Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 567/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 13 czerwca 2023 r. w sprawie II K 359/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego D. J. (1)

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1/ obrazy przepisów prawa materialnego, a to art. 155 k.k., przez jego bezpodstawne zastosowanie wobec oskarżonego D. J. (1) i przyjęcie istnienia związku przyczynowego między zachowaniem oskarżonego jako zleceniodawcy wobec pokrzywdzonych J. P. i P. J., a skutkiem w postaci ich zgonu.

2/ obrazy przepisów prawa materialnego, a to art. 220 k.k. przez niewłaściwe zastosowanie wobec oskarżonego D. J. (1) i przyjęcie, że oskarżony jako zleceniodawca naruszył zasady postępowania w sposób wskazany w części wstępnej wyroku, podczas gdy z zebranego sprawie materiału dowodowego wynika bezsprzecznie, że oskarżony D. J. (1) nie dopuścił się tak zawinionego postępowania.

3/ obrazy przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. oraz art. 424§1 pkt 1 k.p.k. poprzez przekroczenie przez Sąd zasady obiektywizmu i granic swobodnej oceny dowodów poprzez:

a) ustalenie winy i sprawstwa oskarżonego D. J. (1), nie rozstrzygnięcie na jego korzyść wątpliwości, których nie usunięto w postępowaniu dowodowym w zakresie zarzuconych mu czynów.

b) obrazę przepisów postępowania, tj. art. 5 § 2 k.p.k. w zw. art. 7 i 410 k.p.k. wyrażającą się w dowolnej a nie swobodnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego dokonanej na niekorzyść oskarżonego, skutkującej dokonaniem błędnych ustaleń faktycznych, polegających na nieuwzględnieniu przez Sąd w dostateczny sposób zeznań świadka P. H. złożonych na rozprawie z których wynika, iż oskarżony nie wydał dyspozycji pokrzywdzonym użycia agregatu prądotwórczego * wstawienia go do środka budynku oraz to, że w momencie odjazdu oskarżonego i świadka P. H. z miejsca prowadzonych robót - urządzenie to pracowało na zewnątrz budynku - przez cały dzień, zapewniając oświetlenie jego wnętrza.

c) nieuwzględnienie w dostateczny sposób ustnej opinii biegłego M. G., z której wynika, iż nadzór nad robotami ze strony oskarżonego D. J. (1) był wykonywany poprawnie, ajego zachowanie biegły określił nawet jako rozsądne. Oskarżony uczestniczył bowiem z pokrzywdzonymi przy wylewaniu betonu, wyjechał tylko z miejsca prowadzonych robót na czas jego schnięcia - będąc cały czas w kontakcie telefonicznym z pokrzywdzonymi, a następnie powrócił na miejsce robót, na czas jego zacierania.

4/ błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, iż oskarżony dopuścił pokrzywdzonych do pracy bez zapewnienia im szkolenia w zakresie BHP, bez zapoznania ich z instrukcją BHP obsługi agregatu prądotwórczego, następnie dopuścił do użycia agregatu w zamkniętym pomieszczeniu bez wentylacji, kiedy to z akt sprawy bezsprzecznie wynika, iż agregat pracował na zewnątrz budynku przez cały dzień, a w momencie odjazdu oskarżonego D. J. (1) ze świadkiem P. H. z miejsca prowadzonych robót - stał nadal na zewnątrz zapewniając zasilanie reflektorów i innych urządzeń, za wyjątkiem urządzeń do zacierania betonu, które nic wymagały zasilania zewnętrznego oraz, że zaniechał sprawowania nadzoru nad wykonywaniem robót przez pokrzywdzonych podczas gdy zebranie całego materiału dowodowego i jego wszechstronne rozważenie musiałoby doprowadzić do ustalenia, że oskarżony D. J. (1) nie uchybił wyżej wymienionym obowiązkom, a zawierając ustną umowę zlecenie z pokrzywdzonymi, którzy wielokrotnie wykonywali tego typu usługi na rzecz oskarżonego - znali zagrożenia i specyfikę robót, nie mial bezwzględnego obowiązku organizowania dla poszkodowanych szkoleń BI-lP. zapoznania ich z dokumentacją oceny ryzyka zawodowego czy też z instrukcją BHP przy obsłudze agregatu prądotwórczego, gdyż powinności te dotyczą pracowników nie zleceniobiorców. To sarno dotyczy nadzoru nad robotami, który przy umowie zlecenia jest ograniczony, a jak wynika z ustnej opinii biegłego sądowego M. G. wykonywany był przez poszkodowanego poprawnie, zachowanie którego biegły określił jako rozsądne.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie stwierdzić należy, że zgromadzone w sprawie dowody Sąd meriti poddał wszechstronnej analizie i ocenie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 k.p.k. Także przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 k.p.k. i przekonująco uzasadnione w pisemnych motywach skarżonego wyroku. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji wnikliwe zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia skutkującego skazaniem D. J. (1). Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody takiego rozstrzygnięcia, a Sąd Okręgowy w pełni podziela przedstawioną tam argumentację. W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, którą Sąd Okręgowy aprobuje i należy jedynie zaakcentować te elementy, które przemawiają za odmową podzielenia stanowiska obrońcy oskarżonego.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego obrazy przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k., polegającym na jednostronnej i wybiórczej, niezgodnej z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego oceny zgromadzonego materiału dowodowego stwierdzić należy, iż ustalony stan faktyczny w niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości. Sąd I instancji prawidłowo, w oparciu o zebrany materiał dowodowy odtworzył przebieg zdarzenia, oceniając dowody w sposób zgodny z zasadami prawa procesowego. Tym samym ustalenia faktyczne w zakresie ustalonego zachowania D. J. nie wykraczały poza ramy swobodnej oceny dowodów albowiem poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz sędziowskim przekonaniem. Tym samym nie może być uznany za trafny zarzut obrazy art. 7 k.p.k. albowiem jest on tylko wtedy skuteczny gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający - oceniając dowody - naruszył wskazane zasady.

Mając powyższe na uwadze nie sposób dopatrzeć się uchybień procesowych w zakresie oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Rejonowy. W tym stanie rzeczy podnieść należy, że argumentacja zaprezentowana w apelacji stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami i wywodami Sądu Rejonowego i jest oparta na nieobiektywnej ocenie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, a ponadto nie zawiera w istocie żadnego takiego twierdzenia, które byłoby w stanie skutecznie podważyć trafność zaskarżonego rozstrzygnięcia Sądu I instancji i z tej też przyczyny nie mogły doprowadzić do wzruszenia wyroku. Pamiętać w tym miejscu należy, że Sąd orzekający, rozstrzygając o winie bądź niewinności oskarżonego, kieruje się własnym, wewnętrznym przekonaniem, nieskrępowanym żadnymi ustawowymi regułami dowodowymi, a przekonanie to pozostaje tak długo pod ochroną art. 7 k.p.k., dopóki nie zostanie wykazane, że sąd I instancji oparł swe przekonanie o winie oskarżonego bądź na okolicznościach nieujawnionych w toku przewodu sądowego, bądź też ujawnionych w toku przewodu sądowego, ale ocenionych w sposób sprzeczny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1974 r. w sprawie Rw 618/74, OSNKW 3-4/1975, poz. 47, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r. w sprawie WRN 149/90, OSNKW 7-99/991, poz. 41, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1996 r. w sprawie II KRN 199/95, OSN PiPr 10/1996, poz. 10), co w sprawie niniejszej nie miało miejsca.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji w pełni zasadnie ustaleń w sprawie nie oparł na tych wyjaśnieniach oskarżonego, w których nie przyznał się on do popełnienia zarzucanego mu czynu. W tym zakresie stoją one w sprzeczności z innymi dowodami wskazanymi jak na k. 624-624 odw. oraz dokumentacja z kontroli PIP. Sąd Rejonowy zatem zasadnie dał wiarę relacjom świadków będących osobami najbliższymi dla zmarłych pokrzywdzonych. Mimo, że nie byli oni obecni na miejscu tragicznego zdarzania, to te ich zeznania, ukazujące sposób zatrudniania przez oskarżonego pracowników w jego firmie (praca „na czarno”), jak również brak szkoleń i zapoznawania przez ww. z przepisami bhp podległych mu ludzi miały istotne znaczenie dla dokonania ustaleń w sprawie. Te relacje ponadto korespondowały z twierdzeniami A. P., S. M., J. N. i A. F.. Ci ostatni posiadali bowiem wiedzę odnośnie warunków panujących w trakcie wykonywanych w S. przez oskarżonego prac. Nie budzi także zastrzeżeń ocena zeznań M. T., P. R. i P. H., którzy współpracowali z oskarżonym.

Odnośnie tego ostatniego świadka to trafnie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku miedzy innymi podniesiono, że „posiadał on obszerną, wręcz precyzyjną wiedzę odnośnie zadania będącego przedmiotem zlecenia firmy oskarżonego, potrafił wskazać i opisać zarówno miejsce wykonywanej pracy (miejscowość, jak i budynek byłego tartaku, w tym jego pomieszczenia), a także i jej poszczególne etapy” – k.624. Prawidłowo tym samym uznano, że nie zmierzał on do umniejszenia czy uwolnienia od odpowiedzialności oskarżonego jasno wskazując, iż przed rozpoczęciem robót nie przeprowadził on żadnego szkolenia w zakresie bhp, nie przedstawił także wersji, w której w jakikolwiek sposób winą za zaistniałą sytuację obciążyłby zmarłych kolegów.

Zeznania wskazanych osób wreszcie pozostają w zgodności z wnioskami płynącymi z dokumentów jak na k.624 odw., dokumnatacją z kontroli PIP oraz opinią biegłego M. G.. Biegły logicznie uzasadnił swoje twierdzenia, wskazując zarówno na bezpośrednią przyczynę przedmiotowej tragedii, jak i przyczyny pośrednie, lecz ściśle związane ze skutkiem w postaci śmierci pokrzywdzonych.

W konsekwencji prawidłowo Sąd I instancji uznał J. P. i P. J. uznał za pracowników w rozumieniu art. 220 § 1 lub 2 k.k. D. J. wprawdzie twierdził, że wyżej wymienionych z jego firmą łączył jedynie stosunek zlecenia, to zwrócić uwagę należy, iż w przeszłości oskarżony nigdy nie zawierał pisemnych umów z osobami, które „dobierał” do pracy. Ponadto zasadnie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że to nie nazwa umowy lecz warunki w jakich wykonywane są dane czynności decyduje czy jest to stosunek pracy czy nie albowiem zgodnie z treścią art. 22 § 1 k.p. „przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem a to odnosiło się do J. P. i P. J. albowiem to oskarżony kontrolował to co dzieje się na budowie i to on miał decydujące zdanie kto, co i kiedy ma wykonać.

W konsekwencji D. J. był odpowiedzialny za przestrzeganie zasad BHP na terenie przedmiotowej budowy. Tymczasem przed rozpoczęciem prac oskarżony „nie przeprowadził jakiegokolwiek szkolenia z zakresu bhp, a tym samym nie poinformował swych pracowników chociażby o zagrożeniach, jakie wiążą się z wykonywanymi przez nich pracami, bez wątpienia naruszył on obowiązki jako osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo. Nie informując o sposobie postepowania z użyczonym mu przez inwestora agregatem prądotwórczym (nie okazując pisemnej instrukcji obsługi lub chociażby nie udzielając ustnej informacji), zarazem mając pełną świadomość, iż przedmiot ten musi być przez nich użyty, postawił ich w stanie zagrożenia. Należy zauważyć, iż niebezpieczeństwo związane z używaniem wskazanego urządzenia wiązało się nie tylko z emisją przez nie spalin, albowiem załączona do akt instrukcja obsługi zawierała kilkadziesiąt ostrzeżeń jakie potencjalnie mogą wynikać z niewłaściwego używania tej rzeczy. Na koniec brak stosownego nadzoru i w konsekwencji „zostawienie” pracowników nie posiadających stosownej wiedzy co do wszystkich aspektów nałożonych na nich obowiązków należy traktować jako niedopełnienie obowiązków z zakresu bhp nałożonych w tym wypadku na oskarżonego”- k.626 -626 odw. Ma to o tyle znaczenie o ile zważy się także na to, że prace związane z wykonywaniem betonowej posadzki miały być prowadzone w dniu 1 lutego a zatem w porze zimowej i po zmroku i to w budynku, który nie był podłączony do sieci elektrycznej.

Tym samym zasadnie w sprawie ustalono, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję art. 220§2 kk w zb. z art. 155 kk w zw. z art. 11§ 2 kk albowiem zdawał on sobie sprawę z zaniedbań, nie chciał jednakże, ażeby sytuacja krytyczna nastąpiła i nie godził się również na to, w szczególności nie wydawał rozkazu pokrzywdzonym włączania agregatu w zamkniętym pomieszczeniu a jedynie przewidując możliwość jego użycia dopuścił do obsługi tej rzeczy przez osoby nieprzeszkolone oraz nie sprawował stosownego nadzoru nad przedmiotowymi pracami.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzutu popełnienia przestępstwa opisanego w art. 220 § 2 k.k. w zb. z art. 155 kk; ewentualnie o zmianę w zakresie orzeczenia o karze poprzez warunkowe umorzenie postępowania wobec D. J. (1).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec wskazanych okoliczności wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o zmianę w zakresie orzeczenia o karze poprzez warunkowe umorzenie postępowania wobec D. J. (1) nie mógł być uwzględniony.

Ponadto co do wniosku alternatywnego to, wprawdzie skutek w postaci tragicznej śmierci pokrzywdzonych był objęty nieumyślnością to jednakże w ustalonym stanie faktycznym i stwierdzonych zaniechaniach w przeszkoleniu z zakresu BHP brak było podstaw do przyjęcia aby stopień zawinienia oskarżonego oraz stopień społecznej szkodliwości był nieznaczny.

Tym samym w pełni zaakceptować także należało rozstrzygnięcie Sądu I instancji w zakresie orzeczenia o karze.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 13 czerwca 2023 r., sygn. akt II K 359/22 jako prawidłowy utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Przy wydawaniu wyroku nie doszło do obrazy przepisów prawa procesowego ani nie dopuszczono się błędu w ustaleniach faktycznych.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze uznając, że przemawiają za tym względy słuszności oraz zasadzono od niego zwrot wydatków poniesionych przez oskarżycielkę posiłkową w II instancji.

PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego D. J. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 13 czerwca 2023 r. w sprawie II K 359/23

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana