Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2024 roku

Sąd Okręgowy w (...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lipca 2024 roku w S.

sprawy G. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania G. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 3 stycznia 2024 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej G. R. prawo do przeliczenia emerytury w oparciu o treść przepisu art. 25a ust. 2a i 2b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS.

SSO Andrzej Stasiuk

Sygn. akt VI U 228/24

UZASADNIENIE

W dniu 3 stycznia 2024 roku organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w związku z wnioskiem ubezpieczonej – G. R. z dnia 18 grudnia 2024 roku o ponowne obliczenie świadczenia w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 15 listopada 2023 roku, wydał decyzję (znak: ENP/25/021068262), w której odmówił wznowienia postępowania w sprawie. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 listopada 2023 roku, nie odnosi się ubezpieczonej albowiem nie należy ona do kategorii osób o których mowa w tym orzeczeniu.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się ubezpieczona, która złożyła od niej odwołanie, żądając przeliczenia emerytury zgodnie z treścią wymienionego wyroku poprzez dokonanie waloryzacji kwartalnej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania z analogiczną argumentacją jak w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 24 lipca 2024 roku ubezpieczona wskazała, że jej wolą wyrażoną we wniosku o ponowne przeliczenie świadczenia emerytalnego było ponowne przeliczenia emerytury z uwzględnieniem przedmiotowego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nie zaś domaganie się wznowienia postępowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona – G. R. urodziła się w dniu (...). Wniosek o przyznanie emerytury złożyła w dniu 19 maja 2014 roku.

Decyzją z dnia 9 lipca 2014 roku organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. przyznał ubezpieczonej emeryturę od dnia 3 czerwca 2016 roku, tj. od dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Okoliczności niesporne a nadto: wniosek – k. 1-2 i decyzja – k. 21 pliku II akt ZUS

W dniu 18 grudnia 2024 roku ubezpieczona złożyła w organie rentowym wniosek o ponowne obliczenie świadczenia, z którego treści wynika, że wnosi ona o ponowne naliczenie emerytury w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 roku.

Dowód: wniosek – k.44-45 pliku II akt ZUS

W dniu 3 stycznia 2024 roku organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w związku z wnioskiem ubezpieczonej – G. R. z dnia 18 grudnia 2024 roku o ponowne obliczenie świadczenia w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 15 listopada 2023 roku, wydał decyzję (znak: ENP/25/021068262), w której odmówił wznowienia postępowania w sprawie. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 listopada 2023 roku, nie odnosi się ubezpieczonej albowiem nie należy ona do kategorii osób o których mowa w tym orzeczeniu.

Okoliczności niesporne

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej doprowadziło do zmiany zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Ustawą z dnia 24 czerwca 2021 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621), na mocy art.3 pkt.1, dokonano zmiany art.25a ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez zmianę brzmienia ust.2 pkt. 2 tego artykułu na: "2) w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku, z uwzględnieniem ust. 2a;" oraz dodano po ust. 2 ust. 2a i 2b w brzmieniu: "2a. W przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego. 2b. Przepis ust. 2a stosuje się również do ubezpieczonego, który wiek uprawniający do emerytury osiągnął po dniu 31 maja danego roku.".

Przy czym, zgodnie z treścią przepisu art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 roku, przepisy art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy zmienianej w art. 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają zastosowanie do emerytur przyznanych na wniosek zgłoszony po dniu 31 maja 2021 r. lub przyznanych na podstawie art. 24a ustawy zmienianej w art. 3 osobom, które wiek emerytalny ukończyły po dniu 31 maja 2021 r., oraz do rent rodzinnych przyznanych po osobach zmarłych po dniu 31 maja 2021 r. (ust.1) W przypadku przyznania emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ust. 1, przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, emerytura lub renta rodzinna podlega ponownemu przeliczeniu z uwzględnieniem przepisów art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy zmienianej w art. 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. (ust.2)

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 15 listopada 2023 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt P 7/22, orzekł, iż artykuł 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621) w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, ze zm.) w zakresie, w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r., jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Konsekwencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest możliwość ponownego obliczenia emerytury ubezpieczonej, która została naliczona w czerwcu 2016 roku i przyznana od dnia 3 czerwca 2016 roku, tj. od dnia osiągnięcia przez nią powszechnego wieku emerytalnego.

Ubezpieczona złożyła w dniu 18 grudnia 2023 roku wniosek o ponowne obliczenie jej świadczenia z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 roku, czyli przy zastosowaniu regulacji zawartych w art. 25a ust.2 pkt.2a i 2b ustawy emerytalnej.

Organ rentowy nie rozpoznał tego wniosku i miast tego wydał decyzję o odmowie wznowienia postępowania w sprawie. Decyzja ta nie miała jakiejkolwiek podstawy faktycznej i prawnej albowiem w przypadku ubezpieczonej chodziło o ponowne obliczenie wysokości jej świadczenia przy zastosowaniu nowych regulacji prawnych, nie obowiązujących w dacie obliczania i przyznania jej emerytury. Wyżej wymieniony wyrok Trybunał Konstytucyjnego w żaden sposób nie odnosił się do konstytucyjności przepisów art.25a ustawy emerytalnej obowiązujących w dacie przyznawania ubezpieczonej emerytury a jedynie otworzył możliwości obliczenia emerytury w oparciu o nowe regulacje, tj. o nowo zmienione i dodane przepisy art. 25a ustawy emerytalnej (ust.2 pkt.2a i 2b), szerszemu kręgowi podmiotów.

Działanie organu rentowego, zdaniem Sądu, było celowe (biorąc pod uwagę masowość załatwiania analogicznych wniosków ubezpieczonych w taki sam sposób) i zmierzało do odsunięcia terminu merytorycznego rozpoznania sprawy z uwagi na ewentualną konieczność ponownego obliczenia i podjęcia wypłaty wyższego świadczenia bardzo dużej liczbie ubezpieczonych. Stąd, w ocenie Sądu Okręgowego, opisany modus operandi organu rentowego, musi być potraktowany jako celowe niewydanie decyzji, w sprawie wniosku o ponowne obliczenie świadczenia, w przewidzianym do tego terminie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 477 ¹⁴ § 3 zd.1 k.p.c., jeżeli odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy lub niewydaniem orzeczenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub decyzji przez ten zespół, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ lub zespół do wydania decyzji lub orzeczenia w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, albo orzeka co do istoty sprawy.

Sąd Okręgowy, po rozpoznaniu niniejszej sprawy, doszedł do przekonania, że mamy do czynienia z sytuacją celowego nie wydania decyzji odnoszącej się do meritum wniosku ubezpieczonej w przewidzianym do tego terminie. Oczywiście, możliwym było zastosowanie regulacji zawartej w art.467 §4 k.p.c., jednakże ocena postępowania organu rentowego w podobnych sprawach (taki sam „sposób rozpoznawania” analogicznych wniosków ma miejsce zarówno w okręgu tutejszego Sądu jak i w okręgach innych Sądów), prowadzi do wniosku, że przyczyniło by się to jedynie do przedłużenia okresu rozpoznania wniosku ubezpieczonej albowiem organ rentowy wydał by decyzję o odmowie przeliczenia świadczenia (gdyż takie prezentuje merytoryczne stanowisko w sprawie) i Sąd musiałby to oczywiście niewłaściwe stanowisko skorygować, co znacznie przedłużyło by postępowanie.

Z podobną sytuacją mielibyśmy do czynienia, kiedy Sąd – nie oglądając się na okoliczności wydania przedmiotowej decyzji – skupił by się jedynie na jej literalnej treści i oddalił odwołanie (polecając jednocześnie merytoryczne rozpoznanie wniosku ubezpieczonej) albowiem rzeczywiście nie istnieją jakiekolwiek podstawy do wznowienia postępowania w sprawie wniosku ubezpieczonej zakończonej decyzją z 2014 roku .

W konsekwencji, Sąd Okręgowy, w oparciu o treść przepisów art. 477 ¹⁴ § 3 zd.1 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do przeliczenia emerytury w oparciu o treść przepisu art. 25a ust. 2a i 2b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS.

SSO Andrzej Stasiuk

Sygn. akt VI U 228/24

Zarządzenia:

1. Odnotować,

2. Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS i ubezpieczonej.

8 sierpnia 2024 roku

SSO Andrzej Stasiuk