Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 256/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kosecka - Sobczak

Protokolant: sekr. sad. Anna Pikulska-Płachta

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Elblągu Marcina Rosta

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2024 r. w Elblągu sprawy

J. M. (1) s. B. i M. ur. (...) w m. O.

oskarżonego o czyn z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 278 § 5 kk

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 9 kwietnia 2024 r. sygn. akt VIII K 865/22

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II. kosztami za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 256/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z 9 kwietnia 2024r. w spr. VIII K 865/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

J. M. (2)

karalność oskarżonego

czyn zarzucany z art. 278§1 kk w zw. z art. 278§5 kk

Informacja z KRK

k.288-289

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Informacja z KRK

Informacja została sporządzona przez podmiot do tego uprawniony, jej treść nie była kwestionowana przez strony, stąd dowód ten zasługuje na wiarygodność.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Prokurator wniósł apelację na niekorzyść oskarżonego, która winna być rozpoznana – w myśl art. 434 kpk w granicach zaskarżenia, gdy do wzruszenia wyroku może dojść tylko w razie stwierdzenia uchybień podniesionych w środku odwoławczym, na tle użytych dla ich wykazania argumentów.

Na wstępie należy zaznaczyć, że oskarżonemu zarzucono zabór energii elektrycznej, gdy w przypadku art. 278 § 5 k.k. "zabór" energii oznacza objęcie we władztwo bez podstawy prawnej do jej uzyskania. Tymczasem- co wynika z danych z akt- między oskarżonym a dostawcą energii istniała umowa na mocy której oskarżony miał dostęp do źródła energii. Co prawda w związku z zaległościami płatności za energię, to umowa ta została prze dostawcę wypowiedziana, ale oskarżyciel nie wykazał aby oskarżonemu w ogóle doręczono jej wypowiedzenie, a tym samym aby J. M. (1) miał świadomość braku obowiązywania umowy w okresie zarzucanego mu czynu. Z korespondencji nadesłanej przez spółkę (...) wynika bowiem, że nie posiada potwierdzenia wysłania wypowiedzenia, gdy w świetle danych od pokrzywdzonej spółki nie wiadomo więc czy wypowiedzenie to wysłano, a jeżeli tak, to kiedy. Brak tym samym obiektywnego dowodu, który by potwierdził, że wypowiedzenie wysłano oraz ewentualnie kiedy miałby otrzymać je oskarżony, co powoduje, że nie ma wystarczających podstaw do ustalenia, że zarzucane bezumowne użycie licznika energii elektrycznej przez oskarżonego (wobec wypowiedzenia mu umowy i świadomości oskarżonego co do tego wypowiedzenia) miało się odbyć i to akurat od 19 lutego 2021r. do 12 maja 2022r. i że doszło do nielegalnego poboru energii na kwotę wskazaną w zarzucie za energię pobraną bezumownie, co świadomie wykorzystał oskarżony, akurat w ww okresie.

Wbrew stanowisku prokuratora nie można też się zgodzić z tym, iż z zeznań Z.M. tj. elektromontera dokonującego odczytu liczników, to wynikało, że był problem z dostępem do liczników w domu oskarżonego z tego powodu że ten nie otwierał drzwi kontrolerom, uniemożliwiając im dotarcie do liczników i spisanie rzeczywistego ich stanu. Bowiem treść zeznań tego świadka wskazuje tylko na problemy z dostaniem się do liczników, ale świadek wcale nie zeznawał o tym, że oskarżony intencjonalnie nie otwierał drzwi kontrolerom, zaś sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu logicznie wskazał, że kontroler mógł się nie dostać do domu aby odczytać licznik, bo oskarżony mógł w tym czasie wyjść z domu np. na spacer. Przy czym w dniu 18 lutego 2021r. (tj. dzień przed przyjętym w a/o początkiem okresu zarzucanego czynu) Z. M. dokonał odczytu licznika, przy czym z jego zeznań nie wynika aby oskarżony miał wtedy (tj. na dzień przed początkiem okresu wskazanego w zarzucie jako czas popełnienia czynu) świadomość wypowiedzenia umowy. Także policjant obecny przy czynnościach z 12 maja 2022r. (tj. ostatniego dnia okresu zarzucanego czynu) tj. J. K. (1) podawał, że oskarżony tłumaczył, że nie dostał wypowiedzenia, zaś kontroler J. K. ostatecznie stwierdził, że oskarżony tego dnia mówił tylko, że miał iść do sali obsługi klienta, a nie potwierdził, że oskarżony wiedział o wypowiedzeniu umowy. Stąd w świetle wymowy ww dowodów nie wykazano aby oskarżony, który nie przyznawał się do winy popełnienia zarzucanego czynu (przy czym nie złożył wyjaśnień, stąd wcale nie podawał, że nie zdziwił go fakt , iż przestał otrzymywać rachunki od pokrzywdzonej spółki), w ogóle wiedział przez 12 maja 2022r. o tym, że doszło do wypowiedzenia mu umowy, a skoro zarzut z a/o wskazywał na zarzucany mu zamiar bezumownego używania licznika energii elektrycznej, to zamiar ten nie został zebranymi dowodami wykazany.

Co zaś do argumentu skarżącego, że oskarżony mógł się spodziewać wypowiedzenia umowy, bo nie płacił terminowo należności za energię, czyli nie wywiązywał się z warunków umowy, to należy wskazać, że pozew o zapłatę z tytułu zaległości z dnia 4.06.2021r.dotyczył niezbyt wysokiej kwoty 525,75 zł, stąd wysokość tej kwoty wcale nie wskazywała, że z pewnością zaległość wynikająca z pozwu mogła spowodować wypowiedzenie oskarżonemu umowy, z czego powinien on sobie zdawać sprawę. Ponadto po kontroli i zdemontowaniu licznika w dniu 12 maja 2022r. to przecież już w dniu 18 maja 2022r. oskarżony zawarł nową umowę na dostawę energii elektrycznej i zamontowano mu nowy licznik, gdy postępowanie zainicjowane pozwem z dnia 4 czerwca 2021r. o zapłatę w spr. (...) Sądu Rejonowego w E. na dzień 18 maja 2022r. się nie zakończyło, co świadczy o tym że zaległość w płatności nie stanęła na przeszkodzie temu by „nową” umowę z 18 maja 2022r. zawrzeć i energię elektryczną dalej oskarżonemu dostarczać. A tym samym teza, że brak terminowej płatności powodował brak możliwości kontynuowania umowy i jej wypowiedzenie, w świetle ww argumentów i treści dokumentów z akt, nie została potwierdzona.

W świetle zebranych dowodów można było więc wnioskować, że w odczuciu oskarżonego istniała stosowna umowa łącząca odbiorcę i zakład energetyczny, na mocy której odbiorca uzyskał dostęp do źródła energii, (gdy kradzież energii polega na uzyskaniu w sposób bezprawny dostępu do cudzego źródła energii), gdy nie udowodniono w świetle zebranych dowodów (skarżący nie wskazuje też na to aby postępowanie dowodowe miało być uzupełnione i nie zgłasza wniosków dowodowych), bo (...) podała, że nie posiada potwierdzenia wysłania wypowiedzenia umowy, czy wypowiedzenie umowy w ogóle do oskarżonego wysłano (nie można też wykluczyć, że w wyniku przeoczenia, błędu człowieka, korespondencja do oskarżonego mogła nie zostać nadana), a jeżeli tak, to kiedy to nastąpiło i czy dotarło ona, a także kiedy do adresata, dlatego nie można było uznać, że korzystanie z energii w zarzucanym okresie następowało – w świadomości oskarżonego - bez podstawy prawnej. Przy czym przyjęty w zarzucie okres czynu wynikał nie z dokumentu potwierdzającego datę odebrania przez oskarżonego wypowiedzenia umowy z 17 grudnia 2020r. (bo takiego nie ma), tylko z zeznań J. K., który podał, że w dniu 12 maja 2022r. ujawniono, że J. M. od dnia 19.02.2021r., bez podpisania umowy z (...) pobierał energię elektryczną. Tymczasem samo oświadczenie o wypowiedzeniu umowy jest datowane na 17 grudnia 2020r., gdzie wskazuje się jednomiesięczny okres wypowiedzenia ze skutkiem na 29 stycznia 2021r., a nie na 19 lutego 2021r., stąd data wynikająca z zeznań J. K. (a przyjęta jako początkowa data czynu) jest niezgodna z danymi z wypowiedzenia umowy.

Ponadto oskarżony przez pewien czas, po ostatnim odczycie licznika dokonanym przez Z. M. w dniu 18.02.2021r. (gdy świadek Z. M. wcale nie zeznał aby informował wówczas oskarżonego o wypowiedzeniu umowy, nie przyszedł też w dniu 18 lutego 2022r. po to aby zdemontować licznik, tylko aby odczytać stan zużytej energii), nie dostawał po od marca 2021r.rachunków za prąd, ale w świetle tego wcale, do 12 maja 2022r. kiedy J. K. dokonał demontażu licznika, nie mógł być upewniony, że nastąpiło to z powodu wypowiedzenia umowy, skoro fizycznie osoby które mogły dokonać odczytu licznika nie miały do niego dostępu, a nie wykazano też aby faktycznie Z. M. zeznał, że problem z dostępem do liczników był intencjonalnie wywołany przez oskarżonego który nie otwierał drzwi kontrolerom.

Skoro zaś nie potwierdzono dowodami aby oskarżony otrzymał wypowiedzenie umowy czy informację w czasie czynu o takim wypowiedzeniu, to tym samym nie wykazano, iż miał on świadomość– co wynika z zapisu z wypowiedzenia- że w następstwie wypowiedzenia pojawią się przedstawiciele pokrzywdzonej spółki po to aby zdemontować licznik i odciąć mu dostęp energii. Sama też okoliczność, że odczyt z licznika z 12 maja 2022r. wskazał na zużycie energii przez oskarżonego, nie może stanowić argumentu dla wykazania, że oskarżony mając świadomość braku obowiązywania umowy, to w okresie wskazanym w zarzucie, dokonał zaboru energii na kwotę tam wskazaną.

Tym samym w realiach niniejszej sprawy nie zgromadzono takiego materiału dowodowego, który by wykazał, że do oskarżonego dotarło wypowiedzenie umowy lub informacja o nim i mimo tego pobierał on dalej energię elektryczną, bądź, że mógł oskarżony przewidywać, że takie wypowiedzenie względem niego zostanie wystosowane, a stąd nie wykazano dowodami, że oskarżony popełnił taki czyn jaki mu został zarzucony i w to okresie tam wskazanym, tym bardziej, że po tym jak w dniu 12 maja 2022r. J. K. dokonał demontażu licznika w domu oskarżonego (i tą datę jako jedyną pewną, kiedy do oskarżonego trafiła wiadomość o rozwiązaniu umowy, w świetle zgromadzonych dowodów można by przyjąć), to już 18 maja 2022r. oskarżony zawarł nową umowę na dostawę energii elektrycznej i zamontowano nowy licznik, gdy pozwem z dnia 4 czerwca 2021r. (...) wniosła o zasądzenie od oskarżonego kwoty 526 zł i postępowanie to się nie zakończyło, co świadczy o tym że zaległość w płatności nie stanęła na przeszkodzie temu by „nową” umowę z 18 maja 2022r. zawrzeć i energię elektryczną dalej oskarżonemu dostarczać.

Przestępstwo kradzieży energii uregulowane w art. 278 § 5 kk polega zaś na bezprawnym uzyskaniu dostępu do źródła energii i korzystaniu z tej energii, a w okolicznościach niniejszej sprawy oskarżony zawarł stosowną umowę na dostarczanie energii elektrycznej, gdy nie wykazano zebranymi dowodami (o których uzupełnienie prokurator nie wnioskował) aby dotarła do J. M. oraz ewentualnie kiedy – przed demontażem licznika z 12 maja 2022r. - informacja o wypowiedzeniu tej umowy, coś świadczy o braku podstaw do przyjęcia za wykazane, że w okresie zarzucanym popełnił on umyślne przestępstwo z art. 281§1 kk w zw. z art. 278§5 kk.

Stąd zarzut błędu w ustaleniach faktycznych na tle oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, na których sąd I instancji oparł orzeczenie o uniewinnieniu oskarżonego, nie podlegał uwzględnieniu.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których zarzut z apelacji i argumenty podniesione w apelacji, a w konsekwencji wniosek końcowy nie zasługiwały na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

cały wyrok

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn dla których zarzut z apelacji i argumenty podniesione w apelacji, a w konsekwencji wniosek końcowy nie zasługiwały na uwzględnienie.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt. II

Apelacja oskarżyciela publicznego nie zasługiwała na uwzględnienie, stąd zachodziły podstawy z art. 636§1kpk do obciążenia Skarbu Państwa kosztami za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS