Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 104/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejowego w Olsztynie z dnia 27 grudnia 2023 roku, w sprawie II K 1361/23

1.1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.1.3. Granice zaskarżenia

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka – apelacja obrońcy;

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana poprzez orzeczenie wobec oskarżonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres jednego roku oraz orzeczenie świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.2.1. Ustalenie faktów

1.2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.2.2. Ocena dowodów

1.2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty:

1/ obrazy przepisu prawa materialnego, to jest art. 42 § 1a pkt 1 kk poprzez jego niezastosowanie i brak orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w sytuacji skazania za czyn z art. 178b kk;

2/ obrazy przepisu prawa materialnego, to jest art. 43a § 2 kk poprzez jego niezastosowanie i brak orzeczenia świadczenia pieniężnego wymienionego w art. 39 pkt 7 kk na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, w sytuacji skazania za czyn z art. 178b kk

zasadne co do zasady, przy uwzględnieniu prawidłowości ustaleń faktycznych charakteryzujących czyn od strony jego społecznej szkodliwości

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Gdyby za podstawę stawianych w apelacji zarzutów wziąć ustalenia faktyczne sądu a quo należałoby uznać, że są one zasadne w stopniu oczywistym. Na skutek odmiennej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego uległy one jednak dezaktualizacji. Rozpoznając zarzuty apelacji oskarżyciela publicznego sąd odwoławczy na początku oczyścił przedpole dla dokonywanej analizy, uznając za prawidłowe ustalenia dotyczące uprzedniej karalności oskarżonego, jakkolwiek wymagało to sięgnięcia po dodatkowy materiał dowodowy. Następnie, zważając na niepowtarzalne okoliczności konkretnego przypadku zmierzył się z pytaniem, czy pozwalają one w ogóle na przypisanie oskarżonemu znamion zarzucanego przestępstwa, a jeżeli tak – czy z punktu widzenia kwantyfikatorów społecznej szkodliwości czynu można uznać, że jego społeczna szkodliwość jest wyższa, aniżeli znikoma. Do takiego poszerzenia rozpoznania środka odwoławczego skłoniła analiza okoliczności bezpośrednio poprzedzających czyn, jak też ocena motywów i pobudek zachowania oskarżonego. Fakt, że oskarżony nie zaskarżył wyroku nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sądu odwoławczego. Tym bardziej, że oskarżony nie przyznał się do zarzucanego mu czynu, nie kwestionując równocześnie jego istotnych okoliczności.

Z ustaleń sądu a quo wynika, że niezastosowanie się oskarżonego do polecenia niezwłocznego zatrzymania pojazdu, sygnalizowanego za pomocą sygnałów świetlnych i dźwiękowych generowanych przez pojazd policyjny podczas jazdy było oczywiste, a więc wyczerpane zostały znamiona przestępstwa z art. 178b kk, nie dość na tym w stopniu uzasadniającym nadanie temu czynowi cechy przestępstwa (od strony materialnej).

Gdy się jednak bliżej przyjrzeć okolicznościom tego czynu wynikających z relacji świadków i wyjaśnień oskarżonego można zauważyć specyficzne okoliczności świadczące o tym, że:

- w momencie kiedy funkcjonariusz policji ujawnił przekroczenie prędkości przez pojazd kierowany przez oskarżonego nie podjęto próby jego zatrzymania;

- decyzja o zatrzymaniu oskarżonego nie wynikała z faktu niezatrzymania się przez niego do kontroli drogowej, albowiem nie był on do takiej kontroli zatrzymywany;

- zachowanie oskarżonego nie było motywowane zamiarem ucieczki;

- na podstawie notatki urzędowej z k. 1 można ustalić miejsce, z którego wyruszyli funkcjonariusze policji swoim pojazdem za oskarżonym, by po przejechaniu około 4 kilometrów dogonić kierowany przez niego pojazd ciężarowy S., po czym przejechali skrzyżowanie do S. i za tym skrzyżowaniem dokonali zatrzymania;

- droga, którą jechał oskarżony jest drogą, która na odcinku, na którym pojawił się za nim oznakowany pojazd policyjny nie ma żadnego miejsca do zjazdu (np. wysepki postojowej);

- w czasie kiedy pojazd policyjny sygnalizował oskarżonemu polecenie zatrzymania się istniały rozbieżne opinie co do możliwości zatrzymania się pojazdu oskarżonego poza jezdnią; w zależności od tego czy opinia taka była wyrażana przez oskarżonego, czy też funkcjonariuszy;

- wedle notatki urzędowej z k. 1 oskarżony mógł zatrzymać się bezpiecznie „w miejscowości S. na skrzyżowaniu, przez które wcześniej przejeżdżał” (k. 1 verte ostatnie 4 wersy na dole);

Kiedy analizuje się zeznania funkcjonariuszy Policji widać zrazu potrzebę wnikliwego rozważenia wynikających z ich zeznań okoliczności, albowiem bezkrytyczne przyjęcie wynikających z nich ustaleń faktycznych może prowadzić do błędnych wniosków. Oto bowiem, kiedy analizuje się zeznania świadka Ł. E. można odnieść wrażenie, że oskarżony nie zatrzymał się do kontroli drogowej i dlatego funkcjonariusze ruszyli za nim w pościg. Tymczasem, wniosek taki jest nieuprawniony, kiedy analizuje się zeznania drugiego z funkcjonariuszy - M. Z. w kontekście sporządzonej przez niego notatki urzędowej z k. 1. Świadek Z. kategorycznie stwierdził bowiem, że odstąpił od próby zatrzymania pojazdu kierowanego przez oskarżonego z uwagi na możliwość stworzenia niebezpiecznej sytuacji w ruchu. Tak więc kiedy oznakowany pojazd policyjny ruszył za oskarżonym ten miał prawo nie mieć świadomości celu dokonywanego zatrzymania jego pojazdu. Zauważyć trzeba, że nim pojazd policyjny pojawił się za samochodem oskarżonego przejechał kilka kilometrów, a więc bez wątpienia skróceniu uległ odcinek drogi, który określał granice bezzwłoczności zatrzymania się oskarżonego. Funkcjonariusze Policji wywodzili, że droga na tym odcinku nie pozwalała na wykonanie bezpiecznego manewru wyprzedzania, a więc nie sposób zaprzeczyć wyjaśnieniom oskarżonego, że po dostrzeżeniu sygnałów nakazujących mu zatrzymanie szukał miejsca, gdzie może zatrzymać się bezpiecznie. Tak zeznaje przecież M. Z. (k. 16 verte), albowiem drugi z funkcjonariuszy nie brał udziału w tej rozmowie. Warto też zwrócić uwagę, że określenie miejsca, w którym oskarżony miałby się zatrzymać w notatce urzędowej na k. 2 verte (4 wersy od dołu) jest co najmniej wątpliwe. Trudno sobie wyobrazić by kierujący tzw. Tirem oskarżony miał możliwość zatrzymania się na skrzyżowaniu do S. (tego miejsca dotyczy ujawniona dokumentacja zdjęciowa).

Co prawda zdaniem świadka Z. oskarżony miał kilka miejsc by zatrzymać się „na tej drodze”, to jednak kiedy analizuje się jej przebieg w aplikacji „(...)” można dostrzec rozbieżność w ocenie takiej możliwości, przynajmniej gdy chodzi o bezpieczeństwo innych uczestników ruchu. Jedno jest pewne, - nie sposób uwzględnić relacji świadka Ł. E. z rozprawy głównej, że „pojazd nie zatrzymał się do kontroli”, skoro potwierdzając treść zeznań z k. 13, odczytanych na rozprawie głównej świadek zaprzeczył by do kontroli oskarżonego zatrzymywał, czego potwierdzeniem jest też treść sporządzonej przez niego notatki urzędowej. Tak więc jedno ustalenie należy przyjąć za oczywiste. To mianowicie, że nie było sytuacji by oskarżony nie zatrzymał się do kontroli na skrzyżowaniu w miejscowości K., a takie ustalenie w zupełnie innym świetle stawia jego późniejsze zachowanie. W trakcie postępowania odwoławczego sąd analizował przebieg drogi z różnych kierunków. Jeden z nich znajduje swoje częściowe potwierdzenie w dołączonej dokumentacji fotograficznej. Nie było to oczywiście potrzebne, albowiem zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 168 kpk fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu. Wystarczy prześledzić przebieg DK (...) od skrzyżowania w miejscowości K. do skrzyżowania w miejscowości S. i dalej (bo za S. dokonano zatrzymania) by uznać, że możliwość zatrzymania się przez oskarżonego bez blokowania jezdni była w przebiegu trasy co prawda możliwa, jednakże wątpliwości oskarżonego co do bezpiecznego zatrzymania nie są pozbawione racji. Jechał on przecież dużym pojazdem ciężarowym, a nie samochodem osobowym. Niemniej jednak, zgodnie z przepisem art. 178b kk na kierującym ciąży obowiązek bezzwłocznego zatrzymania pojazdu, czemu ten w konkretnym przypadku nie zadośćuczynił. Zważając jednakże na motywację i pobudki działania, wagę naruszonych przez niego obowiązków i stopień naruszenia normy prawnej sąd odwoławczy uznał, że czyn oskarżonego charakteryzuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości. A ponieważ apelacja skierowana na niekorzyść może wywołać skutek odwrotny, sąd odwoławczy uchylił zaskarżony wyrok i umorzył postępowanie karne uznając, że czyn oskarżonego – od strony materialnej - nie może być zakwalifikowany jako przestępstwo.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres jednego roku oraz orzeczenie świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny, albowiem dokonano zmiany zaskarżonego wyroku na korzyść oskarżonego, czego konsekwencją było pozbawienie causy zarzutów środka odwoławczego

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody zostały zawarte w części analizującej zarzuty apelacyjne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.1.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Znikoma społeczna szkodliwość czynu powoduje, że nie stanowi on przestępstwa, a tym samym uzasadnia uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II i III.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez obrońcę oskarżonego K. T. w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie § 11 ust. 2 pkt 4, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz § 4 ust. 3 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, albowiem te ostatnie przepisy nie budzą wątpliwości co do zgodności z Konstytucją.

Zgodnie z przepisem art. 632 pkt 2 kpk w sprawie z oskarżenia publicznego, w przypadku umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 kpk, koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejowego w Olsztynie z dnia 27 grudnia 2023 roku, w sprawie II K 1361/23

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana