Sygn. akt VI Ka 356/23
Dnia 16 listopada 2023 r.
Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kosecka - Sobczak
Protokolant: sekr. sąd. Anna Pikulska-Płachta
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Tczewie del. do Prokuratury Okręgowej w Elblągu Ewy Ziębki
po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2023 r. w Elblągu sprawy:
1) T. M. (1) s. W. i D. ur. (...) w E.
oskarżonego o czyn z art. 270 § 1 kk
2) B. W. (1) c. G. i A. ur. (...) w G.
oskarżonej o czyn z art. 270 § 1 kk
z powodu apelacji wniesionych przez oskarżyciela publicznego i obrońcę oskarżonego T. M. (1)
od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu
z dnia 30 maja 2023 r. sygn. akt VIII K 74/21
I. zmienia zaskarżony wyrok w pkt. I, VIII i XI w zakresie dot. oskarżonego T. M. (1) w ten sposób, że uniewinnia T. M. (1) od zarzucanego mu czynu,
II. uchyla wyrok w zaskarżonej przez oskarżyciela części w stosunku do B. W. (1) a dotyczącej czynu jej zarzucanego w pkt. 4 aktu oskarżenia i sprawę oskarżonej co do tego czynu przekazuje do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Elblągu,
III. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,
IV. kosztami procesu w zakresie dot. T. M. (1) obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VI Ka 356/23 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
2 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z 30 maja 2023r. w spr. VIII K 74/21 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
1,2 |
T. M. (1), B. W. (1) |
Nie karalność oskarżonych Czyny z art. 270§1 kk |
Informacje z KRK |
k.1152, 1153 |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
1,2 |
Informacje z KRK |
Informacje zostały wydane przez podmiot do tego uprawniony, ich treść nie była kwestionowana przez strony, stąd zasługują one na wiarygodność. |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
1,2 |
Zarzuty z apelacji obrońcy T. M.: obrazy przepisów prawa procesowego tj. art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk i błędu w ustaleniach faktycznych, co miało wpływ na treść wyroku w zakresie przypisania temu oskarżonemu, że przerobił dokument i wyczerpał swoim zachowaniem znamiona art. 270§1 kk. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Obrońca oskarżonego T. M. (1) postawił zarzuty obrazy art. 7 kpk i art. 4 kpk przy ocenie dowodów, błędnych ustaleń , które miały wpływ na treść wyroku w zakresie przypisania temu oskarżonemu, że przerobił dokument i wyczerpał swoim zachowaniem znamiona art. 270§1 kk. Na wstępie rozważań należy zauważyć, że skarżący w pisemnym uzasadnieniu apelacji opisał szeroko przebieg pracy oskarżonego T. M. w (...) sp. z o.o. sk. w S., oddziale w E. przy ul. (...) na stanowisku kierownika serwisu salonu samochodów (...) zauważając, że przez kilka lat nie było zastrzeżeń do jego pracy, że nastąpiło to dopiero w ostatnim okresie zatrudnienia co było też związane z okolicznościami odejścia oskarżonego z tej pracy. Trzeba jednak wskazać autorowi apelacji, iż pomimo stawiania początkowo oskarżonemu wielu zarzutów dot. rzetelności jego pracy, co wynikało m.in. z zeznań K. H., to w niniejszej sprawie oskarżonemu ostatecznie postawiono tylko jeden zarzut dot. przerobienia umowy najmu o nr (...) z 29.03.2018r. w postaci egzemplarza dla (...) . Sąd rozpoznając taki zarzut musiał więc dokonać oceny czy w zakresie tego konkretnego egzemplarza oskarżony dokonał jego przerobienia wyczerpując tym znamiona przestępstwa z art. 270§1 kk czy też nie . Nie ma więc pierwszoplanowego znaczenia dla oceny tej kwestii to czy K. H. niezasadnie zeznawała o innych nieprawidłowościach w pracy oskarżonego niż wynikająca z zarzutu, a przede wszystkim czy były podstawy do jego dyscyplinarnego zwolnienia. W realiach tej sprawy i rozpoznawanego zarzutu należało ocenić czy oskarżony przerobił czy też nie jeden z egzemplarzy umowy tj. przeznaczony dla (...) w celu użycia go za autentyczny, co dotyczyło konkretnego zachowania z daty 29.03.2018r., w rozumieniu znamion art. 270§1 kk. Z dołączonych do akt dokumentów wynika bowiem, że znacząco różniły się dwa egzemplarze tej samej umowy z 29 marca 2018r. o nr (...) o najmie pojazdu, gdy uprawnienia oskarżonego co do samego zawierania umów najmu były bezsporne, co potwierdziła też na rozprawie K. H.. Umowa z 29 marca 2018r. o nr (...) o najmie pojazdu została zawarta pomiędzy działającym za spółkę (...).N. a reprezentującym spółkę (...) oskarżonym T. M.. Na jednym egzemplarzu umowy dla (...) stawka za wynajem „100” została przekreślona i obok dopisano B-Z (co oznacza bez zapłaty, gdy świadek K. N. zeznał, że pracownik z którym zawierał umowę przekreślił kwotę 100 i dodał zapisek, że z auta można korzystać bezpłatnie, a według opinii biegłego z zakresu badania identyfikacji pisma ręcznego to wpis „b-z płatnie” został nakreślony przez oskarżonego T. M. (1)), gdy na drugim egzemplarzu, dla (...) spółka z o.o. sp.K., stawka za wynajem 100 zł netto za dobę pozostała bez skreślenia, gdy umowa ta winna mieć identyczną, jednakową treść dla obu jej egzemplarzy, które trafiały do różnych podmiotów, a nadto egzemplarz umowy bez skreślenia kwoty 100 był podstawą wystawienia faktury dla (...) na kwotę łącznie 984 zł brutto za wynajem auta zastępczego. Przy czym wbrew stanowisku sądu I instancji, to naniesienie przez oskarżonego ww zmian na egzemplarzu umowy dla (...) było wynikiem ustaleń osób zawierających umowę, działających za wymienione w dokumencie spółki, co wynika z zeznań K.N.. Nie było to więc jednostronne, arbitralne zachowanie T. M., polegające na przerobieniu dokumentu bez wiedzy czy wbrew woli drugiej strony umowy, gdy K.N. stwierdził, że z oskarżonym uzgodnił, że samochód zastępczy będzie udostępniony nieodpłatnie. Nie jest zaś przerobieniem dokumentu w rozumieniu art. 270§1 kk nadanie mu innej treści przez osoby od których dokument ten pochodzi. Szczególnie w przypadku umowy cywilnoprawnej jak umowa najmu, to zmiana jej treści , nawet gdy polega na naniesieniu poprawek, skreśleń, dopisków, na istniejącej umowie, nie jest jej przerobieniem. Dla realizacji znamion przerobienia dokumentu nie ma nawet znaczenia czy jego treść odpowiada stwierdzonemu w nim stanowi faktycznemu (patrz: wyrok SN z 5.10.2005r. w spr. II KK 126/05). Z ugruntowanego stanowiska w orzecznictwie SN (patrz: orzeczenia SN w sprawach III KKN 165/01, IV KK 405/15, V KK 97/12, IV KKK 373/10) wynika bowiem, że dokument jest przerobiony wówczas gdy osoba nieupoważniona tj. inna niż pierwotny autor, zmienia dokument autentyczny. Autentyczność dokumentu, którą chroni art. 270§1 kk wiąże się z prawdziwością pochodzenia jego treści od osoby będącej wystawcą, a nie z treścią wyrażoną przez taki dokument. Nie jest więc przestępstwem z art. 270§1 kk zmiana treści dokumentu przez osobę będąca pierwotnym autorem, wystawcą dokumentu, a taką osobą był w odniesieniu do umowy z 29 marca 2018r. o nr (...) o najmie pojazdu oskarżony. Przy czym nie można dokonywać sztucznego podziału co do uprawnień oskarżonego do zawierania umów najmu odpłatnie czy bezkosztowo (gdy z zeznań świadków- pracowników wynikało, że tego typu umowy były już wcześniej zawierane, a z zeznań K. H. też wynikało, że dozwolone było zawieranie umów bezkosztowych, chociaż pod pewnymi warunkami) , gdy oskarżony co do zasady był uprawniony do zawierania umów najmu, zawarcie zaś w autentycznej umowie najmu zapisu o treści „B-Z” co oznacza bez zapłaty, w miejsce przekreślonej liczby „100”, gdy był on uzgodniony z drugą stroną umowy, nie może stanowić o popełnieniu przez T. M. zarzucanego mu czynu z art. 270§1 kk. Reasumując, to ze wskazanych wyżej powodów, niezależnie od innych argumentów z apelacji obrońcy T. M., to zaszły powody do uznania, że sąd I instancji błędnie ustalił i ocenił, że oskarżony wyczerpał znamiona zarzucanego mu przestępstwa z art. 270§1 kk. |
||
Wniosek |
||
Z apelacji obrońcy T. M.: o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie T. M. od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
W ocenie sądu odwoławczego zgromadzono materiał dowodowy wystarczający do rozpoznania sprawy T. M., nie było podstaw z art. 437§2 kpk zdanie drugie do uwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, gdyż nie zachodzą podstawy z art. 439§1kpk, 454 kpk ani nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Natomiast wobec uwzględnienia apelacji obrońcy w zakresie podniesionych zarzutów, to podlegał uwzględnieniu wniosek w zakresie postulowanej zmiany wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego T. M.. |
||
Lp. |
Zarzut |
|
3. |
Z apelacji oskarżyciela publicznego: obrazy art. 413§ 1 pkt. 4-6 i §2 kpk polegającej na pominięciu przez sąd I instancji wydania rozstrzygnięcia co do czynu zarzucanego B. W. w pkt. 4 aktu oskarżenia. |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Zasadny był zarzut obrazy art. 413 §1 pkt. 4-6 i §2 kpk podniesiony przez prokuratora a odnoszący się do pominięcia przez sąd I instancji w wyroku rozstrzygnięcia w zakresie czynu zarzucanego B. W. w pkt. 4 a/o. Analiza bowiem zarzutów postawionych tej oskarżonej w a/o i przytoczonych w części wstępnej zaskarżonego wyroku wskazuje, że zarzucono jej popełnienie 6 jednostkowych czynów, natomiast z treści rozstrzygnięć zawartych w wyroku odnoszących się do czynów B. W. wynika, że w 5-ciu punktach tj. od II do VI ustalono, że dopuściła się zarzucanych jej czynów, ale bez rozstrzygnięcia w pkt od II do VI a także w pozostałych punktach z zaskarżonego wyroku a odnoszących się do osoby B. W. co do zarzutu z pkt. 4 a/o. Należy zaś zgodzić się poglądem zawartym w treści orzeczenia SN z 31 maja 2011r. w spr. II KK 19/11, iż „ W art. 413 pkt. 5 k.p.k. wskazano na elementy, które każdy wyrok powinien zawierać, precyzując w pkt. 5, że każdy wyrok powinien zawierać rozstrzygnięcie. W przypadku wyroków skazujących do takich zaliczać należy przede wszystkim rozstrzygnięcia o uznaniu winy, wymierzeniu kary, orzeczeniu środków karnych. Ich brak jest równoznaczny z nie odniesieniem się do istoty sprawy a tego rodzaju braków nie może naprawić samo tylko uzasadnienie. Zatem brak takiego rozstrzygnięcia w wyroku będzie realizować naruszenie tego przepisu.” Z pewnością zaś stwierdzone naruszenie ww przepisu miało wpływ na treść wyroku, zaś brak rozstrzygnięcia co do jednego z zarzucanych B. W. czynów nie mógł być konwalidowany przez sąd odwoławczy. |
||
Wniosek |
||
oskarżyciela publicznego: o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy sądowi I instancji celem rozpoznania zarzutu postawionego B. W. w pkt. 4 a/o |
☒ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Z przyczyn wskazanych w rozważaniach dot. zasadności zarzutu obrazy przepisów postępowania z apelacji prokuratora. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Wyrok w zakresie, w którym nie doszło do częściowej jego zmiany czy częściowego uchylenia. |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Z przyczyn dla których brak było powodów do korekty zaskarżonego wyroku ponad te zawarte w pkt. I i II wyroku sądu odwoławczego. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
zmieniono zaskarżony wyrok w pkt. I, VIII i XI tj. w zakresie rozstrzygnięć związanych z czynem oskarżonego T. M. (1) w ten sposób, że uniewinniono T. M. (1) od zarzucanego mu czynu |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Z przyczyn dla których uznano, że w realiach tej sprawy oskarżony T. M. nie może odpowiadać za przestępstwo z art. 270§1 kk. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
Wobec uwzględnienia apelacji oskarżyciela publicznego, w sytuacji, gdy sąd I instancji nie zawarł w wyroku rozstrzygnięcia co do zarzutu stawianego oskarżonej B. W. w pkt. 4 a/o, co nastąpiło z obrazą art. 413 kpk, to uchylono wyrok w zaskarżonej przez oskarżyciela części w stosunku do B. W. (1) a dotyczącej czynu jej zarzucanego w pkt. 4 aktu oskarżenia i sprawę oskarżonej co do tego czynu przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Elblągu. |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
Z uwagi na zakres uchylenia dotyczący jednego czynu, jednej oskarżonej, to sąd I instancji winien przeprowadzić przewód sądowy w stosunku do B. W. (1) odnośnie czynu jej zarzucanego w pkt. 4 aktu oskarżenia, po czym wydać wyrok zawierający rozstrzygnięcia w tym zakresie. |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
Pkt. IV |
W konsekwencji rozstrzygnięcia sądu odwoławczego o zmianie wyroku poprzez uniewinnienie T. M., to kosztami procesu w zakresie dot. T. M. (1) obciążono Skarb Państwa (art. 632 pkt. 2 kpk) |
7. PODPIS |