Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 482/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 sierpnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski (spr.)

Sędziowie: SSO Karol Radaszkiewicz

SSO Anna Górczyńska

Protokolant: pomocnik sekretarza Lena Juszczyszyn

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie Anny Winogrodzkiej-Miszczak

po rozpoznaniu w dniu 13 sierpnia 2024 r.

sprawy: W. L. (1), ur. (...) w L., syna B. i B. z domu L.

oskarżonego z art. 190a§1 kk, art. 207§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego z dnia 2 kwietnia 2024 r. , sygn. akt II K 1551/23

I utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II zasądza od oskarżonego W. L. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę w kwocie 480 (czterysta osiemdziesiąt) zł za II instancję oraz na rzecz oskarżycielki posiłkowej A. P. (1) kwotę 840 (osiemset czterdzieści) zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych na ustanowienie pełnomocnika w instancji odwoławczej.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 482/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego w Olsztynie z dnia 2 kwietnia 2024 r., sygn. akt II 1551/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego W. L. (1)

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

obrońca W. L. (1) , zaskarżył wyżej wskazany wyrok w całości na korzyść oskarżonego i zarzucił mu obrazę: przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia tj.

1. Art. 4 k.p.k. i 7 k.p.k. poprzez dowolną, a nie swobodną, ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów, z pominięciem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, polegającą na uznaniu wyjaśnień oskarżonego, w zakresie, w jakim nie przyznaje się on do zarzucanego mu czynu, za niewiarygodne, w sytuacji gdy znajdują one oparcie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym przede wszystkim w uznanych za wiarygodne zeznaniach świadków:

2. Art. 7, art. 9, art. 410 i art. 424 § I pkt 1 k.p.k. poprzez naruszenie zasady obiektywizmu i nieuwzględnieniu przy wyrokowaniu i w uzasadnieniu wyroku całości okoliczności ujawnionych w toku rozprawy sądowej poprzez uznanie za istotne jedynie okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego, anie uwzględnienie okoliczności świadczących na jego korzyść, przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i dokonaniu ich dowolnej oceny, a także wewnętrzną sprzeczność uzasadnienia, polegające na ocenie zeznań świadka A. P. (1) w sposób dowolny, w sytuacji gdy zeznania te są wewnętrznie sprzeczne, jak również nie znajdują potwierdzenia w zeznaniach pozostałych świadków;

3. Art. 17§1pkt 3 k.p.k. poprzez brak uznania, iż społeczna szkodliwość zarzucanego W. L. (1) czynu była znikoma, a w konsekwencji nie umorzenie postępowania

4. Art. 399 § I k.p.k. poprzez brak pouczenia o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu;

5. 378a § 1 i 3 k.p.k. poprzez ich pominięcie i przeprowadzenie postępowania pomimo usprawiedliwienia niestawiennictwa oskarżonego na rozprawie w dniu 19 marca 2024 r.

II i wynikające z tych naruszeń błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść orzeczenia tj.

1. Błędne ustalenie, iż oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu z art. 190a § l U. i 217 k.k.;

2. Błędne ustalenie, iż oskarżony ciągnął pokrzywdzoną za włosy;

3.Błędne ustalenie, iż oskarżony podjeżdżał pod dom pokrzywdzonej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na podzielenie.

Odnosząc się do zarzutu zawartego w środku odwoławczym, to przede wszystkim zauważyć należy, że zgromadzone w sprawie dowody Sąd meriti poddał trafnej analizie i ocenie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 k.p.k. Także przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 kpk i przekonująco uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji prawidłowo zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia winy i kwalifikacji prawnej przypisanych oskarżonemu czynów. Stąd też odnosząc się do podnoszonych przez skarżącego zarzutów należy stwierdzić, że są one chybione. Zauważyć trzeba, że podnosząc tego rodzaju zarzuty skarżący faktycznie polemizuje z ustaleniami Sądu I instancji. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody rozstrzygnięcia o winie oskarżonych, a Sąd Okręgowy podziela przedstawioną tam argumentację . Apelacja w istocie nie wskazują na takie okoliczności, które wnioski tego Sądu mogłaby skutecznie podważyć. W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i należy jedynie zaakcentować te elementy, które przemawiają za odmową podzielania stanowiska skarżącego

W zakresie zarzutu obrońcy oskarżonego stwierdzić należy, iż Sąd I instancji prawidłowo, w oparciu o zebrany materiał dowodowy odtworzył przebieg zdarzeń opisanych w zaskarżonym wyroku oceniając dowody w sposób zgodny z zasadami prawa procesowego. Wskazać przy tym należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 r., zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie rewizyjnym. Ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego powinno być uzasadnienie orzeczenia. (II KR 114/74 OSNKW 1975/2/28).

W pełni zatem należy podzielić argumentację Sądu I instancji co do analizy i oceny zebranego i ujawnionego materiału dowodowego. Fakt czynienia ustaleń faktycznych w oparciu o dowody niekorzystne z punktu widzenia odpowiedzialności oskarżonego nie może oznaczać, że Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania. Tym bardziej wskazać należy, że ustalenia faktyczne winny być dokonane na podstawie dowodów, którym przyznano przymiot wiarygodności. Ocena dowodów pozostaje pod ochroną z art. 7 kpk gdy jest poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonych oraz jest wyczerpująco i logicznie z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowana w uzasadnieniu wyroku. Analiza akt sprawy wskazuje, że Sąd Okręgowy trafne ustalenia oparł na dowodach, które przeprowadzone zostały na rozprawie głównej i ocenił je w sposób uwzględniający wszystkie okoliczności zdarzeń a w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku co do zasady prawidłowo wskazał jakie fakty uznał za udowodnione, a jakie za nieudowodnione i na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego odmówił wiary dowodom przeciwnym a ocena ta zasługuje na podzielenie.

Wbrew zarzutom skarżącego Sąd I instancji prawidłowe ocenił zeznania pokrzywdzonej, które pozwoliły na przypisanie oskarżonemu zachowań opisanych w treści zaskarżonego wyroku. A. P. (1) opisała okoliczności związane ze wspólnym pożyciem stron i ich wzajemnymi relacjami, przy czym w pełni prawidłowo uwzględniono panujący między nimi istotny konflikt.

Przede wszystkim wskazać należy, że z uwagi na kierunek zaskarżenia zarzuty apelacji podlegały ocenie jedynie co do zdarzenia z kwietnia – art. 217§1 kk i co do okresu od lutego 2022 r. do 31 października 2023 r. – art. 190a§1 kk.

Zatem co do zarzucanego W. L. czynu z pkt II aktu oskarżenia, to Sąd I instancji w pełni zasadnie uznał, że przeprowadzone dowody nie pozwoliły na ustalenie, że oskarżony dopuszczał się nie znęcania nad pokrzywdzoną. Jednocześnie jednakże trafnie w tym zakresie Sąd Rejonowy uznał, że miało miejsce kilkukrotnie opisane przez pokrzywdzoną zdarzenie z kwietnia 2021 r. Już w zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa pokrzywdzona podała o zachowaniu W. L. polegającego na ciągnięciu jej za włosy i kierowaniu się w stronę łazienki - k.388. Konsekwentnie podczas przesłuchania w dniu 1 lutego 2023 r. A. P. opisała to zdarzenie – k.604 odw. i swoją relację podtrzymała także w czasie rozprawy w dniu 21 listopada 2023 r. – porównaj k.775 odw., przy czym wskazała, że tylko co do jednego zdarzenia ma pewność kiedy ono nastąpiło natomiast co do 2 innych to nie jest w stanie określić kiedy one miały miejsce i tym samym czy nastąpiły w okresie objętym zarzutem. Powyższe dodatkowo wskazuje na prawdomówność pokrzywdzonej, która nie dążyła za wszelką cenę do obciążania W. L.. Wobec prawidłowego uznania za wiarygodne tych twierdzeń A. P. chybiony zarzut skarżącego, że rzekomo takie zdarzenie nie mogło mieć miejsca skoro nie wspominają o nim świadkowie R. i G. B.. Zwrócić przy tym uwagę należy, że matka pokrzywdzonej na rozprawie między innymi podała, iż „córka nie starała się mi nie pokazywać takich rzeczy”, „oskarżony starał się izolować córkę od wszystkich”, „nie pozwalał córce spotkać się z nami”- k.776. Natomiast ojciec pokrzywdzonej wspominał o zaobserwowanych obrażeniach u córki powstałych po 31 grudnia i były to „stare ślady”- k.776 odw., co w żaden sposób nie podważa relacji A. P. co do przedmiotowego zachowania W. L.

W tej sytuacji gdy co do zdarzenia z kwietnia 2021 r. brak było dokumentacji lekarskiej z opisem obrażeń a pokrzywdzona oceniła, że mogła mieć siniaki bez wskazania bliższych danych- k. 1082, to wskazane przez nią zachowanie oskarżonego polegające na kopnięciu, popychaniu i ciągnięciu za włosy bez wątpienia wyczerpało znamiona czynu z art. 217 § 1 kk.

Brak było także podstaw do zakwestionowania ustaleń oraz oceny dowodów w zakresie przypisanego W. l. czynu z art. 190a§1 kk. W tym miejscu stwierdzić należy, że wobec okresu przez jaki miało ono trwać (blisko dwa lata) oraz intensywności nieprawidłowych zachowań oskarżonego nie było żadnych podstaw do umorzenia postępowania w tym zakresie na podstawie art.1§2 kk.

Sąd I instancji prawidłowo ocenił zeznania pokrzywdzonej i świadków, przy czym miał na uwadze bliski związek rodziców pokrzywdzoną oraz i to, że R. B. był również „obiektem” obelżywych słów ze strony oskarżonego. Relacje te są jasne, wzajemnie się uzupełniały i wraz z bardzo obszerną dokumentacją w postaci „korespondencji” wskazaną na k.1080-1081 odw. tworzyły logiczną całość.

Zatem przede wszystkim z zeznań pokrzywdzonej oraz wskazanych dokumentów niezbicie wynika, że w okresie od lutego 2022 do 31 października 2023 r. oskarżony wielokrotnie, nawet kilka razy dziennie przesyłał wiadomość mailowe i SMS-owe do pokrzywdzonej, w których wypowiadał się negatywnie z użyciem słów obelżywych tak o niej samej jak i o członkach jej rodziny. A P. wiele razy, niestety bez skutku, prosiła W. L. o zaprzestanie przesyłania takich wiadomości. Ponadto oskarżony, po tym jak pokrzywdzona się z nim rozstała, wieczorami lub nocą przyjeżdżał w okolice miejsca jej zamieszkania w I., obserwował ją i robił zdjęcia. Takie zachowania bez wątpienia wzbudziły w pokrzywdzonej uzasadnione poczucie zagrożenia, poniżenia i udręczenia oraz istotnie naruszyło jej prywatność.

W konsekwencji w tym wypadku W. L. swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycje art. przestępstwa z art. 190a § 1 kk.

Odnośnie do zarzutu z pkt 4 apelacji (k.1090), to faktycznie Sąd I instancji nie pouczył w tym zakresie stron, ale na uwadze należy mieć w dniu 19 marca 2024 r,. na rozprawie nie stawili się ani oskarżony ani jego obrońca -k 1037; zaś prokurator ani pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wyroku nie zaskarżyli.

Natomiast co do kwestii związanej z nieobecnością W. L. na rozprawie w dniu 19 marca 2024 r. (zarzut 5 apelacji- k.1090), to w ocenie Sądu Okręgowego nie doszło w tym zakresie do obrazy art. 378a§1i3 kpk. W istocie oskarżony i jego obrońca, po przerwie zarządzonej w dniu 7 lutego 2024 r. (k.1004) byli prawidłowo zawiadomieni na ten termin kolejnej rozprawy. Co więcej, oskarżony ponadto pomimo odebrania wezwania na badanie – k.1028, nie stawił się na nie w dniu 5 marca 2024 r.- k.1029. Zwrócić także należy uwagę na to, że w dniu 19 marca 2024 r. nie uzyskano od obrońcy substytucyjnego oskarżonego żadnego stanowiska co do nieobecności W. L. na rozprawie – k. 1037 i dopiero w dniu 26 marca 2024 r. od obrońcy wpłynęło „usprawiedliwienie nieobecności”, które miało być wystawione już 7 marca 2024 r. a zatem prawie na dwa tygodnie przed tym terminem rozprawy- k. 1043-1045.

Powyższe w powiązaniu z zachowaniem oskarżonego w postępowaniu odwoławczym ( k.1138-1144) świadczy o próbie uniemożliwienia przez oskarżonego rozpoznania sprawy; Sąd Okręgowy w tym zakresie postanowił jak na k.1145-1145 odw.

Wniosek

zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu; ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na powyżej wskazane okoliczności nie uznano za zasadnych zarzutów skarżącego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 2 kwietnia 2024 r., sygn. akt II K 1551/23 utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec wskazanych okoliczności nie uznano za zasadne podniesionych zarzutów albowiem Sąd I instancji prawidłowo ustalił i przyjął, że oskarżony dopuścił się popełnienia przypisanych mu czynów.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Wobec nieuwzględnienia apelacji zasądzono od oskarżonego koszty procesu za postępowanie odwoławcze – art.636§1 kpk.

7.  PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego W. L. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego w Olsztynie z dnia 2 kwietnia 2024 r., sygn. akt II 1551/23

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana