Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 383/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Jankowska

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej Olsztyn-Południe w Olsztynie Krzysztofa Górskiego

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2024 r.

sprawy: R. W. (1); ur. (...) w O., syna M. i W. z domu W.

oskarżonego z art. 216§1 kk w zw. z art. 217§1 kk w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 57a§1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego z dnia 18 marca 2024 r., sygn. akt II K 1566/21

I uchyla zaskarżony wyrok i sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Olsztynie przekazuje,

II zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. B. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) zł tytułem opłaty za pełnioną z urzędu obronę oskarżonego R. B. wykonywaną w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 193,20 (sto dziewięćdziesiąt trzy złote i dwadzieścia groszy) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 383/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 18 marca 2024 r. w sprawie II K 1566/21

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca oskarżonego

☒ oskarżony R. W. (1)

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1/ Prokurator wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na nieprawidłowym ustaleniu przez Sąd I instancji, iż czyn oskarżonego R. W. (1) mimo, iż popełniony publicznie, nie był popełniony bez powodu a tym samym nie miał charakteru chuligańskiego w rozumieniu art. 115 §21 k.k., a nadto iż społeczna szkodliwość czynu polegającego na publicznym znieważeniu pokrzywdzonej a następnie naruszeniu jej nietykalności cielesnej poprzez uderzenie jej w twarz czapką jest znikoma, podczas gdy faktycznie to oskarżony był inicjatorem konfliktowej sytuacji, a jego zachowanie wobec pokrzywdzonej nie było w żaden sposób przez pokrzywdzoną sprowokowane, zaś naruszenie dóbr pokrzywdzonych chronionych prawem przez oskarżonego stanowiło działanie z oczywiście błahego powodu, czym okazał on rażące lekceważenie porządku prawnego.

2/ Oskarżony wyrokowi zarzucił błędne ustalenie jego stanu psychicznego i w konsekwencji niezadane przyjęcie, że nie zachodzą a co do niego okoliczności z art. 31§1 kk.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora zasługiwała na uwzględnienie.

Brak było natomiast podstaw do podzielenia zarzutów oskarżonego R. W. (1)

Co do tej ostatniej apelacji to Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku co do tego, że odnośnie R. W. (1) nie zachodzą okoliczności z art. 31 kk W toku postępowania sądowego dopuszczono opinię sądowo-psychiatryczną, którą Sąd I instancji trafnie uznał za jasną i pełną. Biegli odpowiedzieli na stawiane pytania i swoje stanowisko przekonująco uzasadnili. Wszyscy powołani biegli uznali, iż oskarżony mógł rozpoznać znaczenie swego czynu i pokierować swoim postępowaniem. Co istotne, zespół biegłych dysponował szerokim materiałem dowodowym, w tym opiniami uzyskanymi z innych postępowań z okresów zbliżonych do daty zarzucanego oskarżonemu czynu. Tym samym uznać należy, że wbrew stanowisku oskarżonego, opinia podtrzymana także w toku rozprawy, odnosi się do podnoszonych przez niego kwestii i w sposób pełny oraz logiczny je uzasadnia.

Odnośnie środka odwoławczego oskarżyciela publicznego, to także w ocenie Sądu Okręgowego nie można zgodzić się z ustaleniem, iż to nie R. W. (1) zaczepił pierwszy pokrzywdzoną bez powodu. Sąd I instancji przyjął, że to pokrzywdzona podeszła do niego i nawiązała rozmowę, która w danych okolicznościach przerodziła się w kłótnię, po czym dopuścił się znieważenia i naruszenia nietykalności cielesnej pokrzywdzonej. Tymczasem z zebranych dowodów wynika, że to oskarżony po godzinie 19.00, w dniu 21 listopada, a zatem w porze dnia i roku gdy na zewnątrz jest już ciemno, zaczął dobijać się do drzwi mieszkania zajmowanego przez rodzinę Ć., i było to zachowanie gwałtowne i agresywne, polegające na „waleniu w drzwi". Trafnie także wskazuje skarżący, że gdy z mieszkania wyszedł H. Ć. oskarżony w sposób wulgarny zażądał od niego natychmiastowego przestawienia pojazdu, który zastawiał jego auto, zaś H. Ć. niezwłocznie zastosował się do żądania R. W. i poszedł przestawić auto. Natomiast gdy J. Ć. zapytała „co się stało?", to wówczas oskarżony zaatakował ją werbalnie i fizycznie. Słusznie wskazał prokurator, że pokrzywdzona jest w stosunku do oskarżonego osobą starszą o ponad 29 lat, zaś oskarżony jest postrzegany jako osoba budząca obawy w miejscu zamieszkania. Tym samym pytanie pokrzywdzonej o przyczyny takiego zachowania jawi się jako zupełnie zrozumiałe i adekwatne do sytuacji, natomiast reakcja oskarżonego nie może zostać uznana za w jakikolwiek sposób dopuszczalną i znajdującą zrozumienie poprzez uznanie, iż czyn cechuje się znikomym stopniem społecznej szkodliwości. Brak jest bowiem dowodów na to, aby pokrzywdzona zwracała się w sposób wulgarny lub prowokujący w stosunku do oskarżonego, w konsekwencji również tym samym nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu i instancji, że samo zwrócenie się do oskarżonego jest wystarczającym powodem do wyeliminowania z kwalifikacji działania „bez powodu". Ponadto zasadnie w apelacji zwrócono uwagę, że w art. 115§21 k.k. jako element występku chuligańskiego wskazano działanie zarówno „bez powodu" jak i „z oczywiście błahego powodu", co nie stanowiło przedmiotu analizy Sądu Rejonowego.

Ponadto nie można podzielić argumentacji Sądu I instancji co do tego, że zachowanie R. W. (1) stanowiło czyn o znikomej społecznej szkodliwości albowiem nie został on w żaden sposób sprowokowany przez pokrzywdzoną a ponadto z pola widzenia nie może znikać, iż wymieniony chwilę wcześniej dobijał się do drzwi jej mieszkania, a zatem faktycznie to on był inicjatorem konfliktowej sytuacji. W żadnym wypadku usprawiedliwieniem dla oskarżonego nie może być to, że samochód jego kuzynki został zastawiony przez inny pojazd. Zasadnie zatem skarżący zauważył, że „wymieniony zachował się wobec pokrzywdzonej z pozycji siły, w sposób zamierzenie upokarzający w stosunku do osoby obiektywnie słabszej, zapewne mając na celu ugruntowanie opinii osoby budzącej respekt i z tego powodu posłuch w miejscu zamieszkania”. Także uzasadnieniem dla przyjęcia znikomej szkodliwości społecznej czynu nie może być „wskazanie na jednorazowe zachowanie oskarżonego”.

Tym samym także zdaniem Sądu Okręgowego nie było możliwe przyjęcie, że zachowanie R. W., który bardzo wulgarnie odezwał się do pokrzywdzonej- k.4 i który w sposób okazujący pogardę i lekceważenie uderzył ją czapką, cechuje się znikomą szkodliwością społeczną.

Sąd Okręgowy zdaje sobie sprawę z długotrwałości oraz przebiegu niniejszego postępowania, jednakże okoliczność sprawy sprzeciwiają się możliwości zastosowania co do oskarżonego dyspozycji z art.1§2 kk, co w konsekwencji utwierdziłoby oskarżonego o faktycznej bezkarności podjętego o w dniu 21 listopada 2020 r. zachowania.

Wniosek

Prokurator i oskarżony wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny wniosek prokuratora

☐ częściowo zasadny w zakresie kary

☐ niezasadny wniosek oskarżonego

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec podanych okoliczności wniosek prokuratora o uchylenie wyroku okazał się zasadny albowiem właściwa analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, przeprowadzona z uwzględnieniem zasad doświadczenia życiowego i reguł logicznego rozumowania wskazuje, że oskarżony dopuścił czynu, którego społeczna szkodliwość nie jest znikoma.

Pomimo, że wyrok uchylono to nie nastąpiło to w wyniku uwzględnienia wniosku oskarżonego, albowiem w sprawie prawidłowo ustalono, że co do R. W. nie zachodzą okoliczności z art. 31 kk.

1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Wniosek prokuratora o uchylenie wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego z dnia 18 marca 2024 r. , sygn. akt II K 1566/21 oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania okazał się zasadny.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Podniesione w apelacji zarzuty oraz wnioski płynące z przeprowadzonych akt wskazują na potrzebę przeprowadzenia na nowo przewodu w całości celem określenia kwestii odpowiedzialności oskarżonego R. W. (1) pod kątem popełnienia zarzucanego mu czynu, przy czym Sąd I instancji uwzględniając stanowisko stron oceni w jakim zakresie będzie konieczne przeprowadzanie bezpośrednio wszystkich dowodów.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. B. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) zł tytułem opłaty za pełnioną z urzędu obronę oskarżonego R. B. wykonywaną w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 193,20 (sto dziewięćdziesiąt trzy złote i dwadzieścia groszy) zł tytułem podatku od towarów i usług od tej opłaty.

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 18 marca 2024 r. w sprawie II K 1566/21

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 18 marca 2024 r. w sprawie II K 1566/21

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana