Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2023 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Marta Walińska

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2023 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: T. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 20 maja 2022 r., znak:(...)

w sprawie: T. B. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1/ oddala odwołanie,

2/ nowo zgłoszone żądanie przyznania renty socjalnej przekazuje do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. celem rozpoznania.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 1103/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 maja 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 57 w zw. z art. 58 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odmówił ubezpieczonemu T. B. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Pozwany wskazał, iż orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 9 maja 2021 r. ubezpieczony został uznany za częściowo niezdolnego do pracy do 30 kwietnia 2024 r.. Ubezpieczony nie spełnia jednak warunku wymaganego stażu pracy, bowiem w dziesięcioleciu poprzedzającym dzień powstania niezdolności to jest w okresie od 1 października 2011 do 30 września 2021 r. udokumentował staż pracy w wymiarze 1 roku 11 miesięcy i 22 dni, a w dziesięcioleciu poprzedzającym datę złożenia wniosku o rentę to jest w okresie od 16 lutego 2012 r do 15 lutego 2022r. w wymiarze 1 rok , 11 miesięcy i 20 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony T. B. (1) wnosząc o uwzględnienie lat jego zatrudnienia pominiętych przez ZUS :

- w firmie (...) w latach 1993 – 1994

- brakujących dni pracy w (...) Y.

- okresu prowadzenia działalności gospodarczej pod nazwą L.

Zadeklarował zapłatę składek za 37 miesięcy od 4 kwietnia 2019 r. wstecz wnosząc o ich potrącenie z przyznanej mu renty .

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację .

Obok żądania przyznania mu renty , ubezpieczony w kolejnych pismach wniósł również o przyznanie mu prawa do renty socjalnej oraz podwyższenie renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na jego status osoby zasłużonej w działalność niepodległościowej – działacza opozycji antykomunistycznej w latach 80 - tych.

Sąd Okręgowy ustalił , co następuje:

Ubezpieczony T. B. (1) ( urodzony (...) ) ukończył zasadniczą szkołę zawodową w zawodzie montera instalacji budowalnych. W/w- ny ukończył również liceum ogólnokształcące i posiada maturę. Zdobył również dyplom technika administracji ( 2017 r. ) . Do roku 1987 uprawiał wyczynowo sport – podnoszenie ciężarów , osiągając istotne sukcesy . W okresie od 1 września 1984 r. do 14 grudnia 1984 r. posiadał status ucznia nauki zawodu w W. Zakładach (...). Od 15 grudnia 1984 .r do 30 czerwca 1988 r. pracował jako uczeń w zawodzie monter instalacji budowlanych w Gminnej Spółdzielni (...). Od 26 września 1990 r. do 4 maja 1990 pracował w (...)na stanowisku referenta. W okresie od 9 października 1990 r. do 31 października 1990 r. pobierał zasiłek da osób bezrobotnych. Od 15 listopada 1993 r. do 30 czerwca 1994 r. zatrudniony na podstawie umowy zlecenia w firmie (...) na stanowisku instalatora wod – kan. W latach 2007 -2019 z przerwami prowadził działalność gospodarczą pod nazwą L. ( w jej ramach zajmował się wydawaniem gazety ) . W 2012r. uzyskał dyplom mistrzowski w zawodzie montera instalacji i urządzeń sanitarnych. W latach 2002 – 2007 piastował funkcję prezesa zarządu Stowarzyszenia (...) w W., a w latach 2013 – 2015 był sekretarzem (...) S. w W.. Od 5 września 2019 r. do 7 sierpnia 2020 r. otrzymywał świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad chorą matką . Od 8 sierpnia 2020 r. do 6 września 2020 r. zatrudniony w (...) (...) Y.. Od 10 września 2020 r. do 9 września 2021r. pobierał zasiłek dla osób bezrobotnych.

/ dowód : zestawienie okresów składkowych k. 16 – 16 v, zeznania ubezpieczonego T. B. k. 257 akt sprawy /

W pozostałych okresach ubezpieczony utrzymywał się dzięki środkom pozyskiwanym przez jego matkę tytułem czynszu za najem pomieszczeń w należącym do niej budynku ( w zamian za udzielaną matce pomoc ) .

/ dowód : zeznania ubezpieczonego T. B. k. 257 akt sprawy /

W 2020r. ogłoszona została upadłość konsumencka T. B. (1). W dniu 7 lutego 2023 r. sędzia komisarz stwierdził przyjęcie układu, w którym grupę I stanową wierzyciele publicznoprawni – ZUS - spłata wierzytelności w kwocie 325 zł miesięcznie , , raty płatne do 15 każdego miesiąca przez okres 60 miesięcy od miesiąca następującego po uprawomocnieniu się postanowienia o zatwierdzeniu układu. W dniu 26 kwietnia 2023r. wydane zostało postanowienie o zatwierdzeniu układu. Ostatnie składki z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej ubezpieczony uiścił w 2012r.

/ dowód : ogłoszenie k. 138 , informacja ZUS k. 252 akt sprawy /

W dniu 16 lutego 2022r. ubezpieczony złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 9 maja 2022 r. stwierdziła, iż ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 30 kwietnia 2024r., przy czym jako datę powstania niezdolności wskazano 1 października 2021r. Zaskarżoną decyzją odmówiono ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z uwagi na niespełnianie wymogów stażowych . W okresie od 1 października 2011 do 30 września 2021 r. ubezpieczony udokumentował staż pracy w wymiarze 1 roku 11 miesięcy i 22 dni, a w okresie od 16 lutego 2012 r do 15 lutego 2022r. to jest w dziesięcioleciu poprzedzającym datę złożenia wniosku o rentę w wymiarze 1 rok , 11 miesięcy i 20 dni. Organ rentowy z okresu prowadzenia przez ubezpieczonego działalności gospodarczej uwzględnił jako składkowe i nieskładkowe okresy od 19 grudnia 2007 r. do 28 lipca 2009 r. , od 30 marca 2009 r. do 30 kwietnia 2009r. ( zasiłek chorobowy ) , od 1 grudnia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. i od 1 października 2011 r. do 2 października 2011r. Pozostały okres prowadzenia przez ubezpieczonego przedmiotowej działalności nie został uwzględniony z uwagi na brak uiszczenia składek.

/ bezsporne /

Ubezpieczony nie stał się osobą choćby częściowo niezdolną do pracy ani w 1987 r. ani w latach późniejszych. Częściowa niezdolność do pracy datuje się w jego przypadku dopiero od 2021r.

/ dowód : opinie biegłych ortopedy -k.79 - 80 oraz neurologa i specjalisty medycyny prac k. 141- 142 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej oraz w oparciu o opinie wymienionych wyżej biegłych sądowych, które uznał za w pełni miarodajne dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonego oraz jego przekładania się na jego zdolność do pracy, w tym także w zakresie daty powstania częściowej niezdolności w/w- nego do pracy, zostały bowiem sporządzone wyczerpująco i rzetelnie w oparciu o posiadane przez biegłych specjalistów z dziedzin medycyny zajmujących się diagnozowaniem i leczeniem schorzeń, na które cierpi ubezpieczony, w oparciu o posiadane przez biegłych wiadomości specjalne i spełniają one wymogi określone w art. 285 k.p.c. Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego w zakresie zdobytego przezeń dotąd wykształcenia, posiadanych kwalifikacji zawodowych , kariery sportowej oraz aktywności wykazywane na płaszczyźnie społecznej i publicznej - powyższe znajduje odzwierciedlenie w zgromadzonej ( przedłożonej przez ubezpieczonego dokumentacji ) . Za bezprzedmiotowe i nie odpowiadające rzeczywistości sąd uznał natomiast twierdzenia ubezpieczonego o rzekomym przyznaniu mu przez pozwanego prawa do renty na okres 2 lat . Można się tylko domyślać , iż w/w- ny utożsamia stwierdzenie przez lekarza orzecznika ZUS jego częściowej niezdolności do pracy z uzyskaniem świadczenia, nie dostrzega jednak, że dla przyznania prawa do renty oprócz stwierdzanej niezdolności do pracy należy spełnić warunki stażowe, których nie spełnia ( co legło u podstaw zaskarżonej decyzji ). Gołosłownymi - wobec braku dokumentacji medycznej ( czy jakiejkolwiek innej ) je potwierdzającej - należy określić twierdzenia ubezpieczonego o rzekomym powstaniu jego niezdolności do pracy już w 1987 r. Przeczy im zresztą jego dalsza droga zawodowa – zatrudnienie na stanowisku montera instalacji budowlanych ( lata 1984 – 1988 ) , na P., w firmie (...) w latach 1993- 1994 ( jako instalatora wod – kan ) , czy prowadzenie działalności gospodarczej, dalej uzyskanie dyplomu mistrza w zawodzie montera instalacji sanitarnych ( 2012 r. ), o aktywności na polu sportowym ( uprawianie strzelectwa po 2000 r. ) nawet nie wspominając. Wszystkie wykazywane wyżej , podejmowane przez ubezpieczonego na płaszczyźnie zawodowej działania zwłaszcza, te stanowiące naturalną kontynuację jego wykształcenia ( w zawodzie montera instalacji budowlanych ) jak też jego aktywność sportowa po roku 2000 , wymagały od niego pełnej sprawności psychofizycznej i poddają w zasadniczą wątpliwość forsowane przezeń tezy co do występowania u niego częściowej niezdolności do pracy już od lat osiemdziesiątych. Co więcej twierdzeniom ubezpieczonego w tym zakresie przeczą również fakt podjęcia leczenia ortopedycznego dopiero w 2019 r. ( gdyby bowiem w istocie dysfunkcja kolan skutkowała niezdolnością do pracy, zgłosiłby się do lekarza zapewne wiele lat wcześniej ) oraz nie stwierdzanie przez biegłego neurologa obecnie choćby częściowej niezdolności do pracy w/w- nego z przyczyn neurologicznych ( co potwierdza jedynie fakt, iż stwierdzone w 1987 r. wady kręgosłupa nie skutkowały choćby częściową niezdolnością ubezpieczonego w tamtym okresie ) .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153,poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy; ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust. 1). Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2). Art. 58 ust. 1 ustawy stanowi, iż warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej ( ust. 2 ). W myśl ust. 4 przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W niniejszej sprawie przedmiot sporu stanowiła kwestia legitymowania się przez ubezpieczonego niezbędnym stażem ubezpieczeniowym – spełniania przez niego warunków stażowych określonych wg ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Bezsporną pozostaje bowiem okoliczność jego aktualnej częściowej niezdolności do pracy. Aby spełnić wymogi ustawowe wskazane w art. 58 ust. 1 pkt 5 tej ustawy niezdolność ubezpieczonego do pracy ( choćby częściowa ) musiałaby powstać znacznie wcześniej, aniżeli ustalili to biegli sądowi - zgodnie ze wskazaniami organu rentowego musiałoby to nastąpić najpóźniej w dniu 21 października 1994 r. Ubezpieczony nie spełnia jednak powyższego warunku, albowiem brak jest podstaw do przyjęcia, że pozostawał choćby częściowo niezdolny do pracy już w 1994 r. – jego twierdzenia o urazie doznanym na skutek wyczynowego podnoszenia ciężarów nie znajdują oparcia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Biegli sądowi kategorycznie stwierdzili, że niezdolność taka nie postała u badanego przed 20 rokiem życia. Brak jest dokumentacji z okresu lat 1987 i dalszych, która obrazowałaby ewentualne schorzenia ubezpieczonego skutkujące jego niezdolnością do pracy już w tamtym okresie. Dokumentacja medyczna , jaka miała się ( wg samego zainteresowanego ) znajdować we wskazanych przezeń - placówce medycznej i archiwum, uległa ( po okresie niezbędnego przechowywania ) zniszczeniu. Tezie o częściowej niezdolności ubezpieczonego do pracy , mającej jakoby powstać już w 1987 r. przeczy wspomniany już wyżej fakt zatrudnienia ubezpieczonego w kolejnych latach w kolejnych zakładach pracy ( 1987 -1988, 1990 , 1993- 1994 ) , zdobycie w 2012 r. dyplomu mistrza w wyuczonym wcześniej zawodzie ( co jak się wydaje , po niemal dwudziestu latach od ostatniego zatrudnienia na stanowisku instalatora wod – kan w firmie (...) byłoby niemożliwe bez najprawdopodobniej również późniejszego to jest po 1994 r. doświadczenia ubezpieczonego w wykonywaniu takiego rodzaju czynności ) oraz wykazywana aktywność na niwie sportowej ( strzelectwo ) . Zebrany materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje na to , że do 1994 ( z przerwami ) ubezpieczony wykonywał prace na stanowiskach montera instalacji, a zatem wymagające pełnej sprawności psychofizycznej, związane z wysiłkiem fizycznym ( prace montera instalacji sanitarnych wiążą się przecież z pracą w wymuszonej pozycją ciała oraz częstym wysiłkiem fizycznym związanym z montażem instalacji, rur , wykonywaniem wykopów itd., czy dźwiganiem ciężkich elementów np.. armatury , bojlerów itp. ). Jeszcze raz należy podkreślić, iż w 2012 r. T. B. (1) uzyskał dyplom mistrza w tym zawodzie, co ( choć pozostaje to jedynie w sferze domysłów - gdyż ubezpieczony takich okoliczności nie ujawnił ) wskazuje na praktykę ubezpieczonego w tym zawodzie w kolejnych latach poprzedzających nabycie tak wysokich kwalifikacji w wyuczonym zawodzie. Gdyby w istocie schorzenie kończyn dolnych ( kolan ) , czy kręgosłupa było nasilone w stopniu eliminującym możliwość wykonywania przezeń pracy zgodnej z kwalifikacjami - montera instalacji budowalnych, to z pewnością pracy takiej nie były w stanie wykonywać, w konsekwencji - przy braku praktyki przez okres 18 lat ( od 1994 r. ) - wątpliwym byłoby również uzyskanie dyplomu mistrza w tym zawodzie. Co więcej, nawet obecnie , z przyczyn neurologicznych , ubezpieczony nie wykazuje choćby częściowej niezdolności do pracy , ta jest spowodowana schorzeniami ortopedycznymi, ale datuje się najwcześniej na 2021r.

Żądanie ubezpieczonego przyjęcia przez ZUS jako okresu składkowego całego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w firmie (...) jest bezprzedmiotowe - okoliczność ta nie ma z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy znaczenia , albowiem nawet po jego uwzględnieniu , ubezpieczony nie spełniłby warunków stażowych na dzień powstania częściowej niezdolności do pracy ( patrz pismo ZUS k.187 akt sprawy ) .

Ubezpieczony przewrotnie ( acz zupełnie bezzasadnie ) domaga się potrącenia istniejących po jego stronie zaległości składkowych ( skutkujących niemożnością uwzględnienia jako składkowego większości czasokresu prowadzonej przezeń działalności gospodarczej ) z renty, o którą się ubiega, a do której prawo uzależnione jest ni mniej nie więcej właśnie od legitymowania się określonym okresem stażowym ( co wiąże się bezpośrednio z wykazaniem opłacania składek w okresach prowadzenia działalności gospodarczej ) . Myli zatem zupełnie porządek rzeczy , albowiem to wykazanie określonej długości okresów składkowych w wymaganym ustawą okresie jest warunkiem przysługiwania prawa do renty , a nie odwrotnie . Zaproponowana przez ubezpieczonego koncepcja potrącenia z renty zaległości składkowych uzależniałaby spełnienie przez niego ciążących na nim powinności w sferze publicznoprawnej ( opłacenia należnych składek ) od uprzedniego przyznania mu nienależnego w świetle przepisów prawa ( wobec niespełniania przesłanki stażowej ) świadczenia.

Żądanie ubezpieczonego ujawnienia w protokole z badania go przez biegłych faktu poruszania się przy pomocy kuli łokciowej oraz wskazania w opiniach biegłych pełnego przebiegu jego drogi zawodowej ( i nie tylko ) jest całkowicie chybione - okoliczności te pozostają bez jakiegokolwiek znaczenia dla sprawy, albowiem kluczową kwestią ( wobec braku wypełniania przesłanek stażowych ) jest data powstania niezdolności ubezpieczonego do pracy ( nie wiadomo czemu przykładowo miałoby służyć wyeksponowanie w opinii biegłych faktu ukończenia przez ubezpieczonego kursów języków obcych ). W tym zakresie natomiast ( niezdolności ubezpieczonego do pracy, jej stopnia i daty powstania ) opinie biegłych są jasne - niezdolność ta nie powstała w dacie, w której ubezpieczony spełniałby warunki stażowe dla uzyskania prawa do renty. Jednocześnie należy wskazać, że opinia biegłych lekarzy stanowiąca medyczną ocenę stanu zdrowia badanego i jego przekładania się na zdolność danej osoby do pracy nie ma służyć eksponowaniu ich kariery ( drogi ) zawodowej , czy też osiągnięć na polu społecznym, publicznym , sportowym , nie w tym celu bowiem jest wydawana ( a tego jak się wydaje oczekuje ubezpieczony, domagając się jej uzupełnienia w tym zakresie ) . Co do wskazania w opinii, że inwalidztwo ubezpieczonego w zakresie kręgosłupa zostało ujawnione w 1987 r. należy stwierdzić, iż nie ma ku temu podstaw , gdyż biegli odnieśli się do tego zagadnienia w sporządzonych opiniach . Biegły S. F. ( opinia k. 210 akt sprawy ) w opinii pogrubionym drukiem wyeksponował ustalenie, iż w aktach sprawy brak jakiejkolwiek informacji dotyczącej urazu kręgosłupa przed 20 rokiem życia , co więcej, dyplom w zawodach z podnoszenia ciężarów z 4 maja 1987 r. potwierdza wyczynowe uprawianie przez badanego sportu ( z sukcesami ), co jest równoznaczne z jego ówczesną zdolnością do pracy - ubezpieczony nie byłby dopuszczony do zawodów przez lekarza specjalistę z zakresu medycyny sportowej , gdyby nie był natenczas osobą zdrową ( opinia biegłego neurologa k. 80 akt sprawy ) . Stwierdzone w lipcu 1987 r. niespojenie łuku to wada wrodzona, skutkująca szybkim zwyrodnieniem i deformacją kręgosłupa, ale nie skutkująca w tamtym czasie niezdolnością w/w- nego do pracy. Podobnie wynik badania kręgosłupa z 1987 odnotowali w opinii biegli neurolog i specjalista medycyny przemysłowej wskazując, że „ w opinii neurologa opisywane zmiany w kręgosłupie L – S nie obrazują urazu kręgosłupa. Rtg opisywana jest wada rozwojowa , która często występuje w populacji ogólnej „ ( opinia k. 142 akt sprawy ). Z powyższym, co należy podkreślić po raz kolejny , koresponduje fakt zatrudnienia ubezpieczonego w latach 1984 – 1988 oraz 1990, 1993- 1994 .

Reasumując , wobec niespełniania przez ubezpieczonego przesłanek przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ( niespełnianie wymogów stażowych ) Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie jako bezzasadne oddalił ( tak w zakresie renty jak i pochodnej w postaci jej wyrównania ).

Roszczenie o rentę socjalną jako nowo zgłoszone sąd na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. ( który to przepis stanowi , że jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu ) przekazał do ZUS celem rozpoznania.

Sędzia Maciej Flinik