Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2023 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Bartosz Szałas

Protokolant: protokolant sądowy Paulina Świętochowska

po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2023 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania A. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o świadczenie rehabilitacyjne

- zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 31 marca 2023 roku, znak: 450000/603/ZAS/2023, w części dotyczącej odmowy prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, w ten sposób, że przyznaje odwołującej się A. O. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 1 grudnia 2021 roku do 31 grudnia 2021 roku.

Sygn. akt VI U 233/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 marca 2023 roku, znak: 450000/603/ZAS/2023, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. przyznał A. O. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od 18 października 2021 roku do 30 listopada 2021 roku i od 1 stycznia 2022 roku do 15 kwietnia 2022 roku oraz odmówił jej przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 1 grudnia 2021 roku do 31 grudnia 2021 roku. W uzasadnieniu swojej decyzji ZUS podał, że wyrokiem z dnia 31 stycznia 2023 roku Sąd przyznał A. O. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 18 października 2021 roku na okres sześciu miesięcy, jednak ZUS w toku swojego własnego postępowania ustalił, że w grudniu 2021 roku ubezpieczona wykonywała czynności na podstawie umowy cywilnoprawnej w dniach od 3 do 4 grudnia 2021 roku i otrzymała za to wynagrodzenie w kwocie 350,35 zł brutto. ZUS uznał, że jest to okoliczność, która nie była wcześniej badania przez Sąd, stąd też za okres od 1 do 31 grudnia 2021 roku odmówił A. O. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

(decyzja ZUS z dnia 31.03.2023r. – akta organu rentowego)

Od powyższej decyzji A. O. wniosła odwołanie, wnosząc o przyznanie jej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za cały grudzień 2021 roku. W uzasadnieniu odwołania podała, że pozostawała wówczas bez środków do życia i próbowała podjąć pracę, żeby mieć jakiekolwiek pieniądze, jednak z przyczyny swojej niezdolności do pracy nie była w stanie pracować i po próbie pracy przez niecałe dwa dni musiała zrezygnować. Wskazała też, że przecież Sąd już wydał wyrok, w którym przyznał jej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za cały okres 6 miesięcy liczonych od dnia 18 października 2021 roku.

(odwołanie – k. 1 – 1 verte)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie w całości, powtarzając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 2 – 3)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2023 roku, wydanym w sprawie VI U 460/21, Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu odwołania A. O. od decyzji ZUS II Oddział w W. z dnia 20 października 2021 roku, znak: 450000/RW/00072659, zmienił tę decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującej się A. O. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od 18 października 2021 roku na okres sześciu miesięcy. Wyrok ten uprawomocnił się, ZUS nie wnosił od niego apelacji.

(bezsporne, a nadto wyrok SR z dnia 31.01.2023r. – akta organu rentowego)

Odwołująca się zawarła z agencją pracy (...) sp. z o.o. umowę cywilnoprawną na okres od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku. Na mocy tej umowy miała w tym okresie pracować w sklepie (...) na dziale rybnym. Odwołująca się stawiła się do pracy dnia 3 grudnia 2021 roku i wtedy już bardzo źle się czuła, ale przepracowała cały dzień. Stawiła się też do pracy następnego dnia 4 grudnia 2021 roku, ale czuła się jeszcze gorzej i ostatecznie zdecydowała, że nie da rady pracować, po dniu 4 grudnia 2021 roku już nie stawiła się w pracy.

Odwołująca się postanowiła podjąć pracę w grudniu 2021 roku na trzy tygodnie, bowiem próbowała zarobić na leczenie, została wówczas bez środków do życia, próbowała podjąć pracę, jednak jej stan zdrowia jej to uniemożliwił.

Z tytułu świadczonej pracy odwołująca się otrzymała wypłatę w kwocie 264,92 zł netto.

(dowód: pismo (...) sp. z o.o. z dnia 26.06.2023r. – k. 11, rachunek – k. 12, umowa zlecenie – k. 13 – 13 verte, grafik – k. 14, zaświadczenie o zarobkach – k. 20, zeznania odwołującej się A. O. – protokół rozprawy z dnia 21.07.2023r. od 00:03:34 do 00:09:10)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane wyżej dowody z dokumentów, których wiarygodność nie została skutecznie podważona przez żadną ze stron, a także mając na uwadze, że stan faktyczny w dużym stopniu był bezsporny. Sąd oparł się również na zeznaniach odwołującej się A. O., uznając je za wiarygodne w całości, mają bowiem potwierdzenie w przedstawionych w aktach sprawy dokumentach.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 365 § 1 KPC orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W niniejszej sprawie Sąd miał na uwadze, że kwestia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego dla A. O. została już prawomocnie przesądzona wyrokiem z dnia 31 stycznia 2023 roku, wydanym w sprawie VI U 460/21 przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wyrokiem tym Sąd przyznał odwołującej się prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od 18 października 2021 roku na okres sześciu miesięcy, a więc również w okresie objętym odmową w zaskarżonej decyzji. W ocenie Sądu nie można zaaprobować działania ZUS, który nie wykonuje w istocie prawomocnego wyroku Sądu. ZUS jest związany tym wyrokiem, nie sposób uznać, że ZUS pomimo tego wyroku może jeszcze odmówić odwołującej się prawa do świadczenia rehabilitacyjnego powołując się na fakt, że pewne okoliczności nie były znane Sądowi. Od tego służy skarga o wznowienie postępowania, a nie wydawanie kolejnej decyzji odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Jednocześnie należy zauważyć, że zakres związania prawomocnym wyrokiem dotyczy ewidentnie kwestii prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 18 października 2021 roku na sześć miesięcy. ZUS powinien więc w postepowaniu poprzedzającym wydanie prawomocnego wyroku w sprawie VI U 460/21 podnieść wszelkie okoliczności związane z prawem do tego świadczenia rehabilitacyjnego, w tym też okoliczności, które legły u podstaw wydania zaskarżonej decyzji w zakresie odmawiającym odwołującej się prawa do tego świadczenia. Nie można aprobować działania ZUS, który w ten sposób może ciągle powoływać się na kolejne nowe okoliczności i zasłaniać się nimi nie wykonując prawomocnego wyroku Sądu. Jest to działanie wprost sprzeczne z art. 365 § 1 KPC. ZUS w niniejszej sprawie był zobowiązany do wydania decyzji przyznającej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za cały okres przesądzony prawomocnym wyrokiem z dnia 31 stycznia 2023 roku. Sam fakt, że jakaś okoliczność nie była badana przez Sąd obciąża jedynie ZUS, który nie podniósł jej w toku postępowania sądowego, nie może zaś stanowić wymówki dla nieuznawania w istocie mocy wiążącej prawomocnego wyroku Sądu. Z tych względów zaskarżona decyzja w zakresie, w jakim odmawia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego A. O. podlegała zmianie.

W tym miejscu warto jednak w ocenie Sądu pochylić się również i nad samą kwestią zasadności argumentacji ZUS dotyczącej odmowy prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za cały grudzień 2021 roku ze względu na świadczenie przez odwołującą się pracy w tym miesiącu. Zgodnie z art. 22 ustawy zasiłkowej do świadczenia rehabilitacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy art. 11 ust. 4 i 5, art. 12, art. 13 ust. 1, art. 15 i 17. Z kolei zgodnie z art. 17 ust. 1 ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego (w tym wypadku świadczenia rehabilitacyjnego) za cały okres tego zwolnienia. W ocenie Sądu należy jednak zauważyć, że w niniejszej sprawie nie sposób uznać, że odwołująca się wykonywała pracę zarobkową. Za taką pracę można bowiem uznać pracę, która stanowi faktycznie jakieś źródło dochodu w okresie niezdolności do pracy, a tym samym umożliwia utrzymanie się danej osoby bez konieczności korzystania przez nią z zasiłku chorobowego, czy świadczenia rehabilitacyjnego. Jednak w niniejszej sprawie odwołująca się została zmuszona sytuacją życiową, wykreowaną zresztą przez sam ZUS, od podjęcia pracy w grudniu 2021 roku. Została ona bowiem pozbawiona środków do życia przez ZUS, który odmówił jej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, co okazało się niesłuszne, jak to przesądził Sąd prawomocnym wyrokiem z dnia 31 stycznia 2023 roku, o którym była wyżej mowa. Odwołująca się w sytuacji przymusowej próbowała więc podjąć pracę, jednak jej stan zdrowia w istocie jej to uniemożliwił. Sąd miał na uwadze, że próbowała ona przez dwa dni pracować, jednak nie dawała rady, co prawda przebywała w pracy, ale faktycznie nie pracowała, jej kierownik próbował jej jakoś pomóc, jednak odwołująca się zdała sobie sprawę, że to nie ma sensu i nie jest w stanie fizycznie pracować i po dwóch dniach bytności w pracy, bo nie można tego nazwać efektywnym jej świadczeniem, rozwiązała umowę zlecenia. Jednocześnie za te dwa dni dostała wypłatę w kwocie 264,92 zł netto, a więc w kwocie, która nie jest w stanie zapewnić jakiegokolwiek utrzymania przez cały miesiąc. Stąd też nie sposób uznać, aby działania odwołującej się wypełniały znamiona pracy zarobkowej w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej, a na to właśnie powołał się ZUS w zaskarżonej decyzji.

Na poparcie powyższego wywodu warto przytoczyć tezy z orzecznictwa SN, który jasno wskazał, że nie dochodzi do utraty prawa do zasiłku chorobowego w razie podjęcia incydentalnej i wymuszonej okolicznościami aktywności zmierzającej do osiągnięcia zarobku w czasie pobierania tego zasiłku, który przysługuje tylko wówczas, gdy choroba uniemożliwia uzyskiwanie dochodu z pracy (postanowienie SN z dnia 25 sierpnia 2022 roku, sygn. akt III USK 480/21). Podejmowanie w okresie niezdolności do pracy, aktywności incydentalnej i wymuszonej okolicznościami zmierzającej do osiągnięcia zarobku w okresie pobierania zasiłku nie stanowi przyczyny negatywnej przyznania prawa i wypłaty zasiłku za ten okres niezdolności do pracy (postanowienie SN z dnia 30 sierpnia 2022 roku, sygn. akt I USK 569/21). W szczególnych sytuacjach faktycznych prokonstytucyjna wykładnia przez sądy ubezpieczeń społecznych art. 17 ust. 1 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa może prowadzić do odmowy jego zastosowania ze względu na to, że sankcja, jaką przewiduje może być uznana w konkretnym stanie faktycznym za zbyt drastyczną i dolegliwą, a przez to niesłuszną i niesprawiedliwą w kontekście rodzaju innego zajęcia zarobkowego (jego sporadycznego, incydentalnego, wymuszonego okolicznościami charakteru) oraz uzyskanego z tego tytułu dochodu (niewielkich kwot stanowiących kilkuprocentowy ułamek należnego zasiłku chorobowego) (postanowienie SN z dnia 6 października 2022 roku, sygn. akt III USK 18/22).

Reasumując, Sąd uznał, że odwołująca się w niniejszej sprawie zachowuje prawo do świadczenia rehabilitacyjnego również za okres od 1 grudnia 2021 roku do 31 grudnia 2021 roku, stąd też Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.