Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 927/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie z dnia 2 czerwca 2023 r. sygn. akt III K 613/22

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

K. A.

K. A. w dniu 24.05.2021 r. w W. uczestniczyła w spontanicznym zgromadzeniu zwolenników aborcji. W momencie kiedy policjanci przystąpili do legitymowania innej uczestniczki tego spontanicznego zgromadzenia – J. M. i wobec odmowy podania przez nią danych osobowych postanowili ją siłowo zatrzymać obie chwyciły się za ręce. Następnie zostały przewrócone przez policjantów na chodnik. K. A. szarpała policjantów S. G. (1) i P. P. (1) za mundur i znieważyła słowami wulgarnymi policjanta S. G. (1), uderzyła w plecy materiałową torba policjanta P. P. (1) podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych.

Nagranie zdarzenia na płyty CD

155

2.1.1.2.

j.w.

K. A. nie była karana.

Karta karna

224

2.1.1.3.

j.w.

K. A. utrzymuje się ze świadczeń emerytalnych.

e- puap

217

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

Nagranie zdarzenia na płytach CD

Jest to dowód wiarygodny. Nagranie było rejestrowane na bieżąco podczas przebiegu zdarzenia. Zostało sporządzone przez policjantów.

2.1.1.2.

Karta karna

Dowód z dokumentu. Dokument wystawiony przez właściwy organ w ramach jego kompetencji. Dokument wiarygodny.

2.1.1.3.

e- puap

j.w.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 115 § 2 k.k. wobec jego błędnego zastosowania przez sąd pierwszej instancji i przyjęcia, że czyny zarzucane oskarżonej są społecznie szkodliwe w stopniu wyższym niż znikomy, mimo że z akt sprawy wynika, że zarzucane oskarżonej czyny zostały popełnione w okolicznościach wskazujących na silne wzburzenie oskarżonej spowodowane zachowaniem pokrzywdzonych policjantów – S. G. i P. P. - i faworyzowaniem przez nich jednej z grup protestujących (grupy Fundacji (...) (...) ) a nękaniem bezpodstawnym legitymowaniem grupy protestujących z kontr- demonstracji, do której należała również oskarżona;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest zasadny.

Zgromadzony w tej sprawie materiał dowodowy, w tym przede wszystkim dowód w postaci nagrania przebiegu zdarzenia na płytach CD potwierdza wniosek o tym, że zachowanie K. A. w dniu 24 maja 2021 r. polegające na znieważeniu policjanta S. G. (1) słowami wulgarnymi, uderzenie w plecy materiałową torbą policjanta P. P. (1) i szarpaniu policjantów za mundur podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych zostało wywołane ich niewłaściwym zachowaniem. Niewłaściwe zachowanie polegało na niezasadnym legitymowaniu świadka J. M. i jej siłowym zatrzymaniu a przez to faworyzowaniem legalnego zgromadzenia Fundacji (...), która w okolicy Dworca (...) w W. zbierała podpisy za zaostrzeniem ustawy antyaborcyjnej. Czyn K. A. charakteryzuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości gdyż jej zachowanie zostało sprowokowane poprzez nieproporcjonalne zachowanie policjantów wobec J. M., z którą wspólnie manifestowała swoje poglądy. Chociaż policjantom przysługuje prawo do legitymowania i zatrzymania osób to powinno ono nastąpić w sytuacji gdy istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, a nie może przybierać formy szykany. Sąd odwoławczy nie podziela poglądu Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi- Północ w Warszawie w sprawie sygn. akt III Kp 1000/21 stwierdzającego zasadność, legalność i prawidłowość zatrzymania J. M.. Było ono nielegalne gdyż świadek J. M. nie popełniła ani przestępstwa ani wykroczenia. Z nagrania zdarzenia ewidentnie wynika, że nastąpiło ono już po zakończeniu legalnego zgromadzenia przez Fundację (...). Należy wskazać, iż skandowanie przez megafon przez J. M. haseł popierających aborcję skierowane do osób, które podpisywały listy poparcia za zaostrzeniem ustawy aborcyjnej w czasie legalnego zgromadzenia Fundacji (...) było przedstawieniem własnych poglądów do czego każdy obywatel ma prawo w demokratycznym państwie. Nie może także zostać uznane za zakłócanie legalnego zgromadzenia gdyż jak wynika z nagrania obie strony czyli przedstawiciele Fundacji (...) i uczestnicy spontanicznego zgromadzenia zwolenników aborcji korzystali ze sprzętu nagłaśniającego naprzemiennie. Należy powołać się na stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich skierowane do Komendanta Głównego Policji w dniu 24.11.2021 r. w którym Rzecznik zwraca uwagę na konstytucyjne prawo wynikające z art. 57 Konstytucji o wolności zgromadzeń . „Wolnością z art. 57 Konstytucji objęte są także zgromadzenia spontaniczne oraz kontrmanifestacje. Wyrażanie sprzeciwu bądź poparcia poprzez korzystanie z konstytucyjnie chronionej wolności zgromadzeń ma kluczowe znaczenie dla demokracji i funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego. Jest to również forma korzystania z wolności słowa (art. 54 Konstytucji).” W dniu 24 maja 2021 r. w godzinach popołudniowych zwolennicy aborcji w tym K. A. uczestniczyli w spontanicznym zgromadzeniu przeciwko poglądom głoszonym przez legalne zgromadzenie Fundacji (...). Jak stwierdził Rzecznik Praw Obywatelskich w cytowanym wystąpieniu: „Wyrażanie poglądów przez uczestników kontrmanifestacji - mające postać pokojowego manifestowania - nie powinno być podstawą interwencji policji.” Uczestnicy kontrdemonstracji mają prawo wyrażać swoją niezgodę z demonstrantami (zob. wyrok ETPCz w sprawie Platform „Ärzte für das Leben” p. Austrii z dnia 21 czerwca 1988 r., nr 10126/82; wyrok w sprawie Djavit An p. Turcji z dnia 20 lutego 2003 r., nr 20652/92). Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdził, że „Policja musi zatem uwzględniać obowiązek ochrony prawa do zgromadzania się obu demonstrujących grup i poszukiwania rozwiązań najmniej restrykcyjnych, umożliwiających odbycie obu demonstracji.” Zgodnie z § 26 ust. 1b Rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, organizowanie lub udział w zgromadzeniach spontanicznych jest możliwy jedynie z zastrzeżeniem, że:

1) maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 150;
2) odległość pomiędzy zgromadzeniami nie może być mniejsza niż 100 m.

Te obostrzenia, jak wynika z nagrania zdarzenia były respektowane. Przepisy Kodeksu wykroczeń mogą być stosowanie jedynie gdy zgromadzenie traci pokojowy charakter, a jego uczestnicy zachowują się w sposób groźny lub stosują przemoc wobec kontrmanifestantów, (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2021 r., sygn. akt II KK 432/20). Jak wynika z nagrania zdarzenia znajdującego się płytach CD żadna ze stron manifestujących swoje poglądy nie stosowała przemocy fizycznej wobec kontrmanifestantow. Obie strony znajdowały się w oddaleniu od siebie. Jedynie dochodziło do utarczek słownych polegających na wzajemnym obrażaniu się. K. A. wypowiadała także słowa obraźliwe i wulgarne wobec policjantów zabezpieczających zgromadzenie. Było to jednak zgromadzenie o pokojowym przebiegu, gdyż nikt nie był zagrożony stosowaniem przemocy. Dlatego decyzja policjantów o wylegitymowaniu J. M., która przedstawiała przez megafon swoje poglądy była zachowaniem niewłaściwym, nieproporcjonalnym, faworyzującym legalne zgromadzenie i ponad miarowym . To właśnie niewłaściwe zachowanie policjantów wywołało reakcję K. A. polegającą na znieważeniu policjanta S. G. (1), uderzeniu w plecy policjanta P. P. (1) oraz szarpaniu ich za mundury. Zgodnie z 14 ust. 3 ustawy o Policji nakłada na nią obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka, przy czym pod pojęciem praw człowieka należy rozumieć przede wszystkim prawa człowieka określone w Konstytucji (takie jak m.in. wolność słowa oraz wolność zgromadzeń) oraz, powiązanej z jej standardami Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Ten przepis został przez policjantów naruszony. Odnosząc się do treść art. 115 § 2 k.k. należy stwierdzić, że zachowanie K. A. charakteryzowało się znikomym stopniem społecznej szkodliwości. Wniosek ten wynika z analizy wskazanych w tym przepisie przesłanek mających wpływ na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu. Czyn K. A. godził w działalność instytucji państwowych i został wywołany nieproporcjonalnym do okoliczności zdarzenia zachowaniem policjantów dokonujących zatrzymania J. M. oraz faworyzowaniem legalnego zgromadzenia Fundacji (...). Rozmiar szkody wyrządzonej policjantom był minimalny. Doszło do szarpania z małą siłą za mundur, przez starszą kobietę młodych i silnych mężczyzn. Siła odepchnięcia przez policjantów K. A. była znacznie większa, niż stosowana przez nią przemoc fizyczna wobec funkcjonariuszy gdyż spowodowała jej upadek. Uderzenie materiałową torbą nie było silne gdyż torba nie była znacznie obciążona. Słowa wulgarne skierowane do policjanta S. G. (1) zostały wypowiedziane pod wpływem emocji i poczucia bezsilności. W wyniku siłowego zatrzymania J. M. została przewrócona na chodnik. Razem z nią upadła K. A. gdyż obie trzymały się za ręce. Ich upadek nastąpił na oczach zgromadzonych osób postronnych, co stanowiło niepotrzebną manifestację siły. Wyzwoliło także agresję tłumu bowiem z nagrania wynika, że osoby postronne słownie reagowały na zachowanie policjantów. Nieproporcjonalne do okoliczności sprawy zachowanie policjantów osłabia także zaufanie do Policji jako organu państwowego powołanego do ochrony obywateli. Z tych powodów sąd odwoławczy podzielił zarzut obrońcy. Uchylił zaskarżony wyrok i umorzył postępowanie karne wobec K. A. z powodu znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu.

Wniosek

o umorzenie postępowania z uwagi na znikomą szkodliwość społeczną czynu zarzucanego oskarżonej

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek jest zasadny.

Czyn K. A. godził w działalność instytucji państwowych i został wywołany nieproporcjonalnym do okoliczności zdarzenia zachowaniem policjantów dokonujących zatrzymania J. M. oraz faworyzowaniem legalnego zgromadzenia Fundacji (...). Rozmiar szkody wyrządzonej policjantom był minimalny. Doszło do szarpania z małą siłą za mundur, przez starszą kobietę młodych i silnych mężczyzn. Siła odepchnięcia przez policjantów K. A. była znacznie większa, niż stosowana przez nią przemoc fizyczna wobec funkcjonariuszy gdyż spowodowała jej upadek. Uderzenie materiałową torbą nie było silne gdyż torba nie była znacznie obciążona. Słowa wulgarne skierowane do policjanta S. G. (1) zostały wypowiedziane pod wpływem emocji i poczucia bezsilności. W wyniku siłowego zatrzymania J. M. została przewrócona na chodnik. Razem z nią upadła K. A. gdyż obie trzymały się za ręce. Ich upadek nastąpił na oczach zgromadzonych osób postronnych, co stanowiło niepotrzebną manifestację siły. Wyzwoliło także agresję tłumu bowiem z nagrania wynika, że osoby postronne słownie reagowały na zachowanie policjantów.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Czyn K. A. godził w działalność instytucji państwowych i został wywołany nieproporcjonalnym do okoliczności zdarzenia zachowaniem policjantów dokonujących zatrzymania J. M. oraz faworyzowaniem legalnego zgromadzenia Fundacji (...). Rozmiar szkody wyrządzonej policjantom był minimalny. Doszło do szarpania z małą siłą za mundur, przez starszą kobietę młodych i silnych mężczyzn. Siła odepchnięcia przez policjantów K. A. była znacznie większa, niż stosowana przez nią przemoc fizyczna wobec funkcjonariuszy gdyż spowodowała jej upadek. Uderzenie materiałową torbą nie było silne gdyż torba nie była znacznie obciążona. Słowa wulgarne skierowane do policjanta S. G. (1) zostały wypowiedziane pod wpływem emocji i poczucia bezsilności. W wyniku siłowego zatrzymania J. M. została przewrócona na chodnik. Razem z nią upadła K. A. gdyż obie trzymały się za ręce. Ich upadek nastąpił na oczach zgromadzonych osób postronnych, co stanowiło niepotrzebną manifestację siły. Wyzwoliło także agresję tłumu bowiem z nagrania wynika, że osoby postronne słownie reagowały na zachowanie policjantów. Z tych powodów sąd odwoławczy na podstawie art. 437 § 2 k.p.k. uchylił zaskarżony wyrok i na podstawie art. 1 § 2 k.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. postępowanie karne wobec K. A. umorzył wobec znikomego stopnia społecznej szkodliwość czynu.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

O kosztach procesu sąd odwoławczy orzekł na podstawie art. 632 ust. 2 k.p.k.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Umorzenie postępowania wobec znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana