Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w W. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania I. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o zasiłek pogrzebowy

na skutek odwołania I. Z.

od decyzji z dnia 9 maja 2023 nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję, przyznając odwołującej się I. Z. prawo do zasiłku pogrzebowego po zmarłym w dniu 07 kwietnia 2022 roku B. B..

Sygn. akt VI U 235/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 maja 2023 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w N. odmówił I. Z. prawa do zasiłku pogrzebowego po zmarłym w dniu 7 kwietnia 2022 roku B. B. z uwagi na to, że wniosek o zasiłek pogrzebowy został złożony po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci B. B., prawo do zasiłku miało więc wygasnąć (Decyzja, akta ZUS).

Pismem z dnia 28 czerwca 2023 roku (data wpływu) I. Z. wniosła odwołanie od ww. decyzji domagając się jej zmiany poprzez przyznanie zasiłku pogrzebowego. Wskazywała ona, że bardzo złe samopoczucie psychiczne i fizyczne spowodowało, że nie była w stanie wypełnić i złożyć wniosku o zasiłek pogrzebowy (Odwołanie – k. 1 – 4).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 13 lipca 2023 roku (data wpływu) organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podtrzymując swoją argumentację z zaskarżonej decyzji (Odpowiedź na odwołanie – k. 24 – 24v.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. B. zmarł dnia 7 kwietnia 2022 roku w M. V. w Australii (Dowód z dokumentu: akt zgonu, akta ZUS).

B. B. był w chwili śmierci osobą pobierającą emeryturę z ZUS (Dowód z dokumentu: decyzja o przyznaniu emerytury, akta ZUS).

Koszty pogrzebu, w kwocie przekraczającej 4 000 zł poniosła odwołująca się I. Z. (Dowody z dokumentów: 12 – 14).

Odwołującej się zależało na tym, aby sprowadzić zwłoki do Polski i dokonać tu pogrzebu. Znajomi zmarłego z M. załatwiali procedurę wysłania prochów z Australii do W.. Prochy były przesyłane z A. do M.. Miał miejsce problem ze sprowadzeniem jego zwłok. Aby sprowadzić zwłoki była wymagana zgoda prezydenta W. na sprowadzenie zwłok do Polski, trzeba było czekać na decyzję. Zgoda była również wymagana ze strony zakładu pogrzebowego na przesłanie zwłok. Musiała też być zgoda Konsulatu Polskiego na przywóz tych zwłok do Polski i pochówek w W.. Opieka społeczna zajmowała się skremowaniem zwłok w Australii. W dalszej kolejności odwołująca się zajęła się zebraniem pieniędzy na pochówek, urna stała u niej w domu prze miesiąc, musiała zebrać pieniądze. Około miesiąca przed pochówkiem dotarły zwłoki zmarłego do Polski. Zmarły został pochowany 21 marca 2023 roku. w Polsce. Tuż przed śmiercią B. B. odwołująca miała zator. Leżała w szpitalu w tamtym czasie. Po pogrzebie nawróciła jej depresja. Co drugi miesiąc przyjmuje zastrzyki na oko, jeśli chodzi o problemy psychiczne to nie zgłosiła się do lekarza (Dowód: przesłuchanie odwołującej – k. 58v. – 59).

W dniu 25 kwietnia 2023 roku odwołująca się zgłosiła do ZUS wniosek o zasiłek pogrzebowy po zmarłym B. B. (Bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie faktów niezaprzeczonych (bezspornych), ww. dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony co do ich prawdziwości, mogły więc stanowić przydatny materiał dla rozstrzygnięcia sprawy oraz w oparciu o dowód z przesłuchania stron, ograniczony do przesłuchania odwołującej, której zeznania jako spójne, logiczne i korespondujące z resztą materiału dowodowego uznane zostały za wiarygodne i przydatne dla rozstrzygnięcia.

Sad zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 77 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn. Dz.U. 2023 poz. 1251 ze zm. zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci: 1) ubezpieczonego; 2) osoby pobierającej emeryturę lub rentę; 3) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania; 4) członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2 (ust. 1); Członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 4, są: 1) małżonek (wdowa i wdowiec); 2) rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające; 3) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione i dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej; 4) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci niż wymienione w pkt 3; 5) rodzeństwo; 6) dziadkowie; 7) wnuki; 8) osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna (ust. 2); Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego (ust. 3); Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu (ust. 4).

Zgodnie z art. 78 powołanej wyżej ustawy, zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu (ust. 1); Zasiłek pogrzebowy przysługuje również pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu (ust. 2); W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, o którym mowa w ust. 2, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu (ust. 3).

Zgodnie z art. 79 ust. 1 powołanej wyżej ustawy w razie poniesienia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż wymieniona w art. 77 ust. 1 pkt 4, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż określona w art. 80. Według zaś art. 80 zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości 4000 zł.

Zgodnie z art. 81 powołanej wyżej ustawy prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje (ust. 1); Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie określonym w ust. 1 było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu (ust. 2); Dokumentem potwierdzającym okoliczności lub przyczyny, o których mowa w ust. 2, jest zaświadczenie Policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn uniemożliwiających zgłoszenie wniosku (ust. 3).

Odwołująca się spełniła przesłanki do uzyskania zasiłku pogrzebowego. Zmarły należał do kręgu osób wymienionych w art. 77 ust. 1 jako osoba pobierająca w chwili śmierci emeryturę. Przysługiwał więc po jego śmierci zasiłek pogrzebowy. Jednocześnie to odwołująca był do niego uprawniona, jako osoba, która poniosła koszty pogrzebu. Odwołująca wykazał to w sprawie przedłożonymi przez siebie dokumentami oraz korespondującymi z nimi zeznaniami. Jednocześnie nie zasługiwało, w ocenie Sądu, powoływanie się przez ZUS na wygaśnięcie prawa do zasiłku pogrzebowego. Co do zasady prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Bezspornie wniosek w tym terminie przez odwołującą się nie został złożony. Zastosowanie znajdował jednak art. 81 ust. 2 ww. ustawy. Otóż w okolicznościach niniejszej sprawy przyjąć należało, że zgłoszenie wniosku w terminie było niemożliwe z przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej. Sprowadzenie zwłok do Polski z Australii było problematyczne i wymagało dochowania określonych procedur. Finalnie około miesiąca przed pochówkiem dotarły zwłoki zmarłego do Polski. W dalszej kolejności odwołująca się zajęła się zebraniem pieniędzy na pochówek, urna stała u niej w domu prze miesiąc, musiała zebrać pieniądze. Te niezależne od odwołującej i obiektywne przeszkody prowadziły do sytuacji, gdzie pogrzeb odbył się w dniu 21 marca 2023 roku, a więc niemal rok po dacie śmierci B. B.. Od poniesienia kosztów pogrzebu do upływu terminu na złożenie wniosku o zasiłek było w konsekwencji już niewiele czasu. W tych okolicznościach załamanie nerwowe na które powoływała się odwołująca w odwołaniu i swych zeznaniach mówiąc o depresji istotnie mogło wystąpić, Sąd dał termu wiarę, zwłaszcza, że zgłoszenie wniosku o zasiłek nastąpiło z niedużym przekroczeniem terminu, w tym samym miesiącu w którym ten termin upływał oraz niespełna miesiąc po pogrzebie. Za wiarygodne należało więc uznać zeznania mówiące o depresji, choć pod takim wskazaniem odwołującej kryć się mogły się inne dolegliwości natury psychiatrycznej, wywołane traumą po pogrzebie. Tym samym za wykazane uznać należało, co odwołująca wskazywała w odwołaniu, że trauma i depresja powróciły. Nie była w stanie skupić się na niczym. Bardzo złe samopoczucie psychiczne i fizyczne spowodowało, że odwołująca nie była w stanie wypełnić i złożyć wniosku o zasiłek pogrzebowy. Odwołująca się dokonała jednak tych czynności około miesiąc po pogrzebie, nie doszło więc do nadmiernej zwłoki, a takiej, którą uzasadniać może trauma, załamanie nerwowe, depresja, czyli okoliczności dotyczące stanu zdrowia całkowicie niezależne od odwołującej się, czyniące niemożliwym zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie. W konsekwencji, w tych okolicznościach, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasało po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu i przed upływem tego terminu, wniosek o zasiłek pogrzebowy odwołująca do ZUS zgłosiła.

Z podniesionych względów zaskarżona decyzja podlegała zmianie i Sąd orzekł co do istoty sprawy jak w sentencji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.