Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2024r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Karolina Chudzinska

Protokolant stażysta Roksana Prill

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 maja 2024r. w Bydgoszczy

odwołania: H. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 28 października 2022r., znak: (...)

w sprawie: H. O.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie kapitału początkowego

Zmienia zaskarżoną decyzję i uwzględnia ubezpieczonej podstawy wymiaru składek z okresu pracy w (...) w K. w następujących wysokościach:

- 1976r. – 3 750 zł

- 1977r. – 21 855 zł

- 1978r. – 3 217 zł

- 1989r. – 1 064 855 zł

- 1990r. – 5 519 142 zł

- 1991r. – 13 253 938 zł

- 1992r. – 20 502 226 zł

- 1993r. – 21 007 400 zł

- 1994r. – 21 692 300 zł

pozostawiając organowi rentowemu matematyczne obliczenie kapitału początkowego w sposób najkorzystniejszy dla ubezpieczonej.

Sędzia Karolina Chudzinska

Sygn. akt VI U 2695/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 października 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., działając na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 20 października 2022 roku o przyznanie emerytury, ponownie ustalił wartość kapitału początkowego ubezpieczonej H. O. na dzień 1 stycznia 1999r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił dochodów z lat: 1976r. w kwocie 3.750,00zł, 1977r. w kwocie 21.855,00 zł, 1978r. w kwocie 3.217,00 zł, 1989r. w kwocie 1.064.864r., 1990r. w kwocie 5.480.945, 00 zł, 1991r. w kwocie 13.253.938, 00 zł, 1992r. w kwocie 20.502.225,00 zł, 1993r. w kwocie 20.625.200,00 zł, 1994r. 21.692.300, 00 zł, ponieważ w zaświadczeniu o wynagrodzeniu pod pieczątką imienną podpisała się osoba do tego nieuprawniona.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona, domagając się jej zmiany i ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem zakwestionowanych dochodów uzyskanych w Gminnej Spółdzielni (...).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się ponownie na okoliczności przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Zgodnie z art. 173 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy, przy czym kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku (...) lat.

Natomiast w myśl art. 174 ust. 1 powyższej ustawy - kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

2. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

2a. Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2.

3. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

3b. Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

7. Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r.

8. Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. (…).

W toku postępowania Sąd przesłuchał ubezpieczoną, a także przeprowadził dowód z dokumentów znajdujących się w aktach ZUS oraz sądowych, w tym z akt osobowo – płacowych odwołującej H. O. z okresu zatrudnienia w Gminnej (...) w K. w latach 1976 - 1994. Kluczowym dowodem w sprawie okazała się jednak opinia biegłego z zakresu rachunkowości, księgowości i finansów publicznych wydana na okoliczność ustalenia podstawy wymiaru składek z okresu pracy ubezpieczonej w spornych okresach. Sąd uznał sporządzoną opinię za istotny dowód w sprawie, ponieważ została wydana przez podmiot profesjonalny, posiadajacy fachową wiedzę z zakresu rachunkowości i księgowości.

Zapisane w kartotekach sumy wynagrodzeń w poszczególnych miesiącach lat 1989 – 1994 uwzględniały w jednej pozycji wynagrodzenie zarówno zasadnicze, jak i dodatek funkcyjny oraz prowizję z zysku, która jest niemożliwa do ustalenia na podstawie dokumentacji pracowniczej. Mając na wzgledzie fakt, iż zarówno wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny, jak i uzyskiwana prowizja z zysku stanowiły podstawę składek na ubezpieczenia społeczne, należało uzględnić do ustalenia przedmiotowej podstawy łączną kwotę uzyskanego uposażenia zapisanego w kartotekach wynagrodzeń ubezpieczonej za dane lata.

Na podstawie udostępnionych rocznych kartotek płacowych ubezpieczonej, a także w oparciu o porównania z zapisami umów o pracę i angaży ustalono łączną wysokość uzyskanego wynagrodzenia H. O., stanowiącego podstawę składek na ubezpieczenia emerytalno – rentowe:

Za rok 1976 – 3.7500, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze)

Za rok 1977 – 21.855, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze 17.952, 00 zł, premia regulaminowa 890, 00 zł, wynagrodzenie chorobowe 3.013, 00 zł)

Za rok 1978 – 3.217, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze 2.864, 00 zł, premia regulaminowa 353, 00 zł)

Za rok 1989 – 1.064.855, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze + dodatek funkcyjny 904.504, 00 zł, dodatek za wysługę lat 37.701, 00 zł, premia regulaminowa 34.470, 00 zł, prowizja 88.180, 00 zł)

Za rok 1990 – 5.519.142, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze + dodatek funkcyjny + prowizja 4.792.844, 00 zł, dodatek za wysługę lat 155.458, 00 zł, 499.800, 00 zł, wynagrodzenie chorobowe 71.040, 00 zł)

Za rok 1991 – 13.253.938, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze + dodatek funkcyjny + prowizja 11.839.800,00zł, dodatek za wysługę lat 965.052,00 zł, wynagrodzenie chorobowe 449.086, 00 zł)

Za rok 1992 – 20.502.226, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze + dodatek funkcyjny + prowizja 16.411.072, 00 zł, dodatek za wysługę lat 1.445.250, 00 zł, 2.645.904, 00 zł)

Za rok 1993 – 21.007.400, 00 zł (wynagordznei zasadnicze+dodatek funkcyjny + prowizja 19.061.500, 00 zł, dodatek za wysługę lat 1.779.700, 00 zł, wynagrodzenie chorobowe 166.200, 00 zł)

Za rok 1994 – 21.692.300, 00 zł (wynagrodzenie zasadnicze+dodatek funkcyny +prowizja 19.918.600,00 zł, dodatek za wysługę lat 1.618.200, 00 zł, wynagrodzenie chorobowe 155.500, 00 zł)

Łączna kwota wynagrodzenia i swiadczeń pieniężnych H. O. wykazana w wystawionym zaświadczeniu o zatrudnieniu i wymagrodzeniu z dnia 23 maja 2002r. za lata 1976 – 1978 jest tożsama z ustalonym przez biegłego wynagrodzeniem na podstawie kartotek wynagrodzen z ww. lat.

Także łączna kwota wynagrodzenia i świadczeń pieniężnych H. O. wykazana w wystawionym zaświadczeniu ZUS Rp-7 z dnia 23 maja 2002r. za rok 1991, 1992, 1994 jest tożsama z ustalonym przez biegłego wynagrodzeniem na podstawie kartotek z ww. lat.

Z kolei za 1989r. różnica pomiędzy ustalonym wynagrodzeniem przez biegłego w oparciu o kartotekę powódki – 1.064.855 zł jest niższa niż wykazana w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wydanym przez zakład pracy (1.064.864, 00 zł) o 9,00 zł, tj. wielkość znikomą i nieznaczącą wartościowo. Za rok 1990 łączna wysokość wynagrodzenia ustalona przez biegłego na kwotę 5.519.142,00 zł jest wyższa o 38.197, 00 zł niż łączna kwota wynagrodzenia wykazana w zaświadczeniu ZUS Rp-7 (5.480.945, 00 zł) – różnica stanowiła niewykazaną w zaświadczeniu kwotę wypłaconego wynagrodzenia chorobowego w wysokości 71.040, 00 zł za 6 dni przebywania ubezpieczonej na zwolnieniu chorobowym oraz uwzględnienia przez były zakład pracy kwoty dodatku stażowego wyższego o 32.843, 00 zł niż wynika to z kwot wskazanych w kartotece wynagrodzenia za 1990r. Z kolei za 1993r. wynagrodzenie ustalone przez biegłego na łączną kwotę 21.007.400, 00 zł jest wyższe niż wskazane w zaświadczeniu z Gminnej (...) o 382.200, 00 zł i wynika z nieuwzględnienia przez ww. zakład pracy kwoty dodatku stażowego za listopad 1993r. w wysokości 216.000,00 zł oraz wynagrodzenia chorobowego w wysokości 166.200, 00 zł za 4 dni zwolnienia chorobowego.

Dowód: opinia sądowa bieglego z dziedziny rachunkowości, księgowości, finansów publicznych z dnia 27.12.2023r. – k. 52-57 akt sprawy, karty zaświadczenie o wynagrodzeniu za lata 1976-1978 oraz za lata 1989-1994 – k. 8 i 10 akt KPU, akta osobowo – płacowe ubezpieczonej, akta ZUS

Powyższe dowody pozwoliły na ustalenie faktycznych kwot wynagrodzeń stanowiących podstawę skłądek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonej H. O. za poszczególne lata pracy z okresu 1976 - 1994 w Gminnej (...) w K.. Ubezpieczona otrzymywała pensję zasadniczą, ponadto we wskaznych ww. poszczególnych latach wypłacany był dodatek funkcyjny, dodatek za wysługę lat oraz premia.

Wobec powyższego, a wbrew twierdzeniom organu rentowego biegły w sposób klarowny i zrozumiały przedstawił składniki i ich wartość, jakie składały się na faktyczną wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej otrzymywanego w spornych okresach. Biegły ustalał poszczególne kwoty, biorąc pod uwagę wszystkie dokumenty zgromadzone w aktach sprawy – zaświadczenia, umowy o prace, angaże, karty płacowe, co pozwoliło na skrupulatne obliczenie wynagrodzeń, które w większości były tożsame z kwotami wskazanymi w zaświadczeniach o wynagrodzeniu przedłożonych przez ubezpieczoną. Wobec tego Sąd uznał wydaną w sprawie opinię za miarodajną i wystarczającą do wydania rozsztrzygnięcia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że wniesione przez ubezpieczoną odwołanie zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, pozostawiając organowi rentowemu matematyczne obliczenie kapitału początkowego w sposób najkorzytsniejszy dla ubezpieczonej.

Sędzia Karolina Chudzinska