Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 sierpnia 2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. stwierdził, że M. P. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 20446,58 zł, w tym: składki na ubezpieczenie społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01 – 39 za okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016 w kwocie 4581,62 zł wraz z odsetkami za zwłokę – 3743,00 zł, kosztami upomnienia – 8,80 zł i kosztami egzekucyjnymi – 366,80zł, składki na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01 – 39 za okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016, 04/2023-07/2023 w kwocie 6336,79 zł wraz z odsetkami za zwłokę – 4517,00 zł, kosztami upomnienia – 24,80 zł i kosztami egzekucyjnymi – 535,46 zł oraz składki na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01 – 39 za okres 10.2015 – 12.2015, 10.2016 w kwocie 209,31 zł wraz z odsetkami za zwłokę – 123 zł.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła M. P. (2), wnosząc o zmianę decyzji ZUS w części dotyczącej składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy za okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12/2015, 10.2016 i umorzenie tych składek z powodu przedawnienia. Wskazała, że tytuł wykonawczy z 11 lipca 2023 roku Nr (...), jak i upomnienie z dnia 29.06.2023r. dotyczą składki zdrowotnej za 04.2023 i 05.2023. W jej opinii wskazany tytuł wykonawczy i upomnienie nie dotyczą spornych zaległości za lata 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016. Tym samym w stosunku do tych zaległości nie było prowadzone postępowanie egzekucyjne i nie było zawieszenia terminu przedawnienia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i o zasądzenie od odwołującej się na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie według norm przepisanych. Organ podtrzymał stanowisko w sprawie.

Sądy ustalił, co następuje:

W stosunku do należności objętych zaskarżoną decyzją zaszły okoliczności zawieszające bieg terminu przedawnienia. Należności na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych a okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016, Funduszu Ubezpieczenia Zdrowotnego za okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016, 04.2023-5/2023, Funduszu Pracy za okres 10.2015-12.2015, 10.2016 objęte są postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przez Dyrektora Oddziału ZUS w B..

Egzekucja na podstawie dalszych tytułów wykonawczych jest nadal prowadzona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w T..

Okoliczności, które spowodowały przerwanie biegu terminu przedawnienia:

Za okres 10/2012

Egzekucja wszczęta na podstawie decyzji z 19.09.2013, nr (...), decyzja doręczona 23.09.2013r., tytuły wykonawcze z 21.11.2013r. (...) (FUS), (...) (FUZ). Decyzja określająca stan zaległości — wszczęcie postępowania z 19.08.2013r. doręczone 23.08.2013r., decyzja z 19.09.2013, nr (...), doręczona 23.09.2013r., prawomocna 24.10.2013r.

Za okres 11/2012 02/2013

Egzekucja wszczęta na podstawie decyzji z 19.09.2013, nr (...), decyzja doręczona 23.09.2013r., tytuły wykonawcze z 21.11.2013r. (...) (FUS), (...) (FUZ). Decyzja określająca stan zaległości — wszczęcie postępowania z 19.08.2013r. doręczone 23.08.2013r., decyzja z 19.09.2013, nr (...), doręczona 23.09.2013r., prawomocna 24.10.2013r.

Za okres 03/2013-06/2013

Egzekucja wszczęta na podstawie decyzji z 19.09.2013, nr (...), decyzja doręczona 23.09.2013r., tytuły wykonawcze z 21.11.2013r. (...) (FUS), (...) ( (...). Decyzja określająca stan zaległości — wszczęcie postępowania z 19.08.2013r. doręczone 23.08.2013r., decyzja z 19.09.2013, nr (...), doręczona 23.09.2013r., prawomocna 24.10.2013r.

Za okres 07/2013-10/2013

Egzekucja wszczęta na podstawie decyzji z 06.03.2014, nr (...), decyzja doręczona 27.03.2014r., tytuły wykonawcze z 07.05.2014r. (...) (FUS), (...) (FUZ). Decyzja określająca stan zaległości — wszczęcie postępowania z 23.01.2014r. doręczone 20.02.2014r., decyzja z 06.03.2014, nr (...), doręczona 27.03.2014r., prawomocna 29.04.2014r.

Za okres 11/2013-12/2013

Egzekucja wszczęta na podstawie upomnień, nr (...) (FUS), nr (...) (FUZ), upomnienia doręczone 28.01.2014 r., tytuły wykonawcze z

25.02.2014r. (...) (FUS), (...) (FUZ).

Za okres 01/2014

Egzekucja wszczęta na podstawie decyzji z 17.10.2014, nr (...), decyzja doręczona 22.10.2014r., tytuły wykonawcze z 20.01.2015r. (...) (FUS), (...) (FUZ). Decyzja określająca stan zaległości — wszczęcie postępowania z 26.08.2014r. doręczone 12.09.2014r., decyzja z 17.10.2014, nr (...), doręczona 22.10.2014r., prawomocna 25.11.2014r.

Za okres 10/2015-12/2015, 10/2016

Egzekucja wszczęta na podstawie decyzji z 17.05.2017 r., nr (...), decyzja doręczona 18.05.2017r., tytuły wykonawcze z 26.06.2017r. (...) (FUS), (...) (FUZ). Decyzja określająca stan zaległości wszczęcie postępowania z 21.04.2017r. doręczone 24.04.2017r., decyzja z 17.05.2017, nr (...), doręczona 18.05.2017r., prawomocna 20.06.2017r.

Ponadto za okres 10/2012-01/2014, 10/2015-12/2015, 10/2016, 04/2023-07/2023 na wniosek płatnika wszczęto postępowanie w sprawie obowiązku opłacenia składek, 25.08.2023r. wydana została decyzja określająca stan należności, decyzja doręczona 26.08.2023r., decyzja nieprawomocna, odwołanie od decyzji. Początek zawieszenia biegu terminu przedawnienia — 18.07.2023r.

/ponadto dowód: upomnienia, akta ZUS; dowód doręczenia, akta ZUS; tytuły wykonawcze, akta ZUS; decyzje ZUS z dnia 19.09.2013r., 06.03.2014r., 17.10.2014r., 17.05.2017r., akta ZUS; zawiadomienie o wszczęciu postępowania, akta ZUS; szczegółowe zestawienie należności, akta ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy i w aktach rentowych ZUS, których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu, a które nie były kwestionowane przez żadną ze stron pod względem ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie zauważyć należy, że stan faktyczny niniejszej sprawy był bezsporny i nie zachodziła konieczność dalszego dowodzenia na okoliczności powoływane przez strony. Zaistniały pomiędzy stronami spór dotyczył bowiem tego, czy należności składkowe stwierdzone zaskarżoną decyzją są przedawnione czy też nie. Ponieważ po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń, a także to, że odwołująca nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy, Sąd Okręgowy uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Wobec tego Sąd Okręgowy postanowił wydać niniejszy wyrok – w trybie przewidzianym w treści art. 148 ¹ k.p.c. – na posiedzeniu niejawnym.

Przechodząc do meritum sprawy stwierdzić trzeba, że przedmiotem zaskarżonej decyzji było stwierdzenie zadłużenia M. P. (1) wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy za okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016, 04/2023-07/2023 wraz z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 20446,58 zł. Odwołująca zasadniczo nie kwestionowała wysokości zadłużenia, lecz wywodziła, że składki za okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016 uległy przedawnieniu, wobec czego należności te nie mogą być skutecznie dochodzone przez organ rentowy. Strona pozwana stanowczo zaprzeczyła tym twierdzeniom, uważając, że na skutek podjęcia czynności egzekucyjnych doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia i do chwili wydania zaskarżonej decyzji do przedawnienia należności składkowych objętych zaskarżoną decyzją nie doszło.

Zgodnie z treścią art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6. Dyspozycja art. 24 ust. 5b ustawy stanowi, że bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od pierwszego dnia miesiąca, w którym nastąpiło rozpoczęcie potrąceń ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych wypłacanych przez Zakład lub podjęcie pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do ostatniego dnia miesiąca, w którym zakończono potrącenia, lub do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Z kolei w myśl art. 24 ust. 5f bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia przez Zakład postępowania w sprawie wydania decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.

Na kanwie cytowanych przepisów w judykaturze zgodnie przyjmuje się, że przez pierwszą czynność zmierzającą do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której mowa w art. 24 ust. 5b, należy rozumieć czynność zmierzającą bezpośrednio związaną z postępowaniem egzekucyjnym, jaką może być np. wystawienie tytułów wykonawczych, zajęcie wynagrodzenia, czyli czynności sensu stricte egzekucyjne. Nie ulega wątpliwości, że czynnością taką może być doręczenie odpisu tytułu wykonawczego czy zawiadomienia o zajęciu składnika majątkowego. Za czynności zmierzające do wyegzekwowania należności z tytułu składek uznaje się takie czynności, z których treści lub uzasadnienia wynika bezpośrednio, iż zmierzają one do ściągnięcia należności. Czynnością zmierzającą do ściągnięcia należności jest niewątpliwie wystawienie tytułu wykonawczego przez właściwy organ, ale za czynności zmierzające do ściągnięcia należności mogą być uznane również inne czynności, tj. orzeczenia, pisma kierowane do strony itp., z których treści czy uzasadnienia wynika bezpośrednio, że zmierzają one do ściągnięcia należności.

Przepis art. 15 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przewiduje, że egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego oraz inne dane niezbędne do prawidłowego wykonania obowiązku przez zobowiązanego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia. Z treści tego przepisu wynika, że, co do zasady, nie może być wszczęte postępowanie egzekucyjne w administracji bez wcześniejszego doręczenia ww. upomnienia. Postępowanie rozpoczęte bez dopełnienia tego obowiązku podlega umorzeniu. Wobec czego, upomnienie to należy uznać za obligatoryjny element postępowania egzekucyjnego, bez którego egzekucja skutecznie nie może być wszczęta i prowadzona. Jest więc ono pierwszą i do tego konieczną czynnością zmierzającą do wyegzekwowania należności z tytułu składek, skoro bez doręczenia upomnienia wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie byłoby możliwe. Doręczenie upomnienia jest więc pierwszą czynnością zmierzającą do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony w rozumieniu art. 24 ust. 5b ustawy (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 25 lutego 2013r., III AUa 1025/15, lex; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 lipca 2011r., I SA/Po 829/10, lex).

Stosownie zaś do treści art. 24 ust. 5f, wydanie przez organ rentowy decyzji ustalającej podstawę wymiaru składek lub obowiązek ich opłacenia rozpoczyna zawieszenie biegu terminu przedawnienia składek objętych tą decyzją i stan ten kończy się z dniem jej uprawomocnienia. Sąd ubezpieczeń społecznych może więc stwierdzić przedawnienie składek tylko wtedy, jeśli nastąpiło ono przed wydaniem decyzji wszczynającej postępowanie o ustalenie podstawy wymiaru składek lub obowiązku ich opłacenia (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4 marca 2015r., III AUa 1607/14, lex).

Ustosunkowując się do zgłoszonego przez odwołującą M. P. (1) zarzutu przedawnienia wskazać należy w pierwszej kolejności, iż zaległości składkowe objęte zaskarżoną decyzją za okres 10.2012-01.2014, 10.2015-12.2015, 10.2016 nie uległy przedawnieniu. Istotne w tej kwestii jest jednak to, że organ rentowy w okresie po dniu wymagalności składek podjął czynności, których celem było wyegzekwowanie zaległych składek, o których to skutecznie zawiadomił odwołującą. Dlatego też stwierdzić należy, iż na dzień wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie tj. 1 sierpnia 2023r. do przedawnienia należności składkowych stwierdzonych zaskarżoną decyzją nie doszło.

Wobec powyższego, nie ma racji odwołująca M. P. (1) jakoby dochodzone zaskarżoną decyzją zaległości składkowe były przedawnione i aby na skutek przedawnienia zobowiązanie składkowe wygasło. Z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie wynika też, aby odwołująca nie była zobowiązana do uiszczenia składek. Okoliczności tej odwołująca w żaden sposób nie wykazała zgodnie z regułą przewidzianą w art. 6 k.c. Dlatego też złożone przez nią odwołanie okazało się bezzasadne i – jako takie – podlegało oddaleniu.

W tym stanie rzeczy, Sąd w Bydgoszczy, na podstawie
art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 2. wyroku zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., a wysokość ustalono na podstawie § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych

Sędzia Ewa Krakowska