Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 487/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze z dnia 4 kwietnia 2022 r. sygn. akt II K 148/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

.--------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść wynikający z dokonania nieprawidłowej, wykraczającej poza zasadę opisaną w art. 7 k.p.k. swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego ocenianego swobodnie, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego skutkujący uniewinnieniem M. M. od popełnienia zarzucanych mu przestępstw przeciwko mieniu na szkodę J. F. oraz A. F. podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz prawidłowa ocena okoliczności popełnienia ujawnionych czynów zabronionych nakazują przyjąć że oskarżony dopuścił się ich popełnienia i stanowią one przestępstwa opisane w art. 286 § 1 k.k. oraz art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść wynikający z dokonania nieprawidłowej, wykraczającej poza zasadę opisaną w art. 7 k.p.k. swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego ocenianego swobodnie, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego poprzez uznanie że czyny zarzucone oskarżonemu M. M. nie wyczerpują znamion przestępstw z art. 291 § 1 k.k. lub art. 292 § 1 k.k. podczas gdy oceniony prawidłowo zebrany materiał dowodowy daje podstawy do uznania że czyny zarzucone oskarżonemu stanowią przestępstwo paserstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad 1 -2

Zarzuty zawarte w apelacji prokuratora okazały się niezasadne.

W pierwszej kolejności przypomnieć należy, że zarzucane oskarżonemu M. M. przestępstwa oszustwa z art., 286 § k.k. mają rygorystycznie określone znamiona strony podmiotowej – przestępstwo kwalifikowane z tego przepisu może być popełnione tylko umyślnie w zamiarze bezpośrednim kierunkowym. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych zarówno tym dawnym jak i najnowszym, jak również w doktrynie ugruntowany jest pogląd, że elementy przedmiotowe oszustwa muszą mieścić się w świadomości sprawcy i muszą być objęte jego wolą. Przypisanie przestępstwa oszustwa wiąże się z koniecznością wykazania, że sprawca obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd innej osoby oraz to że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Oszustwo jest przestępstwem umyślnym zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Charakterystyczny dla strony podmiotowej tego przestępstwa zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy jak i sam sposób działania zmierzający do realizacji tego celu ( zob. m.in. wyrok SN z 22.11.1973 r. III KR 278/73 OSNPG 1974 nr 7; wyrok SN z 7.12.2022 r. I KA 13/22 LEX nr 3566901; postanowienie SN z 8.02.2023 r. I KK 508/22 LEX 3514741; wyrok SA w Warszawie z 28.02.2023 r. II AKa 347/20 LEX 3571612; wyrok SA w Warszawie z 29.03.2023 r. II AKa 4/23 LEX 3577093; Kodeks Karny, Część szczególna tom II, Komentarz pod red. A. Wąska Wyd. C.H. Beck W - wa 2004 str. 869 - 870 W. Wróbel, A Zoll, Kodeks Karny, Część szczególna tom III wyd. V, WKP 2022 ).

W niniejszej sprawie skarżący prokurator stwierdził wprost w apelacji że Sąd I instancji zebrał prawidłowo obszerny materiał dowodowy, który nie wymaga uzupełnienia, przebieg każdego ze zdarzeń będących podstawa zarzutów został ponad wszelka wątpliwość ustalony, kwestionowane są natomiast przez oskarżyciela publicznego ustalenia w zakresie niewypełnienia przez M. M. znamion strony podmiotowej zarzuconych mu czynów, w szczególności iż nie obejmował on swoją świadomością uczestniczenia w oszustwie na szkodę J. F. i usiłowaniu oszustwa na szkodę A. F.. Materiał dowodowy w niniejszej sprawie przedstawiony przez prokuratora w akcie oskarżenia nie był obszerny, sprowadzał się w zasadzie do wyjaśnień oskarżonego , zeznań pokrzywdzonych J. F. i A. F. i zeznań siostry J. F. I. F., danych z monitoringu i bilingów, danych przekazanych przez portal (...) i opinii biegłego z zakresu informatyki, która nie miała jednak w sprawie kluczowego znaczenia. Nie ustalono przede wszystkim danych personalnych i tym samym nie przesłuchano osób z którymi M. M. miał współdziałać przy popełnieniu przestępstwa które popularnie określa się oszustwem „na policjanta”, tj. osób przedstawiających się jako „Robert” i „Natasza” jak i osoby która w Czechach odebrała paczkę od oskarżonego i przekazała mu pieniądze tytułem wynagrodzenia. Osoby te wszak były kluczowe w sprawie, to one kierowały procederem o którym mowa powyżej, oskarżony był tylko ostatnim ogniwem, zdaniem Sądu Rejonowego nieświadomym swojej roli. Sąd I instancji uzupełnił materiał dowodowy o kilka dowodów, przede wszystkim zeznania świadków - policjantów pracujących przy niniejszej sprawie, które nie miały jednak decydującego znaczenia przy dokonywaniu ustaleń.

W tych warunkach kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miała analiza wyjaśnień oskarżonego i zeznań pokrzywdzonych. Sąd Okręgowy szczegółowo przeanalizował obszerne wyjaśnienia oskarżonego M. M. złożone w postępowaniu przygotowawczym i postępowaniu sądowym ( k. 52 – 53, k. 81 – 90, k. 120 - 123, k. 384 odwrót – 386 odwrót , k. 390 ) jak i zeznania wyżej wymienionych pokrzywdzonych i zgadza się z oceną Sądu I instancji odnośnie wątpliwości co do wypełnienia przez oskarżonego znamion strony podmiotowej zarzucanych mu czynów, które wszak wątpliwości zgodnie z zasadą in dubio pro reo z art. 5 § 2 k.p.k. muszą być rozstrzygane na korzyść oskarżonego. To oskarżyciel publiczny powinien przedstawić niezbite dowody sprawstwa i winy oskarżonego, oskarżony może nie wykazywać inicjatywy i defensywnie wskazywać na luki w materiale dowodowym. Luki i wątpliwości powyższe szczegółowo uwypuklił Sąd I instancji w obszernej argumentacji zawartej w pisemnym uzasadnieniu wyroku ( k. 552 odwrót – 553 odwrót ) i nie ma potrzeby obecnie jej w całości powtarzać. Niewątpliwie oskarżony poszukiwał pracy, co wynika nie tylko z jego wyjaśnień ( k. 121 ) ale także z wydruku z portalu grupy (...) sp. z o.o. ( k. 130 – 133 ), co uwiarygadnia okoliczność że do przestępczego procederu przystąpił przypadkowo, nie znając jego organizatorów. Fakt iż „angażując go do pracy” „Robert” przedstawił się jako przedstawiciel firmy (...) i oskarżony w to uwierzył nie musi być niewiarygodne jak tego chce skarżący prokurator podnosząc rzekomo ogólnie znaną, światową działalność tej firmy i nieprawdopodobne zatrudnienie w taki sposób i na takich warunkach jak to opisywał oskarżony. Z danych znajdujących się w aktach sprawy wynika że oskarżony pracował wcześniej w firmie kurierskiej, z zawodu jednak jest strażakiem bez stałego zatrudnienia i dochodów, praca w firmach kurierskich w znacznym stopniu jest zderegulowana, nie musi więc dziwić fakt, że oskarżony zgodził się rozpocząć pracę bez umowy, rzekomo na okres próbny. Podkreślić należy że oskarżonemu zarzucono popełnienie przestępstw jedynie w ciągu dwóch dni od 10 do 12 stycznia 2021 r. Dalsze okoliczności szczegółowo opisywane w wyjaśnieniach oskarżonego także zdaniem Sądu Okręgowego nie przesądzają o możliwości przypisania mu zamiaru bezpośredniego kierunkowego. Zastanawiające jest wprawdzie nielegalne przełożenie przez oskarżonego tablic rejestracyjnych do samochodu V. (1) (...) którym woził paczki, ale uczynił on to z innego swojego samochodu V. (2) (...) ( choć formalnie zarejestrowanego na inną osobę ), nie zaś z auta obcego, co sugerowałoby chęć ukrycia swojej tożsamości jako rzekomego kuriera. Bezsporne jest, że oskarżony kontaktując się z pokrzywdzonymi nie podawał się za policjanta i nie widział że w odbieranych paczkach są pieniądze, np. A. F. zeznawała, że przedstawił się jako taksówkarz (...) i mówił że przyjechał po „dokumenty pani Nataszy” ( k. 388 ). Oczywiście budzi zastanowienie eksponowany w apelacji fakt, że w przypadku pokrzywdzonej J. F. oskarżony odebrał przesyłkę bez pisemnego potwierdzenia i jedynie na hasło „jestem od Izy”, ale również to nie przesądza jednoznacznie jego świadomości że uczestniczy w oszustwie. Nie jest też jednoznacznie przesądzający o zamiarze bezpośrednim oskarżonego fakt że gdy – jak twierdził – zorientował się że może uczestniczyć w przestępstwie, nie pojechał na policję zgłosić o tym, mógł bowiem obawiać się konsekwencji powyższego, co nie przesądza o istnieniu zamiaru bezpośredniego popełnienia przestępstwa, w czasie podejmowania działań o których mowa powyżej.

Skarżący prokurator w drugim zarzucie podnosi że Sąd I instancji nie rozważył zakwalifikowania czynu oskarżonego jako paserstwo z art. 291 § 1 k.k. lub art. 292 § 1 k.k. Zarzut ten także jest niezasadny. Przestępstwo paserstwa ma zupełnie inne znamiona strony przedmiotowej niż przestępstwo oszustwa, dla paserstwa umyślnego ( art. 291 § 1 k.k. ) niezbędne jest wykazanie że sprawca miał pełną świadomość iż przyjmowana przez rzecz uzyskana została za pomocą przestępstwa, co oskarżonemu M. M. nie sposób przypisać, a nawet nie sposób przyjąć że towarzyszące przyjmowaniu przez niego paczek okoliczności powinny i mogły skłaniać go do uznania że przyjmuje przedmioty uzyskane za pomocą przestępstwa ( paserstwo nieumyślne, art. 292 § 1 k.k. ). Żaden wszak z dowodów nie świadczy, że oskarżony wiedział iż w odbieranych przez niego paczkach znajdują się pieniądze.

Sąd Okręgowy podkreśla, że zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego tylko potrzeba skazania oskarżonego uniewinnionego w pierwszej instancji ( a nie tylko sama możliwość wydania takiego wyroku ) daje podstawę Sądowi Odwoławczemu wydania wyroku kasatoryjnego, którego domagał się w apelacji prokurator ( zob. uchwała składu 7 sędziów SN z 20 września 2018 r. I KZP 10/18; także m.in. wyrok SN z 28 listopada 2018 r. V KS 24/18 ). W przekonaniu Sądu Okręgowego zebrany materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, że taka sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Kamiennej Górze do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Mając na uwadze całą argumentację przedstawioną powyżej wniosek zawarty w apelacji był niezasadny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok wobec M. M..

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Mając na uwadze całą argumentacje przedstawioną powyżej zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

----------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Okręgowy stwierdził, że koszty sądowe za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość rozstrzygnięcia wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana