Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 356/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kosecka - Sobczak

Protokolant: sekr. sąd. Anna Pikulska-Płachta

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Tczewie del. do Prokuratury Okręgowej w Elblągu Ewy Ziębki

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2023 r. w Elblągu sprawy:

1) T. M. (1) s. W. i D. ur. (...) w E.

oskarżonego o czyn z art. 270 § 1 kk

2) B. W. (1) c. G. i A. ur. (...) w G.

oskarżonej o czyn z art. 270 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionych przez oskarżyciela publicznego i obrońcę oskarżonego T. M. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 30 maja 2023 r. sygn. akt VIII K 74/21

I. zmienia zaskarżony wyrok w pkt. I, VIII i XI w zakresie dot. oskarżonego T. M. (1) w ten sposób, że uniewinnia T. M. (1) od zarzucanego mu czynu,

II. uchyla wyrok w zaskarżonej przez oskarżyciela części w stosunku do B. W. (1) a dotyczącej czynu jej zarzucanego w pkt. 4 aktu oskarżenia i sprawę oskarżonej co do tego czynu przekazuje do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Elblągu,

III. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

IV. kosztami procesu w zakresie dot. T. M. (1) obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 356/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z 30 maja 2023r. w spr. VIII K 74/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1,2

T. M. (1),

B. W. (1)

Nie karalność oskarżonych

Czyny z art. 270§1 kk

Informacje z KRK

k.1152,

1153

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1,2

Informacje z KRK

Informacje zostały wydane przez podmiot do tego uprawniony, ich treść nie była kwestionowana przez strony, stąd zasługują one na wiarygodność.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1,2

Zarzuty z apelacji obrońcy T. M.: obrazy przepisów prawa procesowego tj. art. 7 kpk w zw. z art. 4 kpk i błędu w ustaleniach faktycznych, co miało wpływ na treść wyroku w zakresie przypisania temu oskarżonemu, że przerobił dokument i wyczerpał swoim zachowaniem znamiona art. 270§1 kk.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca oskarżonego T. M. (1) postawił zarzuty obrazy art. 7 kpk i art. 4 kpk przy ocenie dowodów, błędnych ustaleń , które miały wpływ na treść wyroku w zakresie przypisania temu oskarżonemu, że przerobił dokument i wyczerpał swoim zachowaniem znamiona art. 270§1 kk.

Na wstępie rozważań należy zauważyć, że skarżący w pisemnym uzasadnieniu apelacji opisał szeroko przebieg pracy oskarżonego T. M. w (...) sp. z o.o. sk. w S., oddziale w E. przy ul. (...) na stanowisku kierownika serwisu salonu samochodów (...) zauważając, że przez kilka lat nie było zastrzeżeń do jego pracy, że nastąpiło to dopiero w ostatnim okresie zatrudnienia co było też związane z okolicznościami odejścia oskarżonego z tej pracy. Trzeba jednak wskazać autorowi apelacji, iż pomimo stawiania początkowo oskarżonemu wielu zarzutów dot. rzetelności jego pracy, co wynikało m.in. z zeznań K. H., to w niniejszej sprawie oskarżonemu ostatecznie postawiono tylko jeden zarzut dot. przerobienia umowy najmu o nr (...) z 29.03.2018r. w postaci egzemplarza dla (...) . Sąd rozpoznając taki zarzut musiał więc dokonać oceny czy w zakresie tego konkretnego egzemplarza oskarżony dokonał jego przerobienia wyczerpując tym znamiona przestępstwa z art. 270§1 kk czy też nie . Nie ma więc pierwszoplanowego znaczenia dla oceny tej kwestii to czy K. H. niezasadnie zeznawała o innych nieprawidłowościach w pracy oskarżonego niż wynikająca z zarzutu, a przede wszystkim czy były podstawy do jego dyscyplinarnego zwolnienia.

W realiach tej sprawy i rozpoznawanego zarzutu należało ocenić czy oskarżony przerobił czy też nie jeden z egzemplarzy umowy tj. przeznaczony dla (...) w celu użycia go za autentyczny, co dotyczyło konkretnego zachowania z daty 29.03.2018r., w rozumieniu znamion art. 270§1 kk. Z dołączonych do akt dokumentów wynika bowiem, że znacząco różniły się dwa egzemplarze tej samej umowy z 29 marca 2018r. o nr (...) o najmie pojazdu, gdy uprawnienia oskarżonego co do samego zawierania umów najmu były bezsporne, co potwierdziła też na rozprawie K. H.. Umowa z 29 marca 2018r. o nr (...) o najmie pojazdu została zawarta pomiędzy działającym za spółkę (...).N. a reprezentującym spółkę (...) oskarżonym T. M.. Na jednym egzemplarzu umowy dla (...) stawka za wynajem „100” została przekreślona i obok dopisano B-Z (co oznacza bez zapłaty, gdy świadek K. N. zeznał, że pracownik z którym zawierał umowę przekreślił kwotę 100 i dodał zapisek, że z auta można korzystać bezpłatnie, a według opinii biegłego z zakresu badania identyfikacji pisma ręcznego to wpis „b-z płatnie” został nakreślony przez oskarżonego T. M. (1)), gdy na drugim egzemplarzu, dla (...) spółka z o.o. sp.K., stawka za wynajem 100 zł netto za dobę pozostała bez skreślenia, gdy umowa ta winna mieć identyczną, jednakową treść dla obu jej egzemplarzy, które trafiały do różnych podmiotów, a nadto egzemplarz umowy bez skreślenia kwoty 100 był podstawą wystawienia faktury dla (...) na kwotę łącznie 984 zł brutto za wynajem auta zastępczego. Przy czym wbrew stanowisku sądu I instancji, to naniesienie przez oskarżonego ww zmian na egzemplarzu umowy dla (...) było wynikiem ustaleń osób zawierających umowę, działających za wymienione w dokumencie spółki, co wynika z zeznań K.N.. Nie było to więc jednostronne, arbitralne zachowanie T. M., polegające na przerobieniu dokumentu bez wiedzy czy wbrew woli drugiej strony umowy, gdy K.N. stwierdził, że z oskarżonym uzgodnił, że samochód zastępczy będzie udostępniony nieodpłatnie. Nie jest zaś przerobieniem dokumentu w rozumieniu art. 270§1 kk nadanie mu innej treści przez osoby od których dokument ten pochodzi. Szczególnie w przypadku umowy cywilnoprawnej jak umowa najmu, to zmiana jej treści , nawet gdy polega na naniesieniu poprawek, skreśleń, dopisków, na istniejącej umowie, nie jest jej przerobieniem. Dla realizacji znamion przerobienia dokumentu nie ma nawet znaczenia czy jego treść odpowiada stwierdzonemu w nim stanowi faktycznemu (patrz: wyrok SN z 5.10.2005r. w spr. II KK 126/05). Z ugruntowanego stanowiska w orzecznictwie SN (patrz: orzeczenia SN w sprawach III KKN 165/01, IV KK 405/15, V KK 97/12, IV KKK 373/10) wynika bowiem, że dokument jest przerobiony wówczas gdy osoba nieupoważniona tj. inna niż pierwotny autor, zmienia dokument autentyczny. Autentyczność dokumentu, którą chroni art. 270§1 kk wiąże się z prawdziwością pochodzenia jego treści od osoby będącej wystawcą, a nie z treścią wyrażoną przez taki dokument. Nie jest więc przestępstwem z art. 270§1 kk zmiana treści dokumentu przez osobę będąca pierwotnym autorem, wystawcą dokumentu, a taką osobą był w odniesieniu do umowy z 29 marca 2018r. o nr (...) o najmie pojazdu oskarżony. Przy czym nie można dokonywać sztucznego podziału co do uprawnień oskarżonego do zawierania umów najmu odpłatnie czy bezkosztowo (gdy z zeznań świadków- pracowników wynikało, że tego typu umowy były już wcześniej zawierane, a z zeznań K. H. też wynikało, że dozwolone było zawieranie umów bezkosztowych, chociaż pod pewnymi warunkami) , gdy oskarżony co do zasady był uprawniony do zawierania umów najmu, zawarcie zaś w autentycznej umowie najmu zapisu o treści „B-Z” co oznacza bez zapłaty, w miejsce przekreślonej liczby „100”, gdy był on uzgodniony z drugą stroną umowy, nie może stanowić o popełnieniu przez T. M. zarzucanego mu czynu z art. 270§1 kk.

Reasumując, to ze wskazanych wyżej powodów, niezależnie od innych argumentów z apelacji obrońcy T. M., to zaszły powody do uznania, że sąd I instancji błędnie ustalił i ocenił, że oskarżony wyczerpał znamiona zarzucanego mu przestępstwa z art. 270§1 kk.

Wniosek

Z apelacji obrońcy T. M.: o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie T. M. od zarzucanego mu czynu,

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W ocenie sądu odwoławczego zgromadzono materiał dowodowy wystarczający do rozpoznania sprawy T. M., nie było podstaw z art. 437§2 kpk zdanie drugie do uwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, gdyż nie zachodzą podstawy z art. 439§1kpk, 454 kpk ani nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości.

Natomiast wobec uwzględnienia apelacji obrońcy w zakresie podniesionych zarzutów, to podlegał uwzględnieniu wniosek w zakresie postulowanej zmiany wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego T. M..

Lp.

Zarzut

3.

Z apelacji oskarżyciela publicznego: obrazy art. 413§ 1 pkt. 4-6 i §2 kpk polegającej na pominięciu przez sąd I instancji wydania rozstrzygnięcia co do czynu zarzucanego B. W. w pkt. 4 aktu oskarżenia.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zasadny był zarzut obrazy art. 413 §1 pkt. 4-6 i §2 kpk podniesiony przez prokuratora a odnoszący się do pominięcia przez sąd I instancji w wyroku rozstrzygnięcia w zakresie czynu zarzucanego B. W. w pkt. 4 a/o. Analiza bowiem zarzutów postawionych tej oskarżonej w a/o i przytoczonych w części wstępnej zaskarżonego wyroku wskazuje, że zarzucono jej popełnienie 6 jednostkowych czynów, natomiast z treści rozstrzygnięć zawartych w wyroku odnoszących się do czynów B. W. wynika, że w 5-ciu punktach tj. od II do VI ustalono, że dopuściła się zarzucanych jej czynów, ale bez rozstrzygnięcia w pkt od II do VI a także w pozostałych punktach z zaskarżonego wyroku a odnoszących się do osoby B. W. co do zarzutu z pkt. 4 a/o. Należy zaś zgodzić się poglądem zawartym w treści orzeczenia SN z 31 maja 2011r. w spr. II KK 19/11, iż „ W art. 413 pkt. 5 k.p.k. wskazano na elementy, które każdy wyrok powinien zawierać, precyzując w pkt. 5, że każdy wyrok powinien zawierać rozstrzygnięcie. W przypadku wyroków skazujących do takich zaliczać należy przede wszystkim rozstrzygnięcia o uznaniu winy, wymierzeniu kary, orzeczeniu środków karnych. Ich brak jest równoznaczny z nie odniesieniem się do istoty sprawy a tego rodzaju braków nie może naprawić samo tylko uzasadnienie. Zatem brak takiego rozstrzygnięcia w wyroku będzie realizować naruszenie tego przepisu.” Z pewnością zaś stwierdzone naruszenie ww przepisu miało wpływ na treść wyroku, zaś brak rozstrzygnięcia co do jednego z zarzucanych B. W. czynów nie mógł być konwalidowany przez sąd odwoławczy.

Wniosek

oskarżyciela publicznego: o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy sądowi I instancji celem rozpoznania zarzutu postawionego B. W. w pkt. 4 a/o

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych w rozważaniach dot. zasadności zarzutu obrazy przepisów postępowania z apelacji prokuratora.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok w zakresie, w którym nie doszło do częściowej jego zmiany czy częściowego uchylenia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn dla których brak było powodów do korekty zaskarżonego wyroku ponad te zawarte w pkt. I i II wyroku sądu odwoławczego.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

zmieniono zaskarżony wyrok w pkt. I, VIII i XI tj. w zakresie rozstrzygnięć związanych z czynem oskarżonego T. M. (1) w ten sposób, że uniewinniono T. M. (1) od zarzucanego mu czynu

Zwięźle o powodach zmiany

Z przyczyn dla których uznano, że w realiach tej sprawy oskarżony T. M. nie może odpowiadać za przestępstwo z art. 270§1 kk.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Wobec uwzględnienia apelacji oskarżyciela publicznego, w sytuacji, gdy sąd I instancji nie zawarł w wyroku rozstrzygnięcia co do zarzutu stawianego oskarżonej B. W. w pkt. 4 a/o, co nastąpiło z obrazą art. 413 kpk, to uchylono wyrok w zaskarżonej przez oskarżyciela części w stosunku do B. W. (1) a dotyczącej czynu jej zarzucanego w pkt. 4 aktu oskarżenia i sprawę oskarżonej co do tego czynu przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Elblągu.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Z uwagi na zakres uchylenia dotyczący jednego czynu, jednej oskarżonej, to sąd I instancji winien przeprowadzić przewód sądowy w stosunku do B. W. (1) odnośnie czynu jej zarzucanego w pkt. 4 aktu oskarżenia, po czym wydać wyrok zawierający rozstrzygnięcia w tym zakresie.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt. IV

W konsekwencji rozstrzygnięcia sądu odwoławczego o zmianie wyroku poprzez uniewinnienie T. M., to kosztami procesu w zakresie dot. T. M. (1) obciążono Skarb Państwa (art. 632 pkt. 2 kpk)

7.  PODPIS