Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 340/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski (spr.)

Sędziowie: SSO Karol Radaszkiewicz

SSO Leszek Wojgienica

Protokolant: st. sekr. sąd Grzegorz Gładkojć

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie Anny Winogrodzkiej- Miszczak

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2024 r.

sprawy: S. P. A., ur. (...) w W., syna G. i K. z domu

oskarżonego z art. 207§1 kk w zb. z art. 197§1 kk w zb. z art. 157§2 i 4 kk w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 12§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku V Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Węgorzewie z dnia 14 lutego 2024r. , sygn. akt V K 66/23

I utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II zwalnia oskarżonego od kosztów sadowych za postępowanie odwoławcze,

III zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat E. J. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) zł tytułem opłaty za pełnioną z urzędu obronę oskarżonego S. A. wykonywaną w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 193,20 (sto dziewięćdziesiąt trzy złote i dwadzieścia groszy) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 340/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Giżycku V Zamiejscowego Wydziału Karnego w Węgorzewie z dnia 14 lutego 2024 r., sygn. akt V K 66/23

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego S. A.

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

obrońca oskarżonego S. A. wyrokowi zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, przez przyjęcie, że zgromadzony materiał dowodowy umożliwia przypisanie w całości winy oskarżonemu przy pominięciu, zeznań świadków R. G., M. M., S. P. a świadka K. D. (1) w części jakiej ujawnia ona, że pokrzywdzona od lat nadużywa alkoholu tak w czasie zamieszkiwania oskarżonego jak i po jego aresztowaniu a w różnych okresach czasu przedstawiała zachowanie oskarżonego w odmienny sposób.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na podzielenie.

Odnosząc się do zarzutu zawartego w środku odwoławczym, to przede wszystkim zauważyć należy, że zgromadzone w sprawie dowody Sąd meriti poddał trafnej analizie i ocenie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 k.p.k. Także przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 kpk i przekonująco uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji prawidłowo zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia winy i kwalifikacji prawnej przypisanych oskarżonym czynów. Stąd też odnosząc się do podnoszonych przez skarżącego zarzutów należy stwierdzić, że są one chybione. Zauważyć trzeba, że podnosząc tego rodzaju zarzuty skarżąca faktycznie polemizuje z ustaleniami Sądu I instancji. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody rozstrzygnięcia o winie oskarżonych, a Sąd Okręgowy podziela przedstawioną tam argumentację . Apelacje w istocie nie wskazują na takie okoliczności, które wnioski tego Sądu mogłaby skutecznie podważyć. W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i należy jedynie zaakcentować te elementy, które przemawiają za odmową podzielania stanowiska skarżącego

W zakresie zarzutu obrońcy oskarżonego stwierdzić należy, iż Sąd I instancji prawidłowo, w oparciu o zebrany materiał dowodowy odtworzył przebieg zdarzeń opisanych w zaskarżonym wyroku oceniając dowody w sposób zgodny z zasadami prawa procesowego. Wskazać przy tym należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 r., zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie rewizyjnym. Ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego powinno być uzasadnienie orzeczenia. (II KR 114/74 OSNKW 1975/2/28).

W pełni zatem należy podzielić argumentację Sądu I instancji co do analizy i oceny zebranego i ujawnionego materiału dowodowego. Fakt czynienia ustaleń faktycznych w oparciu o dowody niekorzystne z punktu widzenia odpowiedzialności oskarżonego nie może oznaczać, że Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania. Tym bardziej wskazać należy, że ustalenia faktyczne winny być dokonane na podstawie dowodów, którym przyznano przymiot wiarygodności. Ocena dowodów pozostaje pod ochroną z art. 7 kpk gdy jest poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonych oraz jest wyczerpująco i logicznie z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowana w uzasadnieniu wyroku. Analiza akt sprawy wskazuje, że Sąd Okręgowy trafne ustalenia oparł na dowodach, które przeprowadzone zostały na rozprawie głównej i ocenił je w sposób uwzględniający wszystkie okoliczności zdarzeń a w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku co do zasady prawidłowo wskazał jakie fakty uznał za udowodnione, a jakie za nieudowodnione i na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego odmówił wiary dowodom przeciwnym a ocena ta zasługuje na podzielenie.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy w pełni zasadnie nie dał wiary tym wyjaśnieniom oskarżonego S. A., w których nie przyznał się on popełnienia zarzucanego mu czynu. Oskarżony przyznał się bowiem jedynie do spowodowania obrażeń ciała u G. W. (1) w dniu 21 lutego 2023 r. ale jednocześnie zaprzeczył, aby po zamieszkaniu z G. W. (1) znęcał się nad nią fizycznie lub psychicznie albo zmuszał ją do odbywania z nim stosunków płciowych.

Te twierdzenia oskarżonego pozostają jednakże całkowicie odosobnione i uznać je należy za obraną przez oskarżonego linię obrony, zmierzającą do uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Prawidłowo bowiem Sąd I instancji za wiarygodne uznał zeznania pokrzywdzonej G. W. (1), która w sposób jasny i pełny opisała na czym polegało stosowanie przez oskarżonego wobec niej aktów przemocy. Wymieniona podała, że podczas awantur S. A. wyzywał ją wulgarnie, szarpał za włosy, bił rękoma i kopał po całym ciele, zmuszał do spożywania alkoholu, groził pozbawieniem życia i pobiciem. Ponadto stosując wobec niej taką przemoc oraz groźby bezprawne oskarżony wielokrotnie doprowadzą ją, wbrew jej woli, do stosunków płciowych dopochwowych oraz oralnych. Co istotne pokrzywdzona wskazała, że zanim S. A. przeprowadził się do jej mieszkania, relacje między nimi układały się dobrze. Oskarżony pomagał jej w pracach domowych m.in. rąbał drewno, czasem zamiatał mieszkanie a tym czasie dochodziło między nimi również do kontaktów intymnych, jednak współżycie było dobrowolne.

Jednakże zachowanie S. A. zmieniło się jednak niedługo po tym, gdy na stałe się zamieszkał on z pokrzywdzoną. Wówczas oskarżony diametralnie zmienił swoje zachowanie i zaczął pokrzywdzoną bić, wyzywać ją , a nadto zmuszać do stosunków płciowych, w tym oralnych; G. W. (1) znosiła takie zachowanie albowiem obawiała się oskarżonego. Wymieniona bała się również mówić komukolwiek, co dzieje się u niej w domu a gdy ktoś pytał się, skąd ma widoczne siniaki, to twierdziła, że upadała.

Zauważyć należy, że w świetle opinii sądowo–psychologicznej funkcjonowanie intelektualne G. W. (1) kształtuje się na poziomie niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim, zatem i zdolność zapamiętywania, przechowywania i odtwarzania zdarzeń pozostaje na poziomie jej ogólnego funkcjonowania intelektualnego; pokrzywdzona ma więc pewne problemy z odtworzeniem czasu wystąpienia poszczególnych wydarzeń, czy dokładnością pamiętania szczegółów. Pomimo tego zdaniem biegłej, zaobserwowane ograniczenia poznawcze nie zniekształcają nabywania czy odtwarzania przez G. W. (1) doświadczeń w sposób jakościowy albowiem wprawdzie wypowiedzi pokrzywdzonej są chaotyczne, urywane i ma ona problem z umieszczeniem wydarzeń w czasie, to zarazem podkreśla powtarzalność zachowań przemocowych i nie zaobserwowano u niej tendencji do celowego zniekształcania rzeczywistości oraz nadal odczuwa ona zagrożenie, boi się o swoje życie i zdrowie oraz ujawnia poczucie bezsilności wobec zachowań sprawcy.

Wobec podniesionych okoliczności Sąd Rejonowy w pełni zasadnie przyjął, że jasna i logiczna opinia biegłej psycholog została sporządzona rzetelnie, w oparciu o wiadomości uzyskane podczas składania zeznań przez G. W. (1). Tym samym stanowi ona obiektywny dowód w sprawie i jest pomocna do uznania zeznań pokrzywdzonej za wiarygodnych.

Podkreślenia wymaga, że zeznania G. W. (1) korespondują z zeznaniami osób postronnych, które nie miały żadnego interesu w bezpodstawnym obciążaniu oskarżonego, w tym przede wszystkim sąsiadek E. W. i S. P. oraz pracownicy MGOPS-u w W. K. D. (1).

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trafnie zauważono, że z relacji E. W. wynika, że wielokrotnie widziała ona obrażenia ciała u G. W. (1), która skarżyła się jej, że S. A. bije ją, grozi jej i zmusza do seksu, w tym do seksu oralnego. Świadek podała, że pokrzywdzona nie chciała zgłaszać tego, co się dzieje w domu na policję czy też do MGOPS w W. ponieważ obawiała się S. A., twierdząc, że jeśli zgłosi się do odpowiednich organów, to „będzie jeszcze gorzej". E. W. wskazała także, że wielokrotnie widziała, jak G. W. (1) uciekała z domu i przesiadywała wówczas pod szopą, albo przychodziła do domu sąsiadki. Pokrzywdzona do domu E. W. przyszła również w dniu 22 lutego 2021 r. Tego dnia G. W. (1) była poobijana oraz posiniaczona, żaliła się że pobił ją S. A. i to skłoniło E. W. do zawiadomienia MGOPS w W. o zaistniałym zdarzeniu –porównaj k.240-240odw., k. 13odw.-14odw.

Również z zeznań świadka S. P. wynika, że pokrzywdzona jej wielokrotnie skarżyła się na zachowanie S. A., który miał ją bić i popychać a sama S. P. wielokrotnie widziała siniaki na twarzy pokrzywdzonej. Wymieniona także kilka razy zaobserwowała, jak S. A. bił pokrzywdzoną na podwórku. G. W. (1) również i tej sąsiadce skarżyła się, że S. A. zmusza ją do seksu, w tym oralnego, grożąc jej i ją bijąc, gdy stawiała opór; wymieniona przyznała również, że pokrzywdzona skarżyła się na zachowanie oskarżonego będąc pod wpływem alkoholu i potem wszystko odwoływała mówiąc, ze kocha S. A. – porównaj k. 240 odw.-241, k. 43-44).

Relacje wymienionych wyżej świadków zgodne są z twierdzeniami pracownicy MGOPS w W., K. D. (1). Pokrzywdzona była podopieczną wymienionej, która miała z nią częsty kontakt i wówczas K. D. wielokrotnie widziała obrażenia na ciele G. W. (1), w tym na twarzy i rękach. Dopytywana o tego przyczynę, G. W. konsekwentnie twierdziła, że powstały one, ponieważ przewróciła się. Pokrzywdzona tylko raz przyznała wobec pracownicy MGOPS, że została pobita przez S. A. albowiem nie chciała zgodzić się na współżycie – porównaj k. 239-240)

Ślady obrażeń na ciele G. W. (1) kilkakrotnie widział także jej znajomy J. O., który czasem ją odwiedzał. Pokrzywdzona również i temu świadkowi mówiła, że rzekomo sama potłukła się, gdy się przewróciła. Jednakże po pewnym czasie G. W. (1) także wobec wymienionego zaczęła skarżyć się na zachowanie S. A. i twierdziła, że oskarżony ją bije i zmusza do seksu oralnego, przy czym nie chciała aby J. O. zawiadamiał o tym policję- porównaj k. 252 odw.-253.

Sąd I instancji zeznania wymienionych uznał za pomocne dla dokonanie ustaleń w sprawie albowiem są one spójne, wzajemnie się uzupełniają, dając w rezultacie pełny i logiczny obraz wydarzeń z okresu objętego zarzutem, osób korespondując w całej swojej rozciągłości z dokumentami zebranymi w toku postępowania.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że do sprawy nic istotnego nie wniosły zeznania świadków R. G. i M. M..

R. G. widywał S. A. i G. W. (1), bowiem prowadząc sklep, przywoził im czasem produkty spożywcze o które prosili, nic jednakże konkretnego nie było mu wiadome na temat ich wzajemnych relacji; wymieniony nie rozmawiał z pokrzywdzoną oraz nic nie mógł powiedzieć o piciu przez nią alkoholu- k. 300 odw.

Także nic na temat sytuacji G. W. (1) nie wiedział były pracownik MGOPS w W., M. M.. Z jego zeznań wynika, że w czasie, gdy G. W. (1) była jego podopieczną czasem widywał oskarżonego w jej mieszkaniu, jednak nie dotarła do niego informacja, że S. A. zamieszkał u niej na stałe.

Natomiast w zakresie wskazywania w apelacji na zeznania K. D. co do nadużywania przez pokrzywdzona alkoholu, to zwrócić uwagę należy, że ta wypowiedź padła w kontekście opisywania zdarzeń związanych z odebraniem G. W. dzieci; natomiast świadek zarazem zeznała, że gdy je jeździła do pokrzywdzonej w odwiedziny to G. W. raczej była trzeźwa – porównaj k.8 odw.-9.

Podkreślenia przy tym wymaga, że nawet nadużywania przez pokrzywdzoną alkoholu nie może być w żadnym wypadku usprawiedliwieniem postępowania S. A. względem jej.

Wniosek

Obrońca wniosła o przyjęcie, że oskarżony w dniu z 21/ 22 lutego 2023r. dopuścił się czynu z art. 157 § 2 kk. w sposób opisany aktem oskarżenia i wymierzenie kary wolnościowej w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na powyżej wskazane okoliczności nie uznano za zasadnych zarzutów skarżącego.

1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Wyrok Sądu Rejonowego w Giżycku V Zamiejscowego Wydziału Karnego w Węgorzewie z dnia 14 lutego 2024 r., sygn. akt V K 66/23 utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec wskazanych okoliczności nie uznano za zasadny zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych albowiem Sąd I instancji prawidłowo ustalił i przyjął, że oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokat E. J. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) zł tytułem opłaty za pełnioną z urzędu obronę oskarżonego S. A. wykonywaną w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 193,20 (sto dziewięćdziesiąt trzy złote i dwadzieścia groszy) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art.624§1 kpk zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze uznając, że przemawiają za tym względy słuszności.

1PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego sylwestra P. A.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Giżycku V Zamiejscowego Wydziału Karnego w Węgorzewie z dnia 14 lutego 2024 r., sygn. akt V K 66/23

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana