Sygn. akt VI Ka 37/24
Dnia 3 kwietnia 2024 r.
Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kosecka - Sobczak
Protokolant: sekr. sąd. Joanna Deręgowska
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Elblągu Sławomira Karmowskiego
po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2024 r. w Elblągu sprawy
1) A. K. s. J. i B. ur. (...) w K.
2) H. K. c. J. i S. ur. (...) w J.
oskarżonych z art. 35 ust. 1a ustawy z 21-08-1997r. o ochronie zwierząt
z powodu apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego
od wyroku Sądu Rejonowego w Ostródzie
z dnia 28 listopada 2023 r. sygn. akt II K 262/23
I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
a) w miejsce ustaleń o znikomej społecznej szkodliwości czynów oskarżonych z pkt. 1 i 2 , które wyczerpują znamiona z art. 35 ust. 1a ustawy z 21-08-1997r. o ochronie zwierząt, ustala iż wina i społeczna szkodliwość czynów nie są znaczne i na podstawie art.66§1i2 kk i art. 67§1 kk warunkowo umarza postępowanie karne na okresy próby 2 (dwóch) lat wobec każdego z oskarżonych,
b) uchyla rozstrzygnięcie z pkt. 3,
II. zwalnia oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VI Ka 37/24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Ostródzie z 28 listopada 2023r. w spr. II K 262/23 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☐ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☒ |
uchylenie |
☐ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
1, 2 |
H. K., A. K. |
Niekaralność oskarżonych |
Informacje z KRK |
k.217,218 |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
1,2 |
Informacje z KRK |
Informacje zostały sporządzone przez podmiot do tego uprawniony, ich treść nie była kwestionowana przez strony, stąd dowody te zasługują na wiarygodność. |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
1. |
błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Prokurator w apelacji podniósł zarzut błędu w ustaleniach faktycznych z art. 438 pkt. 3 kpk, Argumenty przytoczone przez skarżącego w apelacji na poparcie postawionego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych częściowo należało uwzględnić co do mylnej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynów przypisanych, gdy jednak analiza wszystkich danych zawartych w aktach sprawy nie pozwalała na przyjęcie, iż zaskarżony wyrok należałoby uchylić po to aby, po ponownym rozpoznaniu sprawy przez sąd I instancji, to zaszłyby warunki ku temu żeby przypisać oskarżonym takie czyny jakie im zarzucono i za to ich skazać. Bowiem prokurator zarzucił oskarżonym znęcanie nad psem w okresie od lipca 2022r. do 31 stycznia 2023r. w ten sposób, że utrzymywali go w niewłaściwych warunkach bytowania, w stanie zaniedbania , bez dostatecznej ilości pokarmu i wody, bez zapewnienia mu możliwości niezbędnego ruchu trzymając go na uwięzi oraz spinając mu głowę z tułowiem, powodując tym samym jego cierpienie. Zarzut ten został zaś oparty o dane zebrane w postępowaniu przygotowawczym, głównie zeznania świadków. Przy czym w toku rozprawy, w której oskarżyciel publiczny nie brał udziału, doszło do szczegółowego dopytania świadków o okoliczności czynu, a także na potrzeby wydania zaskarżonego wyroku dokonano analizy dokumentów: dot. postępowania administracyjnego o czasowe odebranie zwierzęcia, wystawionych przez weterynarzy, dokumentacji fotograficznej, dowody te oceniono i w oparciu o nie dokonano zmiany -w stosunku do opisów czynów zarzucanych- ustaleń w zakresie nagannych zachowań oskarżonych w stosunku do ich psa. Ocena ta według sądu odwoławczego - jako zgodna z kwantyfikatorami wskazanymi w art. 7 kpk - zasługiwała zaś na pełne uwzględnienie. Mimo bowiem podnoszonej przez skarżącego okoliczności (wynikającej głównie z zeznań świadków zebranych w toku postępowania przygotowawczego), że przecież osoby, które miały kontakt ze zwierzęciem były zaniepokojone brakiem dostępu psa do wody, pokarmu i sposobem przywiązania psa, to należy jeszcze raz podkreślić, że dowody przeprowadzone i ujawnione w toku rozprawy wykazały, że pies był w dobrej kondycji, był pod opieką weterynaryjną, nie był ani odwodniony ani zagłodzony, był trzymany na długim sznurze, a nadto miał zapewnione schronienie w postaci budy. Dowodami przeprowadzonymi w toku rozprawy słusznie ustalono, że pies nie był trzymany na dworze przez całą dobę, tylko przebywał tam w godzinach pracy oskarżonego , gdy rano i wieczorem pies dostawał pokarm i wodę, w trakcie dnia też był dokarmiany lub pojony przez członków rodziny oskarżonych, natomiast wywrócone lub opróżnione miski (czasem z zamarzniętą zimą wodą) wywoływały na osobach postronnych, rzadko obserwujących psa, wrażenie, że pies został pozostawiony bez jedzenia czy wody co powodowało, że niektóre osoby zaczęły psa dokarmiać, gdy doszło też do zawiadomienia policji i urzędu gminy o niewłaściwych warunkach bytowania psa. Przy czym z zeznań świadków z komisji, która udała się do oskarżonych celem odebrania psa na początku lutego 2023r. wynika, po tym jak złożyli o wiele obszerniejsze i bardziej szczegółowe relacje na rozprawie w odniesieniu do tych z dochodzenia, że warunki bytowania psa nie były tak tragiczne jak je przedstawiono w zawiadomieniach, że głównie ich zastrzeżenia wzbudził sposób związania tułowia psa z głową, co powodowało nienaturalną pozycję psa, uniemożliwiało mu swobodny ruch, co powodowało cierpienia zwierzęcia, przy czym właścicielka psa upomniana co do zapewnienia psu właściwych warunków, to zareagowała na zwróconą jej uwagę i po wizycie komisji zabrała psa do domu. Ponieważ zaś w trakcie wizyty kontrolnej w dniu 13 lutego 2023r. ustalono, że buda została zlikwidowane, a pies przebywa nadal w domu, jest w dobrej kondycji, przywiązany do właścicieli, skory do zabawy, to decyzją z 20 lutego 2023r. Wójt Gminy Ł. umorzył postępowanie w sprawie o czasowe odebranie psa. Dlatego też sama treść zeznań K. L., na które powołuje się prokurator, w sytuacji gdy inne dowody nie potwierdziły aby pies był trzymany w warunkach opisanych w zarzucie, a świadek nie obserwowała psa codziennie tylko bywając w Ł., była niewystarczająca do tego aby skutecznie wykazać błędne ustalenia faktyczne sądu I instancji dot. jedynie takie nagannego zachowania oskarżonych względem psa jakie wynikają z czynów ustalonych w pkt. 1 i 2 zaskarżonego wyroku. Natomiast na częściowe uwzględnienie zasługiwał zarzut z apelacji dot. błędnej oceny społecznej szkodliwości czynów oskarżonych, gdy skarżący powołał się na długi okres działania oskarżonych, w trakcie którego pies był zmuszony do znoszenia bólu. Analiza pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku przekonuje zaś, że sąd I instancji , podając powody dla których ustalił znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu, to okoliczności długotrwałości okresu czasu w jakim pies był zmuszony działaniem ludzi do przebywania w nienaturalnej pozycji, chociaż sam ustalił ten okres z przekroczeniem czasu wskazywanego w zarzutach, nie uwzględnił. Stąd nawet w sytuacji, gdy oskarżeni po wykazaniu im niewłaściwości ich postępowania z psem, to psa zaczęli trzymać w mieszkaniu, gdy stan psa wynikający z dokumentacji weterynaryjnej należało uznać za dobry, to jednak długi okres pętania psa wymuszający nienaturalną pozycję zwierzęcia wskazywał na długotrwałe cierpienie psa i tym samym wyższy stopień winy i społecznej szkodliwości czynów oskarżonych, niż ten przyjęty w zaskarżonym wyroku. Jednocześnie nie można było z zeznań policjanta T. Z. na które powołał się skarżący wnioskować, że oskarżeni wyrządzili zwierzęciu długotrwała szkodę w istotnym rozmiarze i to w sposób opisany w zarzutach, gdy dopytany na rozprawie o stan psa z czasu interwencji świadek ten podał, że pies był w normalnym stanie, nie sprawiał wrażenia zagłodzonego, kojarzył że stała miska, a pies jedynie miał na sobie uprząż, która gdy się zsunęła to ciągnęła głowę psa w dół. Podobnie zeznawała policjantka A. M. (1), która miała więcej informacji dot. bytowania psa, gdyż jej „przybrany” dziadek A. M. mieszkał na miejscu i wynajmował lokal oskarżonym, której dziadek mówił aby się nie martwiła o psa gdyż pies ma jedzenie (co A. M. potwierdził swoimi zeznaniami), a pies jest pętany przez właścicieli, miał założone szelki , po to aby nie uciekł. Tak więc mimo tego, że naganne, przypisane oskarżonym w pkt.1i2 wyroku zachowania nie wynikały z ich zamiaru aby wyrządzić psu krzywdę, cierpienia i ból w istotnym rozmiarze, to ustalona czynność sprawcza jednak powodowała cierpienia zwierzęcia przez dłuższy czas co wymagało bardziej ostrej reakcji karnej niż umorzenie postepowania przy przyjęciu , że społeczna szkodliwość takiego czynu w stosunku do każdego z oskarżonych jest znikoma. Przy czym należy skarżącemu wskazać, że nie można traktować jako okoliczności obciążających po stronie oskarżonych tego, że nie przyznali się do zarzucanych im czynów, gdyż to wynikało z przysługujących im uprawnień w ramach prawa do obrony. Konsekwencją zaś przyjętej linii obrony wynikającej z uprawnień oskarżonych było też i to, że nie przyznając się do winy to nie wyrazili też skruchy, samokrytyki. Dlatego należało uwzględnić częściowo zarzut autora apelacji i uznać, że stopień społecznej szkodliwości czynów oskarżonych nie jest znikomy, przy czym z uwagi na brak uwzględnienia argumentacji dot. braku przyznania się oskarżonych, wyrażenia skruchy czy złożenia samokrytyki, to nie można było przyjąć aby z tych powodów wykazano argumentami z apelacji, że stopień społecznej szkodliwości ich czynów był znaczny. |
||
Wniosek |
||
O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Z przyczyn dla których zarzut z apelacji i argumenty podniesione w apelacji, zasługiwały na uwzględnienie tylko w części, stąd nie było podstaw do uwzględnienia wniosku końcowego, po to aby zlecić sądowi I instancji, po uchyleniu zaskarżonego wyroku i po ponownym rozpoznaniu sprawy, skazanie oskarżonych za czyny odpowiadające treści wynikającej z zarzutów charakteryzujące się wysokim stopniem społecznej szkodliwości. Natomiast zaszły podstawy do zmiany wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że: -w miejsce ustaleń o znikomej społecznej szkodliwości czynów oskarżonych z pkt. 1 i 2 , które wyczerpują znamiona z art. 35 ust. 1a ustawy z 21-08-1997r. o ochronie zwierząt, ustalono iż wina i społeczna szkodliwość czynów nie są znaczne i na podstawie art.66§1i2 kk i art. 67§1 kk warunkowo umarzono postępowanie karne na okresy próby 2 lat wobec każdego z oskarżonych, - uchylono rozstrzygnięcie z pkt. 3 |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
Z przyczyn dla których zarzut z apelacji i argumenty podniesione w apelacji, zasługiwały na uwzględnienie tylko w części, przy czym potrzeba uwzględnienia przy kształtowaniu odpłaty karnej – pominiętej przez sąd I instancji- okoliczności dot. długiego okresu czasu czynów przypisanych oskarżonym, to powodowała, że zaistniały podstawy do ustalenia iż wina i społeczna szkodliwość czynów nie są znaczne (a nie że stopień ten jest znikomy). Nie jest znaczny, tzn. więcej niż znikomy (czyn zabroniony ma bowiem stanowić przestępstwo), ale też taki, o którym nie można powiedzieć, że jest znaczny, gdy decydują o tym kryteria przedmiotowe i podmiotowe. Postawa zaś prezentowana przez dotychczas niekaranych oskarżonych wobec dobra chronionego prawem, które zaatakowali ustalonym przestępstwem, gdy przecież natychmiast zareagowali na uwagi policjanta czy uświadomienie im przez członków komisji dot. nieprawidłowego trzymania psa i zabrali zwierzę do domu, wskazuje że przypisane im naganne zachowanie wobec psa było zdarzeniem epizodycznym - chociaż rozciągniętym w czasie- w ich życiu. Stąd brak więc było potrzeby sięgania po kary po to by oddziaływać w kierunku zmiany ich postawy. Przy czym sąd odwoławczy uznał, że dla sprawdzenia czy faktycznie poprawa zachowania oskarżonych wobec psa jest trwała, to okresy próby ustalono na 2 lata. Ponadto w ustalonych okolicznościach sprawy to nie zachodziły powody do nałożenia na sprawców obowiązku czy nawiązki z art.67§3 kk, tym bardziej, że właścicielami psa są sami oskarżeni. W konsekwencji zmiany rozstrzygnięć z pkt. 1i2 to należało uchylić rozstrzygnięcie z pkt. 3 o obciążeniu kosztami umorzonego postępowania Skarbu Państwa. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
Pkt. II |
Apelacja oskarżyciela publicznego częściowo zasługiwała na uwzględnienie, w jej wyniku sąd zmienił wyrok i warunkowo umorzył postępowanie, co po myśli art. 627 kpk powodowało, że koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa powinni ponieść oskarżeni. Jednak w sytuacji gdy oskarżeni nie mieli wpływu na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynów im przypisanych przez sądy czy prokuratora, to sąd odwoławczy zwolnił ich od ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na wskazane w art. 624§1 kpk zasady słuszności. |
7. PODPIS |