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu, wniosku o zasądzenie od Skarbu Państwa w postępowaniu karnym kosztów takiej nieopłaconej pomocy, przy zastosowaniu stawek określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), rzeczą sądu powinno być przeprowadzenie rozproszonej kontroli konstytucyjnej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, w oparciu o wzorce konstytucyjne w sposób jednoznaczny zarysowane m.in. w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r., SK 66/19. Zgodzić się należy ze stanowiskiem, że rozporządzenia te w sposób niedopuszczalny różnicują wynagrodzenia adwokatów ze względu na przymiot jego ustanowienia - z urzędu albo z wyboru.

W tym zakresie zatem zarzut apelacji zasługiwał na uwzględnienie.

Wniosek

Stawiając powyższe zarzuty na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 k.p.k. wniósł o:

1) zmianę wyroku wobec oskarżonego M. R. i uniewinnienie go od zarzuconego mu czynu, bądź

2) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zgorzelcu,

3) zmianę wyroku w zakresie pkt 4 poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w kwocie 1.848 zł oraz dalsze 425,04 zł tytułem podatku VAT,

4) zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w toku postępowania przed Sądem II Instancji, albowiem koszty te nie zostały zapłacone.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Mając na względzie nietrafność zarzutu wymienionego w pkt 1 apelacji opisaną wyżej wnioski apelacji obrończyni oskarżonego w tym zakresie należało uznać za niezasadne. Z powodów wskazanych powyżej sąd okręgowy uznał zasadny częściowo zarzut apelacji z pkt 2.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymanie wyroku w mocy w zakresie sprawstwa oskarżonego odnośnie zarzucanego mu czynu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W sytuacji gdy zarówno ustalenia faktyczne przyjęte za podstawę zaskarżonego wyroku nie nasuwają zastrzeżeń co do ich prawidłowości, gdy wątpliwości nie budzi prawidłowość przyjętej kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu a orzeczona kara jest adekwatna do społecznej szkodliwości czynu i stopnia zawinienia oskarżonego zaskarżony wyrok w tej części zgodnie z art. 437§1 k.p.k. należało utrzymać w mocy. Brak jest również w sprawie okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu na podstawie art. 439§1 k.p.k. i art. 440 k.p.k. i art. 455 k.p.k.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Orzeczenie o kosztach obrony z urzędu

Zwięźle o powodach zmiany

Powyżej już przedstawiono powody, dla których w tej części apelacja wywiedziona przez obrończynię zasługiwała na uwzględnienie. Dlatego też orzeczenie o kosztach należało zmienić w ten sposób, że zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 1848zł. w tym podatek od towarów i usług gdyż przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie nie przewidują podwyższania określonych tam stawek o podatek od towarów i usług.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

IV

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. prawo o adwokaturze sąd okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 840zł. w tym podatek od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postepowaniu odwoławczym albowiem koszty tej obrony nie zostały opłacone. Zasądził również dalsze 161zł. tytułem zwrotu kosztów dojazdu do siedziby sądu okręgowego na rozprawę odwoławczą - §2 pkt 2 Rozporządzenia z dnia 3 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Ze względu na trudna sytuację materialna oskarżonego sąd okręgowy zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze – art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Ustalenie sprawstwa i winy oskarżonego oraz orzeczenie o kosztach obrony z urzędu.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana